OPEL SPAART S7'
De gebeurtenissen te Oss
STADS (Xj NIEUWS
WOENSDAG 27 APRIL 1938
DE LEIDSCHE COURANT
EERSTE BLAD - PAG. 2
Inlichtingen OOSTER-GARAGE, Hooge Rijndijk 90, tel. 2610
tN
Abonnementsprijs: voor Leiden 19
cent per week; 2.5J per kwartaal.
Bij onze agenten /O cent per week;
2.60 per kwartaal. Franco per post
2.95 per kwartaal. Geïllustreerd
Zondagsblad 0.50 per kwartaal.
Losse nummers 5 cent, met geïll.
Zondagsblad 9 cent.
Advertentiën: 30 cent per regel.
Ingezonden mededeelingen dubbel
tarief. Telefoontjes hoogstens 30
woorden, 50 cent per plaatsing, al
léén Woensdag en Zaterdag.
i
ROE WORDT HET WEER 7
IETS ZACHTER.
De Bilt seint i
Verwachting: Zwakke tot matige Noord-
Oostelijke tot Oostelijke of Zuid-Oostelijke
wind, gedeeltelijk bewolkt, waarschijnlijk
droog weer, geringe kans op nachtvorst,
iets zachter overdag.
Hoogste barometerst.: 767.2 te Helsingfors.
Laagste barometerst.: 753.1 te Seydisfjord.
Het maximum van den luchtdruk over
Finland en de Baltische Staten nam toe. De
hoogste barometedstanden wordne thans in
Finland gevonden. Een tweede maximum
ligt op de Noordzee. Over Schotland en
de Iersche Zee ligt een zwak ontwikkelde
voor van lageren luchtdruk, die de maxima
in het Oosten scheidt van dat op den
Oceaan. De depressies blijven alle binnen
den Poolcirkel en beinvloeden ons weer
niet. Voor de kust van Portugal en over
Spanje ligt een stationnaire depressie en
in het geheele Middellandsche Zee-gebied
blijft de luchtdruk laag. Het zijn deze de
pressies, die in Zuid-Duitschland en de
Alpen nog zware bewolking en neerslag
brengen. (München 9 en Weenen 5 m.m.)
De Alpenstations melden nog dezelfde lage
temperaturen, het Jungfrau Joch bevindt
zich thans echter boven het gesloten wol
kendek, dat tot boven 2500 meter reikt.
In Polen en de Baltische Staten werd het
warmer. Op IJsland en in het geheele Wes
telijke deel van het Poolgebied werd het
weer kouder en op den Oceaan melden de
schepen tot ver in het Zuiden lage tempe
raturen.
Voor onze omgeving zal de be
wolking wellicht tijdelijk een wei
nig toenemen, maar is toch te reke
nen op mooi droog weer en iets
hoogere temperatuur in den mid
dag
luchttemperatuur.
13.4 gr. C.
LICHT OP VOOR FIETSERS e.a.
Van Woensdagnamiddag 7.49 uur tot
Donderdagmorgen 4.07 uur.
HOOG WATER.
Te Katwijk aan Zee op Donderdag 28
April voorm. 1.05 en nam. 1.30 uur.
Maan op 3.30 uur Donderdagochtend.
Maan onder 17,27 uur Donderdagavond.
Eellsren Kunst
Nieuwe dirigent van het
residentie-orkest
Tot dirigent-directeur van het Residen
tie-orkest voor het seizoen 19381939 is
benoemd de heer Frits Schuurman, direc
teur van de Haarlemsch orkestvereeni
ging.
Voorts zal als gastdirigent gedurende een
tijdvak van drie maanden optreden prof.
Georg Szell.
De verdere plannen voor het komende
seizoen zullen binnenkort worden bekend
gemaakt.
De heer Frits Schuurman is in 1898 te
Nijmegen geboren. Hij genoot te Haarlem
gymnasiaal onderwijs en doorliep eenige
klassen van de cpenbare handelsschool te
Amsterdam. Zijn eerste muzikaal onder
richt (piano en compositie) gaf Hendrik
Andriessen hem, een broer van den be
kenden pianist Willem Andriessen.
Van de handelsschool ging Schuurman
naar het Amsterdamsche conservatorium,
waar Sem Dresden hem onderricht gaf in
compositie en directie. In 1921 deed hij
cum laude eindexamen, waarna hij in Pa
rijs, onder leiding van Albert Roussel zijn
muzikale studies voortzette. Gedurende
zijn verblijf in Parijs werkte Schuurman
ook als muziekcorrespondent voor Neder-
landsche dagbladen.
Na voltooiing van zijn Parijsche studies
maakte Schuurman groote reizen dook
VOORSTEL-WENDELAAR INGEDIEND.
Verhoor van getuigen.
Blijkens het door mr. W. C. Wendelaar
(Lib.) bij de Tweede Kamer ingediende
voorstel tot het houden van een enquête
omtrent de opdracht van den minister van
Justitie tot onthouding van opsporings
onderzoek door de brigade te Oss der Ko
ninklijke marechaussee, wordt voorgesteld
een onderzoek in te stellen naar:
1. De juiste toedracht van de feiten,
welke den- minister van Justitie geleid heb
ben tot zijn telegrafische opdracht aan den
procureur-generaal te 's-Hertogenbosch om
aan den betrokken divisiecommandant der
Kon. marechaussee namens hem mede te
deelen, dat de brigade te Oss zich tot na
der order, behoudens uitdrukkelijken last
van dien procureur-generaal, te onthou
den beeft van ieder opsporingsonderzoek.
2. De vraag, of de minister bevoegd was
deze opdracht te geven en, zoo :ja, of er
voldoende aanleiding voor den minister
was om met zooveel spoed een zoo onge-
bruikelijken en ingrijpenden maatregel te
nemen.
In het voorstel is tevens vervat, dat als
getuigen of deskundigen onder meer zul
len moeten worden gehoord:
Mr. E. L. M. H. baron Speyart van
Woerden, procureur-generaal bij het ge
rechtshof te 's-Hertogenbosch.
J. van Selm, kolonel, inspecteur van
het wapen der Kon. marechaussee;
de bij bovenbedoelde feiten betrokken
substituut-officier van justitie bij de ar
rondissementsrechtbank te 's-Hertogen
bosch;
de rechter-commissaris voor strafzaken
bij die rechtbank;
de tegenwoordige betrokken districts
commandant der Kon. marechaussee, be
nevens diens ambtsvoorganger;
de wachtmeester der Kon. marechaussee
de Gier.
Memorie van toelichting.
Aan de Memorie van Toelichting tot
het voorstel wordt het volgende ontleend.
Het verloop dezer zaak in de Kamer is
wel zeer bijzonder snel geweest, en nu is
vlug werken prijzenswaardig, mits de de
gelijkheid er niet onder lijdt. Van de ab
normale snelheid in deze zaak, welke de
voorsteller aanvankelijk mede bevorderd
heeft, is echter achteraf als bezwaar ge
bleken, dat voor de leden der Kamer de
tijd ontbroken heeft om gelijk na een
schriftelijke voorbereiding van het debat
het geval is de argumenten van den
minister op haar volle waarde te toetsen.
Hoe het zij, de minister van Justitie
toonde zich bereid den interpellant, den
heer Drop, te beantwoorden en verschafte
zijnerzijds uitvoerige inlichtingen, van
welker degelijkheid de Kamer zoo onder
den indruk kwam, dat zij die voldoende
achtte. Daarmede had de zaak uit kunnen
zijn en ze zou ongetwijfeld ook uit ge
weest zijn, wanneer de door den minister
gegeven inlichtingen ook voor hen, die
beter dan de leden der Kamer op de
hoogte van de feiten waren, afdoende ge
weest waren.
Maar het is gebleken, dat de zaak niet
uit is, dat is in het openbaar gebleken
door de reacties van een groot deel der
pers op de behandeling der interpellatie.
Ook in dit stadium der zaak kan de voor-
stéiler zijn instemming niet geven aan
alle ontevredenheidsbetuigingen in de pers
over 's ministers inlichtingen. Integen
deel, ook thans wil hij uitdrukkelijk ver
klaren, dat er daarbij uitlatingen zijn,
waarmede hij zich geenszins kan vereeni
gen. Maar daartegenover wijst hij er op,
dat in verschillende serieuze bladen zeer
gereserveerde artikelen hebben gestaan,
waaruit men den indruk krijgt, dat der
Kamer en, naar men mag aannemen, ook
den minister zeer belangrijke inlichtingen
onthouden zijn. Volgens de bladen heeft
de Kamer wel de waarheid vernomen
zij het een soms misschien eenigszins ge
kleurde waarheid maar heeft zij toch
niet de geheele waarheid vernomen.
Het is voor de leden der Kamer in dit
stadium der zaak vrijwel onmogelijk, te
beoordeelen in hoeverre dat al dan niet
Zuid-Europa en Noord-Afrika om verder
te studeeren en concerten te geven.
In 1927 keerde hij in Nederland terug.
Tot 1931 trad hij op als adjunct-directeur
van de muziekschool van het Amsterdam
sche conservatorium en als dirigent van
het toonkunstkoor te Tiel. Ook gaf hij
muzieklessen op verschillende middelbare
scholen, zulk in opdracht van de vereeni-
ging tot muzikale ontwikkeling van de
schooljeugd.
In 1931 werd hij benoemd tot dirigent
van de Haarlemsche orkestvereeniging en
tevens tot dirigent van het mannenkoor
Koninklijke Liedertafel Zang- en Vriend
schap". In Januari 1937 richtte Schuur
man het gemengd H. O. V. koor op, dat
met de Haarlemsche orkestvereeniging
verschillende uitvoeringen aou geven.
Verschillende composities zijn van zijn
hand verschenen: Liederen, orkestwerken,
ballet- en koormuziek.
,Ook trad Frits Schuurman verschillende
malen als dirigent in het buitenland op, o.a.
in Duitschland en laatstelijk te Praag op
12 April j.l.
juist is. Maar de voorsteller acht het nut
tig, mede te deelen, dat hij en naar
hem bekend is verschillende andere
leden der Kamer ook buiten de pers om
van zeer uiteenloopende zijden berichten
hebben gekregen, volgens welke de Kamer
inderdaad niet voldoende van de feiten op
de hoogte zou zijn geweest, om zich een
rechtvaardig oordeel over het gebeurde te
Oss te kunnen vormen.
Na een citaat van den minister over zijn
besluit de opsporingsbevoegdheid tijdelijk
stop te zetten, stelt de heer Wendelaar
daartegenover een gedeelte van een arti
kel van de Nieuwe Rotterdamsche Cou
rant van 12 April en vraagt dan:
Zou ik de eenige zijn, die niet aanstonds
alles uit de woorden van den minister
heeft weten te halen van wat er volgens
dit artikel in de Nieuwe Rotterdamsche
Courant, dat een zeer betrouwbaren indruk
maakt, toch wel in zat?
Wat het geval van den dusgenaamden
bankier betreft, geeft de minister een uit
voerige uiteenzetting over de huiszoeking,
maar over de verantwoordelijkheid voor
de gevangenneming en -houding wordt
zeer weinig gezegd. Bij het hooren kreeg
men den indruk of de betrokken wacht
meester der marechaussee in dit geval een
vrijwel door niets gemotiveerde aanhou
ding had gedaan en dat de Justitie hem
dan ook, zoodra haar het ongemotiveerde
van de aanhouding gebleken was, ter
stond weer had losgelaten, waarop de mi
nister mededeelt, voor welke onbenullige
feiten deze man gearresteerd was.
Leest men nu nog eens rustig na in de
VOOR EN NA EEN VERKIEZING.
Er zijn Katholieken, die bij de laatste
verkiezing van leden voor de Tweede Ka
mer hebben gestemd op de R.K. Staats
partij èn die nu verklaren, dat zij zijn te
leurgesteld in de verwachtingen, welke zij
bij het uitbrengen van hun stem hadden.
Wij weten niet, of die verwachtingen re
delijk waren.
Indien ze niet redelijk waren, dan be
hoeven we ons er niet over te verwon
deren, dat bedoelde kiezers daarin zijn te
leurgesteld.
Indien ze w e 1 redelijk waren, dan zou
den die Katholieken eens nader hun te
leurstelling moeten verklaren. Ze moeten
er in ieder geval van doordrongen zijn, dat
nü nog niet is gekomen de tijd, waarop
men het geheele gevoerde beleid kan over
zien Als zij echter meenen, dat nu reeds
door de R.K. Staatspartij anders wordt
gehandeld, dan is beloofd vóór de verkie
zing dan is dit een zéér ernstige beschul
diging, die zij voor zichzelf of moeten
waar maken óf moeten loslaten.
VRIJDAG a.s. komt in de Den Burcht,
te 8.15 uur, spreken eenzelfde afgevaardig
de als vóór de verkiezing heeft gesproken,
pater mr. Beaufort O.F.M. Welnu, vóóral
(niet alléén!) degenen, die geneigd zijn om
te gaan behooren tot de hier boven bedoel
de ontevredenen, komen 'ns luisteren, en
'ns praten, zoo zij dat wenschen, na de rede
met den spreker. Zeker niet mokken en
morren, maar zoeken naar waarheid en
klaarheid!
1 MEI, DAG VAN DEN ARBEID.
Nog slechts enkele dagen en de katho
lieken van Leiden gaan vieren, voor den
eersten keer, hun dag van den arbeid. F*
laatste woord wordt door zoo velen ver
keerd begrepen en uitgelegd. Immers, zoo-
velen zien in den arbeid een straf. Dit laat
ste is geheel bezijden de waarheid. Arbeid
is geen straf, doch hij adelt den mensch.
Heeft de Zaligmaker daarvan niet het
grootste en mooiste bewijs gegeven? Ge
durende Zijn verborgen leven hier op aar
de toch heeft Hij Zijn heiligen pleegvader
geholpen by den arbeid. Werd over Hem
niet gesproken, dat Hij was de zoon van
den timmerman? Welnu, in tegenwoordig
heid van Hem, Die eens op aarde door
werken moest voorzien in de behoeften van
het huisgezin van Nazareth, zullen hon
derden mannen bijeen komen, om door den
mond des priesters den zegen te vragen
Handelingen, wat de minister precies ge
zegd heeft, en gunt men zich den tijd om
over elk woord na te denken in verband
met de dwingende voorschriften der wet,
dan begrijpt men, dat in werkelijkheid de
schuld voor deze door den minister als
vrijwel ongemotiveerd voorgestelde arres
tatie niet ligt of althans niet alleen ligt bij
de marechaussee.
Immers, de bevoegdheid tot gevangen
houding van de marechaussee reikt niet
verder dan gedurende twee dagen. De ze
ven overige dagen, dat deze man gevan
gen gehouden is, komen dus voor de ver
antwoordelijkheid gedeeltelijk van den
officier van justitie en voor het overige
deel van den rechter-commissaris.
Ook vraagt de heer Wendelaar of het
inzake de kwestie betreffende de jeugd-
werkloozenzorg nog wel billijk blijft, om
de bedoelde arrestatie van twee jonge
menschen alleen aan de marechaussee te
wijten.
Uit het vorenstaande moge gebleken
zijn, dat het de vraag is of de Kamer haar
voorloopig oordeel, dat ze over het geval-
Oss voldoende ingelicht was, bij nader in
zien niet moet herzien. Maar daar komt
nog iets anders bij. De minister heeft het
goed gevonden hangende deze zaak den
marechaussee nog eens hun zwijgplicht in
te scherpen.
Men heeft hier en-daar den indruk ge
kregen, dat de zwijgplicht op dit oogen-
blik minder noodig was ter bescherming
van rechtmatige belangen van het pu
bliek dan om de marechaussee te beletten
zich te verdedigen. De heer Wendelaar
denkt er niet aan om te beweren, dat de
herinnering met dat doel gegeven is, maar
het is er wel het resultaat van.
Ook in dit opzicht heeft de interpellatie-
Drop niet voldoende licht gegeven, niet
voldoende licht kunnen geven.
Het geval-Oss wordt door velen terecht
of ten onrechte de heer Wendelaar
houdt zich daar buiten beschouwd als
een toetssteen voor het parlementair-de
mocratisch systeem. Als overtuigd voor
stander daarvan acht hij het noodzakelijk,
dat de Kamer doet wat in haar vermogen
is om de goede werking daarvan te bevor
deren. De doofpot moge het attribuut zijn
voor andere systemen.
over hun gereedschap en him persoon. Ook
zij hebben voor dien dag een plan van den
arbeid opgemaakt, want onder de velen, die
aanwezig zullen zijn, zijn er ook talrij
ken, die getroffen zijn door de ramp der
werkloosheid. Welnu, ons plan is, a.s. Zon
dag te bidden om uitkomst voor deze zoo
zwaar getroffenen. Het kan niet uitblij
ven wanneer wij dit vragen, of Hij die ons
in den arbeid is voor gegaan, zal met wel
gevallen op deze godsdienstige manifestatie
neerzien. Het is opvallend, dat deze eerste
viering plaats heeft op den eersten Mei.
Dit samenzijn van hen, die met hoofd- of
handenarbeid voorzien in de behoefte des
levens, zal ook zijn de eerste gezamenlijke
Mei-hulde aan Koningin Maria. Plechtig zal
door de gewelven der kerk ruischen het
Magnificat, de heerlijke lofzang, ons gege
ven door haar zelf. Ook aan haar zullen
wij vragen om de voorspraak voor onze
medebroeders, die gebukt gaan onder groo
te zorgen. Laten wij het massaal doen, ge
dachtig de woorden van St. Bernard us:
dat het nog nooit gehoord is, dat iemand die
tot haar zijn toevlucht nam, verlaten is.
De Commissie.
De commissie heeft gemeend, dat de vol
gende gereedschappen moeten worden me
degebracht:
Timmerlieden: hamer, zaag of beitel.
Metselaars: troffel en sabel. Schilders:
kwast en penseel. Metaalbewerkers: ha
mer, beitel of tang. Meubelmakers: hand
zaag en schrijfhaak. Typografen: zethaak
en galei. Bakkers: schieter. Textielarbei
ders: spinklossen. Kellners: plateau. Kleer
makers: schaar.
Dit is een advies; andere hier niet ver
melde vakgroepen zullen voor zich wel
kunnen uitmaken welk gereedschap uit
hoofde van hun beroep wenschelijk en
passend is.
Tenslotte dient nog te worden vermeld,
dat de predicatie niet zal worden gehou
den, zooals gemeld, door pater mr. dr.
Beaufort, maar door Kapelaan F. A. Ber-
nefeld, geest, adviseur der sociale organi
saties te Oegstgeest.
Handelsregister K. v. K.
W ij z i g i n g. 5521. Maison Mary, Lei
den, Breestraat 3b, dameskapsalon. Wijz.
handelsn. in: Maison Staats.
AGENDA
LEIDEN.
Woensdag, De Hanze. Ledenvergadering „In
den Vergulden Turk", 8.30 uur.
Woensdag, Opvoering van „Boefje" door
het R'damsch Hofstadtooneel,
Schouwburg, 8.15 uur.
Woensdag. Filmvoorstelling Reisbureau Lin
deman, Stadsgehoorzaal 8.30 uur.
Woensdag. 8.15 "uur. Restaurant „Zarze",
Bridgeavond Ned. Reisver. voor
Katholieken.
Donderdag. R.K. Vrouwenbond. Sluitings
avond Den Burcht, foyer, 8 uur.
Donderdag. Chineesche Avond, Stadsge
hoorzaal 8.15 uur.
Vrijdag. R.K. Staatspartij. Ledenvergade
ring Den Burcht Foyer 8.15 uur.
Vrijdag, Uitvoering „Litteris Sacrum". „Het
geheimzinnige Pension", Schouw
burg, 8.15 uur.
Zaterdag. Herhaling uitvoering „Litteris
Sacrum". „Het geheimzinnige Pen
sion", Schouwburg, 8 uur.
Dinsdag, R. K. Bond van Overheidsperso
neel „St. Paulus", Ledenvergade
ring, Bondsgebouw, 8 uur.
De avonsd-, nacht-, en Zondagdienst der
apotheken wordt van Z a t er d a g 23 tot
en met Vrijdag 29 April a.s. waarge
nomen door de apotheken: P. du Croix,
Rapenburg 9, tel. 807 en Mej. J. Doedens,
Wilhelminapark 8, Oegstgeest, Tel. 274.
Van onze Adverteerders
BROOD- EN BANKETBAKKERIJ
J. v. d. BURG.
Hedenmiddag heeft de heer J. v. d. Burg
zijn brood- en banketbakkerij Noordeinde
44 heropend na 'n inwendige verbouwing.
De aannemer, de heer J. Wesselius, heeft
een fraaie eikenhouten betimmering aange
bracht, waardoor het ouderwetsche inte
rieur met den meer modernen gevel in
overeenstemming is gebracht. Het geheel
ziet er thans uitstekend uit.
HEEREN-CONGREGATIE,
ST. PETRUS-PAROCHIE.
Om verwarring te voorkomen berichten
wij langs dezen weg, dat er Donderdag a.s.
geen congregatie is. De eerstvolgende
congregatie-oefening is Donderdag 5 Mei.
Wy kunnen u reeds mededeelen, dat Zon
dag 8 Mei de plechtige opdracht zal plaats
hebben van de nieuwe leden. Rector H.
Drost zal de feestpredikatie houden. Over
deze plechtigheid zullen wij Donderdag
5 Mei in Congregatie verdere mededeelin
gen doen.
Het Bestuur,
NEDERLANDSCHE STUDENTEN IN
ITALIë.
De Italiaansche dagbladen maken mel
ding van de ontvangst van een gezelschap
Nederlandsche studenten in Tarente. Het
betreft hier een studiereis, speciaal op oud
heidkundig gebied, die een 30-tal manne
lijke en vrouwelijke studenten maakt on
der leiding van de professoren dr. A. W.
Bijvanck en dr. C. W. Luns in gh Scheurleer
van de Leidsche universiteit, en prof. Cohen
uit Amsterdam. Na een bezoek aan Napels,
Herculanum, Pompeï en.Paestum kwam
het gezelschap 15 dezer in Tarente aan. De
Mezzo Giomo van 17.IV.38 vertelt, hoe prof.
Ciro Drago, directeur van het Nationaal
Museum, ter verwelkoming aan het sta
tion aanwezig was, met den secretaris van
de Provinciale Vereeniging voor toerisme.
Een gulle ontvangst wachtte onze landge-
nooten op het gemeentehuis, waarna een
autotocht door de oude en nieuwe wijken
der stad en door de prachtige omstreken
werd aangeboden. De beroemde ceramieken
in het museum werden daarna bezichtigd.
Vol lof memoreert de Mezzo Giorno het
werk van prof. Bijvanck over de Zuid-Ita-
liaansche kunst: „Storia anchissima della
Magna Grecia" en de studiereis van prof.
Scheurleer over de terra-cotta's van Ta
rente.
Na een verblijf van enkele dagen is het
gezelschap van Tarente naar Sicilië ver
trokken, om via Rome begin Mei huis
waarts te reizen.
ESPERANTO-NIEUWS.
Morgen Donderdagavond om 8 uur zal
in de zaal van Zomerlust de wisselprijs
voor den vertaalwedstrijd der drie Leid
sche Esperantoclubs plaats hebben. De
R. K. club won hem reeds twee maal. Wie
zal hem nu winnen? Deze avond is voor
iedereen, die belang stelt in het Esperanto
gratis toegankelijk. Er zal tevens gelegen
heid zijn om Esperanto te hooren zingen
en spreken en tooneelspel. Dus voor elk
wat wils. Komt daarom in grooten getale
naar deze interessanten avond.
Naar de nieuwe K. R. O. Studio.
De R. K. Metaalbewerkersbond afd.
Leiden, heeft voor haar leden een spaar
kas opgericht, om gezamenlijk einde Juli
per touringcar een bezoek te brengen aan
de K.R.O. Studio en daar tevens aan te
verbinden een rondreis door het Gooi. De
kosten zijn 4.60 per persoon. Een 40-tal
leden zijn reeds aan het sparen gegaan,
terwijl nieuwe deelnemers zich des Zater
dags bij den bode kunnen opgeven.
Bij de reissom is inbegrepen koffietafel,
diner en 5 consumpties.
84
