Het Paaschcongres van de S.D.A.P. OMGEVING De strijd in China Tortosa door Franco bedreigd DINSDAG 19 APRIL 1938 DE LEIDSCHE COURANT TWEEDE BLAD - PAG. 6 TSJECHO SLOWAKIJE AMNESTIE VERLEEND. President Benesj heeft Zaterdagochtend ter gelegenheid van het Paaschfeest een decreet onderteekend, waarbij amnestie wordt verleend aan alle personen, die ver oordeeld waren wegens overtreding van de wet tot bescherming van de republiek en van den staat, of van de wet op vereeni- gingen of vergaderingen, wegens spionna- ge enz. De amnestie geldt niet voor ern stige overtredingen. Vierduizend tweehonderd en zeventig personen vallen onder de afgekondigde amnestie, aldus de „Prager Presse". Het aantal stopgezette vervolgingen bedraagt 2700. Hiervan liepen 1140 tegen Duit- schers, 830 tegen Tsjecho-Slowaken en 440 tegen Hongaren. PALESTINA ONRUSTIGE PAASCHDAGEN EEN VELDSLAG MET 50 DOODEN. Paaschzondag werd gekenmerkt door bloedige incidenten. Bij een slag in het midden des lands werden vijftig personen gedood. In den loop van den Zondagavond zijn twee bommen ontploft, de eene in de Jood sche wijk van Jeruzalem, de andere in een Arabisch koffiehuis te Caiffa. In het eer ste geval werd een oude Joodsche man ge wond, in het tweede geval werd een bezoe ker gedood, terwijl acht personen werden gewond, o. w. een Joodsche voorbijganger. Men vreest, dat het nog onrustiger zal worden. De sinaasappeloogst is thans bin nengehaald. Toch hoopt men, dat het ein de der maand weer rustig zal zijn. Zooals men weet, wordt dan de koninklijke com missie van onderzoek in Palestina ver wacht. Omtrent het gevecht, dat Zaterdagmid dag nabij Bala Anepta tusschen een gewa pende bende en troepen was begonnen, wordt nog gemeld, dat het 's nachts voort duurde. Machtige schijnwerpers verlicht ten het tooneel van den strijd, terwijl vliegtuigen verkenningsdiensten verricht ten. De rebellen hebben naar schatting om streeks vijftig man, waaronder verscheide- DE CHINEESCHE TROEPEN IN DEN AANVAL. In Zuid-Sjansi zijn nog meer Chineesche troepen de Gele Rivier overgestoken. Zij hebben Japansche stellingen aange vallen, die zijn opgericht langs den Noor delijken oever der rivier. Een Japansche divisie is verleden week van Noord-Sjansi naar Zuid-Sjantoeng te ruggetrokken. De Chineezen hebben ge bruik gemaakt van deze verzwakking van het Japansche garnizoen. Zij oefenen thans druk uit in de richting van Tatoeng, een stad van groote strategische beteekenis in het Noordelijkste deel van SjansL Het Chineesche persbureau bericht, dat een tijdelijke kalmte in den strijd is inge treden te Jisien, terwijl elders de Chinee sche troepen overwinningen behalen. De Japansche troepen zijn na de nederlaag bij Taiertsjwan naar Sjantoeng door het gebergte teruggetrokken. In Sjansi hebben de Chineezen acht districten heroverd. In West-Sjansi zijn tusschen drie en vier duizend Japanneezen gesneuveld. Japansche bombardementen. In den nacht van Zondag op Maandag is Hankau vijf keer door Japansche vlieg tuigen gebombardeerd. De laatste aanval geschiedde te kwart over zeven. 51 Japansche vliegtuigen hebben vol gens berichten van Chineesche zijde de burgerbevolking van Kanton gebombar deerd. De Japansche toestellen vlogen op geringe hoogte. Er werd uit machinege weren geschoten naar de gebouwen. In de drukke straten zyn achttien bommen tot ontploffing gekomen. Er zijn 36 niet-strij- ders gedood en 122 ernstig gewond, terwijl verschillende gebouwen, o.m. schoolge bouwen aanzienlijke schade hebben opge- loopen. PAASCHBOODSCHAP VAN TSJANG KAI SJEK. Naar het Chineesche persbureau bericht heeft maarschalk Tsjang Kai Sjek een Paaschboodschap gericht tot het Chineesch volk, waarin hij zijn onderdanen opwekt den geest van liefde en offervaardigheid van Christus na te volgen. De maarschalk, die een geloovig me thodist is, heeft op verzoek van de na tionale christelijke federatie, waarvan hij eere-voorzitter is, een rede gehouden, waarin hij o.a. zeide, dat het geloof nood zakelijk is voor China. Zonder een vast geloof en vertrouwen op een uiteindelijk succes kan het land niet gered worden. Indien het Chineesche volk vasthoudt aan de beginselen van Soen Jat Sen, dan zal de vijand China nooit kunnen overweldi gen. Vervolgens zeide Tsjang Kai Sjek, dat hij in Christus gelooft, omdat deze een re volutionaire geest was, gebaseerd op de liefde. Spreker spoorde zijn volgelingen IN DE BUITENWIJKEN WORDT REEDS GEVOCHTEN. De rechtschen hebben Zondagochtend een hevig offensief ontketend in de rich ting van Tortosa. Omstreeks het middaguur waren de dorpen Lagalera en Mas de Barberino be zet. Maandag meldde het groote hoofd kwartier van Franco, dat de troepen, die ten Zuiden van de Ebro operee- ren, de buitenwijken van Tortosa be reikt hadden, na de lijn Mas de Bar berinoSanta BarbaraMas de Ver- geAmposta overschreden te heb ben. Tortosa wordt thans van drie zijden be dreigd: in het Noorden door de artillerie en troepen infanterie, in het Westen door afdeelingen legioensoldaten, die uit Al- fara zijn gekomen en door troepen van Valino, die uit Mas de Barberino kwa men, in het Zuiden door den rechtervleu gel van generaal Valino, die van Masden Verge oprukt langs de Ebro. De operaties aan de Pyreneeën-grens. De troepen van generaal Franco ruk ken in het Noorden op onder bevel van generaal Solchaga in de richting van de Fransche grens. In de legerberichten van het reohtsche hoofdkwartier wordt de grootste geheimhouding betracht over deze actie. Carthagena gebombardeerd. Uit Carthagena wordt gemeld, dat der tig bommenwerpers van Franco boven deze stad hebben gevlogen. Batterijen luchtdoelgeschut hebben hun onmogelijk gemaakt hun bommen op belangrijke ge bouwen te mikken. De bommenwerpers hebben hun projectielen boven de buiten wijken laten vallen. In den Zuidelijken sector van San Ma teo (provincie Castellon) hebben de rechtschen geprobeerd naar het Zuidoos ten op te rukken. Zij werden evenwel te ruggedrongen. VLUCHTELINGEN OP FRANSCH GEBIED. Te Marignac bij Luchon zijn gisteren 1500 vluchtelingen, zoowel soldaten als burgers, uit het Arandal aangekomen. De laatste regeeringstroepen in dit dal loo- pen gevaar omsingeld te worden, als zij er niet in slagen de Fransche grens te be reiken. Door deze omstandigheden zal de uittocht van de burgerbevolking naar Fransch gebied waarschijnlijk nog groo- tere afmetingen aannemen. Op het station te Marignac staan reeds treinen gereed, die de gisteren aangekomen vluchtelingen naar Aurillac en Nevers moeten brengen. De strijdbare mannen zullen naar Cerbere of naar Hendaye gedirigeerd worden, al naar zij wenschen. DE 19e APRIL RECHTSCHE FEESTDAG. Generaal Franco, meldt ,radio-nacional" heeft een decreet geteekend, waarbij de 19e April, den dag, waarop het vorige jaar de vereeniging van de Spaansche pha lanx en de traditionalistische partij tot stand kwam, tot nationalen feestdag ver klaard wordt. Vandaag zouden betoogin gen gehouden worden, terwijl Franco te 17 uur een rede zal houden, die door alle rechtsche zenders verbreid zal worden. Telegramwisseling tusschen Franco en den Paus. Generaal Franco heeft ter gelegenheid van de heiligverklaring van den Francis caner missionaris Salvator de Horta een telegram gezonden aan den Paus, waarin hij verzekert, „dat Spanje en hij toegewijd zijn aan den Heiligen Stoel". De Paus heeft zijn antwoord besloten met het geven van den Apostolischen Ze- aan, het voorbeeld van Christus te volgen en te streven naar een duurzamen vrede en een verjonging van het Chineesche volk, zoodat een nieuw China kan worden geslicht en gegrondvest op de drie begin selen van Soen Jat Sen. In alle Christelijke kerken in China werd gisteren gebeden voor China, dat het succes mag hebben in den strijd tegen de aanvallers. Tsjang Kai Sjek niet gewond. De Chineesche ambassade te Berlijn heeft medegedeeld, dat de geruchten, volgens welke maarschalk Tsjang Kai Sjek en T. V. Soeng bij een luchtaanval van de Ja panneezen op Tsjangsja gewond zouden zijn, onjuist zijn. Op 10 April den dag van den aanval, bevond Tsjang Kai Sjek zich te Hankau en T. V. Soeng is dien dag in Hongkong geweest. Konoye blijft aan de regeering. -3 De Japansche minister-president Konoye heeft besloten geen ontslag te nemen. Hij zal den op 22 April te houden ka binetsraad bijwonen. De eerste secretaris van het kabinet heeft van dit besluit me- dedeeling aan de pers gedaan. Hoe staan de socialisten tegenover tiet koning schap? - En hoe tegenover de Kath. Staatspartij? Op het Paaschcongres van de S.D.A.P., te Arnhem gehouden, zijn drie belangrijke kwesties ter sprake gekomen: de houding der partij tegenover het Vorstenhuis, het royement van den Frieschen propagandist Paul Kiès, en de nagestreefde samenwer king met de Kath. Staatspartij. Te veel buigingen voor het Koningschap. Reeds de eerste spreker, de afgevaar digde van Leiden, sprak als zijn mee ning uit, dat de partij-leiding en de re dactie van de arbeiderspers te veel bui gingen naar de monarchie maken. Toch heeft men telkens met nadruk bevestigd, dat de S.D.A.P. principieel op republi- keinsch standpunt staat. Spr. verdedigde een voorstel Leiden, waarin wordt uitge sproken, dat het ongewenscht is, dat le den der S.D.A.P. ridderorden aanvaarden, voral omdat de leden van S.D.A.P. en N.V.V. nog steeds uitgesloten blijven bij defensie. Spr. geloofde terecht hier het koninklijke woord te kunnen citeeren: „Wij willen ons zelf zijn en blijven". Verschillende afgevaardigden betoog den in denzelfden geest of waren van meening dat het partij-bestuur in deze zaak niet voldoende leiding heeft gege ven. De verhouding tot de R. K. Staats partij. Uitvoerig en op vrij onverwachte wijze is de houding der S.D.A.P. ten aanzien van de R. K. Staatspartij in dit congres ter sprake gekomen. Verschillende afgevaardigden hadden reeds verklaard, dat in parlement en pers de Katholieke politiek te veel wordt ont zien en dat het Katholieke volksdeel in politiek opzicht niet betrouwbaar is, toen het lid van het partijbestuur, de heer J. van der Kieft uit Bussum, als minderheid in het partijbestuur het woord kreeg. Hij verklaarde te willen spreken, omdat hij zwijgen niet langer verantwoord achtte. Hij was tot de conclusie gekomen, dat de voor de S.D.A.P. onbevredigende verkie zingsuitslag voor een belangrijk deel ge weten moest worden aan het feit, dat men den arbeiders nu al jaren lang als pers pectief de op niets gebaseerde illusie van een Roomsch-roode regeering voorhoudt. Deze voorstelling van zaken is politiek niet houdbaar. Maar erger is, dat men haar principieel nooit nader onder oógen heeft gezien. De mocratie is geen staatsvorm maar een in nerlijke gezindheid, die inhoudt vrijheid van godsdienst, van overtuiging, van le vensopvatting. Hierbij zijn de katholieken zeker niet de gewenschte bondgenooten. Er heerscht dictatuur in het Katholieke Portugal, in Italië, in Polen; Spanje wordt overweldigd door het fascisme van Franco onder toejuiching der Katholieken van de geheele wereld. Spr. wijst op de rol van Hitler, von Papen, kardinaal Innitzer en herinnert aan een uitlating van oud-mi nister van Schaick in 1924, dat de Katho lieken het recht op godsdienstvrijheid van anderen niet erkennen. Het is niet waar roept spr. uit dat er eenige neiging tot democratie in de R. K. Staatspartij bestaat Misschien zijn er enkele werkelijke democraten onder de katholieken, maar zij bepalen niet de marsc'nroute van de Staatspartij. Dat doet baron van Wijnbergen. De zaak-Kiès. Over de zaak-Kies heeft namens ver schillende Friesche afdeelingen de heer Hoogeveen het uitvoerigst het woord ge voerd. Hij noemde het conflict in Fries land niet alleen pijnlijk, maar voor de partij hoogst nadeelig, omdat het in Fries land een groot ledenverloop had veroor zaakt en ontmoediging bij degenen, die de partij niet verlaten hadden. Antwoord van het Partijbestuur. Nadat in de zitting van Zaterdagavond nog verscheidene sprekers het woord had den gevoerd over het beleid van het par tijbestuur kwam te ruim tien uur het partij-bestuur aan het woord. De eerste spreker was de Amsterdam- sche wethouder, de heer E. Boekman. Er waren in den loop van de discussie ver schillende opmerkingen gemaakt over de radio-rede, die de heer Boekman ter ge legenheid van de geboorte van Prinses Beatrix voor de VARA-microfoon heeft gehouden. Uit de zaal werd „Oranje bo ven" geroepen toen hij het spreekge stoelte betrad. Hij sprak zijn afkeuring uit over die sociaal-democratische raadsleden, die van de plechtige raadszittingen ter herdenking van dit feit waren weggebleven. Sociaal-democraten die openbare functies bekleeden, moeten bij officieele gebeurtenissen niet weg blijven. Ons land heeft een groote behoefte aan stabiliteit op politiek ge bied. Deze stabiliteit wordt gewaar borgd door de continuiteit van het koningschap. Eigenlijk is ons land een republiek met een vorstin aan het hoofd- Spr. is in deze den laatsten tijd tot de conclusie gekomen, dat op het oogenblik de republikeinsche staats vorm voor ons land een achteruitgang zou zijn- Heeft de republikeinsche staatsvorm 1 anden als Duitschland, Oostenrijk en Polen kunnen behoeden voor het fascisme en de dictatuur? In partijkringen beroept men zich gaar ne op het voorbeeld van Zweden, De nemarken, Noorwegen en Engeland. Deze landen zijn monarchieën, en dis cussies als hier vandaag over deze kwestie zijn gehouden worden in de socialistische beweging in die landen als verouderd beschouwd. Spr. eerbie digt de overtuiging van hen die er anders over denken, maar men kan ook met de opvatting, die spr. huldigt, een even goed sociaal-democraat zijn. Als de Katholieken geen bondgenooten kunnen zijn, wie dan? De voorzitter der Tweede Kamer-frac tie ir. J. W. Albarda, kan geenszins de verklaring aanvaarden, die van der Kieft voor den. teleurstellenden verkiezingsuit slag gaf. Nooit is een Roomsch-roode re geering in het vooruitzicht gesteld, maar wel is gewezen op de mogelijkheid van een zoodanige regeering, en daarmee is een groote verantwoordelijkheid op de katholieken gelegd. Het zou een fout zijn, als de partij dat niet gedaan had. Maar als de katholieken geen bondge nooten kunnen zijn in den strijd om de democratie, wie kan het dan wel zijn? Men heeft hier vandaag alle andere groepen der bevolking als besmet met fas cistische neigingen voorgesteld. Als dit zoo was zou het er in ons land treurig met de democratie uitzien, want de sociaal-de mocratie alleen is niet sterk genoeg om de democratie te beschermen. De conservatieve baron van Wijnbergen is niet meer het type van den Nederland- schen katholiek. Wat het citaat van oud-minister van Schaik betreft, deze heeft er aan toege voegd, dat de katholieken in een land als Nederland, waar zij een minderheid vormen, de geestelijke vrijheid wel aan vaarden. Zegt het niets, dat de N.S.B. spe ciaal de katholieke Staatspartij op de fel ste wijze aanvalt? In Nederland staat de groote massa der Katholieken naast de S.D.A.P. in den strijd voor de democra tie. Dat neemt spr. herhaaldelijk waar in en buiten de Kamer. Welk perspectief zou er voor de S. D. A. P. overblijven als zij tientallen jaren tot oppositie gedoemd bleef, zonder kans, ooit een meerderheid te worden. Er is geen enkele andere groep om mee samen te werken. Voor niemand in Nederland is de vraag: monarchie of republiek, actueeL Waarom moet het dan alleen in de partij tot een strijdvraag over een kwestie, die van geen enkele actueele beteekenis is, komen? Ook spr. meent dat men zich moet hoe den voor uitbundigheid, in dit opzicht. Wat het instituut der ridderorden be treft, spr. voelt daar niet de minste be hoefte aan, maar ieder moet voor zich zelf uitmaken, of hij al of niet een derge lijke onderscheiding wil aanvaarden. Nie mand heeft ooit bezwaar gemaakt tegen de onderscheidingen, die vele gemeente besturen In den vorm van medailles uit reiken. De kwestie-Klès opgelost. Ook inzake de kw&stie-Kiès had het par tijbestuur den heer Drees de beantwoor ding overgelaten. Deze gaf toe, dat ook het partijbestuur fouten heeft gemaakt, maar Albarda, Vorrink, en Banning, die de moei lijke taak op zich hadden genomen, de zaak in Friesland in het reine te brengen, heb ben gehandeld naar hun beste weten en in overeenstemming met de door het geheele partijbestuur aangegeven richtlijnen. Het valt te betreuren, dat door persoonlijke kwesties de eenheid van de partij in gevaar kan komen. Men doet het beste, een streep onder deze geschiedenis te zetten en spr. hoopt, dat Heerenveen haar motie van af keuring zal intrekken en dat men in Fries land met nieuwen moed en kracht aan het werk zal gaan. De arbeidsvoorwaarden aan de Arbeiderspers". De heer IJ. G. van der Veen, directeur van de N.V. de Arbeiderspers, sprak bij de beantwoording van de veerschillende op merkingen over de sociaal-democratische pers zijn ontstemming er over uit, dat aller lei partij-instanties meenden zich ta moe ten mengen in de arbeidsvoorwaarden van het personeel der Arbeiderspers. Dit perso neel heeft zijn eigen organisaties, zijn in stanties voor overleg en zijn vertegenwoor digers in den raad van commissarissen. Daar hoorden de personeelbelangen thuis, niet in de partij. In een samenvatting van de beantwoor ding der critiek op het beleid der partij leiding zeide de heer Vorrink, dat de heer van der Veen wellicht iets te ver is ge gaan als hij zegt, dat de partij niets te ma ken heeft met de verhoudingen bij de Ar beiderspers. Wel moet de partij daarbij de grootste soberheid betrachten. De heer Hoogeveen trok, na repliek, de motie van afkeuring van de afdeeling Hee renveen over het beleid van het partijbe stuur in de zaak Kiès in en verklaarde, dat het antwoord van den heer Drees veel had goedgemaakt van wat het optreden van den partijvoorzitter in Friesland had bedorven. Verschillende voorstellen op organi satorisch gebied werden ingetrokken of verworpen, terwijl met groote meer derheid eveneens werd verworpen het voorstel-Leiden, waarin de wensche- Iijkheid werd uitgesproken, dat de le den der partij geen ridderorden aan vaarden. Daarentegen werd by schriftelijke stemming een motie van de afdeeling Amsterdam-11 aangenomen met 1004 tegen 872 stemmen en 10 onthoudingen welke motie luidde: „Het congres is van oordeel, dat de wijze, waarop sommige vooraanstaande partijgenooten hun persoonlijk Inzicht ten opzichte van den huidigen staats vorm openbaar meenen te moeten ma ken, verwarring sticht onder de leden en afbreuk doet aan de werfkracht der partij. In de plaats van ds. W. Banning, die zich niet meer voor het dagelijksch bestuur be schikbaar stelde, werd gekozen het partij - bestuurslid mr. J. in 't Veld, burgemeester van Zaandam. Alle zittende leden van het partijbestuur werden eveneens herkozen in dien zin, dat ds. Banning thans de plaats inneemt van de in het dagelijksch bestuur gekozen mr. in 't Veld. Stad en platteland. De Zondagzitting van het Paaschcongres der S. D. A. F. te Arnhem was voor een groot deel gewijd aan de behandeling van het probleem „Stad en Platteland". Twee inleiders hebben ter referaat over dit on derwerp gehouden, n.L dr. J. Kruijt uit Arnhem en het lid van de Tweede Kamer ir. H. Vos, leider van het wetenschappe lijk bureau der S. D. A. P. SASSENHEIM Naar de missie terug. Na een verblijf van ruim vijf maanden zal onze plaatsge noot, de weleerw. pater Trophinus van Res teren O.F.M. deze week weer vertrekken naar de Missie in Brazilië. Op 21 April zal voor de laatste maal pater van Kesteren een H. Mis lezen in de parochiekerk, om daarna voor den tijd van 12 jaar naar zijn missie terug te keeren. Gedurende zijn ver blijf in de parochie en omgeving heeft hij zich als een ijverig en echt missiepriester doen kennen. Ook op de plaatsen waar hij lezingen heeft gehouden over de missio neering heeft hij vele vrienden verworven. Op den derden Zondag in de H. Vasten heeft hij in een predikatie alhier over het missiewerk gesproken, en daarvoor een collecte gehouden. Hij is erin geslaagd vele missievrienden te maken. Hem werden ook daarna nog vele geschenken toegezonden. Voor dit alles heeft hij gisteren een H. Mis van dankbaarheid opgedragen. Ongetwijfeld vergezellen hem velen met hun gebed op zijn moeilijken weg. Personalia. Voor het examen technisch ambtenaar Rijkswaterstaat, is geslaagd onze plaatsgenoot A. Zanen. De bollendrukte. Het verkeer op de beide Paaschdagen heeft alhier een nor maal verloop gehad, alleen een lichtpaaltje aan de Zuiderstraat heeft het moeten ont gelden. Persoonlijke ongevallen kwamen niet voor, zoodat de brigade van de EHBO gelukkig niets had te rapporteeren. Op en kele drukke plaatsen regelde politie het autoverkeer. De koude liet zich geducht voelen. De bloemenverkoopers hadden dan ook weinig aftrek. Een nieuwe industrie. Deze gemeente schijnt in aanmerking te komen voor het vestigen .yan industrieën. Voor kort is al hier de asfalteerfabriek „Rhenania" in werking gesteld en thanh is nabij „Klin kenberg" een terrein verkocht, waaropeen verf- en lakfabriek zal gevestigd worden. Naar men mededeelt, zal in deze fa briek behalve het technische personeel, een 70-tal personen werkzaam gesteld kun nen worden. Met den bouw zal spoedig een aanvang gemaakt worden. LEIDSCHEN DAM Uitvoering Meisjespatronaat. Door het R.K. Meisjespatronaat alhier zullen weder om een tweetal uitvoeringen gegeven wor den en wel op Donderdag 21 April en Zondag 24 April a.s, des avonds te 7.30 uur Gezien het keurige feestprogramma be loven het een paar mooie avonden te wor den en kan een bezoek ten zeerste wor- doen aanbevolen. Door de meisjes zal worden opgevoerd „De groote erfenis", blijspel in twee be drijven en „Het levenselixer", vroolijk blij spel ln drie bedrijven. De gymnastiekvereniging „Sportlust" zal diverse vrije oefeningen, rythmische dans, enz. uitvoeren, terwijl het muzikale gedeelte zal worden verzorgd door de band „De Kolping-Boys". STOMPWUK Propaganda-vergadering. Alle lief hebbers van de voetbalsport, van 14 jaar af, worden dringend uitgenoodigd tot bij woning van de leden- en propaganda-ver gadering van S.N.A., te houden op Don derdag 21 April a.s. om 8 uur in het gym nastieklokaal alhier. In die vergadering zal er een nieuw bestuur gekozen worden en zal de heer Hoogervorst, secretaris van het Leidsche district, een propaganda-rede houden. Vrijen toegang voor iedereen, die zich voor voetballen interesseert. Zegt niet: het gaat tóch niet. Als allen meewer ken, gaat het .wèl! E. R. C. JVL Klaver, Pr.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1938 | | pagina 6