Een plechtige verklaring
van kardinaal Innitzer
Geen goedkeuring van hetgeen
afkeurenswaard is
BINNENLAND
DONDERDAG 7 APRIL 1938
w
29ste Jaargang No. 9000
Telefoon: Redactie 15. - Adv. en Aborm.-tarieven rie paf. Z.
Telefoon: Administratie 935. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Giro 103003. Postbus 1L
WAARBORGEN VERLANGD EN EISCHEN GESTELD
DE TEKST DER VERKLARING.
De „Osservatore Romano" publiceert
den Duitschen tekst van een plechtige ver
klaring van Z. H. Em. kardinaal Innitzer,
aartsbisschop van Ween en, welke verkla
ring de kardinaal, mede in naam van het
heele Oostenrijksche episcopaat, wenscht
openbaar te maken.
Zijne Eminentie en de overige bisschop
pen hebben dit noodig geacht, om een ein
de te maken aan de verwarrende dubbel
zinnigheid, welke in de openbare meening
is ontstaan.
De verklaring luidt:
„1. De plechtige verklaring der
Oostenrijksche bisschoppen van 18
Maart jJ. wilde natuurlijk geen enke
le goedkeuring tot uiting brengen wat
betreft datgene, wat niet vereenigbaar
was of is met de wetten van God, met
de vrijheid en met de rechten der Ka
tholieke Kerk. Daarenboven kan deze
verklaring niet worden uitgelegd, noch
gebezigd voor propagandadoeleinden
door staat of partij als een druk op
het geweten der geloovigen.
2. Ten aanzien van de toekomst
verlangen de Oostenrijksche bisschop
pen:
a. Geen enkele wijziging, in om
het even welke kwestie, betreffende
het Oostenrijksche concördaat, zonder
voorafgaande overeenstemming met
den Heiligen Stoel.
b. In het bijzonder een behandeling
van alle school- en opvoedingskwes
ties, zoomede iedere leiding van de
jeugd, die de natuurrechten der ouders
en de godsdienstige en zedelijke op
voeding der Katholieke jeugd volgens
de beginselen van het Katholieke ge
loof waarborgt.
c. Een verbod van om het even
welke propaganda, welke vijandig is
aan godsdienst en Kerk.
d. Het recht der Katholieken om
het Katholieke geloof en de christe
lijke beginselen uit te dragen, te ver
dedigen en te beoefenen op ieder ge
bied van het menschelijk leven en
met alle middelen, welke door de mo
derne beschaving worden ter beschik
king gesteld.
Rome, 6 April 1938."
(w.g.) Th. Kard. INNITZER,
mede namens het heele Oosten
rijksche episcopaat.
In het begin van den namiddag is Z.H.
Em. kardinaal Innitzer gisteren per vlieg
tuig naar Ween en vertrokken.
De Beiersche bisschoppen en de
volksstemming.
Het bisschoppelijke ordinariaat te Augs
burg deelt mede, dat de Beiersche bis
schoppen den parochies hebben opgedra
gen, na afloop van de groote demonstratie
te Weenen op 9 April de klokken te doen
luiden. Daarmede, aldus het ordinariaat,
erkennen de Beiersche bisschoppen, de
beteekenis van den tienden April voor de
wereldgeschiedenis en roepen zij het
Roomsch-Katholieke volk op zijn vader-
landschen plicht te vervullen en te bid
den voor de welvaart van het Groot-
Duitsche Ryk en van zijn Fuehrer en voor
een vreedzame samenwerking tusschen
Staat en Kerk.
Het „Wiener Kirchenblatt."
Het katholieke orgaan „Wiener Kir
chenblatt" noodigt zyn lezers uit, Zondag
met „ja" te stemmen. Het blad merkt op,
dat zulks vier plichten insluit:
Ten eerste: gehoorzaamheid aan het ge
vestigde gezag.
Ten tweede: samenwerking aan den
vooruitgang van het groote Duitsche va
derland.
Ten derde: beveiliging van het katholi
cisme in de nieuwe situatie.
Ten vierde: Dagelijksch gebed voor het
rijk en den Führer.
WORDEN STERILISATIE-WETTEN
INGEVOERD?
In een artikel over „Grondproblemen
der rechtsgelijkschakeling van Oostenrijk
met het Oude Rijk" in het „Tijdschrift
der Academie van het Duitsche Recht"
schrijft de Oostenrijksche Minister van Ju
stitie, dr. Hueber, dat de gelijkschakeling
van het recht trapsgewijze doorgevoerd
zal worden.
Onder hetgeen overgenomen zal wor
den, komt op de eerste plaats voor de
„Wet tot verhoeding van een erfziek na
geslacht", de wet van de gedwongen ste
rilisatie.
Verder wordt genoemd: de wet tot be
scherming van het Duitsche bloed en van
de Duitsche eer, en de wet tot bescher
ming van erfgezondheid van het Duitsche
volk (Neurenberger wetten).
REDE VAN SEYSS INQUART.
Rijksstadhouder Seys Inquart heeft gis
teren te Berlijn zijn eerste redevoering uit
gesproken in het Sportpalast. Hij zeide o.a.
dat het bewind van Schuschnigg tenslotte
nog slechts steunde op een moeilijk ver
borgen volksfront. Schuschnigg heeft er
niet voor geschroomd onder de dekmantel
van bedrijfsmilitie „zelfs de communisten
te bewapenen".
Honderdduizenden werden verdrukt en
geheele klassen schoolkinderen en zelfs
oorlogsverminkten werden gevangen ge
zet, omdat zij de stem van het bloed niet
tot zwijgen konden brengen.
Spreker nam verder de geheele verant
woordelijkheid op zich voor het binnen
rukken van de Duitsche troepen in Oos
tenrijk. De regeering-Seys Inquart, die op
wettige wijze aan het bewind was geko
men, heeft Oostenrijk willen bewaren voor
het lot van Spanje.
Tenslotte ontkende Seys Inquart dat het
nationaal-socialisme zich tegen het geloof
keert, het zal evenwel niet toestaan, dat
God en het geloof worden gebruikt ais
argument in aardsche twisten.
Hitier te Salzburg.
Hitler is tegen twee uur gistermiddag te
Salzburg aangekomen.
De bewaking van Schuschnigg.
De bewaking van den vroegeren Oos-
tenrijkschen bondskanselier, Schuschnigg,
is opnieuw verzacht.
In of voor zijn huis bevinden zich thans
geen geuniformde beambten meer: van een
oud gebouw bij het huis uit verzorgen eeni-
ge politie-ambtenaren de bewaking op on
opvallende wijze. Men kan hooren dat
Schuschnigg vaak zijn radio-toestel inscha
kelt, hij ontvangst al zijn post, waaronder
buitenlandsche bladen.
Zijn zoon verblijft te Kalksburg in een
pensionaat van de Jezuieten. Aangenomen
mag worden, dat hij in de vacantie zijn
vader te Weenen zal bezoeken.
Officieel wordt te Berlijn medededeeld,
dat de uit het buitenland afkomstige Jood
Cohen bevel heeft gekregen, binnen twaalf
uur het land te verlaten. Hij had eenige da
gen geleden de „Paris Soir" onder het pseu
doniem Yvos C. Franck een bericht doen
toekomen, dat Schuschnigg krankzinnig
geworden was en in een gesticht was op
genomen. Geen woord van dit bericht, al
dus wordt van bevoegde zijde medegedeeld,
is waar.
AMERIKA ERKENT DEN
ANSCHLUSS.
En noodigt Duitschland uit de
Oostenrijksche schulden
te betalen.
De Vereenigde Staten hebben de inlij
ving van Oostenrijk door Duitschland er
kend.
In de nota, welke de ambassadeur van
de Vereenigde Staten te Berlijn, Wilson,
heeft overhandigd dienaangaande, wordt
Duitschland uitgenoodigd de Oostenrijk
sche schulden te betalen.
Wilson heeft tevens medegedeeld, dat de
Amerikaansche legatie te Weenen gesloten
was en dat hiervoor in de plaats een con
sulaat-generaal was ingesteld.
Op het departement van Buitenlandsche
Zaken werd medegedeeld, dat het aanbie
den van deze nota geenszins de wettelijke
erkenning van de inlijving van Oostenrijk
beteekent en dat het instellen van een con
sulaat-generaal slechts een erkenning de
facto en niet de jure beduidt.
De Vereenigde Staten hebben dus geen
afstand gedaan van hun grondbeginsel, dat
geen erkenning zal geschieden van grens
wijzigingen, welke door gewapende macht
tot stand zijn gebracht.
Een ambtenaar van het departement heeft
de Duitsche schuld aan de Vereenigde Sta
ten, zonder de Oostenrijksche schuld, ge
raamd op een millioen dollar.
V Aanvullende verklaring
van Kardinaal Innitzer
De Katholieke wereld zal oprecht dank
baar zijn voor de tweede, aanvullende,
verklaring van het Oostenrijksche Episco
paat.
In deze verklaring worden eischen
gesteld in aanvulling van de eerste,
waarin alleen vertrouwen werd uit
gesproken.
Terwijl in de eerste verklaring alleen
een geest van vertrouwen sprak, komt in
de tweede een stemming van bezorgdheid
tot uiting het wordt n.l. noodig geoor
deeld, met grooten nadruk, vast te stellen,
wat er niet en wat er wel onder het nieu
we regiem mag geschieden. Het wordt
o.m. noodig geoordeeld, nadrukkelijk vast
te stellen:
Het recht der Katholieken, het Katho
lieke Geloof en de Christelijke beginselen
te manifesteeren, te verdedigen en open
lijk te belijden op ieder gebied van het
leven en met alle middelen, welke door
de moderne beschaving worden ter be
schikking gesteld.
Met dit laatste wordt o.m. bedoeld de
vrijheid van pers, de vrijheid van radio,
welke, zooals men weet, onder het natio-
naal-socialistisch regiem in Duitschland
zoozeer aan banden is ^gelegd.
Wij wezen er reeds op, dat de eerste
verklaring van het Oostenrijksche Episco
paat geen enkele goedkeuring
inhield van het nationaal-socialistisch
stelsel. In deze tweede verklaring wordt
zulk een goedkeuring duidelijk uitgesloten.
Er wordt in gezegd, dat de Oostenrijksche
staat of de nationaal-socialistische partij
de eerste verklaring niet mag gebruiken
voor propaganda-doeleinden, waardoor
een druk op het gèweten der geloovige
wordt gelegd.
Terwijl in de eerste verklaring van den
Oostenrijksche Bisschoppen alleen werd
gesproken van de verderfelijke commu
nistische propaganda, wordt in de tweede
verklaring gesproken van propaganda,
welke vijandig is van Godsdienst en Kerk,
om het even welke. De strekking van deze
laatste woorden zal door iedereen wor
den verstaan.
Wij schreven verleden week Dinsdag.
„In deze dagen na de jongste gebeur
tenissen van Oostenrijk vooral is kalm
te in rustige afwachting zéér noodzake
lijk."
Wie in kalmte rustig heeft afgewacht
is nu niet teleurgesteld! Dankbaar is
de Katholieke wereld voor deze aanvul
lende verklaring van het Oostenrijks
Episcopaat.
DE WERELD IN
VOGELVLUCHT
ROME: De Oostenrijksche kardinaal In
nitzer, die te Rome is gaan praten met het
Vaticaan, heeft thans, mede namens het
geheele Oostenrijksche episcopaat, een na
dere verklaring gepubliceerd, welke heel
wat meer bevrediging geeft dan de eerste
verwarring brengende Verklaringen. Wij
verwijzen naar een beschouwing elders
hierover.
PARIJS: Leon Blum heeft, zooals ook
verwacht werd, de Fransche Kamer in
meerderheid meegekregen voor zijn wets
ontwerp inzake financieele volmachten. De
meerderheid is echter niet meegevallen,
daar verscheidene radicalen, die toch tot
de regeeringspartijen behooren, ofwel hun
stem onthielden of zelfs tegen stemden.
Men verwacht thans dat de Senaat het
ontwerp verwerpen zal en dat de regeering
weer eens zal aftreden.
SALAMANCA: De opmarsch van Franco
in Catalonië gaat voortdurend verder. De
electrische krachtwerken, die de electri-
sche energie leveren voor Catalonië, wor
den thans bedreigd. Massa's vluchte'ingen
komen aan de Fransche grens aan, waar
van velen weer bij Irun, dus in het recht-
sche gedeelte van Spanje, over de grens
trekken.
BRITSCHE NATIONALITEIT
AANGEVRAAGD.
LONDEN, 7 April. (Reuter). Verschei-
deze bekende Oostenrijksche figuren o.a.
de acteur Conrad Veidt prinses Mathilde
Windischgraetz en de Weensche operazan
geres Maria Eisner, hebben de Britsche
nationaliteit aangevraagd.
REGEERINGSJUBILEUM VAN
H. M. DE KONINGIN.
Stichting van een monument te Eindhoven.
H. M. de Koningin heeft op een daartoe
door het hoofdbestuur van „De Princevlag"
gedaan verzoek haar goedkeuring gehecht
aan het plan van de vereeniging „De Prin
cevlag" om te Eindhoven te stichten een
herinneringsmonument ter gelegenheid van
het 40-jarig regeeringsjubileum van H. M.
De uitvoering van dit monument is ge
dacht gedeeltelijk in metselsteen, gedeel
telijk in graniet, met daarin in medaillon-
vorm de beeltenis van H. M. Aan het mo
nument zal ook een zitbank worden ver
bonden.
AMSTERDAM GEEN GARNIZOEN.
Bezwaren van Waterstaat niet te
ondervangen.
Naar wij vernemen, is gisteren te Am
sterdam van den minister van Defensie
de mededeeling ontvangen, dat er van
wordt afgezien, in de hoofdstad een lucht
doel artillerie als garnizoen te vestigen.
Zooals wij reeds eerder bericht hebben,
zou het regelmatige burgerluchtverkeer,
dat zich in een grooten straal boven Am
sterdam uitstrekt, van de oefeningen van
de luchtdoelartillerie ernstige moeilijkhe
den ondervinden. De bezwaren, welke de
keuze van een geschikt terrein opleverden,
bleken niet op te lossen te zijn, zoodat de
legerautoriteiten thans deze afwijzende
bss'issing hebben genomen, daar noch het
eerri aangebeden terrein in den Rieker-
polder bij Schiohol noch dat op Zeeburg
aan het buiten-IJ, waarover later sprake
was, de bezwaren, welke Waterstaat had
geopperd, konden wegnemen.
GOEDE VRIJDAG 3 UUR.
Ter verspreiding ook buiten eigen kring
van hare actie voor de herdenking van
Goede Vrijdag 3 uur, heeft de Kruisvaart
een drukwerkje uitgegeven, geillustreerd
door Jan Everts.
Dit gelegenheidsgeschriftje wil een klei
ne hulp beteekenen om op Goede Vrijdag
des middags te drie uur te midden van
de dagtaak een enkel oogenblik in zichzelf
te keeren om met een kort dankgebed Je
sus' kruisdood te gedenken en Christus na
te vo'gen in een gebed voor de vervolgers
en voor degenen, die vervolging lijden om
Jesus' naam.
INDISCH DOCUMENTATIE-BUREAU.
In het Maart-nummer van „De R. K.
Staatspartij" wordt het volgende meege
deeld:
„Gevolg gevende aan het voorstel van
het Stichtingsbestuur, heeft het Dage
lijksch Bestuur der Partij, daartoe door
het Partijbestuur gemachtigd, zeer onlangs
besloten zijn goedkeuring te hechten aan
de aanstelling van den heer M. J. M. van
Poll te 's Gravenhage, tot leider van het
Indisch Documentatie-bureau, afdeeling
van het Algemeen Secretariaat en Cen
traal Bureau der Partij."
HET SPOORWEG-TEKORT OVER 1938
GESCHAT OP 18 MILLIOEN.
Van verdere interne maatregelen is
nauwelijks overwinning van het
tekort te verwachten.
HOOGERE ONTVANGST MOET HET
HARE DOEN.
Aan de Memorie van Antwoord aan de
Eerste Kamer over de ontwerpen van wet
tot vastelling van hoofdstuk 9 (departe
ment van Waterstaat) der rijksbegrooting
voor 1938 is het volgende ontleend:
Ook den minister vervult de omvang
van het spoorwegtekort met groote zorg,
ook, omdat, zooals meermalen in het licht
is geste'd, een belangrijk deel van het te
kort moet worden toegeschreven aan oor
zaken als internationale handelsbelemme
ringen e.d., waartegen men weinig ver
mag.
Over 1936 moest het tekort, bij afschrij
vingen volgens de geldende regelen, op
ongeveer 36 yt millioen worden gesteld.
Het zal over 1937, dank zij stijging van
ontvangsten en verdere bezuiniging, blijken
gedaald te zijn tot ruim 31 millioen. Zon
der bij voorbaat verdere stijging van ont
vangsten aan te nemen wordt het tekort
over 1938 voorloopig geschat op ruim 18
mflioen.
De daling tegenover 1937 moet grooten-
deels worden toegeschreven aan verlaging
van lasten, voortvloeiende uit de reorgani
satie-wet, doch ook aan verdere maatre
gelen van reorganisatie en bezuiniging.
Zoo hoopt de directie over dit jaar op den
voornaamsten post, dien der personeelkos-
ten, nog weder meer dan een millioen te
bezuinigen.
Na al hetgeen op dit gebied reeds is ver
richt, mag echter nauwelijks worden ver
wacht, dat verdere interne maatregelen,
waaronder opheffing van verliesgevende
lijnen, in staat zullen zijn om het tekort
geheel te overwinnen. Stijging van ont
vangsten zal het hare moeten doen.
Dit nummer bestaat uil
vier bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
Een plechtige verklaring van kardinaal
Innitzer na zijn bezoek aan het Vaticaan.
(lste blad).
Blums wetsontwerp in de Fransche Ka
mer met een betrekkelijk geringe meer
derheid aanvaard. (3de blad).
Het opdringen van Franco in Catalonië.
3de blad).
Binnenland
E dokter uit Dalfsen op onbewaakte
overweg doodgereden. (4de blad).
De kwestie van de marechaussee te Oss.
(4de en lste blad).
Vrijspraak voor den directeur van de
„Arnoud" te Hillegom. (2de blad).
De Tweede Kamer heeft het wetsont
werp tot tijdelijke versterking van de op
brengst van de inkomsten- en van de di
vidend- en tantièmebelasting ter financie
ring van de defensie-uitgaven aangenomen.
(3de blad).
De Primavera te Rotterdam geopend.
(lste blad).
Nieuw Feuilleton
„VIRGINIA'S KEUZE"
Het nieuwe feuilleton, met de pu
blicatie waarvan wij morgen zullen
aanvangen, is het oude verhaal der
liefde, maar dat altijd nieuw blijft.
En uit dat altijd nieuwe verhaal
kan men leeren, hoe een meisje met
een mooi, gaaf en sterk karakter
door haar grenzeloos altruïsme, haar
zelfzuchtigen broer op het goede pad
houdt; zelfs ten koste van het offer
van haar liefde.
Het leert ook, dat er in het leven
hoogere waarden zijn dan geld en
bezit en het is het meisje Virginia,
die het best de juiste waarden van
het leven kent. De anderen leeren
het ook, maar eerst na verdwaald te
zijn.
Dit is uitgewerkt in een romantisch
gegeven, dat iedereen die het leest,
tot het einde boeien zal.
Als feuilleton is „Virginia's keuze"
ongetwijfeld een gelukkige keuze.
V_-J
GEEN AFSCHAFFING VAN DEN
D-TREINTOESLAG.
Bezwaren van het Diesel-materieel
overwonnen.
Aan de Memorie van Antwoord aan de
Eerste Kamer over de begrooting van Wa
terstaat, Vei'keersfonds en Staatsmijnen
ontleenen wij wat de spoorwegaangelegen
heden betreft, nog, dat met het plaatsen
van automatische seinen, waar dit noodig
wordt geoordeeld, wordt voortgegaan. In
hoofdzaak worden zij aangebracht bij die
overwegen, welke thans nog bewaakt zijn
en waarvan afsluiting en bewaking na het
aanbrengen van de seininrichting kunnen
vervallen.
Hoewel de D-treinen niet zelden slechts
matig bezet zijn, verdient nochtans afschaf
fing van den D-trein-toeslag geen aanbe
veling. Die toeslag heeft tengevolge, dat de
treinen overeenkomstig hun doel in hoofd
zaak gebezigd worden voor reizigersver-
voer van en naar den vreemde -en dat rei
zigers in binnenlandsch verkeer daarvan
weinig gebruik maken.
Werden de D-treinen gelijkelijk ook voor
binnenlandsch reizigersvervoer opengesteld
dan zou dit daarvan mede de nadeelige
gevolgen ondervinden tot schade van een
stipte uitvoering van den dienst.
De aanvankelijke bezwaren van het Die
sel-el ectrisch materieel zijn thans nage
noeg overwonnen. Zoo zijn uf worden de
ventilatie en de loop der rijtuigen geleide
lijk verbeterd en is van oliereul. niet veel
meer te bemerken. De Diese^electrische
treinen zijn, en dit wordt door de bij proef
ritten opgedane ervaring oevestigd, alles
zins geschikt voor de snelle verbindingen
van Amsterdam, Den Haag en Rotterdam
met Groningen, Maastricht en Twente,
waarvoor dit materieel met den nieuwen
dienst van 15 Mei a.s. zal worden aange
wezen.
