Franco dringt
gestadig door
Dc successen der
Chineezen
LUCHTVAART
BUITENLAND
Oostenrijk na den
Anschluss
VRIJDAG 1 APRIL 1938
DE LEIDSCHE COURANT
VIERDE BLAD - PAG. 13
LERIDO OMSINGELD
VERWOEDE GEVECHTEN RONDOM
DE STAD
Uit Burgos wordt gemeld, dat de recht-
ichen Lerida omsingeld hebben.
Om Lerida heeft men gisteren den ge-
heelen dag meer of minder verwoed ge
vochten, doch des avonds waren de troe
pen van Franco de stad nog niet binnen
gedrongen. Vanochtend was Lerida aan
drie zijden omsingeld. Aan de vierde zijde
wordt de stad begrensd door de rivier,
waar de linksche troepen krachtig tegen
stand bieden. Het geheele Marokkaansche
Legercorps is met de cavalerie en het ge
schut tot de Cinca opgerukt.
De rechtschen in de provincie Tarragona
Radio Nacional deelt mede, dat de troe
pen van generaal Franco gistermiddag
voor den eersten keer het gebied der pro
vincie Tarragona hebben betreden.
Na de vorderingen der rechtschen in
den loop van de laatste dagen kan men
een algemeen denkbeeld vormen van den
loop der frontlinie, wanneer men een bijna
rechte lijn trekt van het Zuiden naar het
Noorden, van Teruel naar Lerida, en een
tweede, eveneens rechte lijn van Lerida
naar Jaca. In den morgen van 9 Maart
liep de frontlijn nog vlak langs Jaca,
Huesca, Saragosa, Carineta, Calamoche en
Teruel. In drie weken heeft Franco meer
terrein gewonnen, dan hem nog overblijft
voor hij aan de kust der Middellandsche
Zee is.
STRIJD AAN HET GUADALAJARA-.
FRONT
Een aflcidings-offensief
Gisteren is een felle strijd ontbrand aan
het Guadalajarafront. De artillerie van de
regeringstroepen opende het vuur en
spoedig deden ook de loopgraafmortieren
en zware mitrailleurs mee.
Uit de niet officieele berichten kan men
nog niet opmaken of men hier te doen
heeft met een plotseling offensief om de
troepen van Franco van het front in Ara-
gon weg te trekken.
De generale staf vart het regeeringsleger
heeft medegedeeld, dat de operaties aan
het front van Guadalajara voor de degee-
ringstroepen met succes zijn verloopen.
ZIJ VECHTEN MET NIEUWE ANIMO.
Verwoede strijd van man tegen man.
Opgetogen over het succes der Chinee
zen aan het front in het spoorweggebied
van TientsinPoekau strijden de Chinee-
sche troepen elders met nieuwe animo en
kracht. Gemeld wordt, dat zij belangrijken
voortgang hebben gemaakt.
In de straten van Taierstsjwang, op 40
km. van den spoorweg van Tientsin naar
Poekau aan den Noordelijken over van het
Groote Kanaal, is het toch een gevecht van
man tegen man gekomen. De Chineezen
hebben eenige huizen in brand gestoken
met de bedoeling de Japanneezen, die zich
in het Noordelijk stadsdeel hadden genes
teld, uit deze huizen te verdrijven.
In het Zuid-Oosten van Sjangtoeng wordt,
naar het Chinesche persbureau meldt, nog
steeds zeer verwoed gevochten: De Japan
neezen hebben zware verliezen geleden.
De Chineezen hebben gisteren aan het
front langs den spoorweg PeipingHankau
de mijnbouwstad Tsiautjo heroverd. Aan
het Oosteiijke front hebben de Chineesche
mobiele eenheden Szean aan de grens tus-
schen Tsjekiang en Anhwei genomen. Ook
de strijd om het bezit van Kwanteh werd
door de Chineezen gewonnen. Zij verloren
als bekend, zijn de vroegere Oostenrijkers,
velden.
Naar het Chineesche persbureau verder
meldt, hebben vijf Japansche vliegtuigen
een aanval gedaan op Waitsjau in Kwang-
toeng. f)e Amerikaansche predikant An
derson werd in zijn auto door de machi
negeweren der vliegtuigen beschoten. De
auto werd door vijf kogels getroffen.
vluchtelingen aan de fransche
grens
Uit Bagnres de Luchon, wordt gemeld,
dat voortdurend Spaansche miliciens over
de grens komen, ongeveer 150 per uur,
Ook veel vrouwen, kinderen en ouden van
dagen komen Frankrijk binnen en worden
onder dak gebracht.
niet-inmengings-commissie
vordert Niet erg
In de bijeenkomst der ondercommissie
voor de niet-inmenging heeft men niet
veel vorderingen gemaakt. Het commu
niqué deelt over het vraagstuk van het
herstel der controle te land mede, dat lord
Plymouth een compromis-voorstel heeft
gedaan. Het toezicht zou hersteld worden,
zoodra beide commissies zouden mededee-
len, dat zij gereed zijn een begin te ma
ken met het tellen der vrijwilligers, en
automatisch geschorst worden, indien met
de terugtrekking geen begin zou zijn ge
maakt op den 56sten dag na het aanne
men der resolutie door de hoofdcommis
sie of indien men in het beginstadium der
terugtrekking tien dagen op het daarvoor
opgestelde schema ten achter zou zijn.
De Fransche vertegenwoordiger, Corbin,
zeide, dat in de, verklaring van Plymouth
geen verband wordt gelegd tusschen de
werkelijke verwijdering en het herstel van
het toezicht, maar tusschen den arbeid der
commissies en het herstel der controle,
hetgeen een nieuwe factor vormt.
Hij vestigde ook de aandacht op wat hij
noemde ernstige leemten in het stelsel
der zeecontrole.
Er werd ook gedebatteerd over de in
deeling der vrijwilligers vooar de terug
trekking.
Hemmig, de secretaris van het interna
tionale bureau, zeide, dat, nadat Rusland
in October besloten had niet langer voor
het controleplan te betalen, ook de andere
vier landen, die de hoogste bijdragen heb
ben te leveren, hun betalingen stopzetten,
zoodat de financieele toestand zeer moei
lijk is geworden.
Tenzij deze mogendheden in de eerstvol
gende weken een aanzienlijk deel van
haar achterstand betalen, zal in begin Mei
mededeeling moeten worden gedaan van
de beëindiging van het controleplan.
Men besloot alle in de hoofdcommissie
vertegenwoordigde regeeringen in kennis
te stellen van Plymouth's voorstel betref
fende het toezicht te land, de mogelijkhe
den van indeeling der vrijwilligers in ca
tegorieën en de financieele positie van het
controleplan.
Buitenlandsche Berichten
DE GEVOLGEN VAN DEN WERVEL
STORM IN AMERIKA.
Het aantal dooden tot 33 gestegen.
Ten gevolge van den wervelstorm in de
Ver. Staten zijn 33 personen om het leven
gekomen. Er zijn minstens 250 personen
gewond.
STRIJD TEGEN DE PRAAGSCHE
BEDELAARS.
De Praagsche politie doet krachtige po
gingen om de straten te bevrijden van be
delaars. Vorige pogingen, waarbij den be
delaars plaatsing in werkhuizen of over
brenging naar hun geboorteplaatsen werd
voorgesteld, bleken het verlangde resultaat
te hebben voor wat betreft de in de hoofd
straten „stationneerende" bedelaars, doch
thans treedt de politie op tegen degenen,
die bedelend van huis tot huis trekken. Ve
le vrouwen leenen of huren kleine kinde
ren om medelijden op te wekken, en deze
worden allengs beschouwd als zeer hinder
lijk. Thans heeft men speciale politie-be-
ambten geplaatst bij huizenblokken in ver-
schillende deelen der stad en reeds zijn tal
rijke arrestaties verricht.
TWEE BRITSjCHE MILITAIRE VLIEG
TUIGEN VERONGELUKT.
Boven het vliegveld van Scampton zijn
twee Britsche bombardementsvliegtuigen
met elkaar in botsing gekomen en neerge
stort. De vier inzittenden kwamen om het
leven.
BELGIË
schacht te brussel.
De president van de Duitsche rijksbank,
Dr. Schacht, is gistermiddag te Brussel
aangekomen, ter beantwoording van het
bezoek, dat de gouverneur van de Nationa
le Bank van België, Janssen, onlangs aan
Berlijn gebracht heeft.
In de Nationale Bank is ter eere van
Schacht een noenmaal aangeboden, waar
aan ook de minister van financiën, Soudan,
de secretaris-generaal van het ministerie
van buitenlandsche zaken, Suetens, de di
recteur-generaal der handelsaccoorden,
Frère, de raadsman van het ministerie van
financiën e.a. aanzaten.
TSJECHO SLOWAKIJE
VERBOD VAN POLITIEKE
VERGADERINGEN.
Zij vertroebelen de atmosfeer.
Het Tsjechische ministerie van binnen -
landsche zaken heeft met ingang van he
den 1 April, alle politieke vergaderingen
verboden.
Naar het A. N. P. uit Praag verneemt, is
volgens politieke kringen te Praag, dit tij
delijk verbod van massabetoogingen het ge
volg van een overeenkomst, gesloten tus
schen de verantwoordelijke regeeringsver-
tegenwoordigers en de meerderheid der le
den van de oppositie, met het doel de lucht
te zuiveren voor ernstige beraadslagingen
over actueele problemen. Men wil de at
mosfeer vrij houden van iederen onverant-
woordelijken demagogischen invloed.
NOORWEGEN
VERSTERKING DER
VERDEDIGING.
Het Storting heeft met 144 tegen 6 stem
men een wetsontwerp aangenomen, waar
bij de regeering gemachtigd wordt een lee
ning van 52 millioen kronen voor de ver
sterking der landsverdediging, uit te schrij
ven.
AMERIKA
AMERIKA BOUWT GROOTERE
SLAGSCHEPEN.
Mededeeling aan Engeland en Frankrijk.
De regeering der Vereenigde Staten
heeft thans de regeeringen van Frankrijk
en Engeland formeel in kennis gesteld van
haar voornemen, slagschepen van meer
dan 35.000 ton te bouwen. De tekst der
nota's zal vandaag bekend gemaakt wor
den.
DE KWESTIE DER LEVERING VAN
HELIUM.
De Amerikaansche minister van binnen-
landsche zaken heeft met toestemming van
president Roosevelt de van 10 Maart geda
teerde wijzigingen in de op 10 Januari 1938
uitgevaardigde bepalingen gepubliceerd,
die getroffen waren op grond van de wet
inzake den verkoop van heliumgas aan
binnen- en buitenlandsche koopers.
De verkoopswaarden houden in, dat in
de eerste plaats tegelijk met de bestelling
een waarborgsom moet worden gestort.
Verder moet iedere kooper zich te allen
tijde een onderzoek laten welgevallen in
zijn luchtschepenloodsen en in de lucht
schepen zelf. Ten slotte heeft de Ameri
kaansche minister van binnenlandsche za
ken het recht in alle gevallen, waarin naar
zijn overtuiging de verkoopsvoorwaarden
op eenig punt niet nauwkeurig zijn nageko
men, iedere verdere lievering van het he
lium stop te zetten en de in Amerika in
dollars gestorte waarborgsom verbeurd te
verklaren.
Gazzettino Illustrate).
Dc ontdekkingsreiziger: „Heb me
delijden met me. Ik heb een vrouw
en kinderen te onderhouden.'*
I De kannibaal: ..Ik ook."
Willem Kloos t
De dichter Willem Kloos, doctor honoris
causa, is gisternamiddag te half drie in
bijna 79-jarigen ouderdom te 's-Gravenhage
plotseling overleden.
Willem Kloos was reeds eenigen tijd lij
dende, doch zijn verscheiden werd nog niet
verwacht. Gistermiddag nam hij eenige
rust te bed, waarvan hij niet meer is op
gestaan.
Hij was zooal niet de nestor, dan toch een
van de alleroudste en meest bekende der
Nederlandsche letterkundigen, iemand,
wiens dichtwerken tot ver over de gren
zen van het Nederlandsche taalgebied wer
den gelezen en die ook als klassicus een
groote vermaardheid genoot. Zeer velen,
vooral in den Haag, kenden hem persoon
lijk en wanneer hij, in gezelschap van zijn
echtgenoote, de schrijfster Jeanne Reyne-
ke van Stuwe, in de stad zijner inwoning
wandelde den laatsten tijd zag men hem
zelden dan was het opvallend hoe vele
eenvoudige burgers zijn verschijning op
merkten.
Geboren op 6 Mei 1859 te Amsterdam, ge
noot Willem Kloos zijn H. B. S.-opleiding
daar ter stede, om vervolgens aan de uni
versiteit van Amsterdam in de klassieke
letteren te studeeren. Hij verliet de uni
versiteit na het candidaatsexamen in dien
tak van wetenschap met succes te hebben
afgelegd.
In 1885 werd Willem Kloos hoofdredac
teurs van de Nieuwe Gids, het destijds zeer
bekende tijdschrift van „De Tachtiger", die
onze litteratuur in nieuwe banen hebben
geleid en wier garde thans op een enkele
uitzondering na is uitgestorven.
Zijn voornaamste werken waren „Ver
zen" (1894), Nieuwe Verzen (1895, her
drukt en vermeerderd' als „Verzen" in drie
deelen, welke in de jaren 19021913 het
licht zagen), een nieuwe uitgave in 1933,
voorts „Veertien jaren Litteratuurgeschie-
DE POSITIE VAN MIKLAS, SCHUSCH-
NIGG EN DE HABSBURGERS.
Van officieuze zijde wordt gemeld:
Het feit, dat den vroegeren Oostenrijk-
schen bondskanselier Schuschnigg, die zich
nog steeds ophoudt in zijn paleis, het slot
Belvedère, het hem toebehoorende radio
toestel werd gelaten, heeft Tsjechischen
bladen aanleiding gegeven tot de bewering,
dat Schuschnigg gedwongen wordt de te
gen hem gericjite redevoeringen van Duit
sche zenders aan te hooren.
Volgens bedoelde kringen kan hiervan
geen sprake zijn. Schuschnigg schijnt veel
eer de hem geboden gelegenheid zich op
de hoogte te stellen van de dagelijksche
gebeurtenissen rijkelijk te baat te nemen,
daar hij zijn radio vaak aan zet.
De vroegere bondspresident, Miklas, ge
niet volgens deze kringen ook nog volle
dige vrijheid van beweging in zijn woning,
in de Radetzkystraat, zoowel als daar bui
ten. Dat hij tot nu toe van dit recht uit te
gaan geen gebruik heeft gemaakt, doch
veeleer in zijn woning blijft, is in overeen
stemming met zijn eigen wenschen.
De in omloop gebrachte berichten over
de inbeslagneming van de onroerende goe
deren der Habsburgers in Oostenrijk, wor
den onjuist genoemd.
De Brusselsche „Standaard" meldt: Zoo
als bekend, zijn de vroegere oostenrijkers,
die in het buitenland verblijven en de Duit
sche nationaliteit willen bezitten, verplicht
zich op de Duitsche ambassades of legaties
der hoofdsteden te laten inschrijven.
Verschillende buitenlandsche bladen, al
dus de „Standaard" vragen zich thans af,
welke houding Otto van Habsburg en de
leden van zijn familie, die te Steenocker-
zeel verblijven, zullen aannemen.
Men acht het onwaarschijnlijk, aldus het
blad, dat de aartshertog, die Oostenrijker
is van geboorte, en afstamming, de Duit
sche nationaliteit zal aanvragen.
Het is veeleer mogelijk, dat hij, gezien
zijn jarenlang verblijf te Steenockerzeel
de Belgische nationaliteit zal aanvragen.
Anderzijds doet men opmerken, dat Otto
van Habsburg zijn aanspraken op den
troon van Hongarije niet uitdrukkelijk
heeft laten varen en dat zijn moeder van
Italiaansche afkomst is. Op grond hiervan
acht men het niet uitgesloten, dat hij de
Hongaarsche of Italiaansche nationaliteit
zou verkiezen.
DE A.S. VOLKSSTEMMING.
In een officieele verklaring wordt mede
gedeeld, dat Duitschers en Oostenrijkers
in het buitenland zullen kunnen stemmen
op een Duitsch schip of op Duitsch gebied.
Op de schepen zal van 31 Maart tot 15 April
gestemd kunnen worden, zoodat de uit
slag wellicht verscheidene dagen na den
lOden April bekend zal zijn. De Duitschers
en Oostenrijkers, die in Nederland wonen,
kunnen stemmen in Kleef en Aken.
denis" (1896), „Nieuwere Litteratuurge
schiedenis en letterkundige inzichten en
vergezichten" (23 deelen, 1916'34), zoo
mede „Studies over onze 18e eeuwsche
dichters"; in 1909 verschenen onder den
hoofdtitel „Een daad van eenvoudige recht
vaardigheid" en een afzonderlijke studie
over Jacques Perk, eveneens in 1909.
Zijn huwelijk met Jeanne Reyneke van
Stuwe werd op 4 Januari 1900 voltrokken.
De voornaamste beteekenis van Willem
Kloos ligt niet in zijn creatieven arbeid al
leen. Groot lyricus als hij was, was zijn
eigenlijken dichterlijken arbeid toch niet
zoo groot, dat hij, op zoo hoogen leeftijd,
gestorven, als dichter een omvangrijke
oeuvre nalaat.
Maar de belangrijkheid van wat hij na
laat is zeker omgekeerd evenredig aan de
omvangrijkheid er van. Het zijn wellicht
niet meer dan eenige tientallen verzen, die
om him groote waarde zullen blijven leven
in de Nederlandsche litteratuur.
Kloos' grootste verdienste is het geweest,
dat 'hij als een der meest op den voor
grond tredende tachtigers o.a. met Ver-
wey en van Eeden de Nederlandsche lit
teratuur een andere richting heeft gege
ven.
Kloos heeft het met van Eeden
klaar gespeeld de onmacht en de ondeskun
digheid van de critici der vroegere litte
ratuur aan te toonen. Zijn eigen creatieve
kracht was echter te spoedig opgeteerd en
reeds tijdens zijn leven had zijn werk
zaamheid een einde genomen. Toch zal
Kloos om het weinige maar zeer ly
rische dat hij schreef een levende fi
guur blijven in onze Nederlandsche lette
ren.
Ten bewijze leze men nog eens zijn be
kende sonnet
Ik ween om bloemen in den knop
gebroken,
En voor den uchtend van haar bloei
vergaan,
Ik ween om liefde, die niet is
ontloken
En om mijn harte, dat niet werd
verstaan.
Gij kwaamt, en 'k wist gij zijt
weer heengegaan..,.
Ik heb het nauw gezien, geen woord
gesproken;
Ik zat weer roerloos, na dien korten
waan,
In de eeuwige schaduw van mijn
smart gedoken;
Zoo als een vogel in den stillen nacht
Opeens ontwaakt omdat de hemel gloeit,
En denkt: 't is dag, en heft het kopje
en fluit,
Maar eer 't zijn vaak'rige oogje
gansch ontsluit,
Is het weer donker, en slechts droevig
vloeit
Door 't sluimerend geblaerte een
zwakke klacht.
Kloos was een dichter van lijden en leed.
En het zal voor het nageslacht misschien
immer een vraag blijven of de treurende
Kloos treurde om zijn menschelijk of om
zijn dichterlijk hart.
Voor heden willen wij met deze korte
beschouwing volstaan. Morgen zullen wij
uitvoeriger op de beteekenis van Kloos'
dichterschap terugkomen.
LEIDEN.
De heer J. B. de Minjer, die heden zijn
zilveren jubileum herdenkt als gérant van
hotel-, café-restaurant „Centraal" aan de
Breestraat.
Heeft U ook al zooveel hooren praten over alléén bij
Waarborg-kleedmg? Dan heeft men U zeker
ook gezegd, dat ze niet alleen mooi Is, maar |C Ë3 Bjj y M EZ f| O fi
mooi blijft en langer meegaat I VJTVki M 1
