Engeland bindt zich niet.
Uiteenzetting van minister Chamberlain
VRIJDAG 25 MAART 1938 - 2:,ie Jaargang No. 8989
S)e> GcidóciveSoii^cmt
Telefoon: Redactie 15. tx
Telefoon: Administratie 935. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
VREDE MAAR NIET TOT ELKEN PRIJS
V Fabrieks-toestanden
„Ik zou van juffrouw IJ heel veel schan-
delijks kunnen vertellen. Maar ik heb er
nu geen lust in, het te doen". De aldus pra
tende juffrouw X kan de voldoening genie
ten, dat zij haar vriendin juffrouw IJ in den
kring harer mede-vriendinnen zóó, heeft
be-kwaadspreekt en be-lasterd, dat de gun
stige reputatie van juffrouw IJ, voorzoover
zij die bezat, nu radicaal is afgebroken!
Wij dachten aan deze soort zéér kwaad-
aardi'gen laster, toen wij in het „Nationaal
Dagblad" een artikel lazen onder schreeu
wende koppen als: „Slavinnen in loon
dienst", „Wantoestanden in fabrieken". In
dat artikel wordt heel veel.... geïnsi
nueerd.
Naar aanleiding van de schandalige fei
ten, die, zooals men weet, in een fabriek
te Oss zijn voorgevallen, heeft de redac
tie op een gedanen oproep mededeelingen
gekregen over misstanden in fabrieken in
verschillende plaatsen, o.a. te Leiden. Op
bedoelde fabrieken zouden de fabrieks
meisjes slachtoffer zijn van „bepaalde su
jetten uit de onderwereld" evenzeer als van
een systeem van arbeid, dat hen „martelt
en moordt". En als wij dan na deze dikke,
en dan ook vet gedrukte, woorden
met belangstelling zoeken naar de vermel
ding van feiten, dan vinden wij vermeld,
dat „atelier-meisjes uit Rotterdam" loonen
verdienen van 2.37 per week. Dit, inder
daad heel droeve, feit (waarvan echter de
waarheid niet kan worden gecontroleerd)
is het éénige, dat genoemd wordt. Na be
weerd te hebben, dat er op fabrieken in
verschillende plaatsen in ons land, waar
meisjes werken, veel schandalen plaats grij
pen, vervolgt het blad: „Het lust ons thans
niet, al deze feiten aan het licht te stel
len".... en, nogmaals, het blad haalt dan
geen enkel, althans min of meer
concreet aangeduid, feit aan, tenzij het
boven-gemelde.
Wy zullen de laatsten zijn, om te
beweren, dat er, buiten die ééne fabriek
in Oss, niets verkeerd en ergelijks voor
viel in eenige fabriek in Nederland, waar
meisjes arbeiden! Natuurlijk spreken wij
zulk een oordeel niet uit. Maar wij mo
gen eischen, dat wie beweert, dat er
„bepaalde sujetten uit de onderwereld"
aan 't werk zijn in fabrieken, waarin de
arbeidsters worden „gemarteld en ver
moord", met feiten komt! Wij mogen,
wij moeten dat eischen om vele voor
de-hand-liggende redenen!
Intusschen is duidelijk de nieuwe tactiek
van de N. S. B. Nederland moet worden
voorgesteld als één poel van zedeloosheid,
tengevolge van demo-liberalisme, marxis
me, enz. En de N. S. B. moet uitkomst en
redding brengen. De N. S B.'ers, en alléén
zij, kunnen in dezen poel van zedeloosheid
zuiverend optreden! Deze nieuwe tactiek
is voor allen, die even kunnen en willen
nadenken, te doorzichtig!
DE WERELD IN
VOGELVLUCHT
LONDEN: De Britsche minister-president
heeft gisteren zijn verwachte en met onge
duld tegemoet geziene rede gehouden over
Engelands houding tegenover de jongste
gebeurtenissen in Centraal-Europa. Het
standpunt der Britsche regeëring komt in
het kort hierop neer: wij hebben geen vitale
belangen in Midden-Europa, zoodat wij
geen lust hebben om ons door toezeggin
gen te binden. Voor degenen, die geloof
den in het systeem der collectieve veilig
heid is de rede van Chamberlain teleur
stellend. Wij zijn teruggevallen tot de be-
langenpolitiek van vroeger. Als pleister
op de wonde en als waarschuwing aan het
adres van Duitschland kan aangemerkt
worden, dat, hoewel Chamberlains vertrou
wen in den Volkenbond geschokt is, hij er
toch niet aan wanhoopt om er iets goeds
van te kunnen maken, terwijl anderzijds
de entente met Frankrijk wordt onder
streept.
PARIJS: De Fransche Senaat heeft zich
gisteren vereenigd met de houding van zijn
financieele commissie, welke aan de regee-
ring-Blum niet de milliarden wilde geven,
waarom zij gevraagd had. De Senaat
en de commissie evenmin wilden de re
geering niet heelemaal zonder geld laten
zitten, maar heeft haar juist zooveel geld
toegestaan, dat zy het slechts een paar
maanden kan uithouden, daarmee te ken
nen gevend: zorg dat je vóór het afloopen
van dien termijn verdwenen bent! Wij zijn
benieuwd, welke consequenties de regee-
De Britsche minister-president Chamber
lain heeft gisteren in een rede voor 't Brit
sche Lagerhuis zijn belangrijke en met on
geduld afgewachte verklaringen over de
Britsche buitenlandsche politiek en de de
fensie afgelegd.
Toen Chamberlain zich van zijn plaats
in het Lagerhuis verhief werd hij door de
ministers luide toegejuicht.
„Ik geloof aldus de minister-president
dat het de algemeene wensch van het
Lagerhuis is, dat ik een bespreking der
buitenlandsche aangelegenheden inleid met
een verklaring over de houding der Brit
sche regeering in verband met de jongste
gebeurtenissen in Europa.
Ik spreek liever van houding dan van po
litiek, omdat ik mij niet kan voorstellen,
dat eenige gebeurtenis wijziging zou kun
nen brengen in de fundamenten der Brit
sche buitenlandsche politiek, welke streeft
naar handhaving en bescherming van den
vrede en naar vestiging van het vertrou
wen, dat de vrede inderdaad gehandhaafd
zal blijven.
Dat wil niet zeggen, dat niets ons zal
brengen to stand (bijval). Wij zijn ge
bonden door zekere verdragsbepalin
gen, die de noodzakelijkheid -van vech
ten medebrengen, indien het daartoe
zou moeten komen, en ik hoop, dat
niemand er aan twijfelt, dat wij in dat
geval bereid zijn deze verplichtingen
na te komen (bijval).
Ook zijn er zekere vitale belangen van
ons land, waarvoor wij zouden strijden,
indien zij bedreigd worden: de verdediging
van het Britsche gebied en de verbin
dingswegen (applaus).
Ik ontken niet, dat mijn vroeger geloof in
den Volkenbond als doeltreffend instrument
voor het behoud van den vrede diep ge
schokt is. (Bijval).
Doch ik geloof nog steeds aan de moge
lijkheid, dat de Bond zoozeer kan herle
ven _en zoo versterkt kan worden, dat hij
een doeltreffend instrument kan werden.
Op het oogenblik staan de zaken zoo ech
ter niet. Het beste, dat we kunnen doen is
den Bond weer tot gezondheid te bren
gen".
Sprekende over de collectieve veilig
heid zeide Chamberlain: „Het is niet
noodzakelijk, dat de samenwerking van
alle 58 leden van den Volkenbond ver
zekerd wordt.- Als men kan komen tot
samenwerking van een voldoende aan
tal staten om een front van geweldige
kracht, tegen welken machtigen aan
valler ook, te vormen, kan dat doel
treffend zijn, doch de waarde van een
dergelijk bondgenootschap hangt af van
zijn militaire kracht.
De houding to.v. Tsjecho-Slowakije
Overgaande tot de internationale situa
tie, zeide de minister.
Het actueelste onder de vraagstukken
die bezorgdheid wekken, is dat van de be
trekkingen tusschen de Tsjecho-Slowaak-
sche regeeringe en de Duitsche minderheid.
De Britsche regeering wijdt dan ook
haar bijzondere aandacht aan het probleem
en heeft in de eerste plaats nagegaan of 't
Vereenigd Koninkrijk, naast de verbinte
nissen, die het reeds heeft krachtens het
Volkenbondshandvest en het Verdrag van
Locarno, als Verdere bijdrage tot het be
houd van den vrede in Europa, thans
nieuwe en vastomlijnde verplichtingen, in
het bijzonder jegens Tsjecho-Slowakije op
zich moest nemen.
De Britsche verbintenissen hebben aller
eerst betrekking op de verdediging van
België en Frankrijk tegen een niet-uitge-
lokten aanval. Dan zijn er verdragsver
plichtingen jegens Portugal, Irak en
Egypte.
Moesten wij Frankrijk de verzekering
geven, dat wij, wanneer dat land krach
tens zijn overeenkomst met Praag Tsjecho-
Slowakije bij een Duitschen aanval te hulp
zou moeten komen, onmiddellijk onze ge-
heele miliaire macht ten dienst van Fran
krijk zouden aanwenden of moesten wij
ons.bereid verklaren tot militaire actie over
te gaan om weerstand te bieden aan een
gewelddadigen aanval op de onafhankeijk-
heid en de onschendbaarheid van Tsjecho-
Slowakije en andere landen, die daartoe
bereid zouden zijn, uitnoodigen zich bij
een dergelijke verklaring aan te sluiten?
In beide gevallen zou de beslissing, of
Engeland in een oorlog zou worden ge
wikkeld, automatisch aan het oordeel der
Britsche regeeringe onttrokken worden en
ring uit deze houding van den Senaat zal
trekken.
PRAAG: In Tsjecho-Slowakije spitsen de
verhoudingen zich toe. Alle Duitsche ele
menten, ook zij, die tot nu toe met de re
geering meegingen de z.g. activisten
sluiten zich aan bij de Henlein-partij en
nu beginnen zich ook de andere minderhe
den te roeren. Alles roept om autonomie
en Praag zal wel toe moeten geven.
een. dergelijke waarborg zou gelden zonder
de omstandigheden, waardoor hij in wer
king zou treden en waarove'> de regeering
wellicht geen controle zou kunnen oefenen.
De Britsche regeering meende een derge
lijke situatie niet te kunnen aanvaarden
met betrekking tot een gebied, waar de 1 -
gelsche belangen niet zoo op den voorgrond
treden als in het geval van Frankrijk of
België.
Om deze redenen" aldus Chamber
lain „acht de Britsche regeering zich
niet in staat, deze waarborg te geven
(luide toejuichingen van de ministers-
bank).
De Britsche regeering heeft met voldoe
ning gezien, dat de Tsjecho-Slowaaksche
regeermg overgaat tot de pracLische stappen
die in het kader harer grondwet gedaan
kunnen worden, om tegemoet te komen aan
de redelijke eischen der Duitsche minder
heid. De regeerine is bereid allen mogelij-
kën steun te verleenen bij de oplossing van
vraagstukken, die moeilijkheden kunnen
veroorzaken tüsschen Duitschland en
Tsjecho-Slowakije. Intusschen is het niet
noodig geweld te gebruiken of er zelfs
over te spreken. Dat kan slechts de diplo
matieke verorderingen hinderen en het ge
voel van onveiligheid en onzekerheid doen
toenemen".
De inmenging in Spanje
De minister besprak vervolgens de
Spaansche kwestie en zeide, dat de regee
ring zich ten volle bewust is van de her
haalde schendingen der overeenkomst van
niet-inmenging van meer dan één zijde en
die schendingenj diep betreurt. Maar hoe
ernstig ze ook zijn, zij veranderen niets in
het oordeel der regeering, dat de niet-
mengingspolitiek het beste middel is tot
het vermijden van een grootere schennis.
De besprekingen met Italië zijn aanzien
lijk gevorderd en de resultaten zijn bemoe
digend. Ten aanzien van het plan tot terug
trekking der vrijwiligers verklaarde.
Chamberlain, dat men nooit van de Ita-
liaansche regeering een eenzijdig terug
trekken geëischt of verwacht heeft.
Tenslotte verklaarde Chamberlain, dat
thans nieuwe inspanning wordt gevraagd
voor de vergrooting der productie en de
versnelde voltooiing van het bewapenings
programma.
DE INDRUK IN HET BUITENLAND
Teleurstelling in Amerika
De rede van Chamberlain is te Washing
ton met een zekere teleurstelling, om niet
te zeggen, met niet begrijpen, ontvangen.
De bladen hadden voorspeld, dat Chamber
lain duidelijk uiteen zou zetten, waarvoor
Engeland bereid zou zijn te strijden en dat
hij ontspanning in de Europeesche crisis
tot stand zou brengen door de dictatoren
duidelijk te vertellen tot hoever zij kon
den gaan. Aan deze verwachting is niet
voldaan en men is geneigd de Britsche
onverschilligheid te laken.
Voldoening in Frankrijk.
De Fransche pers is over het algemeen
voldaan over de rede van Chamberlain.
Zoo schrijft de „Petit Parisien": „Cham
berlain opende voor de FranschBritsche
samenwerking wijdere pershectieven dan
ieder zijner voorgangers en zelfs Eden
ooit had durven uitstippelen. Nooit heeft
een Engelsche minister met zooveel over
tuiging het feit tot uitdrukking gebracht,
dat voortaan in tijd van vrede zoowel als
van oorlog het lot de beide landen zal bin
den.
Een waarschuwing
De „News Chronicle" is van meening,
dat de verklaringen van Chamberlain met
betrekking tot Tsjecho-Slowakije gunstiger
waren, dan in vele kringen gevreesd werd.
Chamberlain sprak diplomatieke taal, doch
wanneer zijn woorden zorgvuldig bestu
deerd worden, ziet. men, dat zij een waar
schuwing aan het adres van het nationaal-
socialistische Duitschland zijn, en ook als
zoodan'g bedoeld zijn.
EXPORT NAAR DUITSCHLAND VAN
ZUIVEL EN MELKPRODUCTEN.
Na 1 April worden de contingenten niet
langer door de Nederlandsche, doch door
de Duitsche regeering verdeeld.
Naar wij vernemen, zal per 1 April een
zeer ingrijpende verandering tot stand
komen wat betreft den export van zuivel-
en melkproducten naar Duitschland., Tot
dusver werden de Ubernahmescheine
met inschakeling van de Deutsche Zoll-
dienststelle afgegeven door de Zuivel-
centrale op naam van dén exporteur, die
ze dan gebruikte voor levering van Ned.
zuivelproducten aan een door hem geko
zen Duitschen afnemer, klant.
Na 1 April echter zullen deze Uber
nahmescheine worden afgegeven door de
Reichsstelle für Milcherzeugnisse, Oele
und Fette te Berlijn, rechtstreeks aan en
op naam van den Duitschen afnemer.
Dit komt er dus op neer, dat de verdee
ling der contingenten voortaan door de
Duitsche instantie geschiedt en niet langer
door de Nederlandsche.
Alleen is in .het handelsverdrag bepaald,
dat de beide regeeringen er voor zullen
zorgen, dat de oude relaties tusschen ex
porteurs en importeurs zullen worden ge
ëerbiedigd, zoodat belangrijke verschui
vingen niet behoeven voor te komen.
Wij vernemen verder, dat de Zuivel-
centrale een voorloopige afspraak heeft
gemaakt met de Reichsstelle, n.l. dat zij
haar wenschen ten aanzien van de ver
deeling over de exporteurs, over de di
verse producten en i.z. de Duitsche afne
mers, voor het tweede kwartaal kenbaar
zal maken. De Zuivelcentrale kan niet
meer dan vertrouwen, dat met deze wen
schen rekening zal worden gehouden door
de Duitschers.
Voortaan krijgt de Duitsche importeur
dus de Uebernahmescheine van zijn re
geering; hij deelt den Ned. exporteur dan
mede, voor welke hoeveelheid en onder
welk nummer hem een Schein is verstrekt.
Vervolgens vraagt de Ned. exporteur een
uitvoercertificaat aan bij de Zuivelcentra
le, teneinde de partij ten uitvoer te kun
nen aanbieden. De Duitsche importeur
geeft zijn Schein aan den met de inkla
ring belasten expediteur en de Ned. ex
porteur deelt dezen mede, op welken
Schein zijn uitvoercertificaat betrekking
heeft.
De verkoopprijzen zullen per 1 April la
ger worden gesteld, omdat de Duitsche
importeur bij invoer, behalve het invoer
recht een Unterscheidsbedrag zal moeten
betalen; dit laatste was tot dusver in den
DII nummer bestaal uit
vier bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
Rede van Chamberlain, ('.de blad).
Blum's positie wordt uiterst wankel we
gens de houding van den Senaat. (2de
blad).
De ontwikkeling van den toestand in
Tsjecho-Slowakije. (2de blad).
De regiemwijziging in Oostenrijk en de
gevolgen. (2de blad).
Franco's opmarsch in Aragon. (2de blad).
verkoopprijs van den exporteur begrepen.
De verlaging van de verkoopprijzen zal
den exporteurs blijken uit de bedragsop-
gave. Voor boter zal eiken Donderdag per
circulaire de voor de volgende week van
Vrijdag tot Donderdag geldende maxi
mum-verkoopprijs worden meegedeeld.
Het betalen van een exportheffing bij
afgifte van het uitvoercertificaat blijft
bestaan, doch wij vernemen, dat het mo
gelijk is, dat voor bepaalde soorten kaas
een restitutie zal worden verleend, om den
uitvoer met een redelijke winstmarge mo
gelijk te maken.
In de wijze, waarop vereffeningscertifi
caten zullen moeten worden aangevraagd,
komt voorloopig géén verandering.
De exporteurs zullen nu éérst aan de
Zuivelcentrale moeten opgeven, welke
hoeveelheden en soorten zij in April aan
bepaalde afnemers wenschen te leveren;
deze opgave wordt dan in goed ver
trouwen op accoord-verklaring doorge
zonden naar Berlijn. Tevoren echter zal
de Zuivelcentrale aan de exporteurs moe
ten opgeven, welke hoeveelheden zij van
de verschillende producten waarschijnlijk
zullen mogen uitvoeren. Voor kaas en
melkproducten zal zij bovendien opgeven,
welk totaal bedrag ten hoogsten in reke
ning mag worden gebracht; voor boter
zal de maximale verkoopprijs wekelijks
worden opgegeven.
„Hbld."
Een Prinselijk sportsman en amateur-fotograaf. Z. K. H. Prins Bernhard, die
Donderdag de cross country der Kon. Militaire Sportvareeniging te Ede bij
woonde, maakte bij deze gelegenheid verschillende opnamen
