STADS NIEUWS ZATERDAG 5 MAAKT 193» 6 29ste Jaargang No. 8972 r::.™,. DAGBLAD voor leiden en omstreken V Grof beleedigend voor de Katholieken De Paus kent den toestand in Duitschland niet! Geen enkele der Duitsche Bisschoppen is op de hoogte van wat er in zijn eigen va derland ten opzichte van de Katholieke Kerk geschiedt! Maar wèl kunnen 'n pas toor Leonards en 'n pastoor Scholz den toe stand in Duitschland naar waarheid beoor- deelen! Dergelijke dwaasheid tracht de N.S.B. in Nederland den menschen wijs te maken. En zij verspreidt speciaal onder Katholieken dezer dagen weer een paar pamfletten. Een dezer pamfletten is onderteekend door pastoor Scholz. Het ander is van „een Katholiek priester". Het laatst-bedoelde, waarin de schrijver zijn naam niet noemt, staat zeker ver beneden het peil van be hoorlijkheid! De Nederlandsche Bisschoppen worden genoemd „marionetten" van„menschen van de onderwereld". Ja, dat staat te le zen in het pamflet! Ook wordt er in afge geven op „de politieke machtswellust van enkele Bisschoppen"! En dat alles zou geschreven zijn door. een (niet genoemd!) Katholiek priester! Als het waar is, dan zou dat zijn een apos tel, die een rol vervult, waarvan wij het al lerdroevigst en in hooge mate ergerniswek kend karakter liever niet nader willen aan duiden. Wij zwijgen er liever verder over. Wij willen alleen nog verklaren, dat wij onzen Bisschoppen dankbaar moeten zijn, dat Zij de Nederlandsche Katholieken tijdig hebben gewaarschuwd voor een zoo klaar blijkelijk voor de Katholieke Kerk gevaar lijke beweging als de N.S.B. V Een onvoltallige zitting Toen gisteren in de Eerste Kamer ge stemd moest worden over de Begrooting van Sociale Zaken bleken er slechts.16 leden aanwezig. Zestien van de vijftig. Het vereischte aantal voor een stemming bleek niet aanwezig. Slechts zestien leden hadden zich ver plicht geacht, de rede van den minister tot het einde toe bij te wonen. De middag-vergadering duurde lang. Voor vele leden was het hoogst waarschijn lijk bezwaarlijk om tot het einde te blijven. Maar waren die bezwaren voor zóó velen onoverkomelijk? Goede vormen vragen zelf-bedwang en zelf-overwinning. Dit had menig lid der Eerste Kamer, dat tijdens de rede van minister Romme is weggeloopen, o.L moeten bedenken! DE WERELD IN VOGELVLUCHT Naar thans bekend wordt, is dr. Niemoel- ler overgebracht naar het concentratie kamp Sachsenhausen bij Oranienburg ten Noorden van Berlijn. Blijkbaar hebben de autoriteiten den strijd vaardigen predikant er niet toe kunnen brengen om te beloven, dat hij geen preeken meer zou houden, welke onaangenaam zouden zijn voor de nationaal-socialisten. Aangenomen kan echter worden, dat de z-g. „bescherming van zijn persoon", die intusschen met een nieuw arrest gelijk staat en die zeker weinig strookt met de bedoelingen van de rechters, die de ves tingstraf met het voorarrest als geboet verklaarden, de opwinding en de neiging tot verzet onder zijn aanhangers slechts zal doen toenemen. Wij hebben al eens meer geschreven, dat de zwijgende Niemoeller gevaarlijker is dan de sprekende Niemoeller. De geprikkelde stemming onder de Evangelischen er niet beter op geworden sinds bekend is geworden, dat een der vrienden der Belijdende Kerk, de vroegere „Landesgerichtsdirektor" dr. Weifelr, die dezer dagen uit het concentratiekamp Ora nienburg zou ontslagen worden, vóór zijn in vrijheidsteling plotseling is overleden. Overigens valt er weinig ingrijpend nieuws te vermelden. Een hedenmiddag ontvangen bericht meldt, dat dr. Niemoeller niet naar een concentratiekamp is, doch zich in een ge vangenis te Berlijn bevindt. De besprekingen van Engeland met Ita lië en met Duitschland vlotten nog niet bijster snel. Men toont zich erg gereser veerd en sceptisch, een aanwijzing, dat het eerste contact niet bepaald meegevallen is. Wanneer het niets uithaalt, lacht Eden in z'n vuistje. „Ik wist het wel", zou hij dan kunnen zeggen. „Praten geeft niets, 'n Dik ke stok moet je hebben." BINNENLAND WERKGELEGENHEID VOOR LAND ARBEIDERS IN DUITSCHLAND. De Minister van Sociale Zaken heeft een circulaire aan de gemeentebesturen, gezonden; waarin hij mededeeling betref fend werkgelegenheid voor landarbeiders in Duitschland. Wij komen hierop Maandag uitvoerig terug. DIRECTIE NEDERLANDSCHE SPOORWEGEN. Naar wij vernemen, is thans een besluit genomen omtrent vervulling van de vaca ture, welke door het overlijden van ir. van Dijk in de spoorwegdirectie was ontstaan. Voor benoeming tot directeur der N.V. Nederlandsche Spoorwegen zal in aanmer king worden gebracht prof. dr. ir. J. Gou- driaan Jr., onder-directeur der N.V. Phi lips' gloeilampenfabrieken te Eindhoven. ONDERHANDELINGEN IN SIGAREN- INDUSTRIE. Eerste bespreking leverde geen resultaat op. Gistermdidag vond in Krasnapolsky een bijeenkomst plaats van de vertegenwoordi gers der vier samenwerkende organisaties in de sigarenindustrie en de vertegenwoor digers van het Verbond van Sigarenfabri kanten in Nederland. Aan de orde was de opzegging der C.A.O. door de samenwer kende organisaties en de voorstellen ter verbetering der loonen der rechtspositie der tabaksbewerkers. Ofschoon de fabrikanten eend-ge tegen voorstellen deden, die in hoofdzaak op een verhooging der loonen voor de laagste prijs klasse neerkwamen en een uitvoerige be spreking platas vond over de positie der arbeiders en van het bedrijf in het alge meen, werd nog geenerlei resultaat ver kregen, daar de gezamenlijke werknemers organisaties de voorstellen onvoldoende vonden. Een vervolgbesprekdng zal plaats vinden nadat de vertegenwoordigers van beide partijen de zaak in eigen kring zullen hebben bezien. GRONDSLAG VOOR EERSTE ALUMINIUMINDUSTRIE IN ONS LAND. N.V. Nederlandsche Aluminium- Maatschappij opgericht. Naar men zich zal herinneren, heeft o.a. gericht de N.V. Nederlandsche Aluminium- Maatschappij met een maatschappelijk ka pitaal van één millioen gulden, met het doel aluminium te produceeren langs electrolytischen weg. De oprichters der vennootschap zijn de Rotterdamsche Bankvereengiing N.V. en de heer G. J. J. Both te Overveen, oud- directeur 'van de Nederlandsche Fordfa brieken. Hiermee is dus de grondslag gelegd voor de eerste aluminiumindustrie in ons land. Naar men zich zla herinneren, heeft o.a. het Economisch Technologisch Instituut in Limburg zich geruimen tijd met het vraag stuk van de stichting van een aluminium- bedrijf bezig gehouden. Een commissie van deskundigen, waarin o.a enkele hoog leeraren zitting hadden, heeft terzake een diepgaand onderzoek ingesteld, .welks re sultaat in een omvangrijk rapport is neer gelegd. Op de vraag, of de voorwaarden ,_oor een aluminiumindustrie in Nederland aanwezig moesten worden geacht, heeft de commissie een bevestigend antwoord ge geven, waarbij evenwel de nadruk werd gelegd op de wenschelijkheid, dat de Re geering het.bedrijf behoorlijk zou steunen met het oog op de buitenland-sche concur rentie. Omtrent de plaats, waar de fabriek zal worden gevestigd, staat nog niets vast. DE ZAAK HANSEN VOOR DE RECHTBANK. Naar het „Vad." verneemt, zal de heer C. L. Hansen, de journalist van genoemd blad, die 23 dagen lang gegijzeld is omdat bij geweigerd had den naam te noemen van den gene, die hem inlichtingen uit een geheims Raadszitting had verstrekt, op 5 April voor de rechtbank ter verantwoor ding worden geroepen op grond van art. 192 Wetb. van Strafrecht, het weigeren om ge tuigenis af te leggen in de zaak tegen het Raadslid N. N., dat zijn ambtseed zou heb ben geschonden. DE 3—31/2 LEENING ROTTERDAM. Inschrijvingen ten volle toegewezen. Naar wij vernemen, zullen de inschrij vingen op de 33 1/2 procents leening Rot terdam, groot 24,360.000, ten volle worden toegewezen. DE SCHORSING VAN TWEE NOTARISSEN. Uit de kringen van het Amsterdamsche notariaat bereikt ons de mededeeling, dat de schorsing van de twee Amsterdamsche notarissen eigenlijk niet zoozeer het ge volg is van de formeele overtreding, dat zij buiten hun standplaats woonden, als wel in verband staat met het feit, dat bei de betrokkenen buiten hun standplaats ook de notarispraktijk uitoefenden. Dit laatste feit is een daad van concur rentie tegenover den in hun woonplaats wettelijk zeteltelden notaris, welke niet in overeenstemming wordt geacht me de waardigheid van het notariaat. NEDERLAND TE LEIPZIG. De Hollandsche deelneming aan de voor- jaarmesse bereikt een record. Nog nooit is de deelname uit handels kringen van Nederland aan de Leipziger voorjaarmesse zóó groot geweest als dit jaar. Koortsachtig is op het kantoor van het Messamt te Amsterdam in de laatste weken gewerkt om maar aan alle aanvra gen te kunnen voldoen en de belangen der Hollandsche deelnemers naar wensch te hartigen op de beproefde wijze. DE TEWATERLATING VAN HET MOTORSCHIP „OPALIA". Als tweede van het viertal tankschepen bij de Nederlandsche Dok Maatschappij N.V. in aanbouw voor de Koninklijke Shell groep, werd heden door mevrouw Mak van Waay-Zulver het Motortankschip „Opalia" te water gelaten. HET NIEUW MALTHUSIANISME. Propaganda zal te Haarlem verboden zijn. Bij de behandeling der Haarlemsche ge- meentebegrooting in de afdeelingen vroeg een der leden of B. en W. geen termen aanwezig vonden om een eind te maken aan de ongebreidelde propaganda van den Nieuw Malthusiaanschen Bond. Het ant woord van het college luidde als volgt: „Wij zijn van meening, dat verbodsbepalingen eventueel in het leven geroepen zouden moeten worden bij de wet, omdat ge steld dat hiermede een belang gediend wordt dit dan toch zeker een algemeen landsbelang zou zijn". Naar aanleiding van dit tusschenzinnetje ontspon zich tijdens de algemeene beschouwingen verleden week reeds een debat en toen het antwoord van den burgemeester: „Wij willen met dit zin netje niet ja en niet neen zeggen, omdat wij de handhaving van de zedelijke volks kracht voorstaan, maar die niet aan de ge stelde vraag en het gegeven antwoord wil len verbinden" onvoldoende geacht werd, kwamen de rechtsche raadsfracties giste renmiddag met een voorstel-ter tafel. Het luidde: de raad der gemeente Haar lem besluit door de commissie van straf verordeningen een verordening te laten ontwerpen waarbij verboden wordt propa ganda te maken voor anti-conceptische middelen en deze middelen te verspreiden alsmede ten verkoop of ter verspreiding in voorraad te hebben". Uit de debatten tippen wij het volgen de aan: De heer v. d. Veldt (R.K.) zeide, dat de plaatselijke overheid een taak heeft op dit 'gebied en dat de vijfde stad des lands een prachtig voorbeeld zou kunnen geven. Zooals de bevolking beschermd wordt te gen t.b.c. en andere besmettelijke ziekten zoo moet zij ook beschermd worden tegen het Nieuw Malthusianisme, dat de volks kracht vermoordt en in haar wezen aan tast. Namens de sociaal-democraten deelde mr. Drilsma mede, dat zijn partij neutraal te genover de kwestie staat. Hij erkende, dat de wetgever bevoegd is het euvel te be straffen. Wij hebben te waken, aldus spr., voor het behoud van de zedelijke volkskracht, maar men kan van meening verschillen over de aantasting van dat behoud. Wij hebben achtereenvolgens R.K., A.R. en R.K. ministers van justitie gehad en wij hebben er thans nog een. Waarom heb ben ze de materie niet geregeld? Omdat de zaak niet zoo eenvoudig is als de heer v. d. Veldt voorstelt. In Amsterdam is gezegd, dat de rijks- regeering beter met bepalingen kan komen. Er is toen geen voorstel uit den raad ge komen. Aan de hand van statistieken toonde spr. aan, dat ook bij katholieken een daling van geboorten te constateeren is. De methode Ogino-Knauss tipte spr. ook even aan. Excessen wilde spr. bestrijden, maar die zijn middels het Wetboek van Strafrecht te verhelpen. Locale excessen zijn ook te bestrijden, maar spr. kent ze niet te Haar lem. Normale kinderbeperking is volgens hem geen exces. Wethouder v. Liemt (R.K.) was een groot voorstander van de bestrijding. De gemeentelijke wetgever is bevoegd om aan de Nieuw Malthusiaansche practijken een einde te maken. Men behoeft niet te wachten tot het. Rijk met een algemeen verbod komt. In het beginstadium van de winkelsluiting zijn ook vele gemeenten voorgegaan en eerst toen kwam het Rijk. Een verbod van het Nieuw Malthusianisme in Haarlem kan stimuleerend werken en zijn moreele waarde is dan ook zeer groot. Wethouder v. d. Wall (C.H.) sloot zich namens de Protest, raadsfracties bij dit be toog aan. Mr. Bijvoet (R.K.) merkte op, dat het verwerpelijke van het Nieuw-Malthusia- nisme niet uitsluitend berust op Katholie ke dogma's, maar op de voor ieder mensch geldende natuurlijke zedenleer. Spr. zette dit nader uiteen, erop wijzende dat er ver schil bestaat tusschen een geboorterege ling volgens natuurlijke en met tegenna tuurlijke middelen. De Minister van Justi tie heeft onlangs in de Kamer zich uitge sproken voor een scherpere bestrijding van het Nieuw-Malthusianisme, maar hij vond tevens, dat dit op de eerste plaats een taak is voor de gemeentebesturen. Alleen mis bruik bestrijden is niet voldoende. Het Nieuw-Malthusianisme is op zichzelf on zedelijk. De voorzitter, burgemeester dr. J. C. Ba ron de Vos van Steenwijk, deelde mede, dat de meerderheid van B. en W. de motie afwijst. Mr. Drilsma (S.D.A.P.) vond de natuur lijke zedenleer, waarover mr. Bijvoet had gesproken, een specifiek Katholiek begin sel, dat niet iedereen aanvaardt. Men kan wel zeggen, dat die leer voor iedereen geldt, maar het blijkt, dat toch niet ieder een die leer aanvaardt. De overheid heeft te maken met alle groepen en niet alleen met de Katholieke zedenleer, al wordt die als een algemeene zedenleer ook door de Katholieken voorgesteld. Als inderdaad het Nieuw-Malthusianis me de volkskracht ondermijnt en tegenna tuurlijk is, dan kan eigenlijk aan de opvolgende Katholieke Ministers van Ju stitie plichtverzaking worden geweten, om dat zij daar niet tegen opgetreden zijn door het indienen van een wet. Spr. zette uiteen, dat men verschil moet maken tusschen gebruik en misbruik van anti-conceptioneele middelen. Tegen het laatste was ook spr., maar niet tegen het eerste. Ieder gebruik is volgens hem nog geen misbruik. Mr. v. Dam (V.D.) vond geboorteregeling slechts een technische kwestie maar open lijke propaganda voor algeheele kinderbe perking achtte hij toch een sociaal kwaad. Mevr. Scheltema Conradi (V.D.) wilde ook excessen in de propaganda tegengaan. Maar zijn die in Haarlem en waar begin nen ze? Mr. Bijvoet splitste vervolgens zijn mo tie in gedeelten. Het eerste gedeelte: tegen gaan van propaganda voor Nienuw-Mal- thusiaansche middelen werd aangenomen met 1817 stemmen (de S.D.A.P., de Comm. en de V.B. stemden tegen). Het tweede gedeelte: tegengaan van verkoo- pen, verspreiden en het in voorraad heb ben van genoemde middelen, werd verwor pen met 1718 stemmen. (Nu stemden ook de V.D. tegen). RECLAME VOOR DE STAD LEIDEN. De Reclame-Commissie Stad Leiden hield dezer dagen onder voorzitterschap van den heer Verweij, wethouder van Financiën, een algemeene vergadering. De voorzitter gaf een overzicht van de verrichtingen van het Werk-Comité uit de Commissie in het af geloppen jaar, waaruit bleek, dat dit comité zich voornamelijk met de volgende punten bezig hield. 1. Het vervaardigen van reclamebor den, welke op fraaie en suggestieve wijze de aandacht op Leiden als woonplaats en vacantieoord vestigen. De borden zijn ver vaardigd door jeugdige werkloozen en zijn of worden door hen geplaatst op verschil lende punten in en bij de stad. 2. Een nieuwe gids van Leiden in den vorm van een folder, op zeer smaakvolle wijze uitgevoerd, werd op kosten van de Vereeniging voor Vreemdelingenverkeer in groote oplaag in het Nederlandsch, Fransch, Duitsch, Engelsch en Esperanto verspreid. De Vereeniging voor Vreemelingenverkeer zorgde ook voor de verzending, in overleg met verschillende vereenigingen. 3. Teneinde de vestiging in Leiden te bevorderen is voor Nederlandsch-Indië gen speciale folder ontworpen, welke ingevolge een met de „Indische Verlofganger" getrof fen regeling wordt toegezonden aan de re- patrieeren de Nederlanders en wel zoo tij dig, dat de aandacht op Leiden wordt ge vestigd vóór de naar het vaderland terug keerenden Hun vestigingsplaats definitief hebben gekozen. In verband hiermede is met dit blad een advertentiecontract gesloten. 4. Met de Reisvereeniging is onlangs wederom geconfereerd over het bevorderen van het toerisme naar Leiden. Een reispro gramma voor drie dagen en voor een- daagsch bezoek is ontworpen en zal door de reisvereeniging verspreid worden, zulks uiteraard tevens met het oog op den na derenden bollentijd. 5. Evenals het vorige jaar zal een circu- Dit nummer bestaat uit vl|t bladen, w.o. geïllustreerd Zondagsblad. VOORNAAMSTE NIEUWS Buitenland Tsjecho-Slowakije duldt geen buitenland sche inmenging. (2de blad). De overstroomingen in Californië. (2de blad). Een speciale vlucht van Frijns naar Iran. (4de blad). lüLM ™,7:Zwl2.- Garage DE GROOT - Beestenmarkt Tweede Kamer Vergadering van gisteren. DE VERDEDIGING VAN INDIë. De Tweede Kamer heeft gisteren behan deld de afdeelingen „Volksgezondheid" en „Oorlog" van de Indische begrooting. Wat de verdediging van Indië betreft heeft de MINISTER het volgende aan de verschillende sprekers geantwoord: De weerkracht van Indië is door de lucht macht aanzienlijk versterkt. Het spijt spr., dat de heer Rost van Tongeren zich verme ten heeft een geringschattend oordeel uit te spreken over de Indische weermacht. Wat voor nut zou een dergelijke uitspraak kunnen hebben, gesteld al dat zij waar was. Zij is echter niet waar. De versterking van onze weermacht is van dien aard, dat zij binnenkort zoo sterk zal zijn, dat het voor iedere mo gendheid, wie ook, een hachelijke on derneming zal zijn ons aan te vallen. Het blanke contingent in het leger wordt reeds opgevoerd. In 1936 werden 400 jon gens in Nederland aangeworven, in 1937 1000 en in 1938 1400. De heer ROST VAN TONNINGEN (N.S.) protesteert ertegen, dat men hem gering schatting over het Indische leger in den mond heeft gelegd. Het is eerbied voor de militairen, die spr. heeft doen spreken. Hierna worden de afdeelingen oorlog en marine goedgekeurd met aanteekening van tegenstemmen van de heeren Roestam en Wijnkoop. De Indische begrooting is hiermede goed gekeurd. De vergadering gaat te 17 u. 30 tot Dins dag uiteen. laire worden toegezonden aan de autobus- ondernemingen opdat ook Leiden in uit stapjes per autobus zal worden opgeno men. 6. Bovendien zal een circulaire worden verspreid, waarin Leiden als plaats voor congressen en vergaderingen wordt aanbe volen. In verband hiermede heeft het werk comité zich ook georiënteerd omtrent de hotelruimte in de stad en omgeving. 7. Het ligt in het voornemen onder de badgasten te Katwijk en Noordwijk en de vacantiegangers op de Kaag propaganda te maken voor het bezoeken van onze stad. 8. Voorts houdt het werkcomité in het oog, dat de opening t.z.t. van het nieuwe stadhuis een buitengewoon goede gelegen heids om alsdan het bezoek van vreem delingen aan Leiden te bevorderen. 9. Door de gemeente werd aan de com missie 500.subsidie voor eenmaal ge geven, welk bedrag voor het' grootste deel besteed is voor het plaatsen van adverten ties. Mede door deze subsidie werd de com missie in staat gesteld de eerste uitgaven te doen om het reclamewerk op gang te kunnen brengen. Doch om het werk te kunnen voortzetten zal de commissie over nieuwe en meer permanente inkomsten dienen te beschikken. De verwachting werd uitgesproken, dat bij het merkbaar, worden van de materieele voordeelen der actie, ook niet tevergeefs een beroep zal worden gedaan op de medewerking van de organi saties van hen, die meer rechtstreeks ge baat zijn bij een grooter vreemdelingen- bezoek en bij een toeneming van de vesti ging in deze gemeente. Deze punten gaven aanleiding tot een geanimeerde bespreking, waarin ook gewag kon worden gemaakt van reeds bereikte re sultaten, ook wat de vestiging in de ge meente betreft. In herinnering zij gebracht, dat belang stellenden in het werk der Reclame Com missie zich voor inlichtingen, wenken en dgl. kunnen wenden tot den secretaris der commissie, den heer A. Huijsman, Refe rendaris der Afdeeling Financiën ten Stad- huize.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1938 | | pagina 1