Oostenrijk in de branding Zeven maanden vestingstraf voor Nlemöller WOENSDAG 2 MAART 1938 29ste Jaargang No. 8969 $e£eid6cfve(3ou/Yci*it Telefoon: Redactie 15. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Adv. en Abonn.-tarieven zie paf. 1. Telefoon: Administratie 935. Giro 103003. Postbus 11. Dit nummer bestaat uit vier bladen. V Onheilspellend In de „Utrechtsche Courant" deelt mr. A. baron van Wijnbergen in een artikel mede, dat hij op 20 Februari drie. volle uren heeft geluisterd naar de rede van Hitier. De schrijver heeft bewondering voor dengene, die deze rede samenstelde en uit sprak, maar hij heeft óók bemerkingen op den inhoud en vooral één hoofdgrief. Wij citeeren hier: „Ware openlijk gezegd, dat men de pe riode van het Christendom voor afgesloten hield, dat met Christus en Zijn leer verder geen rekening kon worden gehouden, het ware minder erg geweest. Een ieder toch zal mij toestemmen: be streden te worden kan soms tot voordeel zijn, kan soms voldoening schenken, te worden doodgezwegen, is steeds erg, heel erg. En daarom was dat voor mij zoo hinder lijk, dat omtrent deze allervoornaamste zaak, als betrof het een onbeduidendheid, een volkomen stilzwijgen werd bewaard, al werd door een enkele tusschenvoeging hier en daar op het bestaan er van gezin speeld". De heer Van Wijnbergen noemt dit een „onheilspellend stilzwijgen" De felle en venijnige bestrijding, die het Christendom in Duitschland ondergaat, is verschrikkelijk! Maar erger nóg en veel erger is het doör den heer Van Wijnbergen gesignaleerde feit, dat de leider van het Duitsche Rijk drie uur spreekt en zwijgt over Christen dom en zwijgt over Christus. Dat is zeker in de ergste mate onverdra- gelijk voor i e d e r e n Christen, Duitscher of niet. Dat is ook.onheilspellend! DE WERELD IN VOGELVLUCHT Als sommige menschen het woord gaan voeren, houdt men wel eens zijn hart vast. Zij kunnen hun mond niet open doen zon der stukken te maken. Wanneer generaal Goering thans veldmaarschalk Goe- ring een redevoering houdt, kan men er ook van op aan, dat hij iets zegt, wat de diplomaten te Berlijn liever niet gezegd zouden hebben. Zoo heeft hij het gisteren over het Duitsche luchtwapen gehad en daarbij zulke oorlogszuchtige klanken la ten hooren, dat het buitenland weer eens gewaarschuwd is. O a. heeft hij ronduit verklaard, dat de nationaal-socialisten di rect begonnen zijn in het geheim een groo- te luchtvloot te bouwen tegen de bepalin gen van het verdrag van Versailles in. Dat was bekend, maar wij herinneren ons, dat de Duitsche autoriteiten dit altijd ontkend hebben tegen de waarheid in. Daarop nu weer groot te gaan, is in dezen tijd niet be paald tactisch. Bovendien heeft hij ver klaard, dat een beroep zou kunnen worden gedaan op de Duitsche luchtmacht voor de bescherming van de belangen der tien mil- lioen Duitschers, die zich buiten de rijks- grengen bevinden. Dit zou, naar de diplo matieke redacteur van de „Daily Herald" hedenmorgen schrijft, het onderwerp van diplomatieke stappen kunnen vormen. Tot dusver is, naar hij verklaart, nog geen en kele beslissing genomen, aangezien de vol ledige tekst der rede nog niet te Londen ontvangen was, doch Sir Neville Hender son zal waarschijnlijk op vriendschappe lijke wijze de aandacht der Duitsche regee ring moeten vestigen op de ongelukkige ge volgen, die dergelijke uitlatingen kunnen hebben. In de „Echo de Paris" schrijft Pertinax: Zij, die het Duitsch- volk leiden, putten zich welhaast iederen dag uit in mondelin ge uitlokkingen. Het is reeds zoover dat, zelfs twee weken r.a het ultimatum van Berchtesgaden, de Franschen en Engelschen er niets eens meer door op huln hoede wor den gebracht. Wij kunnen echter niet zeg gen, dat het aan waarschuwingen ontbro ken heeft. Het is te vreezen, dat binnen kort een tweede sommatie tot de regee ring te Weenen wordt gericht. Nu de ge beurtenissen te Londen gevolgd zijn op die te Berlijn, waarmede zij in zulk een schril contrast zijn, loopt men de kans, dat drieste maatregelen van Duitschland verhaast wor den, en reeds maakt Italië, dat de Engel- sche minister-president weder aan den Brenner wil doen postvatten, zich op, Hit- Ier als overwinnaar te ontvangen. Madame Tabouis, de bekende politieke schrijfster in de „Oeuvre" verwacht, dat deze rede van Goering de inleiding zal zijn tot nazi-relletjes te Weenen. De Dreiging van het „Indien Oostenrijk in de greep van het Nieuw Heidendom gevangen wordt, zal heel Europa de gevolgen moeten dragen".... Terwijl deze regels geschreven worden, bevindt heel Oostenrijk zich in een koorts achtige spanning. Sterke autoritaire systemen hebben ten gevolge, dat spontane gevoelens van het volk niet tot uitdrukking komen. In lei dinggevende kringen is men door Berch tesgaden verlamd geworden. De politie die met toewijding haar taak vervuld moet rustig toezien, dat het in verhouding slechts klein aantal nationaal-socialisten tracht om de straat te veroveren. Van den anderen kant echter heerscht er beroering onder de arbeidersmassa en ook bij diegenen van de burgerij, die de Oos- tenrijksche traditie en daarmee de chris telijke cultuur trouw willen blijven. Maar er waait reeds een scherpere wind. Wie niet tegen het weer bestemd is, blijft liever binnen. Wie van huis uit niet de deugd der dapperheid bezit, neemt zijn toevlucht tot de voorzichtige terughou dendheid. Zeker kan het verstand redenen genoeg vj,pden en honderd maal bewijzen, dat er nog niets verloren is. Maar, al zijn de con clusies nog zoo juist, ze worden omver ge worpen door iets onbestemds, iets, dat in de lucht hangt, dat door deuren en ven sters dringt en dat de zenuwen om onbe kende redenen in beroering brengt. Wat blijft er ons anders over in deze oogenblikken, dan nog eens te constatee- ren, welke beteekenis een christelijk Oos tenrijk heeft voor de Kerk en voor geheel Europa, zelfs voor geheel de wereld. Wan neer het nationaal-socialisme dit land ver overt, dan zullen diegenen, die nu in het „Schwarze Korps" tegen den H. Vader, tegen het Vaticaan en tegen de christelijke traditie schrijven, in geheel Midden-Euro pa den toon aangeven. Omdat er zoo velen zijn, die met een soort overgeërfde zekerheid vredig voort leven in de Europeesche traditie, en niet c-ens vermoeden hoezeer vrede en orde van deze traditie ook daar, waar men vreemd of vijandig tegenover de Kerk staat, teeren en voortbestaan op den christelijken gods dienst, is het moeilijk duidelijk te maken aan de menschen wat Europa en zijn be volking bedreigt Zij zullen het pas geloo- ven, wannee^ij het aan den lijve onder vinden. De „Osservatore Romano" heeft in de afgeloopen week den strijd voortgezet te gen het Nationaal-Socialisme. Oostenrijk het bolwerk van het Christendom Bij elke gelegenheid heeft de H. Vader op Oostenrijk gewezen als het bolwerk van het Christendom in Midden-Europa, Iederen dag zijn er menschen gekomen uit Duitschland en hebben hun ervaringen me degedeeld. En toch is de beteekenis van dit alles nog niet diep genoeg doorgedron gen in kerkelijke kringen. Vijf jaar lang heeft de Kerk in Oostenrijk tijd gehad om zich voor te bereiden. Het is niet aan ons te oordeelen, hoe deze vijf jaren gebruikt zijn. Het is ons trouwens bekend, dat er over al en dikwijls genoeg, strijders zijn ge weest die in stilte hebben gestreden, ook in dit land. Men kan er ook op' wijzen, dat het religieuze leven in Weenen en elders zich verdiepte en uitbreidde. Maar deze nieu we tegenstander heeft een zeer bijzondere kracht en het schijnt wel noodzakelijk te zijn, dat men die eerst van dichtbij heeft moeten meemaken om den duivelschen aard te begrijpen. Wat er ook gebeure, ook in Oosten rijk zal door de Kerk een strijd op le ven en dood dienen gestreden te wor den. Dat zij daartoe bereid is, kan niet betwijfeld worden. Gebrek aan waarachtig, praktisch beleefd Christendom Maar hier stooten we op een geheim, dat ons tot nadenken dwingt. De krachten van het nieuwe heidendom zijn van dien aard en zijn innerlijke ex pansie-kracht is zoo geweldig, dat een christelijke houding, die feitelijk alleen maar traditie is, niet genoegzaam is in de zen strijd. Ook de schoonste uitingen van vroomheid alleen zijn niet voldoende. Er staat zeer veel in de pauselijke ency clieken en er wordt in deze encyclieken zeer veel geëischt van clerus en leeken. Slechts een zeer diepgaande vernieuwing kan aan deze eischen voldoen. Modern Heidendom Ondergang van het Christendom in Centraal Europa? Indien de maatschappelijke vraag stukken, zoowel in Europa als in de groote overzeesche landen niet door het Christendom opgelost worden, zooals dat in de Encyclieken wordt geëischt, dan helpt geen gejammer, en zal het Christen if.m gebeukt worden door d?n storm van een revolutie, die op haar wijze zal trachten op te lossen, wat aan het uitgeholde, niet radicaal beleefde Christendom niet is gelukt. Tot nu toe heeft Europa rustig toegeke ken, hoe een van de laatste kleine christe lijke staten, die er nog bestaan, bedreigd wordt door een nieuw-heidensche macht. Europa heeft den christelijken staatsman von Schuschnigg alleen laten gaan naar Berchtesgaden. Geheel Europa zal dan ook de gevol gen moeten dragen, wanneer ook aan den Donau de vlag van het nieuw hei dendom wordt geheschen. Maar de Paus heeft het gezien, heeft gewaarschuwd en heeft alles gezegd, wat gedaan diende te worden om een dergelijke ramp te voorkomen. KLOOSTERZUSTERS IN SPANJE. OP ZICHZELF STAANDE GEVALLEN OF MASSAMOORD? Naar aanleiding vam een bericht in de „Catholic Times" dat er geen sprake zou zijn van een massamoord op de klooster zusters en dat het meer op zichzelf staande gevallen betrof, schrijft nu de correspon dent van bedoeld blad uit Valladolid: „Deze meening is onjuist. Ik moet con- stateeren, dat er in Rood Spanje, en meer speciaal in Madrid, Valencia en Barcelona een grootsch opgezette poging werd onder nomen om niet alleen de priesters en man nelijke kloosterlingen, maar ook de vrou welijke religieusen uit te roeien. Deze po ging slaagde hier en daar zoo goed, dat men spreken kan van een massamoord on der de Zusters. Zij, die niet vermoord wer den, moesten hun leven redden door naar een bevriende ambassade te vluchten. Als er slechts sprake was,van enkele op zich zelf staande gevallen, waarom waren de overlevende Zusters dan gedwongen zich te verbergen of te vluchten? De hieronder aangehaalde feiten, zullen een en ander verduidelijken. Van de 32 kloosters in deze stad (Valla dolid) heb ik er driebeztcht om inlichtin gen te krijgen over gevluchte kloosterzus ters. Van het klooster der Eeuwigduren de Aanbiddag in Madrid werden 25 Zus ters vermoord, sommigen doodgeschoten en anderen met knuppels doodgeslagen. Om trent het lot van de Zusters uit 20 hui zen van deze Congregatie in Spanje is niets bekend. Van de Zusters Carmelitessen te Cullera werden de-Moeder-Overste en ne gen Zusters vermoord. Van een klooster der Carmelitessen in Valencia werden de. Moeder-Overste en 17 Zusters vermoord. Van de 100 andere kloosters dezer Orde in Spanje zijn geen nadere berichten ont vangen. Van het Instituut der Christelijke Scho len te Valencia werden 18 Zusters op de Plaza Mayor gedood. De Congregatie van Maria van Eerherstel had twee kloosters in Barcelona. Van het eene klooster werden 18 Zusters ter dood veroordeeld, maar begenadigd om in de la zaretten en hospitalen te gaan werken. Van het andere klooster verdwenen vijf Zus ters, die later op een wagen van de Anar chistische Federatie gezien werden; twee lijken werden later herkend. Van hun klooster in Madrid werd een Zuster zeker vermoord en 21 anderen zijn verdwenen. Over hun lot is niets bekend. Het is moeilijk in /erband met deze con crete feiten de moorden op kloosterzusters in het Roode Spanje slechts als op zich- zelfstaande gevallen te beschouwen." ONDERSCHEIDING VOOR MGR. VESTERS. De Britsche Regëering heeft^de ver diensten van de Missionarissen van het H. Hart voor de missie van Rabaul willen erken nen door onzen landgenoot mgr. Vesterc, Apostolisch Vicaris van Rabaul te benoe men tot lid van dé Orde van het Britsche Imperium. Zij zijn evenwel door het voorarrest vo!daan BERLIJN, 2 Maart. (A.N.P.) Het bij- zondere gerechtshof heeft hedenmiddag het vonnis tegen ds. Martin Niemoeller geveld. De beklaagde werd wegens voortgezet ver grijp jegens paragraaf 130 a, artikel 1 van het Wetboek van Strafrecht veroordeeld tot zeven maanden vestingstraf. Voorts werd hij wegens vergrijp tegen de verordening van 28 Februari 1933 veroordeeld tot een geldboete van 500 R.M. en wegens een ver der gelijk vergrijp tot een geldboete van 1500 RJV1. De vestingstraf en de 500 R.M. geldboete worden geacht door het voorarrest te zijn voldaan. In plaats van de boete van 1500 RJW. komt, ingeval van met-betaling een gevangenisstraf van drie maanden. BERLIJN, 2 Maart. (A.N.P.) Ds. Martin Niemoller is tevens veroordeeld tot betaling der kosten van het proces. Men verwacht, dat hij onmiddellijk op vrije voeten zal worden gesteld. Het publiek is nog niet op de hoogte van de uitspraak. De bladen hebben er nog niets van gepubliceerd. BERLIJN, 2 Maart. (A.N.P.) Paragraaf 130 a artikel 1 van het Wetboek van Straf recht is de zgn. Kanselparagraaf. De tekst hiervan luidt als volgt: „Een geestelijke of ander bedienaar des woords, die in uitoefening of naar aanlei ding van de uitoefening van zijn beroep in het openbaar voor een menschenmenigte, in een kerk of op een andere voor reli gieuze bijeenkomsten bestemde plaats voor verscheidene toehoorders aangelegenheden van den staat op een den openbare vrede in gevaar brengende wijze het onderwerp van een proclamatie óf bespreking, wordt bestraft met gevangenis- of vestingstraf tot ten hoogste twee jaren". De verordening van 28 Februari 1933, op grond waarvan Niemoeller tot geldboeten veroordeeld is, is de verordening tot be scherming van den staat. Eisch was een jaar en tien maanden gevangenisstraf. BERLIJN, 2 Maart (A.N.P.) Het pro ces tegen ds. Niemoeller had voor het ge rechtsgebouw van Moabit naar schatting ongeveer 500 personen doen samenstroo- men, waarvan echter slechts 200 met de journalisten konden worden toegelaten om aanwezig te zijn bij de voorlezing van het vonnis, welke volgens de wet in het openbaar moet geschieden. Nadat de rechters waren binnengetre den, gaf de president eerst het woord aan den beklaagde, met de vraag of deze nog iets te zeggen had. Ds. Niemoeller, die een kalmen indruk maakte, verklaarde met luide en vaste stem, dat hij aan zijn verklaring van Zaterdag j.l. niets had toe te voegen, en dat hij zijn onschuld vol hield. Nadat de rechtbank zich gedurende vijf minuten teruggetrokken had, werd on middellijk uit naam van het Duitsche volk het vonnis voorgelezen. Daarop werd me degedeeld, dat in verband met de ernstige kwesties, die het proces opgeworpen heeft, en die de veiligheid van den staat in ge vaar zouden kunnen brengen, het publiek niet aanwezig mocht zijn bij de voorlezing van de overwegingen van het vonnis. De voorlezing van de motiveering was een kwartier, nadat het publiek de zaal ver laten had, geëindigd. Belangwekkend is nog, dat het open baar ministerie tegen ds. Niemoeller een jaar en tien maanden gevangenisstraf had geëischt. BRITSCH—JAPANSCHE SPANNING IN SJANGHAI SJANGHAI, 2 Maart (ANP.) De BritschJapansche betrekkingen te Sjang hai zijn weer gespannen tengevolge van net neers -.bieten van een Chineescli bur ger op onder Britsche bewaking staand terrein was aangekomen en twee Britscne Chinees was den Britschen sector uit door Japanneezen bewaakt gebied binnengeko men door over een prikkeldraadversper- 'ïng te klimmen. Het doodelijke schot werd gelost toen de man reeds op Britsch terrein was aaongekomen en twee Britsche schildwachten op hem toekwamen op hem te odervragen. Bovendien bevonden zich andere groepen soldaten en vreemdelingen, wandelijd en in auto's in de nabijheid. Bri gadier-generaal Telfer Smollett stelt een onderzoek in. Volgens een officieele Ja- ansche lezing had de Chinees koperdraad gestolen op Japansch gebied en weigerde hy gevolg te geven aan de sommatie van een Japansch schildwacht om te blijven staan. VOORNAAMSTE NIEUWS Buitenland Ds. Niemoller tot 7 maanden opsluiting veroordeeld. (1ste blad). Veldmaarschalk Göring over het Duit sche luchtwapen. (2de blad). Groote betoogingen in Oostenrijk voor Schuschnigg. (2de blad). Fantastische beschuldigingen in het nieuwe monsterproces te Moskou. (2de blad). Gabriele d'Annunzio overleden. (2de blad). Binnenland Ingediend is een wetsontwerp tot wijzi ging van de Tabakswet. (2de blad). Mededeeling over de opleiding in verband met de Vestigingswet-Kleinbedrijf. (2de blad). Opzienbarend ontslag aan 300 man per soneel bij de Thermion Radiolampenfabrie ken te Lent (4de blad). DE MISSIE EN DE STRIJD IN HET VERRE OOSTEN. Waardeering voor het werk der Missionarrissen. Uit Sjanghai wordt door Agentia Fides d.d. 2 Maart gemeld: De correspondent van Agentia Fides seint vanuit Sjanghai aan de K.W.P.: De Zusters van Liefde van het Centrale Moederhuis en van het Sint Jozef-zieken- huis hebben thans de zorg op zich genomen van vijf kampen voor vluchtelingen. Zij hebben afzonderlijke afdeelingen gesticht voor ziekenverpleging, kraamvrouwen, ouden van dagen en ze hebben zelfs een kleine school ingericht. Twee religieusen zijn voorts belast met de behartiging van de geestelijke belangen van de bewoners van het groote kamp waar 4500 vluchtelingen, dank zij de goede zor gen van het Leger des Heils, zijn onderge bracht. De religieusen mogen hier in volle vrijheid werken: iederen middag komen deze zusters om de zieken te bezoeken, aan de stervenden het H. Doopsel toe te dienen en aan de kinderen onderwijs te geven. Weer andere zusters zijn in de Jacquinot- linie werkzaam (aldus genoemd naar Pa ter Jacquinot S.J.), waar zij een kraamin richting, een ziekenhuis en een gesticht voor verlaten kinderen in stand houden. In een afzonderlijk hospitaal worden de be smettelijke zieken verpleegd. Het prachtige werk, dat door de missio narissen ten bate der lijdende menschheid wordt verricht, heeft weerklank gevonden bij mr. Moss, vice-president van het Inter nationale Roode Kruis van China, die aan de Missies van Hsuchang en Kaifeng een bedrag van respectievelijk 2000 en 5000 dollar deed toekomen: alleen de missie van Kaifeng verzorgt iedereq. dag 10.000 vluch telingen. Het Nationale Katholieke Comité voor Hulpverleening aan de slachtoffers van den oorlog heeft 12.000 dollar geschonken. Een treffend voorbeeld gaven de Semina risten van Kongmoon: op hun toch reeds zoo karige maaltijden wisten zij nog een dusdanige versobering toe te passen, dat zij een bedrag van 100 dollar voor hun on gelukkige landgenooten konden afzonderen. Ook de grijze Missie-bisschop mgr. Otto van de Congregatie van Scheut, die reeds 72 jaar in de Missie werkzaam is, waarvan 47 als Bisschop, heeft in zijn hospitaal, waar plaats is voor 150 patiënten, meer dan 300 zieke vluchtelingen opgenomen. Zeer veel Chineezen vragen voor dat ze het hospitaal verlaten, om het H. Doopsel te mogen ontvangen, omdat zij eerbied heb ben voor den godsdient, waarvan de bedie naren de leer ook werkelijk in praktijk brengen. JACHT OP ENGELSCHE DESERTEURS. LONDEN, 2 Mtart (A.N.P.) 4.000 Po litiebeambten zijn gisteren in touw geko men om jacht te maken op twee deser teurs van het Engelsche leger, die een of ficier der luchtmacht met de pistool op de borst gedwongen hadden, hen in zijn auto naar Londen te rijden. Onderweg ont stond een schietpartij met de achtervolgde beambten, waarbij twee hunner gekwetst werden. Pas nadat nog een beambte ernstig getroffen was, konden de deserteurs ge grepen worden.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1938 | | pagina 1