Peek&Cloppenburg
KLEEDING naar MAATinFEBRUARI
voor Costuums
China protesteert
te Berlijn
Dc hachelijke
situatie van Teruel
BINNENLAND
DINDAG 22 FEBRUARI 1938
JE LEIDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD - PAG. G
Verruiming arbeidsgelegenheid.
Aanbevelenswaardige aanbieding
in de prijzen 55.-/65.-/75.-
=BREESTRAAT - LE)DEN=il
WEGENS DE ERKENNING VAN
MANDSJOEKWO.
De Chineesche regeering zal door bemid
deling van haar gezant te Berlijn krachtig
protesteeren bij de Rijksregeering tegen
de mededeeling van Hitier, dat Duitschland
Mandsjoekwo erkent.
Ta Koeng Pau, de belangrijkste Ghinee-
sche krant, verklaart, volgens Havas in een
hoofdartikel, dat Hitier de illusie heeft ver
nietigd, die China zes maanden lang ten
aanzien van de houding van Berlijn heeft
gehad en dat China zich daarom definitief
zal aansluiten bij het anti-fascistische front.
Chineesche kringen te Berlijn geven bo
vendien te verstaan, dat zij geen aankoo-
pen meer zullen doen in Duitschland en
zich tot andere landen zullen wenden.
Japansche oorlogsberichten.
Na de zuivering van het binnenland van
Sjantoeng zijn de Japansche troepen over
gegaan tot een actie langs de kust der pro
vincie, die van vijanden gezuiverd moet
worden. De troepen rukken van Tsjoe-
Tsjeng voortdurend in Zuid-Oostelijke
richting op. Gemeld wordt, dat de Chinee
sche troepen door dezen nieuwen opmarsch
bedreigd, terugtrekken op Haitsjau, het
Oostelijke eindstation van den Loenghai-
spoorweg, op de Noordoostgrens van de
provincie Kiangsoe.
Een Chineesche legermacht van 1000 man,
die een aanval deed op de Japansche stel
lingen te Kausjantsi in Noord-Anhwei, is
door de Japansche troepen vrijwel geheel
vernietigd.
VERBITTERDE GEVECHTEN.
Linkschen erkennen de omsingeling der
stad.
De strijd rondom Teruel was gisteren
zeer verbitterd. De republikeinsche troepen
wierpen een talrijk menschenmateriaal in
den strijd, terwijl de rechtsechen vooral de
luchtmacht en de artillerie in actie brach
ten. De verliezen der linkschen zijn zeer
aanzienlijk. Volgens de schatting in gezag
hebbende rechtsche kringen hebben de re
publikeinen sedert het begin der nieuwe
operaties op Zaterdag j.l. 25.000 man ver
loren, ongeacht de duizenden krijgsgevan
genen.
Gisteravond scheen zelfs de tegenstand
der regeeringstroepen in Teruel te ver
zwakken. Verscheidene door de linkschen
ten Zuiden van Muela gegraven loopgraven
zijn veroverd.
Het communiqué van het rechtsche hoofd
kwartier meldt o.m.: De rechtsche opmarsch
is gisteren voortgezet aan het front van
Teruel, welke stad thans geheel omsingeld
is. De rechtschen hebben Arenas el San-
che en de nieuwe wijk bezet. Er zijn nog
eenige plekken van weerstand in de stad,
waar „compesinos" stand houden. Het „vak-
vereenigingshuis" en eenige hoogten zijn
bezet. De rechtsche troepen hebben in de
omgeving het dorp Castralvo bereikt. Gis
teren zijn meer dan 1500 krijgsgevangenen
gemaakt en is veel oorlogsmateriaal buit
gemaakt.
In den sector van Aravaca en la Serena
zijn aanvallen der regeeringstroepen afge
slagen.
De linksche regeering geeft haar neder
laag bij Teruel toe, want een telegram uit
Madrid erkent, dat volgens de hedennacht
ontvangen berichten de toestand voor de
regeeringstroepen in Teruel moeilijk is. De
vijand is erin geslaagd de stad te omsinge
len en rukt naar de stad op.
De commandant van de regeeringstroepen
in Teruel heeft generaal Miaja een brief
geschreven, waarin hij verzekert, dat de
troepen te Teruel erin zullen slagen het
vaandel der republiek hoog te houden
evenals elders.
Generaal Miaja heeft verklaard, dat de
regeeringstroepen hun doel hebben be
reikt, n.l. een aanval op Madrid te voorko
men. De verdedigers van Teruel hebben
twee maanden lang den aanvaller verplicht
al zijn troepen om Teruel te vereenigen.
Teruel is het kerkhof geworden van het
rechtsche leger. Hij voegde hieraan toe:
„Wat ook het gevolg mag zijn van de hui
dige gevechten, wij houden nog Puerto Es-
candon, de sleutel voor het Oosten, bezet.
Rultenlandsctie Bcrichlen
PAPANIN AAN BOORD VAN DE
JERMAK.
Gistermorgen vroeg heeft de ijsbreker
,',Jermak" in de Groenlandzee de ysbre-
kers „Taimyr" en „Moerman" ontmoet.
Papanin en de andere Poolvorschers zijn
met de geheele uitrusting van het Pool-
station overgegaan op de „Jermak", die hen
naar Leningrad zal brengen.
DE KRACHT VAN HET BIJGELOOF.
Te Sjenino, een dorpje in het Oosten van
Bulgarije, heeft een 26-jarige bruidegom
zelfmoord gepleegd, toen vlak na zijn hu
welijk een zwarte kat zijn pad kruist.e.
Toen het gezelschap r.a de huwelijksvol
trekking het huis verliet, merkte hij een
zwarte kat op. De bruidegom schrik he
vig en eenige dagen later verdween hij zon
den eenige mededeeling achter te laten.
Kort daarop vond men hem terug: hij had
mgt een revolver een einde aan zijn leven
gemaakt.
DE KONINGIN TERUG NAAR DE
RESIDENTIE.
Het ligt in het voornemen van H. M. de
Koningin Maandag 28 Februari uit Soest -
dijk naar 's-Gravenhage te vertrekken en
daar tot na Paschen te verblijven.
REORGANISATIE-COMMISSIE
R. K. LAGER ONDERWIJS.
Het Katholieke' Onderwijzers Verbond
heeft naar aanleiding van een op een zijner
Verbondsbestuursvergaderingen aangeno
men voorstel van Drs. L. Lockefeer een
Commissie in het leven geroepen, welke
zal onderzoeken, welke fouten ons R. K.
Lager Onderwijs aankleven, zoomede in
hoeverre deze zijn weg te nemen door toe
passing van de moderne psychologische in
zichten. In verband hiermede zal tevens
zijn na te gaan, welke veranderingen de op
leiding tot onderwijzer dient te ondergaan.
De Commissie is samengesteld uit de na
volgende leden: Pater Dr. Joannes O.M.C.
van het Psychologisch-Paedagogisch Insti
tuut der R. K. Leergangen te Tilburg; Zeer-
eerw. Heer Rector W. R. de Jong, Alge
meen Inspecteur van het R. K. Onderwijs
in het Aartsbisdom Utrecht; Soeur Ignatius
J.M.J, voor de vrouwelijke religieuse Con
gregaties; Frater S. Rombout, hoofdredac
teur van „Ons Eigen Blad"; Frater Bona-
ventura van Maastricht voor de mannelijke
religieuse Congregaties; de heer Jos. Aarts
namens de Katholieke Paedagogische Ver-
eeniging; de heer L. Bol namens den R. K.
Kweekschoolbond, Mej. H. J. E. Duyx en
de heeren H. G. de Boer, W. H. C. van
Heek, Drs. L. Lockefeer en Chr. W. J. Om-
loo namens het Katholieke Onderwijzers
Verbond.
In een op 20 Februari te 's-Hertogenbosch
gehouden vergadering werd deze Commis
sie geïnstalleerd door den heer Willem
Wiltschut. voorzitter van het K.O.V., wiens
rede beantwoord werd door den heer H. G.
de Boer, voorzitter der Reorganisatie-Com
missie.
De veelzijdige samenstelling der Com
missie, welke laatste de instemming heeft
van de hoogste Katholieke Onderwijsin-
stanties, waarborgt belangrijke resultaten
in den vorm van een uit te brengen rap
port, dat eenerzijds een' neerslag zal zijn
van wat als bezwaar tegen het huidige on
derwijs gezien wordt, anderzijds den weg
hoopt te banen, waarlangs nieuwe denk
beelden ons onderwijs op een paedagogisch-
psychologisch juist niveau kunnen brengen.
LOONSVERHOOGING IN DE
TYPOGRAFIE?
De onderhandelingscommissie der werk
gevers- en werknemersorganisaties in de
typografie en het rasterdiepdrukbedrijf
heeft in de maanden Januari en Februari
verschillende vergaderingen gehouden over
de herziening van de begin April eindigen
de collectieve arbeidsovereenkomst.
Deze commissie is thans tot overeen
stemming gekomen over den inhoud van
een nieuwe overeenkomst, voor het tijdstip
van 11 April 1938 tot 12 April 1941.
Behalve eenige technische details
is de voornaamste wijziging die der
loonen, welke ten deele zijn aange
past aan de sinds April 1936 plaats
gevonden stijging der kosten van
levensonderhoud. De volwassen
werknemers ontvangen een loons-
verhooging van drie cent, de jon
geren van twee en één cent
De leden der onderhandelingscommissie
hebben op zich genomen, het resultaat der
onderhandelingen bij hun resp. organisaties
te verdedigen.
HET DREIGENDE CONFLICT IN DE
METAALINDUSTRIE.
Begin van een oplossing te Amsterdam?
Nadat de besprekingen tusschen den
rijksbemiddelaar en de partijen, betrok
ken bij het dreigende conflict in de metaal
industrie te Amsterdam, vorige week Don-
Cerdag zonder resultaat waren gebleven,
zijn de besturen van den Metaalbond en de
metaalbewerkersbonden gistermiddag we
derom bijeengekomen onder leiding van
oen rijksbemiddelaar, mr. A. W. Prins.
Na ampele besprekingen is tenslotte
overeenstemming bereikt inzake een voor
stel, dat de afgevaardigden in hun kringen
zullen verdedigen.
DE STAKING BIJ VAN HEEK
TE LOSSER.
De directie weigert den stakers loon over
de afgeloopen week uit te betalen,
op grond van contractbreuk.
De directie van de N.V. Textiel maat
schappij L. van Heek en Zn. te Losser heeft
geweigerd den stakenden arbeiders loon
voor de afgeloopen week uit te betalen; de
directie stelt zich op het standpunt dat de
stakers contractbreuk plegen, naar uit een
bericht van het A.N.P. blijkt.
Voor de gezamenlijke organisaties zal
deze l'oonkwestie, waarbij ongeveer 230 ar
beiders zijn betrokken, vandaag nader aan
oe orde komen.
Verklaard wordt, dat hier van contract
breuk geen sprake was, omdat de arbeiders
tot den Iaatsten dag van het ultimatum vol
ledig en normaal gewerkt hebben.
Behalve het kantoor- en machineperso-
r.eel, dat niet by de staking is betrokken,
zijn gisteren in totaal vijftien arbeiders de
fabriek binnengegaan.
Ofiicieële Crisispublicaties
TEELTVERGUNNINGEN TUINBOUW.
De Nederlandsche Groenten- en Fruit-
centrale maakt bekend, dat aanvragen voor
nieuwe teeltvergunningen, voor overdracht
van teelt vergunningen en voor omwisse
ling van teelt, ingekomen na 31 Maart 1938
als regel eerst met ingang van 1 Septem
ber 1938 in behandeling zullen worden ge
nomen. Uitzondering kan alleen worden
gemaakt In spoedeischende gevallen.
C. A. O. IN DE SIGARENINDUSTRIE
OPGEZEGD.
Loonsverhoogïng van circa vijftien
procent gevraagd.
De vier samenwerkende werkliedenor
ganisaties in de tabaksindustrie hebben de
cp 31 Maart a.s. eindigende collectieve ar-
l eidso vereenkomst d.d. 27 Januari aan
beide patroonsbonden opgezegd.
Voorstellen om te komen tot een aan
sluitende nieuwe, gewijzigde collectieve ar
beidsovereenkomst werden bij de beide
patroonsorganisaties ingediend. Tevens
werd aan de patroonsorganisaties medege
deeld, dat het in de bedoeling van de werk
liedenorganisaties ligt, t.z.t. met de pa
troonsorganisaties de noodige stappen te
doen om tot verbindendverklaring van de
nieuwe overeenkomst te geraken.
De aan de patroonsorganisaties gezonden
opzegging en de ingediende wijzigings
voorstellen komen in het algemeen neer op
een verhooging van 15%, terwijl de ge-
viaagde verhooging voor de goedkoopere
soorten iets meer bedraagt.
STEUNREGELING VOOR KLEINE
BOEREN.
De vrije oppervlakte voor eigen gebruik.
De Minister van Sociale Zaken heeft ter
kennis van de gemeentebesturen gebracht,
dat het hem wenschelijk is gebleken, dat
zijn circulaire van 30 December 1937, be
treffende aftrek wegens het bezit van grond
eenigszins wordt aangevuld, opdat in de
praktijk uniformiteit ontstaat inzake vast
stelling van de oppervlakte grond noodig
voor teling van producten voor eigen (ge-
zins) gebruik. De Minister heeft het vol
gende besloten:
1. Er wordt een scheiding gemaakt tus
schen kleigrond eenerzijds en dal- en zand
grond anderzyds.
2. Ter berekening van de oppervlakte,
welke vrij mag blijven, wordt een onder
scheid gemaakt tusschen gezinnen bestaan
de uit ten hoogste vyf gezinsleden en ge
zinnen bestaande uit meer dan 5 gezins
leden (onder een gezin van vijf leden wordt
verstaan een gezin, waarin drie personen
voor gezinsledenbijslag in aanmerking ko
men).
3. Voor gezinnen bestaande uit ten hoog
ste vijf gezinsleden mag, indien het klei
grond betreft ten hoogste 15 Are van de
be teelde oppervlakte en indien het zand- of
dalgrond betreft ten hoogste 22 Are, als
noodig voor eigen gebruik, worden aange
merkt.
4. Voor gezinnen bestaande uit meer dan
vijf gezinsleden mag, indien het kleigrond
betreft ten hoogste 20 Are van de beteelde
oppervlakte en indien het zand- of dalgrond
betreft ten hoogste 35 Are, als noodig voor
eigen gebruik, worden aangemerkt.
De Minister voornoemd meent het aan
het gemeentebestuur te moeten overlaten
uiteraard met inachtneming van boven
staande maximaal toegelaten vrijlating
zoo noodig voor elk geval afzonderlijk vast
te stellen, hoeveel beteelde oppervlakte
ware vry te laten.
DE EERSTE AANBESTEDING VOLGENS
DE RICHTPRIJSMETHODE.
Wij ontleenen onderstaand artikel aan
De Bouwvakpatroon", orgaan van den
Nederlandschen R. K. Bond van Bouwpa-
troons.
„Door de vereeniging van archittecten het
Bouwmeestersgilde, kring Tilburg, is in
samenwerking met de afd. Tilburg van den
Ned. R. K. Bond van Bouwpatroons een
nieuwe methode voor het aanbesteden van
bouw-, herstel- en onderhoudswerken op
gesteld, met het doel, om den aannemer
een behoorlijken prijs voor zijn werk te
garandeeren en den principaal de garantie
fc geven, dat het werk volgens de eischen
en tegen een' niet te hoogen prijs wordt
uitgevoerd, terwijl toch de concurrentie
gehandhaafd blijft. Dit geschiedt dan door
het vaststellen van een richtprijs door een
conferentie van drie onafhankelijke des
kundigen, waarvan i.e. één werd aangewe
zen door de afdeeling Tilburg van den N.R.
K.B.B., de andere de architect van het be
treffende werk is, terwijl de derde een
specialiteit is op het gebied van kostprijs
berekening, die als „prijscalculator voor
het bouwbedrijf" een vaste positie heeft,
doordat hij bij al deze aanbestedingen als
„derde man" optreedt.
Van dezen richtprijs wordt afgeleid een
minimum-prijs. Degenen, die beneden dezen
prijs liggen komen voor gunning niet meer
in aanmerking. Ook wordt er een maxi
mum-prijs vastgesteld; schrijft niemand
beneden dezen maximum-prijs in, dan wor
den alle inschrijvers voor gunning uitge
sloten en moet de bij de aanbesteding be
trokken organisatie van aannemers eenige
zijner leden voordragen aan principaal, van
welke de gekozene het werk dan moet uit
voeren tegen den richtprijs.
De normen, volgens welke de richtprijs
wordt vastgesteld, zijn de productie-capa
citeiten van den gemiddelden aannemer,
die voor dat soort werk in aanmerking
komt. De richtprijs moet insluiten alle di
recte en indirecte lasten en een redelijke
winst voor den aannemer.
Het i£ onmogelijk om de geheele methode
m enkele woorden te beschrijven. Wij ver
wijzen hiervoor naar een brochure „De or
ganisatie der Bouwmeestersgilden", uitge
geven door den Nederlandschen Bond van
Bouwmeestersgilden te Tilburg, Telefoon
straat 29, waar in een apart hoofdstuk de
geheele methode met al haar mérites en
mogelijkheden is beschreven 0.20 per
exemplaar franco huis).
Volgens deze methode is na vele en ver
schillende proefnemingen thans de eerste
definitieve toepassing geschied. Onlangs is
de richtprijsmethode verplichtend gesteld
voor alle aanbestedingen, die in opdracht
van aan Kerkelijke Overheid rekenplichtige
besturen in hetBisdom 's-Hertogenbosch
geschieden. Het eerste werk, dat onder deze
bepaling viel, was een vergrooting van de
bestaande R. K. Kerk te Hapert, onder
leiding van de architecten F. J. Vervest
en Ir. J. C. van Buytenen b.i. te Eindhoven.
Cfe (onderhandsche) aanbesteding ge
schiedde op Maandag 7 Februari j.l. De
resultaten zijn de navolgende:
Richtprijs 6144.
Minimumprijs 5457.60
Maximumprijs 6185.28
Inschrijvingen:
Gebr. van Loon.Reusel6116.
C. Verraa, Eersel6493.
Gebr. Damhuis, Eersel 6643.
Gebr. Paaymnas, Eindhoven „6864.
H. Verraa en Jansen, Eersel 7107.
P. J. Adrinaanse en Zonen,
Hapert 7309.
Het resultaat spreekt te zamen met
de volgende korte toelichting voor zich
zelf!
De gereleveerde proefnemingen beston
den in het maken van geheime richtprijzen
voor diverse aanbestede werken: groote,
middelgroote en kleine, waarbij den in
schrijvers van het maken van een richtprijs
dus iets bekend was.
De basis van berekening was dezelfde als
toegepast bij deze aanbesteding. Bij de
proefneming bleek, dat op één uitzon
dering na er steeds verschillende in
schrijvingen onder den minimumprijs ble
ven. Resultaat bij definitieve toepassing
zou dus geweest zijn, dat die te lage in
schrijvers niet voor gunning in aanmerking
zouden zijn gekomen.
Nu was het den inschrijvers van zelf
sprekend wèl bekend, dat aanbesteding en
gunning plaats hadden overeenkomstig de
methode en hielden zij daarmede rekening
blijkens de ingekomen biljetten.
Natuurlijk zullen zoowel inschrijvers als
prijsdeskundigen eerst moeten wennen aan
de nieuwe methode alvorens er een defini
tief oordeel over te kunnen uitspreken.
Maar dit eerste resultaat geeft goeden moed.
Regelmatig zullen de uitslagen van de vol
gende aanbestedingen volgens de methode
in dit blad gepubliceerd worden, om be
langstellenden op de hoogte houden.
Allen lezers kunnen wij aanraden: neemt
kennis en overweegt doel en werking van
deze richtprijs-methode. Het is de moeite
waard".
HET BEZOEK AAN DE WINTÈRFLORA.
De tentoonstelling trok meer dan
15.000 bezoekers.
De Algemeene Vereeniging voor Bloem
bollencultuur deelt ons mede, dat met vol
doening teruggezien wordt op de zoo juist
gesloten Bolbloemententoonstelling Win-
terflora 1938 te Haarlem.
De tentoonstelling heeft een groot aantal
bezoekers getrokken en is een mooie pro
paganda geweest voor het gebruik en de
to,epassing van de producten der bloem
bollenteelt. In de bloembollenstreek heeft
men dit hernieuwd contact met de bloe
menliefhebbers zeer op prijs gesteld en er
veel voldoening in gevonden het uitge
breide sortiment nieuwe soorten te de-
monstreeren.
Wat het financieele resultaat betreft, het
aantal betalende bezoekers is wel niet zoo
groot geweest als in 1931 bij een overeen
komende gelegenheid, maar is toch zeer be
vredigend. Van het totaal aantal personen
dat de tentoonstelling bezocht en dat méér
dan 15000 bedraagt, waren er ruim 10.000
tetalenden.
De inzenders zijn zeer tevreden over de
belangstelling, die de bezoekers getoond
hebben. Zij en hun vakgenooten zijn ervan
overtuigd in de komende maanden vruchten
te zullen zien van hun inspanning.
R'damsche Lloyd Rapide.
De R'damsche Lloyd Rapide in aanslui
ting met het mailschip „Baloeran" wordt
morgen, Woensdag, te 7.38 in den Haag
verwacht.
WAT ANDERE BLADEN
SCHRIJVEN
DE WIJZIGING IN DE ONDER
WIJZERSOPLEIDING.
De Volkskrant is niet erg best te
spreken over de door minister Slotemaker
de Bruïne voorgestelde wijziging in de on
derwijzers-opleiding. Het blad schrijft er
o.m. het volgende over:
„Met eenige opgewektheid verhaalt de
minister, dat hij het geen bezwaar acht in
dien de onderwijzersacte een jaar later
wordt behaald: integendeel zal vermoede
lijk het onderwijs er bij winnen, als de pas
geslaagden iets ouder zijn wanneer zij de
school binnentreden.
Wij zouden het zelfs geen bezwaar ach
ten, indien ze twee jaar later als zelf
standige leerkracht de school binnentraden,
als dan maar h*un examenstudie volledig
aohter de rug was.
Nu geven wij om het jaar uitstel niets.
Het feit, dat als overgang van het eene
stelsel naar het andere het „afleveren" van
nieuwe onderwijzers een jaar stil staat
(met 1 September van dit jaar moet de
wet in werking treden, zoodat de tweede
klas van nu dan derde wordt en nog twee
jaren noodig heeft voordat zij aan het eind
examen toe is) beschouwt de minister „bij
de tegenwoordige groote arbeidsreserve"
als „een gunstige bijkomstigheid".
Om die gunstige bijkomstigheid, nu en
later, lijkt ons de zaak ondernomen.
Wie heeft dit plannetje toch uitgebroed,
dat met het manteltje van een paedago-
gisch voordeel maar schamel omhangen
lijkt?
Wij zijn benieuwd hoe de onderwijspers
het jongste product van den minister zal
ontvangen".
Het Huisgezin is er niet zóó slecht
over te spreken en besluit een korte be
schouwing aldus:
„Een bezwaar is er echter tegen het voor
stel in kwestie in te brengen, een bezwaar,
dat de Minister, zonderling genoeg, niet
heeft overwogen.
Het is natuurlijk niet gelegen in de om
standigheid, dat de doorvoering van de
vierjarige kweekschool het Rijk slechts een
luttel bedrag zal kosten; wij verstaan, dat
voor een verbetering van de onderwijzers
opleiding, die groote somemn vorderen zou,
het nu de tijd niet is.
Maar het ontwerp, tot wet verheven, zal
de volkshuishouding wèl een zwaarderen
last opleggen; is de Minister van meening,
dat de kringen, waaruit de onderwijzers
plegen voort te komen, de kosten aan een
opleiding van langeren duur verbonden,
zonder bezwaar kunnen dragen?
De overweging van deze vraag zou er
wel eens toe kunnen leiden, een in zich
zelf wenschelijke en nuttige verbetering,
die het Rijk niet, maar anderen wel op een
in hun verhoudingen belangrijk bedrag
komt te staan, tot een later tijdstip te ver
schuiven.
Moge deze kwestie bij de behandeling
van het wetsvoorstel niet uit het oog ver
loren worden".
Losse nummers van
DE LEIDSCHE COURANT
zijn verkrijgbaar bij:
Sigarenmagazijn „INSULINDE"
Heerenstraat t
Sigarenmagazijn J. G. v. ZWIETEN
v. d. Waalsstraat 1
Sigarenmagazijn SOMERWIL
Hooge woerd 24
ZANDVLIET's Boekhandel
Haarlemmerstraat 117a
KIOSK, Prinsessekade
Sigarenmagazijn „DE HALTE"
Hooge woerd 100
Bureau DE LEIDSCHE COURANT
Papengracht 32.
