Het Duitsch-Oostenrijksche
accoord
29ste Jaargang
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
Geen illegale activiteit meer
ZATERDAG 19 FEBRUARI 1938
No. 8960
Ste £eid4cli£(Boti/fcct/nt
DE ABONNEMENTSPRIJS
bedraagt bi) vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent Der week2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 pei kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent. met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
BE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT t
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES "an ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: f 0.50
Dit nummer bestaat uit vijl
bladen, w.o. geïllustreerd
Zondagsblad.
De katholieken en
de N.S.B.
Naar aanleiding van wat wij gisteren
schreven over „de Katholieken en de N.
S. B." maakt een lezer er ons op attent,
dat de Roomsche overheersching nóg erger
is, dan „Volk en Vaderland" meent.
„Volk en Vaderland" maakt er in groo-
te ergernis melding van, dat in het Pro
testantsche plaatsje Almkerk een katho
lieke rijksveldwachter is benoemd. Ook
zoo schrijft onze lezer ons b.v. te Oos-
terland op Wieringen (een Protestantsche
gemeente) is een katholieke rijksveldwach
ter geplaatst. Helpt „Volk en Vaderland"
met deze mededeeling, zoo wordt ons van
bevriende zijde geadviseerd, maar....
vraag dan 'ns tegelijkertijd aan „Volk en
Vaderland" hoeveel Protestantsche rijks
veldwachters er gestationneerd zijn in ge
heel en al Katholieke dorpen?
Ja wij willen dit langs dezen weg
wel aan „Volk en Vaderland" vragen.
Maar het blad zal die vraag erg dom vin
den! Dat is niet erg, zal de redactie
van V. en V. antwoorden dat is niet erg:
Protestanten mogen wel in Katholieke
streken benoemd worden, héélemaal geen
bezwaar; maar andersom mag het zeker
niet. En het blad heeft gelijk als het onze
vraag heelemaal misplaatst vindt! 't Gaat
bij „Volk en Vaderland" om een hetze te
gen de Katholieken. Plet partij-orgaan
van de heelemaal niet anti-katholieke N.
S. B. legt er zich op toe, om op te hit
sen tegen de Katholieken. Wij herhalen
deze feitelijke waarheid! Mogen toch 'ns
aller ocgen daarvoor open gaan!
DE WERELD IN
VOGELVLUCHT
De kwestie van de practische onafhan
kelijkheid van Oostenrijk wordt niet weg
genomen door optimistische berichten uit
Berlijn, waarin het resultaat van de be
sprekingen te Berchtesgaden wordt voor
gesteld als een „harmoniseering" van de
belangen van Duitschland en Oostenrijk
en zoodoende als een belangrijke bijdra
ge tot den vrede in Europa. Engeland en
Frankrijk zijn daar heelemaal niet zoo
gerust op. Te Londen worden drukke be
sprakingen gevoerd met de vertegenwoor
digers van Italië en Frankrijk.
In verband daarmede schrijft o.a. de
„Petit Parisien":
„Frankrijk zou wenschen, dat Duitsch
land door een Fransch-Britsche waar
schuwing weet, dat beide mogendheden wat
Oostenrijk betreft, nog aan het denkbeeld
van Stresa vasthouden en van meening
zijn» dat de besluiten, toen in overleg met
Italië genomen, hun waarde hebben be
houden. Als in de Britsche kabinetszitting
het standpunt der volledige solidariteit
met Frankrijk overwint, zal de door
Frankrijk ondernomen actie van aan
zienlijk gewicht worden. De maatregelen
tegen de Duitsche plannen, die door Lon
den en Parijs bestudeerd en misschien ten
uitvoer gelegd zullen worden, zijn niet in
strijd met de Italiaansche belangen, inte
gendeel. Wanneer iemand zijn hand naar
een Donaustaat uitstrekt, verbreekt hij
den cirkel, die Italië beschermt.
De „Jour" vraagt zich af, of Chamber
lains poging tot herstel van het front van
Stresa door Italië begrepen zal worden en
Verklaart, dat zonder Italië geen duur
zaam succes behaald kan worden.
Volgens de „Figaro" schijnt men uit
Grandi's besprekingen te Londen van
Stresa betreffende de onafhankelijkheid
van Oostenrijk, niet bereid is deel te ne
men aan het overleg van Engeland en
Frankrijk en Oostenrijk aan Berlijn over
laat, en dat Rome van de gelegenheid ge
bruik zal maken om te marchandeeren en
200 mogelijk den prijs van een accoord
met Engeland zal trachten op te drijven
door een hernieuwde politiek van uittar-
ung in de Middellandsche Zee.
Volgens de „Oeuvre" zijn de Engelsche
staatslieden gisteren tot de slotsom geko-
?e^dat het zeer moeilijk zal zijn iets van
Italië te verkrijgen zonder volledige toe-
,pmming van Duitschland.
Pastoor de Vetten f
Door een beroerte getroffen
Hedennacht omstreeks 12 uur is in het
St. Jeroens-gesticht te Noordwijk op
67-jarigen leeftijd plotseling overleden
door een beroerte getroffen, de zeer-
eerw. heer Petrus Michael de Vetten,
emeritus-pastoor van de St. Willibror-
dus-parochie te Oegstgeest.
Pastoor de Vetten had op 1 Januari j.l.
emeritaat aangevraagd en verkregen, en
zich teruggetrokken in het St. Jeroensge-
ticht in Noordwijk. -
Bij zijn heengaan als herder van Oegst
geest was hem op velerlei wijze gebleken,
dat de parochianen zijn toegewijden ar
beid hadden gewaardeerd.
Anderhalve maand vertoefde Pastoor de
Vetten thans te Noordwijk. Plotseling, ter
wijl niets een zoo spoedige dood deed ver
moeden, is het einde van zijn aardsche le
ven gekomen.
Terwijl gisterenavond Pastoor zich even
van zijn kamer verwijderd had, werd hij
getroffen door een beroerte, die hem in be-
wusteloozen toestand bracht.
De Deken van Noordwijk, de hoogeerw.
heer J. H. W. Borsboom, diende omstreeks
8 uur het H. Oliesel toe.
Te 10 minuten voor middernacht gaf Pas
toor den geest.
Pastoor de Vetten, die geboren werd te
Schinluiden, bereikte den leeftijd van 67
jaren.
In 1894 priester gewijd was Z.Eerw. ach
tereenvolgens Kapelaan te Wervershoef.
Kralingen en Lisse. In 1910 werd hij Pas
toor te Hoek van Holland, vervolgens Pas
toor te Hazerswoude (Dorp) en se
dert 1924 Pastoor te Oegstgeest.
De plechtige Metten zullen gezongen wor-
edn in de Willibrordus-kerk te Oegstgeest,
Dinsdagavond te 7.30 uur.
De plechtige Lauden Woensdagmorgen te
9.30 uur, waarna de Uitvaart en begrafenis
De H. Mis van Requiem zal worden opge
dragen door den Deken van Noordwijk.
De parochie van Oegstgeest, getroffen
door dat plotseling sterven van hun vroe-
geren geestelijken leidsman, zal, indachtig
diens priesterlijke toewijding, voor zijn
zielerust een hartelijk gebed storten.
Dat hij moge rusten in vrede.
DE KWESTIE-BOETENKO.
Nog scherper controle op de Russische
diplomaten.
WARSCHAU, 19 Febr. (A.N.P.) Volgens
de Poolsche bladen heeft de Sovjet-regee
ring in verband met de kwestie-Boetenko
alle diplomatieke benoemingen in het bui
tenland opgeschort. Litwinof heeft een be
spreking met de Gepoe gehouden, waarbij
besloten werd, dat het diplomatieke corps
nog meer gezuiverd moet worden.
De Russische diplomaten in het buiten
land zullen, aldus de Poolsche bladen, nog
strenger door de agenten van de Gepoe be
waakt worden.
(Hieruit blijkt, dat Moskou toch wel de
zekerheid heeft, dat de in Rome opgedoken
Boetenko de echte Boetenko is en dat er
dus weinig waarde gehecht behoeft te wor
den aan de Russische bewering, dat dege
ne, die zich te Rome voor Boetenko uit
geeft, de echte niet is).
DERTIEN MENSCHEN DOOR LAWINE
GEDOOD.
TOKIO, 19 Febr. (A.N.P.) Op Sachalin
zijn door een lawine dertien menschen om
het leven gekomen en tien gewond. Op het
geheele eiland woedden hevige sneeuwstor-
ALLE AFSPRAKEN THANS
GEPUBLICEERD.
Geen nieuwe maatregelen meer.
In een officieele mededeeling van de
Oostenrijksche regeering van den vijftien
den dezer werden verscheidene maatrege
len aangekondigd, waartoe in den zin van
de overeenkomst van 11 Juli 1936 van bei
de kanten besloten is. om de bij de ten
uitvoerlegging van de bedoelde overeen
komst gerezen moeilijkheden uit den weg
te ruimen en nauwe vriendschappelijke be-
erkkingen tusschen de beide staten aan te
kweeken.
Met de thans gepubliceerde mededee
lingen zijn thans a-le verdragen open
baar gemaakt, welker uitvoering naar
aanleiding van het onderhoud te Berch
tesgaden onder oogen werd gezien.
De in talrijke persorganen en anderszins
gepubliceerde berichten over verdere maat
regelen berusten op combinatie en zijn in
geen enkel opzicht in overeenstemming
met de feiten.
In het bijzonder wordt er op gewezen,
dat aan, de grondslagen van de Onstenriik-
sche valuta en economische politiek natuur
lijk vastgehouden wordt, en dat deze ook
niet het voorwerp van eenigerlei bespre
king hebben gevormd..
Het is niet anders dan in de lijn van de
op politiek gebied nagestreefde opheldering
van de wederzijdsche betrekkingen, wan
neer ook de in het belang van alle betrok
kenen sedert geruimen tijd in het werk ge
stelde pogingen tot intensiveering van het
economisch verkeer tusschen Oostenrijk en
Duitschland worden voortgezet.
Von Papen over de Duitsch-Oostenrijksche
betrekkingen.
In een interview, dat hij een specialen 1
verslaggever van de „Angriff" heeft toe-
gestaan, heeft de Duitsche gezant te Wee-
nen, von Papen, nadat hij gezegd had, dat
de amnestie, waartoe de Oostenrijksche re
geering heeft besloten, algemeen moet zijn,
verklaard, dat meer en meer de overtuiging
veld wint, dat de positie van Oostenrijk in
Europa onafscheidelijk is van zijn houding j
tegenover het Rijk.
Nu de moeilijkheden voorbij zijn, gaat het
er nu om het proces der assimilatie te ver
gemakkelijken binnen het Duitsche gebied,
dat het lot ons heeft voorbehouden. Wij
moeten den weg effenen. Hier en daar moet
zich denzelfden intellectueelen en gevoels-
aandrang manifesteeren. In de voor het
Duitsche volk gereserveerde ruimte moe
ten dezelfde denkbeelden gelden over de
noodzakelijkheden en mogelijkheden der
ontwikkeling.
DE NAZI-ACTIE NU WETTIG.
Wederzijdsche maatregelen.
Officieus wordt te Berlijn medegedeeld:
Op grond van hetgeen den twaalfden Fe
bruari te Berchtesgaden tusschen Hitier en
Schuschnigg is overeengekomen, is thans
den Oostenrijkschen nationaal-socialist de
mogelijkheid geboden van legale activiteit
binnen het kader van het Vaderlandsche
Front en alle andere Oostenrijksche instel
lingen.
Deze activiteit kan echter slechts binnen
de perken van de grondwet, die politieke
partijen nog steeds uitsluit, in gelijkstel
ling met alle andere groepen, plaats vinden.
Van de zijde van Duitschland worden ter
uitvoering van het bestaande verbod maat
regelen genomen, die inmenging van partij-
organisaties in de binnenlandsche aange
legenheden van Oostenrijk uitsluiten, om
ook hierdoor tot de bevredigende ontwik
keling bij te dragen.
Een gelijkluidende mededeeling ver
spreidt ook de Oostenrijksche Bondspresi
dent.
De persvrede.
Bij den bondspresident zal een speciale
dienst worden ingesteld, die moet waken
ever de nakoming van de bepalingen van
den Duitsch-Oostenrijkschen persvrede.
Wolf van de bondskanselarij z-1 de leiding
der nieuwe af deeling hebben.
Men raamt het aantal op grond van de
amnestie in vrijheid gestelde politieke ver
oordeelden op zeshonderd. Ongeveer 35 pet.
hunner behoorde tot linksche richtingen.
Te Linz in Opper-Silezië is een duizendtal
nationaal-socialisten hun kameraden uit de
gevangenis van Garsten gaan halen. Zij
voerden hen in triomf door de stad in auto's,
die men bloemen en de Duitsche en Oosten
rijksche vlaggen versierd waren. De deel
nemers aan den optocht zongen het Horst
Wcssellied en begaven zich naar het vroe
gere Bruine Huis.
DUITSCHE CONCESSIES TEN AANZIEN
VAN DEN GODSDIENST?
De Berlijnsche errespondent van de „Ti
mes" verwacht, dat Hitler in zijn Rijksdag
rede wellicht eenige „concessies" van reli-
gieusen aard aan Oostenrijk zal aankondi
gen als tegenprestatie voor de maatregelen,
die het uitvloeisel van de besprekingen te
Berchtesgadn zal zijn.
De balans van Seyss Inquarf s bezoek aan
Berlijn zou dus niet geheel nadeelig voor
Weenen zijn. De correspondent schrijft, dat
eenerzij ds de politieke en cultureele assimi
latie, naar men veronderstelt, zeer ver gaat,
doch dat anderzijds de bondskanselier van
het Roomsch-Katholieke Oostenrijk er niet
de man naar is de Katholieke zaak in den
steek te laten voor een anti-clericale „Welt
anschauung". Men vraagt zich af, of Hit
ler, wiens rede ook in Oostenrijk verspreid
zal worden, dat land de verzekering wil
geven, dat de nationaal-socialistische regee
ring een politieke en geen godsdienstige be
weging is. Indien hij dat doet, zou de gods
dienstkwestie, die sedert het aan het be
wind komen der nazis de bron van on-
eenigheid tusschen Oostenrijk en Duitsch
land was, verdwijnen.
MONARCHISTISCHE PROTESTEN.
Te Innsbruck is een monarchistische ver
gadering gehouden, waar heftige aanvallen
werden gericht tegen-het besluit van
bondskanselier Schuschnigg, dr. Seyss In-
quart in de regeering op te nemen. Eén der
sprekers noemde Seyss „den eigenlijken
kanselier van Oostenrijk bij de gratie van I
Hitier".
Een ander zeide: „Wij zullen blijven
strijden voor een vrij Oostenrijk. Slechts
over onze lijken zullen de nazis in het land
komen".
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
Het Duitsch-Oostenrijksche accoord. (1ste
blad).
De Franco-troepen melden vorderingen
bij Teruel. (2de blad).
Engelsch-Italiaansche en Engelsch- Fran-
sche besprekingen. (2de blad).
Binnenland
De Eerste Kamer heeft de begrooting van
defensie met 37 tegen 4 stemmen en de
wijziging van de Dienstplichtwet met 28
tegen 13 stemmen aangenomen. (1ste
blad).
Omgeving
Te Noordwijk is overleden de zeereerw.
heer P. M. de Vetten, emeritus-pastoor van
Oegstgeest. (1ste blad).
Tel.330fl-/V.;DHR:EJ^f2.-
Garage DE GROOT - Beestenmarkt
Mr. R VAN ROYEN
De nieuwe gemeente-archivaris
De gemeenteraad van Leiden heeft gis
teren tot gemeente-archivaris (in de va
cature van mr. dr. Verburgt) benoemd mr.
R. van Royen te Utrecht.
Bij de benoeming van den nieuwen ge
meente-archivaris van Leiden achten, wij
het niet ongewenscht, in een enkel woord de
functie van dezen functionaris te beschrij
ven, te meer waar maar weinig buiten
staanders zich daarvan een juist beeld
voor den geest stellen.
In eerste instantie rust op dezen de
plicht de gemeentelijke archieven, die niet
meer voor den loopenden dienst noodig zijn
en dcor het stadhuis naar het gemeente
archief zijn overgebracht, te inventarisee
ren. Deze, uit de toepassing van honderden
verordeningen, reglementen, wettei, enz.
ontstane papiermassa's behooren, van wel
ken tak van den administratieven gemeen
tedienst ook afkomstig, naar den eisch te
worden gerangschikt, uiteengeraakte dos
siers mceten worden hersteld, enz. Hiervan
behooren voor den archiefdienst bruikbare
inventarissen te worden vervaardigd, aan de
hand waarvan naderhand deze archiefbe-
standdeelen kunnen worden gebezigd voor
het instellen van onderzoekingen.
Een zeer goed verzorgd en geïnventari
seerd gemeentearchief is voor een stad een
kostbaar bezit. Het gaat haar hierbij niet
anders als het een privaat persoon gaat,
die in meer of mindere mate aardsche goe
deren moet beheeren. Ieder zakenman zal
bij ervaring weten, hoe nuttig het is orde
op zijn aankomstbewijzen, contracten, as
suranties, quitanties, enz. te hebben. Bij
kleinen omvang van zaken kan met zeer
geringe moeite deze orde worden verkregen
en gehouden. Naar mate de belangen groo-
ter worden, vereischt ook de zorg voor het
archief grootere inspanning. Hoe voor
treffelijker de regeling daarvan, hoe min
der de kans is te eeniger tijd in moeilijk
heden te geraken met handelsrelaties/bu
ren en anderen, die zekere rechten meenen
te kunnen pretendeeren.
In veel sterkere mate is dit nog voor de
overheid, in dezen het stadsbestuur, van
toepassing. Hier zijn het niet enkele perso
nen of handelsrelaties, die af en toe met
dit standsbestuur in aanraking komen, hier
worden de verhoudingen bij duizenden ge
teld. Iedere huiseigenaar, iedere zaak, ieder
bezitter van onroerend goed heeft bij tijd
en wijle met de overheid van doen. Voor
de richtige uitoefening van den bestuurs
taak is het noodzakelijk, moeilijkheden zoo
mogelijk te voorkomen. Voor zooverre de
wetenschap, vereischt voor bedoelde uit-
oefning, uit de oude archieven der stad
moet komen, is het de gemeentearchivaris
die het dagelijksch bestuur van advies moet
dienen.
In verderen achtergrond wordt van hem
verwacht bestudeering van de geschiedenis
der stad en publicatie in wetenschappelijke
en andere periodieken daaromtrent.
Omtrent den persoon van den nieuwbe-
noemden gemeente-ambtenaar deelen wij
het volgende mede. De heer v. Royen is
geboren te Hoogezand 3 April 1895 als twee
de zoon van de zven zoons van den bur
gemeester aldaar. Na het gymnasium te
hebben bezocht, deed hij tijdens den mil.
dienst in 1915 staatsexamen. Na genoem
den mil. dienst, die bijna 4 jaar duurde,
studeerde hij rechtswetenschap aan de uni
versiteit te Groningen; in 1921 promoveerde
hij aldaar op stellingen. Daarna trad hij bij
de gemeente te Groningen, in dienst als adj.-
commies afd. Alg. Zaken. Na 5 jaren nam
hij ontslag, teneinde zich voor den archief
dienst voor te bereiden. In 1928 volgde zijn
benoeming tot commies chartermeester aan
het rijksarchief in Utrecht, in welke func
tie hij thans nog werkzaam is. De diverse
in bedoelde functie verrichte werkzaamhe
den en geschreven inventarissen, publica
ties, enz. leenen zich minder tot een be
spreking in een dagbladartikel.
De heer v. Royen is sedert 1931 gehuwd
met mr. Theod. Charl. Wilh. Gratama. Het
gezin heeft eenige kinderen.
