Schuschnigg voor een
dilemma.
DINSDAG 15 FEBRUARI 1938
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
Het paard van Troje of de chaos.
BINNENLAND
29ste Jaargang
No. 8956
Ste Êcid&clieSoii/fca/nt
de abonnementsprijs
bedraagt blf vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent Dei week 2.50 oer kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post f 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT t
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend
TELEFOONTJES "an ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: 0.50
Gezag en volksinvloed
In alle tijden, maar vóóral in dezer, tijd,
is er behoefte aan leiders of liever: aan
leidende persoonlijkheden.
De uitdrukking: „leiders", kan gemakke
lijk tot misvatting voeren.
Wij kennen in onzen tijd namelijk lei
ders, die, met miskenning van menschelijke
rechten en zelfs van Goddelijk Recht hun
wil meenen te mogen opleggen, als de
hoogste en eenigste norm van wat zedeiijk
goed is.
Dat is geen leiding, dat is onbeperkte
en onbegrensde heerschappij, dat is: dicta
tuur.
Er is behoefte aan leidende persoonlijk
heden, dat wil zeggen: aan menschen met
karakter en zelfstandigheid, die, geplaatst
in vertrouwens- en bestuurs-posities, dur
ven doen, wat zij, na grondige studie en naar
eerlijk inzicht, achten in het belang van het
volk, zichzelf alleen afhankelijk wetend
van Gods Wet en eigen geweten.
Wij hebben behoefte aan leidende per
soonlijkheden, die zooals gisteren bij de
algemeene beschouwingen over de gemeen
te-begrooting werd opgemerkt „gebrek
aan angst" bezitten, wien een zekere dap
perheid eigen is.
Aan het volk moet geleerd worden, deze
onmisbare bestuurs-kwaliteiten te erken
nen èn daadwerkelijk te waardeeren.
Wij maken deze opmerking in het alge
meen. Er is voor ons geen bepaalde
aanleiding voor. Wèl een aanleiding in het
algemeen.
Iedereen heeft toch wel 'ns moeten con-
stateeren, dat oppervlakkigheid' er vaak
toe leidt, om in bestuursfuncties van orga
nisaties, in vertegenwoordigende lichamen
përsonen te kiezen, die de hier genoemde
kwaliteiten missen.
Zeker, heerschzucht en eigenwijsheid
mag niet worden verward met karakter
volle beslistheid en fiere zelfstandigheid.
Terwijl ook een zekere soepelheid niet mag
worden aangezien voor gemis van genoem
de eigenschappen. Een zekere "cherpzin-
nigheid is vereischt, om hier zuiver te on
derscheiden. En 't is opvallend, dat vaak
velen, die over een natuurlijk gezond ver
stand beschikken, zonder dat zij zich veel
positieve kennis hebben verworven, ten
deze heel juist en zuiver oordeelen.
Wij hebben leidende personen noodig,
om zoo ver mogelijk van ons af te houden
het gevaar van „leiders" in den zin van
dictators.
Het program van de R.K. Staatspartij
stelt dan ook zoo juist de eisch van een
gezonden volksinvloed en een sterk
gezag. Het gezag mag niet zóó sterk zijn,
dat de gezonde volksinvloed wordt uitge
schakeld. De volksinvloed moet zóó ge
zond zijn, dat een sterk gezag niet wordt
uitgesloten, maar wordt gewenscht en ver
langd.
Deze opvatting van gezonden volksin
vloed en sterk gezag geldt allereerst voor
de lands-regeering. Maar, practisch, wordt
deze opvatting ook doorgevoerd in lagere
bestuurs-organen, en óók zij 't dan in
anderen zin in bedrijven, in ondernemin
gen, in het organisatie-leven!
In onzen tijd van groote verwarring tus-
schen bandelooze vrijheid, gebaseerd op een
valse he opvatting van democratie, en,
alle vrijheid vermoordende, dictatuur, moe
ten wij in alles hooghouden het goede be
ginsel van: gezonde volksinvloed en sterk
gezag.
het ongeluk in staatsmijn
maurits.
Een der gewonden overleden.
De houwer M. J. Lemmens, uit Bunde,
die Zaterdagavond bij de ontsporing in de
ondergrondsche werken van staatsmijn
Maurits werd gewond, is vanmorgen in het
ziekenhuis te Heerlen aan de bekomen ver
wondingen, overleden. Lemmens laat een
vrouw en vier kinderen achter.
De houwer P. P. Tummers, die bij de
ontsporing werd gewond maakt het vrij
ENGELAND ZIET DEN TOESTAND PESSIMISTISCH IN.
EEN NATIONAAL-SOCIALIST AAN HET
HOOFD VAN DEN VEILIGHEIDS
DIENST.
De indruk, dat Oostenrijk, na de be
sprekingen te Berchtesgaden, geplaatst is
voor een beslissend alternatief, wordt
steeds meer bevestigd. Uit een reeks met
elkander in overeenstemming zijnde in
lichtingen uit Joetrouwbare bron volgt, dat
Oostenrijk de keuze heeft tusschen twee
oplossingen. De eerste betreft uitvoering
van den paragraaph in het gentlemens
agreement, waarin de bondskanselier zich
verbond vertegenwoordigers van de z.g.
nationale oppositie tot samenwerking en
politieke verantwoordelijkheid op te roe
pen, waaronder men aan Duitschen kant
een deelneming .aan de regeering verstaat.
In dit geval zou Hitier op 20 Februari in
den Rijksdag opnieuw de onafhankelijk
heid van Oostenrijk en het beginsel der
niet-inmenging uitspreken in een nog dui
delijker vorm dan te voren, waarbij zelfs
het Oostenrijksche Vaderlandsche Front
erkend zou worden en de Oostenrijksche
nationaal-socialisten zouden worden uitge-
noodigd zich rustig te houden. De tweede
oplossing zou de chaos in de Oostenijksch-
Duitsche betrekkingen beteekenen. Beves
tigd wordt o.m., dat de kern van het ge-
heele probleem de benoeming van Seiss
Inquart aan het hoofd van het departe
ment der veiligheidspolitie is. Politieke
kringen noemen Seiss Inquart een „natio-
naal-socialistisch Katholiek".
Gisteravond was men van meening, dat
deze combinatie de overhand zou krijgen.
Seiss Inquart zou benoemd worden tot
min. der veiligheidspolitie en Skubl, thans
ondersecretaris der veiligheidspolitie zou
in zijn functie gehandhaafd blijven en on
der Seiss Inquart komen te staan.
Ten aanzien van de Iatliaansche houding
DE WERELD IN
VOGELVLUCHT
De besprekingen te Berchtesgaden tus
schen Hitier en Schuschnigg blijven de
aandacht van de buitenlandsche pers ge
spannen houden. Ofschoon noch van Duit-
sche noch van Oostenrijksche zijde authen
tieke gegevens verstrekt worden en men
nu derhalve slechts is aangewezen op niet-
officieele mededeelingen, begint zich nu
toch een algemeene opinie te vormen in de
buitenlandsche pers. Volgens die algemeene
opinie zou Hitier Schuschnigg voor de
keus hebben gesteld om of den Oosten-
rijkschen nationaal-socialist Seiss Inquart
tot minister van binnenlandsche zaken en
leider van den veiligheidsdienst te benoe
men, ófwel relletjes te risqueeren en een
hervatting van het vroegere terrorisme.
Schuschnigg zou nog niet definitief hebben
geantwoord, doch in den loop van deze
week zou hij Hitier zijn beslissing mede-
deelen. Waarschijnlijk zal Schuschnigg de
benoeming van Seiss Inquart kiezen, orn
aat hij niet meer beschikt over den mach
tigen steun van Mussolini.
Volgens de „Oeuvre" heeft men in de
Europeesche hoofdsteden het gevoel, dat
de beslissing van Schuschnigg aangaande
deelneming van Seiss Inquart aan de re
geering een nieuwe bladzijde in de ge
schiedenis van Oostenrijk en geheel Euro
pa zal beteekenen. De onderwerping van
Rome aan Berlijn in de spilpolitiek en de
hechtheid van die spil moeten zelfs den
ongeloovigsten langzamerhand als feiten
voorkomen.
Volgens de „Peuple" heeft Schuschnigg
niets te verwachten van het fascistische
Italië, afgezien van het feit, dat de spil
Rome—Berlijn een soort neutraliteit
zijn kleine land onderstelt. Kan hij, aldus
vraagt het blad, nog rekenen op de Wes
telijke democratieën, naar welke hij zich
reeds schijnt te willen oriënteeren?
Het lot van Oostenrijk en dat van Mid
den-Europa hangt ten slotte van den steun
dei Westelijke landen af.
in deze aangelegenheid is niets naders be
kend geworden. Men veronderstelt echter
niet, dat Italië een anderen raad heeft kun
nen geven dan een impasse te vermijden,
welke internationale gevaren en compli
caties met zich mede zou kunnen brengen.
De monarchistische kringen zijn zeer ter
neergeslagen, maar blijven overtuigd, dat
Schuschnigg geen concessies heeft gedaan
de kwestie der restauratie.
Von Papen zal deze week definitief zijn
post verlaten.
De meening der Engelsche pers.
Het optimisme, dat de eerste commenta
ren der Engelsche bladen op de bespreking
te Berchtesgaden kenmerkte, is wat ge
temperd, door de nadere bijzonderheden
over het onderhoud. Men geeft er zich
thans meer rekening van, dat Schuschnigg
zich inderdaad voor een pijnlijk dilemma
geplaatst ziet en een ondankbare taak heeft
die niet gemakkelijker gemaakt wordt
door het soort ultimatum hem door den
Fuehrer gesteld.
Volgens den Weenschen correspondent
van de „Times" zou de intrede zelfs van
een gematigd nationaal-socialist in de Oos
tenrijksche regeering het binnenhalen van
het nationaal-socialistische paard van Tro
je beteekenen. Een volledig ondergeschikt
maken van Oostenrijk aan de Duitsche po
litiek en zelfs de verdwijning van den
slaat zouden niet lang kunnen uitblijven.
De correspondent verklaart eenige bijzon
derheden over het onderhoud te hebben
vernomen, waaruit men zou kunnen opma
ken, dat door de omgeving van den
Fuehrer een zekere druk is uitgeoefend ten
gunste van een krachtige houding tegen
over Schuschnigg. Men vertelt, det
Schuschnigg door de wederpartij geïmpo
neerd zou zijn, „omdat hij het voorstel
tot benoeming van Seiss Inquart tot mi
nister van binnenlandsche zaken aan
vaardde". De algemeene opvatting in Oos
tenrijk is, dat het vraagstuk der Duitsch-
Oostenrijksche betrekkingen in een cri-
tiek stadium is gekomen.. Italië, dat wel
licht verzwakt is door zijn verplichtingen
in Abessinië en Spanje, schijnt minder dan
vroeger bereid te zijn de onafhankelijk
heid van Oostenrijk te verdedigen. Tal
rijke Oostenrijkers vreezen een nieuwe cri
sis, zelfs als nu een compromis tot stand
zou komen, waarbij Schuschnigg aan de
regeering zou blijven en Oostenrijk zelf
het toezicht op de politie zou behouden.
Volgens de „Daily Herald" heeft Duitsch-
land den bondskanselier een strik gespan
nen. „Indien, aldus het blad, de Duitsche
uitnoodiging tot het benoemen aan bin
nenlandsche zaken van een door Berlijn
gekozen persoon wordt afgewezen, zal Hit-
Ier den Rijksdag kunnen zeggen, dat hij
Oostenrijk zijn vriendschap heeft aange
boden, maar dat dit land die vriendschap
heeft afgewezen. Hij zal die weigering dan
kunnen gebruiken om de uitspattingen der
nationaal-socialistische extremisten te ver
ontschuldigen, ja, te rechtvaardigen. Als
de nazi's den weg vrij zagen voor hun pro
paganda, zou Oostenrijk in enkele jaren een
tweede Dantzig worden."
ITALIAANSCH WATER
VLIEGTUIG VERMIST.
Alle hoop opgegeven.
ROME, 15 Febr.) (A. N. P.). Een
watervliegtuig, de Ala Littoria, dat
Zondag te Cadiz was opgestegen en
des avonds te Ostia kon worden ver
wacht, is daar nog niet aangekomen.
Men vreest, dat het toestel aan boord
waarvan zich tien passagiers en een
bemanning van vier personen bevin
den, tijdens de hevige stormen, welke
boven de Middellandsche Zee woe
den, in zee is gestort.
Naar Reuter thans meldt heeft men
te Rome alle hoop opgegeven, dat de
veertien inzittenden nog zullen kun
nen worden gered.
DE DREIGENDE TAAL VAN STALIN.
Commentaar in de Duitsche pers.
BERLIJN, 15 Febr. (ANP). De
Duitsche ochtendbladen brengen com
mentaar op de verklaringen van Stalin
inzake de leerstelling der wereldrevolutie
van het Bolsjewisme.
De „Berliner Boersenzeitung" schrijft:
Zelden is het ware karakter eener we
reldrevolutie van het bolsjewisme zoo
openlijk toegegeven en op zoo onmisken
bare wijze in verband gebracht met den
buitenlandschen politieken arbeid der
Sovjet Unie als in dit betoog van Stalin.
De gebeurtenissen van den laatsten tijd
hebben steeds meer bewezen, dat de offi-
cieele ambtenaren der Sovjet Russische
buitenlandsche politiek, de ambassades en
legaties, niets anders dan bolsjewistische
propagandacellen zijn. Wat Moskou jaren
geleden nog zocht te verdoezelen, wordt
thans brutaal toegegeven.
De „Voelkischer Beobachter" schrijft:
Stalin is thans openlijk voornemens,
niet slechts in theorie maar ook in prak
tijk, met nieuwe middelen het oude pro
gramma der bolsjewistische wereldrevolu
tie weer aan te pakken.
Het optreden van Stalin wijst het Krem
lin aan als opdrachtgever voor de Com
munistische internationale en haar optre
den.
De Italiaansche reactie op Stalins
verklaringen.
ROME, 15 Febr. (ANP). De brief van
Stalin aan Iwanof heeft hier veel indruk
gemaakt. Men is van meening, dat Stalins
verklaringen de Italiaansche stelling over
de eenzelvigheid van de regeering te Mos
kou en de Komintern steunen.
De bladen, die overigens nog geen com
mentaar leveren, reageeren niettemin al
door de koppen boven het bericht. Zoo
zegt de „Popoio di Roma": „Stalin werpt
het masker af en stoot een oorlogskreet
uit", en de „Messagero": Stalin bepleit de
wereldrevolutie".
Dll nummer bestaat uit
vier bladen.
l ==r
voornaamste nieuws
AFKONDIGING VAN DE
GRONDWETSWIJZIGING.
Op 22 Februari om half drie.
Het gisteren verschijnend „Staatsblad"
no. 180 bevatte de publicatie betreffende
de vastgestelde veranderingen in de grond
wet. Deze veranderingen behelzen:
Het inkomen der Kroon.
De schadeloosstelling en het pen
sioen van de leden van do Tweede
Kamer.
Het openen van de mogelijkheid
ministers te benoemen, niet-belast
met de leiding van een ministerieel
departement.
Het kiesrecht.
Het openen van de mogelijkheid
openbare lichamen voor beroep en
bedrijf in te stellen.
Het overgangsrecht.
Op 22 Februari 's middags om half drie
moeten deze wijzigingen in alle gemeen
ten van de pui of voor het stadhuis wor
den voorgelezen. In Ned.-Indië, Suriname
en Curagao zullen zij van de gouverneurs
woningen worden afgelezen.
INVOER VAN BOTER IN BELGIë.
Men deelt ons van bevoegde zijde mede,
dat aan Nederland een extra-contingent
is verleend voor den invoer van boter in
België gedurende Februari van 27.500 kg.,
welke hoeveelheid uiterlijk 28 Februari in
België moet zijn ingevoerd.
TOCH KAZERNEBOUW TE
SOESTERBERG?
Gemeenteraad van Soest handhaaft
zijn besluit tot aankoop van grond.
In de Maandagmiddag gehouden raads
vergadering der gemeente Soest is met
twaalf stemmen voor en twee tegen be
sloten, het op 3 Februari j.l. genomen
raadsbesluit tot aankoop van vijf h.a. grond
voor rond 50.000, om dezen grond gratis
af te staan aan het rijk voor kazernebouw
voor het wapen der genie, te handhaven.
Zooals bekend, hadden Gedeputeerde
Staten der provincie Utrecht op de ver
schillende nadeelen van het raadsbesluit
van 3 Februari gewezen en den raad in
overweging gegeven, dit besluit te herzien,
omdat de voordeelen daarvan de nadeelen
niet zouden overtreffen.
Buitenland
Schuschnigg voor een dilemma geplaatst.
(lste blad).
De zaak-Niemöller. (2de blad).
Stalin en de wereldrevolutie. (2de blad).
Winterweer over het Noordelijk half
rond. (2de blad).
Binnenland
Een onderzoek naar geneesmiddelen voor
het mond- en klauwzeer. (2de blad).
Lelden
Te Leersum is overleden prof. dr. E. C.
van Leersum, oud-hoogleeraar aan de Leid-
sche Universiteit (lsteblad).
ONS NIEUW
FEUILLETON
Ter afwisseling na enkele liefdes
geschiedenissen publiceeren wij nu
^veer eens een feuilleton.... van
een ander soort.
Er is een moord geschied. En het
lijk is vertrokken.
Dat is het begin van de
Mysteries rondom
„Vredelust"
en een kolfje naar de hand van In
specteur Sanders en zijn vriend den
journalist, die er slechts na sensa-
tioneele achtervolgingen in slagen
dit spannende mysterie op te los-
VOLGENDE WEEK OPNIEUW
NOORDERLICHT?
Sprekend tot de leden van de Manches
ter Astronomical Society heeft Pater
Rowland S.J. directeur van het beroemde
Stonyhurst-Observatorium van Blackburn
verklaard, dat het Noorderlicht waarschijn
lijk weer te zien zal zijn op een avond tus
schen 18 en 24 Februari; 21 en 22 Februari
komen hiervoor het meest in aanmerking.
EEUWFEEST DER NEDERLANDSCHE
SPOORWEGEN.
Cultureele film van „Visie".
In opdracht van de „Nederland-
sche Vereeniging v. Cultureele Films"
is naar wij vernemen de Neder-
landsche Film associatie „Visie", onder
leiding van Max de Haas, begonnen
met de voorbereidingen van een cul-
tureel-documentair filmwerk van het
spoorwegwezen.
Dit in verband met het aanstaand
100-jarig bestaan der spoorwegen in
Nederland.
Naar wij verder vernemen, zal de inlei
ding een historisch juiste weergave bevat
ten van het rijden van den eersten Neder-
landschen trein in 1839. Tot dit doel zal een
speciale locomotief met wagens worden
vervaardigd, zooals deze op den gedenk-
waardigen datum van 20 September 1839
van Amsterdam naar Haarlem reed. Even
eens zal in verband hiermede een spe
ciaal baanvak met het „antieke" breed-
spoor worden aangelegd.
Het scenario der film is geschreven door
Max de Haas, die tevens voor regie en pro-
ductieleiding verantwoordelijk is.
