DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
Geldtrommel met
15.000 bankbil
jetten gestolen
29ste Jaargang
DONDERDAG 10 FEBRUARI 1938
No. 8952
Sh £cki<x^6oti/tai/nt
de abonnementsprijs
bedraagt bij vooruitbetaling!
Voor Leiden 1» cent Der week2.50 per kwartaal
By onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, by
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT!
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES "an ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: f 0.50
Dit nummer bestaat uit
vier bladen.
OnderoKIcieren en
otlicieren
Vóóral nu, by de uitbreiding en ver
zwaring van den dienstplicht is het nood
zakelijk, dat er in het leger een goéde geest
heerscht.
En niemand zal betwisten, dat die goede
geest voornamelijk afhankelijk is van het
optreden der superieuren.
Van bekwaamheid en geschiktheid, tact
en sociaal, menschlievend optre
den der leidende personen in het leger
gaat zulk een buitengewoon gunstige in
vloed uit op den geest van de „manschap
pen".
In het verleden heeft vaak veel ont
broken aan de elementen „sociaal" en
„menschlievend" in het optreden der hoo-
geren in het leger. In la*re jaren is er
een opmerkelijke verbetering ingetreden.
Men is, in den besten zin van het woord,
„democratischer" geworden!
Maar de aandacht dient, 'natuurlijk, er
op gericht té blijven, dat die geest niet
verslechtert, maar steeds verbetert!
En daarom hangt van keuze en vorming
der hoogeren in het leger zoo ontzaglijk
veel af. Bij die keuze en vorming moet veel
méér gelet worden op karakter en morali
teit der betrokkenen!
In dit verband willen wij met instem
ming citeeren een opmerking van de
„Volkskrant":
De minister van Defensie schrijft in
zijn memorie van antwoord aan de
Eerste Kamer dat het ,niet in het voor
nemen ligt, „de overgang van onder
officieren naar het officierskorps mo
gelijk te maken, omdat het door de
onderofficieren genoten schoolorider-
wijs in het algemeen niet voldoende
waarborgen biedt, dat de opleiding tot
officier met vrucht kan worden ge
volgd".
Is deze afwijzing niet te absoluut?
Niet iedere onderofficier zal om zijn
schoolonderwijs of om andere rede
nen voor officier geschikt zijn. Maar
is het uitgemaakt, dat in het onder
officierenkorps geen voor de bevel
voering geschikte en zelfs uitstekende
'krachten schuilen? Waarom kan dat
niet bij de gegadigden man voor man
worden onderzocht?
Volkomen juist! Onder de onderoffi
cieren zullen er ongetwijfeld zijn, wier
schoolonderwijs geen belemmering
en wier karakter en moraliteit een aan
beveling is voor de opleiding tot offi
cier.
Wij hopen, dat men bij den minister van
Defensie op de verwezenlijking van het
hier bedoeld denkbeeld blijft aandringen!
DE TOESTAND VAN DE
PRINSESSEN.
Naar wij vernemen, luiden de
berichten omtrent den gezondheids
toestand van Prinses Juliana en
Prinses Beatrix onverdeeld gun
stig.
NEDERLAND ERKENT ITALIE'S
KONING ALS KEIZER VAN
ABESSINIë.
Naar de „Tel." verneemt, heeft de Ne-
dèrlandsche regeering thans besloten, in de
geloofsbrieven van haren gezant te Rome
tevens rekening te houden met de feite
lijke heerschappij van Italië over Abessi-
nië.
Reeds eenigen tijd geleden is tot opvol
ger van mr. J. A. N. Patijn als Nederlandsch
gezant te Rome benoemd dr. J. B. Hu-
brecht, tot dien H. M.'s gezant te Boeka
rest, tevens geaccrediteerd bij het hof te
Belgrado. In afwachting van de oplossing
der hangende titulatuurkwestie vertoeft
dr. Hubrecht reeds geruimen tijd te 's-Gra-
venhage. Sinds het vertrek van mr. Pa
tijn van Rome naar Brussel zijn de belan
gen van Nederlands gezantschap in Italië
waargenomen door den gezantschapssecre
taris jhr. mr. W. E. van Panhuys.
EEN BACTERIENOORLOG
VOORKOMEN?
FLACONS MET BACILLEN IN
BESLAG GENOMEN.
Een markies gearresteerd.
BAYONNE, 10 Febr. (A. N. P.). In de
laatste dagen zijn flacons ontdekt, welke
bacillen en vergiften bevatten, bestemd
voor personen, wier namen voorkomen op
een lijst, die thans in handen is van de
Fransche Justitie. De flacons zijn voor na
der onderzoek naar Parijs opgezonden.
Het blad Le Matin verneemt, dat vol
gens verkregen inlichtingen markies Por-
tago en zijn medeplichtige, die te Bayon-
ne gearresteerd zijn, ervan verdacht wor
den op bevel van den Spaanschen recht-1
schen kapitein Ibanez te hebben getracht
m Frankrijk agenten te werven, die ba
cillencultures, welke epidemieën kunnen
verwekken, moesten verspreiden.
Portago onderhield voortdurend contact
met persoonlijkheden uit de omgeving der
regeering van Franco, die bekend zijn bij
de Fransche' politie en betrokken schij
nen te zijn in de uitwerking van de plan
nen, welke Portago had moeten uitvoe
ren. Het blad legt verband tusschen deze
zaak en die van den aanslag op de duik
boot te Brest en de verschillende aansla
gen in het Zuiden van Frankrijk.
De bankbilfetten waren
echter aan de clrcu'atie
onttrokken
Men zij op zijn hoede
Gistermiddag werd te Utrecht uit een
vrachtauto van een expeditiebedrijf op
Amsterdam een geldtrommel gestolen,
waarin zich o.a. 15.000 bankbiljetten a 10
bevonden.
Om 1 uur had de chauffeur den geld
trommel gehaald bij den agent van de Ne-
derlandsche Bank achter St. Pieter te
Utrecht.
Hij plaatste den trommel voor in de ca
bine naast de handrem. Nadat hij verschil
lende andere adressen had bezocht en zich
op weg wilde begeven naar Amsterdam,
kwam hij op een oogenblik, dat hij zijn
randrem moest gebruiken, tot de ontdek
king, dat de geldtrommel verdwenen was.
Hij deed hiervan terstond aangifte
bij de politie.
Bij nadere informatie bleek, dat de
dief van dezen geldtrommel bedrogen
is uitgekomen.
Alle bankbiljetten zijn uit de cir
culatie onttrokken en waardeloos.
1500 biljetten zijn van het verouder-
derde smalle formaat. De overige zijn
van het thans nog in omloop zijnde for
maat. In ieder biljet bevinden zich
evenwel 2 gaten met een omvang van
11/2 bij 3 c.M. De dief zal natuurlijk
trachten deze gaten op een of andere
wijze te maskeeren.
Het publiek wordt daarom aangera
den bij het in ontvangst nemen van
een bankbiljet van 10.goed op te
letten of het biljet wel goed is en niet
op een of andere wijze bewerkt. Deze
biljetten zijn totaal waardeloos en wor
den niet ingewisseld.
TORNADO RICHT VERWOESTINGEN
AAN IN CALIFORNIë.
SAN FRANCISCO, 10 Febr. (A.N.P.).
Een tornado heeft over een gebied van 500
K.M. breedte in Noord-Californië een
groote schade aangericht, die op millioenen
dollars geschat wordt. Vijf menschen zijn
om het leven gekomen en tientallen ge
wond. De storm drong door tot ruim 300
K.M. in het binnenland, waar de electrici-
teitsnetten vernield en de verbindingen
verbroken werden. Men verwacht, dat nog
meer schade geleden zal worden, doordat
de rivieren gezwollen zijn en nog steeds
wassen. De onlangs geopende hangende
brug over de Gouden Poort week vier
meter van haar basis af, doch kwam weer
in den goeden stand, toen de storm voorbij
was. Sacramento is zonder licht en trams.
Ds. NIEMOELLER.
EEN KARAKTERISTIEK VAN ZIJN
PERSOONLIJKHEID.
Het proces tegen dr. Niemoeller in het
oude rechtsgebouw te Moabit in Berlijn,
is, zooals men weet, begonnen, maar weer
uitgesteld. (Zie de rubriek „Buitenland").
Het proces wordt gevoerd met geslo
ten deuren.. De strijdbare beklaagde neemt
namelijk geen blad voor den mond. Men
vreest hem. Het katholieke weekblad
„Die Deutschen in Polen" geeft de volgen
de karakteristiek van Niemoeller's persoon:
„Zijn onderwerping onder het godsdien
stige geweten als de opperste wet is het
groote gehqjm van den in an, wiens naam
sinds 1933 hoe langer hoe meer tot sym
bool is geworden in de geheele wereld van
het protestantisme. Daar komt nog iets bij.
Ei zijn vele honderden predikanten, die
niet minder groote offers hebben gebracht
dan Niemoeller, maar er is er nauwelijks
één, die, zooals deze vroegere zee-officier,
over de ijzeren zenuwen en het door wind
en storm gestaald lichaam beschikt, die
voor den ademberoovénden strijd tegen
de aanvallen van den totalen staat noodig
zijn. Fanatiekelingen smeten reeds in het
begin van den kerkstrijd een bom in zijn
pastorie. Later sloot het net van de politie
bewaking zich steeds meer om hem heen.
Hij kon geen stap doen, of hij werd ge
volgd en beloerd. Toen kwamen de verbo
den, de verhooren, de. inquisitie, de huis
zoekingen en ten slotte de arrestatie. Maar
dat alles verdubbelde en verdrievougdigde
slechts zijn kracht.
Niemoeller heeft zyn medestanders de
„Zivilcourage" (moed van den burger, niet
van den soldaat) geleerd, die onder de
Duitschers, hoewel zij. de beste soldaten
ter wereld zijn, in zoo ontstellende mate
ontbreekt, dat men de heele geschiedenis
wan de laatste vijf of zes jaren daartoe
kan herleiden.
Hoeveel ambtenaren, rechters, industri-
eelen en intellectueelen hebben niet ge
speculeerd, dat de nieuwe koers wel van
zelf zou doodloopen? Zij hebben zich uit
angst voor hun salaris, hun positie, hun
betrekking zand in de oogen laten gooien
en zijn toen, innerlijk gebroken, de ge
vangenen van hun eigen halfslachtigheid
geworden.
Niemoeller deed het ongewoonste, wat
er in het Duitschland van 1933 gedaan
kon worden. Hij bedankte voor de natio-
naal-socialistische partij, toen hij ontdekte,
dat de passage in het program over het
„p#sitieve Christendom" alleen maar een
dekmantel was, zoolang de partij nog ver
kiezingsoverwinningen behoeften.
Niemoeller heeft een belangrijk aandeel
gehad in de beweging, die de leeken weer
tot dragers van de Jcerk wilde maken. De
verbinding tusschen troon en altaar onder
Hohenzollern had 'n „Honorationskirche"
geschapen, -een instelling, die hoe langer
hoe meer van het volk vervreemdde. Door
de Belijdeniskerk is het begrip gemeente
in zijn oer-christelyken vorm weer tot
nieuw leven ontwaakt De predikant van
Dahlem heeft dóór zijn voorbeeld getoond,
dat het Christendom niet maar een religie
voor „bastaarden, krèupelen en slaven"
is, zooals -in de studiekampen vay de
nationaai-sócialistische studenten beijverd
wordt, doch integendeel een bron van
moed en mannelijken geest."
DE WERELD IN
VOGELVLUCHT
De Russen, die zich op de ijsschots in de
Poolzee bevinden, beginnen met het nade
ren van de lente in ernstig gevaar te ver-
keeren. De golfstroom drijft de ijsvelden
steeds verder naar het Zuiden en langs
de Oostkust van Gróenland. De wind drijft
de ijsvelden uit eljtaar en mede door de
zachtere temperatuur brokkelen zij af en
scheuren. Het wordt steeds moeilijker om
de expeditie met sleden over het ijs te be
reiken en de ijsbrekers zullen een harden
dobber hebben om zich door het ijs een
weg te banen. Aan alle kanten dagen de
Russische hulpschepen op, terwijl ook de
Denen bereid zijn tot een reddingspoging
van uit Groenland. Het wordt een span
nende race om de moedige overwinteraars
van hun ijsveld te redden, welke race door
de heele wereld met de grootste belang
stelling wordt gevolgd.
In de niet-inmengingscommissie schijnt
het nog altijd niet erg te willen vlotten
WAT ANDERE BLADEN
TERUG NAAR DE STUDIO!
De Avondpost schrijft:
Wij hebben hier onlangs ernstig bezwaar
gemaakt tegen het feit, dat de groote ra
dio-omroepen meer en meer uit hun na
tuurlijke arbeidsterrein de studio
treden, en in het land allerlei concerten,
voorstellingen, avonden enz. organiseeren,
die met uitzendingen niets te maken heb
ben, en waardoor zij optreden als concur-
reerende organen met allerlei amusements
ondernemingen en andere particuliere in
stellingen.
En voor die avonden maken ze dan dag
in dag uit gratis reclame voor de micro
foon, terwijl andere ondernemingen zich
voor reclame groote uitgaven dienen te
getroosten.
Op het ongeoorloofde van dit alles heb
ben wij gewezen.
Met genoegen maken wij er thans mel
ding van, dat de Katholieke Radio-Omroep
besloten heeft, deze tournée's
otop te zetten.
Prachtig!
De K. R. O. heeft blijkbaar ingezien, dat
men op den verkeerden weg was.
Thans zullen de andere omroepen moe
ten volgen; doen zij dit niet, dan ligt er
hier werk voor de Regeering.
De omroepen hebben toch al, tegenover
verschillende organen in de samenleving
een sterke machtspositie, een grooten voor
sprong; het is volstrekt ongewenscht, dat
ze dit alles nóg sterker maken door zich
te begeven op een terrein, waarop ze niet
thuis hooren, en waarop ze zich alleen be
wegen om veel geld te verdienen. Zij die
nen zich te bepaien tot hun werk in de
studio, en zich daarbuiten alléén te bewe
gen, voor zoover hun eigenlijke en natuur
lijke uitzendtaak dat meebrengt.
Betreden ze andere wegen, en doet de
Regeering daar niets tegen, dan zal het
publiek, althans het verstandige deel er
van, zelf- zich moeten gaan verdedigen en
aan de desbetreffende omroepen zijn steun
ontzeggen.
Het is dan ook volkomen begrijpelijk,
dat-er een actie in het land tegen dit be
drijf aan het opkomen is.
met de oplossing van het vraagstuk der
terugtrekking van de buitenlandsche vrij
willigers uit Spanje.
Het Fransche dakblad ,Epoque" schrijft:
„Laat men niet weer beginnen met einde-
looze besprekingen. Italië schijnt bereid te
zijn 75 procent van zijn vrijwilligers terug
te trekken, Rusland eischt 85 procent. Laat
men tot 80 procent besluiten. Of men kan
de niet-inmengingscommissie het recht la
ten te beslissen, op welk oogenblik genoeg
vrijwilligers zijn teruggetrokken om beide
partijen oorlogsrechten toe te kennen. Het
schijnt, dat het Britsche kabinet die rich
ting wil volgen."
Vólgens de „Oeuvre" heeft Italië de ma
chine op achteruit gezet. Het is moeilijk
zich rekenschap te geven van de motieven,
die daartoe geleid hebben. Grandi is ech
ter uit het veld geslagen door de zeer
scherp! omlijnde vragen, die Eden hem
stelde over de positie der Duitsche en Ita-
liaansche technici en die der Marokkaan-
sche troepen, die onder het geza.{ van den
Sultan staan. Men gelooft algemeen, dat
de Italianen hadden jahoopt een begin
van verwezenlijking hunner verlangens te
verkrijgen, zonder dat zij al hun troepen
zouden moeten terugtrekken. Volgens het
blad heeft Eden echter een zeer stellige
houding aangenomen.
De „OeuVre" maakt ook melding van
een onderhoud, dat de Spaansche minister
president Negrin met Morizet, senator van
de Seine, gehad heeft. Negrin had onder
meer gezegd: Wij hebben menschen ge
noeg voor vijf offensieven en Franco zou
bijna niets daartegenover kunnen stellen.
Maar het ontbreekt ons aan materiaal. Wij
hebben niet genoeg zwaar ge.;chui om de
stellingen van den vijand bij wijze van
voorbereiding te vernietigen en niet ge-
noég vliegtuigen om de luchtmacht der
opstandelingen op alle punten te bestrij
den. Wij fabriceeren steeds meer, maar
op het oogenblik nog niet genoeg om de
groote hoeveelheid oorlogstuig, die Franco
ontvangt, te neutraliseeren. Daardoor kan
Franco zijn gebrek aan manschappen goed
maken. Van onze buitenlandsche vrienden
hangt het af, of daarin spoedig verande
ring zal komen. Wij hebben oorlogstuig ge
kocht in Rusland en elders. Alles is in
goud betaald. En wij blijven koopen. In
dien er genoeg geschut en vliegtuigen in
Spanje binnenkomen, zal deze zomer onze
overwinning zien."
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
Is er vooruitgang in de kwestie van de
terug.rekking der buitenlandsche vrijwil
ligers uit Spanje? (2de blad).
België erkent de verovering van Abes-
sinië de facto. (2de blad).
Het Niemöller-proces. (2de blad).
Het gevaar, waarin de Russische Pool-
onderzoekers op de ijsschots verkeeren.
(Buitenl. Ber., 2de blad).
Binnenland
Te Utrecht is een geldtrommel met
10.000 gld. gestolen. (1ste blad).
DE POGINGEN OM PAPANIN C.S.
TE REDDEN.
MOSKOU. 10 Febr. (A.N.P.). Het red
dingsvaartuig „Mourman" beweegt zich
thans in de richting van de drijvende ijs
schots van Papanin en de andere overwin
teraars. Het schip heeft nu bijna de helft
van den afstand, n.l. 410 mijlen, afgelegd,
en komt thans in de Groenlandzee. Het
vaart met een snelheid van 10 tot 11 mijl
per uur.
Inmiddels is ook de ijsbreker „Ermak"
van Kroonstad uitgevaren, om aan de red
dingswerkzaamheden deel te nemen. Aan
boord bevinden zich drie vliegtuigen. De
jongste positiemelding van den ijsbreker
„Taimyr" luidt: 72.36 gr. N.B. en 8.2? gr.
W.L.
De brug van het vaartuig is met ijs be
dekt. Alles gaat goed aan boord. Het schip
beweegt zich vlot naar het gestelde doel.
De ijsschots waarop zich het drijvende
„Poolstation" bevindt, is niet verder ge
scheurd. De temperatuur is voor deze
Poolstreken vrij zacht. Twee factoren
oefenen hun invloed uit op de ijsvelden,
welke uit de Noordelijke IJszee naar de
kust van Groenland afdrijven, t.w. de
stroom en de wind. Onder inwerking van
den stroom wordt het ijs naar de kust toe
gedrongen, en onder inwerking van den
wind verspreiden de ijsvelden zich.
DE ONDERGANG VAN HET RUSSISCHE
LUCHTSCHIP.
MOSKOU, 10 Februari. (ANP). De
vice-commandant van 'het verongelukte
luchtschip, die tot de overlevenden va a
den ramp behoort, heeft bijzonderheden;
verstrekt over de oorzaken van het onge
luk.
„Twee uren voordat wij boven Petroza-
wodsk verschenen, aldus de vice-comman-
dani, kwam het luchtschip in een dichte
mist terecht, zoodat wij bijna volkomen
blindelings vlogen. Van Petrozawodsk
sloegen wij met een snelheid van 100 kilo
meter per uur en op een hoogte, van 300
a 350 meter de richting van Moermansk in.
Wij stegen tot 450 meter. Plotseling riep
de bestuurder: „Wij naderen een berg",
waarop de voorsteven van het luchtschip
omhoog werd geheven, om een botsing te
vermijden en hooger te komen. Enkele se
conden later echter weerklonk een knal.
Het luchtschip was met de hoornen in aan
raking gekomen en viel op de berg neer.
Tegelijkertijd brak, blijkbaar ten gevolge
van kortsluiting, brand uit."
CHILEENSCHE STAD DOOR BRAND
VERNIELD.
SANTIAGO DE CHILI, 10 Februari
\,ANP). Voor de tweede maal in drie
jaren tijds, is het stadje Castro op het
eiland Chiloe, vrijwel door brand ver
woest. 170 huizen werden een prooi der
vlammen. Verscheidene menschen liepen
verwondingen op. De schade in aanzien
lek.
