De band van Nederland met Oran{e ORANJEVREUGD IN BE SLEUTELSTAB Br. Coïifn spreekt voor de radio namens de Regeerimg DINSDAG 1 FEBRUARI 1938 Britsche volk gevoeld. De wetenschap, dat zij thans een erfgename geschonken heeft aan den Nederlandschen Troon wekt op rechte voldoening bij alle klassen in dit land." De Daily Telegraph voegt hieraan toe: ..Het is een oprechte gelukwensch waard, dat Prins Bernhard hersteld is van zijn re cente ernstige ongeluk en in staat is, het geluk te deelen, van zijn koninklijke echt- genoote en van het standvastig getrouwe Nederlandsche volk". Graaf van Limburg Stirum voor de Engelsche radio. Gisteravond heeft graaf van Limburg Stirum, de Nederlandsche gezant te Lon den, aan het begin van den tweeden En- gelschen nieuwsdienst te 7 uur, een korte mededeeling tot het Engelsche volk gericht over de geboorte van onze Prinses. Zijne Excellentie zeide, dat er een golf van ont roering door geheel ons land was gegaan toen de blijde tijding van de geboorte van een Oranjetelg den volke werd kond ge daan. Wij apprecieeren, zoo ging graaf van Limburg Stirum voort, ook in het bijzonder de groote belangstelling, die het Engelsche volk aan den dag gelegd heeft bij onze ver wachtingen en nu deze in vervulling zijn gegaan, gev olt het Nederlandsche volk zoowel in Holland als in de overzeesche gewesten zich tot het uitspreken van een woord van dank gedrongen. Sympathieke artikelen in Belgische bladen De Brusselsche avondbladen wijden uit voerige en sympathiek gestelde berichten aan de blijde gebeurtenis in Nederland, waarin algemeen de nadruk wordt gelegd op de verknochtheid van het Nederland sche volk aan het Oranjehuis en op de hoo- ge opvatting, die het Oranjehuis te allen tijde van zijn taak heeft gehad Wij geven hier thans een zinsnede uit de Brusselsche „Standaard", het orgaan van de Katholieke Vlamngen. „Alle goede din gen zijn drie", schrijft het blad. „Zooals de Nederlanders hun Koningin Wilhelmina en him Prinses Juliana beiden eenige vrou welijke spruiten, hebben geëerd en liefge had, zullen zij ook die eerste vrouwelijke telg van het nieuwe geslacht liefhebben en hopen en overtuigd zijn, dat de pas gebo ren Prinses een evenbeeld zal worden van haar grootmoeder en haar moeder. God zegene het Huis van Oranje-Nassau, Hij zegene het jeugdige Prinsenpaar, tot heil van het Nederlandsche volk". De Nederlandsche zaakgelastigde te Brussel jhr. mr. Snouck Hurgrontje, heeft gisteravond voor de microfoon van het Na tionaal Instituut van Radio-Omroep op Vlaamsche golflengte eenige sobere woor den van dank gesproken voor de tallooze blijken van belangstelling en medeleven, die het Belgische volk op dezen heuglijken dag heeft gegeven. Donderdag zal in het Nederlandsche ge zantschap van halfvijf tot zeven uur een ontvangst worden gehouden voor de Neder landsche kolonie Ook Parijs leeft mede. De geboorte van de Prinses in het Oranjehuis was Maandag tegen middag uur te Parijs bekend geworden door groote opschriften in de „Paris Midi", het Parijsche twaalfuurblad. Het was wonderbaarlijk te bemerken, met welk een snelheid het nieuws zich in de Fransche hoofdstad ver spreidde en tevens zeer verheugend te zien, met welk een oprechte vreugde de Parijze naars het bericht van de beboorte ver namen. Er was de laatste paar weken geen editie van de Fransche kranten versche- Dr. Colijn heeft hedenmiddag voor de radio de volgende rede uitgesproken: Geachte luisteraars, landgenooten hier en overzee. Heb ik mij in den loop der laatste jaren via de radio enkele malen tot u gericht, de aanleiding daartoe was niet altijd van vroolijken aard. Meestal betrof het aan gelegenheden van regeeringsbeleid, waar omtrent toelichting en verklaring op breede schaal wenschelijk geoordeeld werd. Ik sprak dan als woordvoerder van de regeering. Thans richt ik mij bij vernieuwing langs dezen modernen weg tot de bewo ners van Nederland en van de overzee sche gebiedsdeel en van het koninkrijk, maar ditmaal niet als woordvoerder van de regeering, om tekst en uitleg te geven van bepaalde regeeringsdaden, doch en kel en alleen, omdat wij elkaar van hart tot hart iets te zeggen hebben, nu wij al len vervuld zijn met blijdschap over den goeden afloop van de verwachte gebeur tenis in het paleis te Soestdijk. Het is toch eigenlijk een wonderlijk ding, dat een heel volk in angstige spanning het oogenblik verbeid heeft, dat een kind zou geboren worden, een gebeurtenis, die eiken dag in ons land eenige honderden malen plaats grijpt, die wij zelfs in eigen familie- kring nauwelijks met grooter belang stelling tegemoetzien dan thans het geval is geweest. Een wonderlijk ding, dat we geneigd zijn onze huizen te BUITENGEWONE STAATS COURANT Met teekeningen Gisteren is een buitengewone Neder landsche Staatscourant verschenen, waar in de geboorte van een Vorstelijke Telg is afgekondigd. Deze, voor ons Vorstenhuis en het Ne derlandsche volk zoo heugl'jke gebeurtenis is voor de directie van de Nederlandsche Staatscourant aanleiding geweest, dit num mer een feestelijk aanzien te geven. De versiering is ontworpen door den Haag- schen teekenaar Jac. H. Molier, die de Ne derlandsche Staatscourant symboliseerde in een figuur van een blijde gebeurtenis afkondigenden heraut. Achter dezen he raut verrijst een oranjeboom, welks vruch ten ook als motief voor de randversiering zijn gebezigd. De uitvoering geschiedde in zwart en oranje. De inhoud luidt: „Hare Koninklijke Hoogheid Prin ses Juliana der Nederlanden is heden morgen door Gods goedheid bevallen van eene dochter. Hare Koninklijke Hoogheid Prinses Juliana heeft heden, den 31sten Ja nuari 1938, des voormiddags te 9 uur 47 minuten, het leven geschonken aan eene flinke dochter. De toestand van moeder en kind is op het oogenblik bevredigend. (get.) Dr. J. DE GROOT, (get.) Dr. C. L. DE JONGH." nen of er stond een bericht uit Nederland in en het Fransche publiek wachtte met bijna evenveel ongeduld op het plaats vinden der heuglijke gebeurtenis als de Nederlanders. Ook de laat in den middag verschenen bladen gaven groote artikelen over de blijde mare in Nederland. Om er op te wijzen, dat onze kleine prinses ook nog Fransch bloed in de aderen heeft, gaat de „Paris Soir" zelfs terug tot Claude de Chalon, de laatste erfgename in directe lijn van het Huis van Oranje, die later trouwde met Hendrik van Nassau. De weerklank in Hongarije. Alle Hongaarsche bladen publiceerden op in het oog vallende wijze uitvoerige bizon- derheden een hoofdartikel, waarbij in het bizonder ook herdacht wordt, dat het Ne- aerlandsche volk na den oorlog op edel moedige wijze, tienduizenden noodlijdende Hongaarsche kinderen heeft opgenomen en verzorgd. Als een loopend vuurtje verspreidde zich het bericht der geboorte door de Hongaar sche hoofdstad. De eerste edities der bla den, welke het vreugdevolle bericht be helsden, werden den verkoopers letterlijk uit de handen gerukt. Het grootste Hon gaarsche dagblad „Pesti Hirlap" schrijft in een hoofdartikel: „Aan het vreugde feest van het Nederlandsche volk neemt de geheele beschaving deel. Het volk van Nederland heeft te allen tijde een voor beeld gegeven van hooge beschaving, van nationaal gevoel, van echt verdraagzaam en niettemin heldhaftig nationalisme, een goede Europeesche burgerschap. Hongarije, welks kinderen door het Ne derlandsche volk met zooveel liefde en hartelijkheid zijn opgenomen, wenscht deel te nemen aan het blijde familiefeest der edele Nederlandsche natie, aangezien het nooit de weldaden der Holanders zal vergeten". verlaten en het elkaar op straat toe te roepen, dat een nieuwe Oranjetelg geboren werd. Er zullen er wel zijn, die dit warm ge voel van nagenoeg de geheele natie zul len bestempelen als een soort byzantinis- me, als ongemotiveerde vorsten verheerlij king, als bewierooking van wie in hoog heid gezeten zijn. Wie zoo oordeelen heb ben het intusschen glad mis. Daarvoor zijn de gevoelsuitingen te warm en te in nig, daarvoor zijn zij ook te algemeen. In de dagloonershut op het platteland wordt niet minder hartelijk meegeleefd met onze Kroonprinses, met haar gemaal en de jonggeboren spruit, dan in de huizen uit kringen van hof, regeering en deftige burgerij. In alle kringen van ons volk werd gejuicht tot uitbundigheid toe. toen de verloving van de prinses bekend werd. Bij de voltrekking van het huwelijk deel de heel het volk in de huwelijksvreugde. Toen de eerste geruchten begonnen te loopen omtrent de moederverwachting van de Prinses, was het of een golf van teer heid over het land ging. En als Prins Bernhard op den Muiderstraatweg een ernstig ongeval overkomt, hoe gaan de gedachten dan ook uit naar de aanstaande moeder van een nieuwe Oranjespruit. En wie zal de gebeden tellen, die in zoo me- nigen huiselijken kring zijn opgezonden tot Hem in Wiens handen ons leven en bij Wien al onze paden zijn. Dit -alles is niet gewoon. Er schuilt iets bijzonders achter, iets, dat niet alledaagsch is, iets, dat men elders niet zoo, dat wil DE LFJDSCHE COURANT DE EERSTE STRAAT. In een buitengewone raadsvergade ring, die aan de heuglijke gebeurte nis was gewijd, heeft de Raad van Oss besloten een nieuw geprojecteerde straat naar het jongste lid van ons Koninklijk Huis te noemen. zeggen: niet in die mate waarneemt. Ook in andere landen zijn eerbiedwaardige en gerespecteerde vorsten, ook elders hebben vorstenkinderen de geboorte van hun eer steling tegemoetgezien. Ook daar was vaak belangstellende verwachting. Maar wat men er miste, was de spanning, die zich bij ons om deze geboorte ontwik keld heeft. Voor die tot spanning gestegen belangstelling moet een bijzondere oor zaak bestaan, een oorzaak, die niet uit sluitend ligt in gehechtheid aan personen, doch ook rust op andere overwegingen. En dan tast ik niet mis, als ik die bijzondere oorzaak zoek in den zeer bijzonderen band, die Nederland en Oranje met elkaar verbindt. Soms is een vorstenhuis van buiten af door een sterker macht aan een volk op gedrongen. Soms heeft de erfopvolging aan het land volmaakt vreemde personen op den troon gebracht. Elders zien wij landen op zoek naar een vorst. Niets van dat alles bij ons. Nederland en Oranje zijn samen geworden, saamg egroeid tot wat zij nu zijn. Zij wortelen in dezelfde aarde en hun wortelen hebben zich in die aarde onder den grond ineengestrengeld, zoodat zij tot één wortel geworden zijn. De band was broos. Dat verklaart het zeer bijzondere karak ter van de twee-eenheid Nederland-Oran je, zij zijn onafscheidelijk van elkaar ge worden. Maar juist om deze reden valt het ons zoo moeilijk, ons in te denken in een toestand, waarbij die enge band niet meer bestaan zou. De vrees daarvoor al spraken wij het liever niet uit is ons niet vreemd geweest, heeft ons van tijd tot tijd zelfs wel beklemd. Van 1890 tot 1909" was onze huidige Koningin de eenige telg uit het Oranjehuis, waarin die aloude band met Nederland tot uitdrukking kwam. En wel schonk de geboorte van Prinses Juliana in 1909 verlenging van hoop en verwach ting, de band bleef toch bijna 50 jaren lang erg broos, want het hing tusschen 1890 en 1938 alles aan een tweetal sterfe lijke menschen. Die vage beklemming is nu weggeval len, nu het huwelijk van Prinses Juliana den kinderzegen mochf ervaren en daarin schuilt de nationale zin van de al- gemeene volksvreugde. Zeker, wij zijn ook blij om de blijdschap van het jonge ouderpaar, wij verheugen ons met de ko ninklijke grootmóeder, nu zij de derde ge neratie in haar geslacht aanschouwen mocht, maar de vreugde van het volk als geheel draagt nog een ander stempel. Die vreugde is sterk gemengd met histo risch besef. God heeft als het ware een venster geopend, waardoor wij weer over wijde vlakten naar buiten blikken, weer in de toekomst durven staren. Oud en jong, rijk en arm, hooggeplaatsten en zij, die in nederiger sferen verkeeren, die allen voelen zich in deze dagen als het ware leden van één gezin, die tezamen vreugde bedrijven en die hun blijdschap in verschillende vormen uitjubelen. Als wij konden, zouden wij elkaar allemaal de hand willen drukken, elkaar deelge noot willen maken van onze innerlijke gevoelens. Dat kan nu eenmaal niet en ik weet, dat een poging om door de radio uitdrukking te geven aan wat in ons hart leeft en in ons hoofd omgaat, slechts een mager surrogaat is van wat wij zouden doen, als wij allen eens bijeen konden zijn. Wij kunnen niet eens samen ons Wilhelmus zingen, althans niet, zoodat wij elkaar kunnen hooren. Toch is het wel iets, als deze schare van luisteraars van Noord tot Zuid en van Oost tot West een schare, die als de concentratie van de natie gezien mag worden zich er en kele minuten toe heeft willen zetten om g e 1 ij k t ij d i g de gedachten te richten op dezelfde nationale gebeurt e- n i s. Ongetwijfeld heb ik uw gedachten slecht vertolkt, waar ik er niet eens in geslaagd ben mijn eigen diepste gevoelens tot uit drukking te brengen. Maar dat doet er eigenlijk niet toe. Het gaat niet hierom, of ik vandaag goed of minder goed ge sproken heb, maar het gaat hierom, dat wij allen enkele oogenblikken ons ver- eenigd hebben om g e z a m e n 1 ij k onze gedachten te bepalen op een nationale gebeurtenis van groote beteekenis. In veel is ons volk verdeeld. Laat ons daarom te sterker waardeeren die momenten in ons volksleven, waarin wij één zijn, waarin alle verschillen wegvallen, althans overkoepeld wor den door wat wij gemeenschappelijk in hooge waardeering houden. Zulke oogenblikken hebben wij thans, nu wij ons samen verheugen over het geluk in het koninklijk gezin, nu wij ons allen verblijden over de verste viging van den band, die Oranje met Nederland verbindt, nu wij ervoeren, dat er toch ook nog wel wat is, waar in wij eensgezind kunnen zijn. Ik sprak tot u als een dergenen, die met u in de volle feestvreugde deelen. Ik eindig met een woord uit naam der regeering. Geve de almachtige God, dat Zijn Zegen ook verder ruste op ons Koninklijk Huis en op het aan dat Huis zoo zeer verknochte volk van Nederland. Algemeen Feest! D e blijde gebeurtenis is inderdaad in heel het land als een blijde gebeur tenis gevierd. Het Nederlandsche volk in overgroote meerderheid staat rondom het Huis van Oranje als om zijn middenpunt. Het Neder landsche volk in overgroote meerderheid wenscht de monarchie in democratischen zin, zooals Nederland deze voorbeeldig be,- zit. Voorbeeldig in de constitutie, voor beeldig in de personen der 'dragers van dat monarchale gezag. Het Nederlandsche volk in overgroote meerderheid wil geen veran dering in den regeeringsvorm, waardoor Oranje zou worden verdreven van de plaats, die het in de regeering van ons vaderland inneemt zou worden verdreven ofal leen' in naam zou mogen voortbestaan, al leen zou worden geduld! En de blijdschap van gisteren en van vandaag gaat uit zeker naar de ge lukkige Ouders, naar de gelukkige Konink lijke Familie, met wier wel en wee het Ne derlandsche volk meeleeft. Maar die blijd schap, die echte, uit verstandelijke overwe gingen ontsproten en beredeneerde blijd schap vindt haar oorsprong vóóral in het feit, dat wij in de geboorte van een prin ses verzekerd mogen hopen het voortbe- HULDE TELEGRAMMEN. Het gemeentebestuur van Leiden heeft de volgende telegrammen verzonden: AAN HUNNE KONINKLIJKE HOOG HEDEN PRINSES JULIANA EN PRINS BERNHARD SOESTDIJK. De Gemeenteraad van Leiden biedt Uwe Koninklijke Hoogheden zijn eerbiedige ge- lukwenschen aan bij de geboorte van 'de Prinses van Oranje-Naussau, Prinses van Lippe-Biesterfeld. Daarbij de gevoelens van de gansche burgerij vertolkende, geeft hij uiting aan zijn oprechte blijdschap en innige dank baarheid over het groote geluk dat aan Uwe Koninklijke Hoogheden is ten deel gevallen. A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN, Voorzitter. VAN STRYEN, Secretaris. AAN HARE MAJESTEIT DE KONINGIN DER NEDERLANDEN 's-GRAVENHAGE De Gemeenteraad van Leiden biedt Uwe Majesteit zijn eerbiedige gelukwenschen aan bij de geboorte van de Prinses van Oranje-Nassau, Prinses van Lippe-Biester feld. Hij geeft Uwe Majesteit de verzekering, daarbij vertolkende de gevoelens van de gansche burgerij, dat hij met oprechte vreugde deelt in het geluk, dat Uwe Majes teit door deze geboorte is ten deel gevallen. A.VAN DE SANDE BAKHUYZEN, Voorzitter. VAN STRYEN, Secretaris. Door het Comité „Oranje en Jong Neder land" is aan Prinses Juliana het volgende gelukstelegram gezonden: Het Leidsche Comité „Oranje en Jong Nederland" biedt der jonge Koninklijke Moeder zijn eerbiedige en hartelijke geluk wenschen aan. Namens het Comité: Mevr. v. d. HOEVEN, presidente. Mevr. WENSINCK, secretaresse, ENORME DEELNAME AAN DEN LICHTSTOET. Wel nimmer hebben we de Sleutelstad zoo spontaan zien reageeren op 'n heuge lijk bericht als gisteren over ons land is neergedaald na eindeloos lang wachten. 't Was of de opgekropte zenuwen te fel ler losbarstten toen eindelijk de groote ge beurtenis een feit was en van den och tend tot den avond was het slechts een deinende galm: „Oranje", 't Is Oranje, 't blijft Oranje, 't is Oranje boven! De reeds door onze ouders en voorouders aan geheven leuze werd door het nageslacht herhaald op een wijze, die geen twijfel laat aan de gezindheid van ons volk. Gisteravond was het een drukte in de stad als op 'n drukken 3 Octoberdag. En al les concentreerde zich op den lichtstoet. Wel hadden velen terloops even een kijkje genomen op de Steenschuur waar als uit een schoorsteen, een vervaarlijk vreugde vuur oplaaide, maar daarna concenteerde zich aller belangstelling op den lichtstoet, waarvan de opstelling wederom op het daarvoor uitstekend geschikte Kaasmarkt- terrein plaats had. Wel zelden zagen we een zoo grooten lichtstoet met vooral veel deelname van Katholieke vereenigingen, welke zich in de groep „Katholiek Leiden" hadden aan gesloten. Het collegium en de leden van het Leidsch Studentencorps ontbraken dezen keer na de receptie op de Sociëteit „Minerva" werd een kroegjool gehouden doch de V.V.S.L., „Sanctus Augustinus" en de S. S. R. bevonden zich wel in den stoet. Het was een veelkleurige, vroolijke stoet. Vlaggen en spandoeken werden in ruime EERSTE BLAD - PAG. 2 staan van het Huis van Oranje ten zegen van ons Vaderland! Er wordt in de feestvreugde geen enkele wanklank vernomen. Minderheden, die zich in hun denkbeelden en sympathieën inzake monarchie en regeerend vorstenhuis van de overgroote meerderheid van het Nederland sche volk hebben losgemaakt, verbreken de uiterlijke eenheid nu niet. Hoe is in deze dagen de houding van de S.D.A.P.? zoo is ons gevraagd. Niet geestdriftig en ook niet afwijzend, gereser veerd, of.... minder mooi, maar juister gezegd: tweeslachtig. Tweeslachtig, zooals helaas veeltijds in de laatste jaren bij dergelijke nationale gebeurtenissen. In gemeenten, waar de gemeenteraad een buitengewone Raadszitting houdt (In Lei- den, waar de Raad gebrekkig gehuisvest is, is dit niet gebeurd), zijn de sociaal democraten er bij tegenwoordig. Maar aan een openbare festiviteit, zooals b.v. gis- teravond de organisatie van een lichtstoet te Leiden, nemen zij weer niet officieel deel. Maar alles overziend, mogen wij zeker verklaren, dat in Nederland het feest ter gelegenheid van de geboorte van een prin ses algemeen is. mate meegevoerd en de Katholieke Jeugd beweging, de Graal, de Verkenners e.a. had den daarin een ruim aandeel. Een stoet van ongeveer een half uur slingerde zich door de straten van de Sleutelstad, over vloedig verlicht op tal van plaatsen door electrische of Bengaalsche verlichting. In den stoet werden drie wagens meege voerd: een van de Princevlag met een Oranjeboom, waaraan zoo juist een nieuwe loot ontsprong, een van de Buurtvereeni- ging „Groenoord", welke de koninklijke aandacht "vroeg voor 't speeltuinwerk en een van C. G. W., waarin het voetbalelf tal op een grastapijt was opgesteld. Zeven muziekkorpsen trokken in den stoet mee, die ditmaal niet over Breestraat of Haarlemmerstraat trok, doch van de Hoogewoerd via Steenschuur, Rapenburg, Princessekade, Beestenmarkt, Rijnsburger- singel, Nieuwe Beestenmarkt over den Oude Singel ging. Op de Beestenmarkt was het een drukte van jewelste. Daar concert eerde Orpheus en dit gezelschap hield honderden en hon derden jongelui in Oranjevreugde bijeen. Daar was ook een lichtboom ontstoken, welke juist toen de stoet ten einde was doofde. Op de Kaasmarkt werd de stoet weer ontbonden, doch nog lang duurde de vreugde op straat en in de café's voort. De commissie voor de feestviering ver- eenigde zich met eenige genoodigden in den Vergulden Turk, waar het historische feit van 31 Januari beklonken werd. MILITAIRE PARADE. Hedenmorgen was 't ondanks de natio- nalen feestdag feestelijkheden mocht doen verwachten kalm in de stad. Het eenig feestvertoon bestond in een parademarsch door de stad van de militairen in garni zoen. Omstreeks 10 uur werd met den marsch een aanvang gemaakt. Voor café-restau rant „In den Vergulden Turk" aan de Breestraat nam de garnizoenscommandant overste de Iongh de parade af. Hierbij wa ren mede tegenwoordig de burgemeester van Leiden, mr. A. van de Sande Bakhuy- zen, de gemeentesecretaris, mr. dr. C. E. van Strijen en de wethouders mr. A. Tepe, Jac. Wilbrink, J. v. Stralen en M. Verwey, alsmede de legerpredikant ds. E. Nauta. Te ongeveer 10.15 uur arriveerden de troepen onder commando van overste H. D. Buurman, commandant van het 4de Reg. Infanterie. De muziek van het 6e Reg. Veld-art. ging voorop, plaatste zich terzijde van den weg en terwijl zij een potpourri van natio nale en andere liederen ten gehoore bracht, marcheerden de troepen langs, eerst de infanterie, daarna de veld. Via de Hoogewoerd werd de tocht voort gezet. De drukte op straat duurde onvermin derd voort, ook hedenmiddag, toen de boomplanting in het Plantsoen op het pro gramma stond. KWIJTSCHELDING VAN BEPAALDE STRAFFEN. Bij land- en zeemacht. De Minister van Defensie heeft in een beschikking, die heden ter kennis van alle onderdeelen van de koninklijke land en zeemacht is gebracht, de verschillende commandanten uitgenoodigd kwijtschel ding te verleenen van alle opgelegde en loopende krijgstuchtelijke straffen met uitzondering van die van verlaging van rang, verlaging van klasse of plaatsing in de tuchtklasse, zulks in verband met de geboorte eener prinses. Hierbij kan worden aangeteekend, dat deze beschikking steunt op artikel 53 van de wet op de krijgstucht. Een dergelijke beschikking wordt elk jaar ter gelegen heid van den verjaardag der Koningin uit gevaardigd.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1938 | | pagina 2