29ste Jaargang
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
ZONDAGSBLAD
De stem van het Vaticaan
BINNENLAND
ZATERDAG 22 JANUARI 1938
No. 8936
9e £eidóelie(£ou/fca/nt
DE ABONNEMENTSPRIJS k
bedraagt bif vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week t 2.60 pei kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, btf
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentlën 30 cent per reuel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES "an ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: f 0.50
Onze nationa'e eenheid
Terwijl wij dit schrijven op Zaterdag
morgen er schijnt een vriendelijk oran
je-zonnetje! wacht Nederland op de
blijde gebeurtenis.
Men kan over de wijze van wacfa
re n verschillend oordeelen! Daar zijn er,
die vinden, dat er wel wat veel gerucht of
gepraat wordt gemaakt. Journalisten, die
in Soestdijk aanwezig zijn, willen schrijven,
en zij schrijven dan over niets, schrijven
om te schrijven. Er zijn voorzorgsmaatre
gelen getroffen, om het groote gebeuren zoo
snel mogelijk te verspreiden. Dat zal
iedereen moeten toejuichen. Maar, als men
daarin ook wel eenige overdrijving be
speurt, dan willen we dat zeker niet te
genspreken. En het feit, dat men p u b 1 i e-
k e 1 ij k op grooten schaal openbare feesten
voorbereidt b.v. heele straten reeds in
feestdos zet, strijdt wel met wat, naar
ons gevoel, kiesche voorzichtigheid in zul
ke omstandigheden aangeeft te doen....
Maar veel is te vergeven in deze da
gen.
Clement Vautel besloot dezer dagen zyir
dagelijksche „Film" in het Parijsche „Jour
nal" zij heet ditmaal „Rond een wieg"
en is gewijd aan de aanstaande blijde ge
beurtenis in ons land met deze woor
den:
En laat ons thans wellicht met
wat naijver het Nederlandsche volk
gelukwenschen, omdat het de moge
lijkheid heeft, één te zijn in de ver
wachting van een nationaal en een
1 gezinsgeluk.Ik vraag mij af, wat er
wel in Frankrijk kan gebeuren, dat zóó
vol vreugde alle harten in één rhythm e
doet kloppen. En dan zie ik niets.
In deze dagen wordt treffende gede
monstreerd de nationale eenheid van
ons volk.
Wij mogen, wij moeten diep betreuren,
dat ons volk niet wordt gebonden door de
eenheid van het Geloof in God, de een
heid van den Godsdienst daarnaast is er
toch reden voor oprechte blijdschap, als er
mag worden geconstateerd zulk een een
heid in de verwachting „van een nationaal
en een gezinsgeluk"; als alle Nederland
sche harten vol vreugde kloppen „in één
rhythmé". Wij kunnen ons voorstellen,
dat de Fransche journalist daarop ja-
loersch is!
AANSLAG OP TREIN IN MEXICO.
Verscheidene beambten van een goederen
trein om het leven gekomen.
Nabij het station La Constancia, tus-
schen Guadalajara en Irapuato, zijn giste
ren de locomotief en elf wagons van een
goederentrein ontspoord. De machinist, de
stoker en verscheidene treinbeambten kwa
men bij dit ongeluk om het leven.
Het onderzoek heeft aan het licht ge
bracht, dat de wissels op het traject door
tot nu toe onbekende misdadigers bescha
digd waren.
Men vermoedt, dat de aanslag bedoeld
was tegen den sneltrein, die hetzelfde
traject volgt.
SPOORWEGONGELUK IN
ENGELAND.
EEN REIZIGER GEDOOD EN VUF EN
EN TWINTIG GEWOND.
Vier mijl ten Noorden van Bedford is
een sneltrein uit Londen tegen een leegen
trein gereden. Door deze botsing is een
persoon om het leven gekomen, terwijl vijf
en twintig menschen werden gewond,
waarvan verscheidene ernstig.
Weekabonné's, die geabonneerd zijn op
het Zondagsblad, worden er aan herinnerd,
dat dit vanaf heden ad 50 cent betaald
moet worden.
door FRIEDRICH MUCKERMANN S.J.
Terwijl men overal in de politieke hou
houding van alleenstaande landen 'n
groeiend oppertunisme bemerkt,
dat soms stijgt tot een schaamte
loos cynisme, toont iedere uiting
van het Vaticaan aan de wereld
een onkreukbare trouw aan de mo-
reele en religieuse grondslagen,
waaraan men door roeping en
geweten verplicht is. Wie die hou
ding eenmaal kent, kan ongeveer
vooruit zeggen, hoe het Vaticaan
tegenover de een of andere ge
beurtenis zal staan. Deze gedachte
wordt door den schrijver uitvoerig
in onderstaande regelen ontvouwd.
Wat mankeert er aan de
Staatsbesturen.
Hoe spoedig zou er weer klaarheid en
stabiliteit in de wereld komen, wanneer de
staatsoverheden ook eens zouden willen te-
rugkeeren tot de erkenning der onontbeer
lijke eeuwigheidswaarden, waarop de
menschheid gegrond is. Wat mankeert er
eigenlijk aan de democratiën? Dat zij op
alle vragen, waarop verschillend geant
woord kan worden, geen antwoord geven?
Neen, daar schort het niet. Maar de onder
gang van elk politiek stelsel, en ook van
de democratie, volgt vanzelf, wanneer men
de erkenning of de niet-erkenning van alle
verplichte moraal tot een voorwerp van
een parlementaire stemming maakt. En de
zoogenaamde autoritaire stelsels, waar lij
den die aan? Aan een onderschatting van
de beteekenis van de autoriteit van den
staat? Neen, daar is beslist nog geen staat
aan ten onder gegaan, maar wel moet het
tot een crisis komen, zoodra een dergelijke
autoriteit zich buiten de moreele orde
plaatst, zoodra zij de willekeur laat regee-
ren en zoodra zij de door God ingestelde
vrijheid der persoonlijkheid aantast.
De eerbiedwaardigste figuur.
Laat ons in het licht dezer ideeën nog
eens een blik werpen op het jongste Ge
heime Consistorie, dat te Rome plaats had.
Toe vreugde van geheel het Christendom,
dat zich reeds door eenige berichten over
den gezondheidstoestand van den Paus be
gon te verontrusten, hielde Pius XI daar
een toespraak, die een ongebroken geestelij
ke kracht verried. Wanneer deze Paus, die
reeds zooveel heeft meegemaakt en die
door en lang lydensbed de genade kreeg
in de eenzaamheid van zware lijdensston-
den over alles na te denken, zijn oogen op
heft, dan heeft men den indruk, dat een
Ziener spreekt, die reeds de heerlijkheid
van een andere wereld schouwt, over de
aarde heen, dat donkere tranendal, waar
de menschen zich onderling verdelgen op
een wijze, zooals de geschiedenis ze nog
niet gekend heeft, En als deze Paus spreekt,
dan is bij Hem alle gestrengheid weggeval
len in een goedheid, waarin de rijpheid der
levensjaren wondergoed overeenstemt met
den geest van den godsdienst der Liefde.
Slechts geheel verruwde staatslieden en
leiders kunnen zich onttrekken aan de be-
toovering of zoover gaan, dat zij deze eer
biedwaardigste figuur van het huidige
Europa met leugens, laster, hoon besmeu
ren.
Pius XI beschouwt den strijd in China en
voor alles ziet Hij de schade, die daardoor
aan den godsdienst wordt toegebracht.
Daarmee wordt ook het sterkste motief van
den wereldvrede aangetast dat er bestaat.
Opvoeding tot den oorlog.
Hij, die alleen materieele belangstelling
kent, kan er vreugde in scheppen, wanneer
schoolkinderen met een geweer op den
schouder oprukken, en aan niets anders
meer denken dan hoe men zijn vijanden
kan neerschieten, bommen werpen, gassen
gebruiken enz. Hij echter, die weet, dat elk
kind en iedere mensch een onsterfelijke
ziel heeft, en dat het religieuze leven de
eerste plaats inneemt, moet er versteld over
staan, dat in de opvoeding deze hoogere
gevoelens niet meer worden aangekweekt.
Het is geen wonder, dat op een dergelijke
wijze generaties opgroeien voor wie de oor
log niet meer het ultima ratio van de poli
tiek is, maar de eigenlijke inhoud van hun
bestaan. Zoo was het wellicht eens bij de
wilde horden en zoo is het nog bij de over
gebleven stammen, die zich met de wapens
in de hand van hun levensonderhoud moe
ten voorzien.
Maar zoo kan het niet gaan bij volken
met een hoogere cultuur en beschaving.
De belangen van een hoogere
wereld.
Het blijft een afschrikwekkende gedachte,
wanneer men er over nadenkt, welke ge
weldige sommen op aarde, waar zooveel
nood te verzachten is, waar zooveel goede
werken zouden kunnen gedaan worden
voor kunst en wetenschap, worden uitgege-
van voor vernietigingsinstrumenten. Nog
verschrikkelijker is het, wanneer men be
denkt, dat tengevolge van een zekeren
dwang ook die landen aan dien bewape
ningswedloop meedoen moeten, waarvan
de bevolking vredelievend is. Natuurlijk
kan dat niet van den een en dag op den an
deren veranderen, maar het zal zeker ver
anderen, wanneer de hoogere waarden weer
sterker doordringen tot het bewustzijn van
de menschen en de belangen van een hoo
gere wereld hun handelingen gaan beheer-
schen.
Het ligt in de logika van den nieuwe vre
desboodschappen van den Paus, wanneer
Pius XI onlangs zijn groote zorg te kennen
gaf over de godsdienstvervolgingen in Rus
land en Spanje en Duitschland. Inderdaad
ligt het oorlogsgevaar niet zoozeer in de
grootere en kleinere bedreigingen, die te
genover zekere politieke verhoudingen wor
den geuit. Het bestaat in het onloochenbare
fei, dat, terwijl het Christendom door een
materialistische wereldopvatting wordt ver
drongen en de strijd om aardsche belangen
niet meer te remmen is, een voorbereiding
tot den oorlog wordt geschapen, die veel
schrikwekkender gevolgen heeft dan de in-
dustrieele en militaire voorbereidingen.
Slechts weinigen beseffen hoe zeer door
het terugdringen van het Christendom ook
alles verdrongen wordt wat naar adel,
schoonheid, ridderlijkheid en lieftalligheid
zweemt.
Men kan begrijpen dat Pius XI, de hoog
ste moreele autoriteit op aarde zich vrij
moedig richt tot de staatsleiders om hen
op de beteekenis èn van den godsdienst, èn
het godsdienstig voorbeeld te wijzen.
Er komen trouwens meer en meer staats
lieden, die op dat punt denken, zooals de
Paus, ook al zijn ze niet Katholiek of An-
glikaansch. Zoo sprak kortgeleden de kan
selier van de Reading-Universiteit, sir Sa
muel Hoare, een geloovig lid der Engelsche
staatskerk tegen zijn studenten: „Het blijkt
in ieder geval waar, dat de kunst van het
leven, de kunst der kunsten, zooals ze in
Engeland en in ons werelddeel geleerd
wordt, onvolmaakt zou blijven, wanneer
het gewichtigste ontbrak, namelijk de er
kenning dat de macht van het geweld en
van het materialisme zullen winnen, wan
neer wij geen gebruik maken van het eeni
ge en onoverwinbare wapen van den gods
dienst, dat ons tegen deze machten ge
schonken is".
DE WERELD IN
VOGELVLUCHT
Acht dagen nadat Chautemps na een
sensationeele nachtzitting zijn hoedje van
de kapstok in het Fransche Kamergebouw
nam en zei: „Bonjour heeren, ik heb er
genoeg van; jullie zien me niet meer",
acht dagen daarna nam Chautemps voor
de Kamer zijn hoedje af en zei: „Bonjour
heeren, hier ben ik weer."
En de Kamer blikte met bewondering
naar hem op en er was slechts één man,
die zeggen durfde: „Ik heb geen vertrou
wen in dit kabinet." Een dergelijke meer
derheid (501 vóór, 1 tegen en 104 onthou
dingen) is een meerderheid, zooals in de
laatste tientallen van jaren nimmer in de
parlementaire geschiedenis van Frankrijk
is voorgekomen. Het is haast te mooi om
waar te zijn; want een dergelijke meerder
heid is niet-de uitdrukking van een werke
lijke eenheid, doch integendeel het resul
taat van een formidabele oneenigheid.
Niemand behalve de radicalen is
met dit kabinet tevreden, maar niemand
ziet ook de mogelijkheid van een andere
oplossing. Men gaat accoord met de re-
geeringsverklaring omdat deze zoo vaag is,
dat iedereen erin lezen kan, dat er plaats is
voor zijn eigen program.
De motie, welke een zoo groote meerder-
De Koningin en de Prinses
maken een wandeling.
SOESTDUK, 22 Januari. Aan
getrokken door het fraaie weder heb
ben de Koningin en de Prinses heden
ochtend een wandeling in den paleis
tuin gemaakt.
De Prins rijdt uit.
De Prins Bernhard is hedenochtend om
ongeveer half elf uitgereden in de grijze
open auto. De prins, die vergezeld was zijn
chauffeur, maakte een rit in de omgeving
van Baarn en Soest
DE AANKOOP VAN DE „SCHUUR VAN
BOTHOL".
Niet voor het prinselijk paar.
De particuliere secretaris van Z. K. H.
Prins Bernhard, jhr. mr. C. Dedel, verzoekt
ons, zeer nadrukkelijk tegen te spreken het
bericht, dat hij in opdracht van Prins
Bernhard het terrein de „Schuur van
Bothol" in den Vinkeveenschen polder ge
heel of gedeeltelijk zou hebben aange
kocht.
Wel heeft jhr. Dedel voor zichzelf be
doelde gronden als jachtterrein gekocht.
Van verbouwing van de schuur is geen
sprake, laat staan, dat het juist zou zijn,
dat het in de bedoeling zou liggen hier een
zomerhuisje voor het prinselijk paar in te
richten.
PRINS KAREL VAN ZWEDEN
IN DEN HAAG
Met den trein uit Bazel is gisteravond
aan het Hollandsche spoorstation te Den
Haag aangekomen Z.K.H. Prins Karei van
Zweden, die onder den naam Prins Berna-
dotte incognito een bezoek aan ons land
brengt.
De Zweedsche prins was in gezelschap
van drie andere heeren en werd aan het
station verwelkomd door den heer J. G.
Ph. Looman, directeur van het verkoop
kantoor 'sGravenhage van het Staatsmijn-
bedrijf.
De aankomst aan het station geschiedde
geheel onopvallend. Het bezoek was niet
tevoren aangekondigd en behalve enkele
ingewijden, wist niemand iets van de
komst van den Prins af.
De Prins reed naar hotel De twee Ste
den, waar hij zijn intrek heeft genomen.
Vermoedelijk zal hij reeds heden ver
trekken.
DE MÜDRECHTSCHE
MILLIOÉNENZAAK
In verband met de revisie-aanvrage.
Valsche of echte acten? Is J. B. terecht
of ten onrechte voor valscliheid in
geschrifte veroordeeld?
De „Nieuwe Rotterd. Crt." geeft in ver
band met de revisie-aanvrage hier nog een
kort overzicht van de gebeurtenissen, wel
ke aan de Mijdrechtsche millioenenzaak
ten grondslag liggen.
Te Mijdrecht woonde een oude dame,
mevr. van Wieringen, een rijke weduwe,
die in 1932 is gestorven, nalatende eenige
erfgenamen, meest verre familieleden, die
als erven ingesteld waren bij een testa
ment verleden voor den Mijdrechtschen
notaris v. d. Heyden. Voordat mevr. v. W.
stierf, liet de kweeker J. B„ tegen wien
later de strafvervolging is aangespannen,
eenige contracten registreeren, waaruit
DU nummer bestaal uil vl|I
bladen, w.o. geïllustreerd
Zondagsblad.
VOORNAAMSTE NIEUWS
heid verwierf, kon een dergelijk resultaat
behalen, omdat er zooveel holle woorden
in stonden.
,De Kamer keurt de verklaring van de
regeering goed, als programma voor de
sociale vooruitgang, economisch en finan
cieel herstel, van vrede, van verdediging
van het regime, hetgeen in overeenstem
ming is met den wil van het land, welke
tot uiting is gekomen bij de algemeene
verkiezingen. Zij heeft vertrouwen in de
regeering om dit programma tot uitvoer
te brengen en gaat iedere toevoeging ver
werpend, over tot de orde van den dag."
In ieder geval, Chautemps kan weer ver
der.
Buitenland
Chautemps heeft een daverende meerder
heid behaald in de Fransche Kamer (2e
blad)
De Japansche minister-president Konoje
zet de Japansche politiek uiteen (2e blad).
De onderzeeërs in de Middellandsche
Zee worden weer actief (2de blad).
zou blijken, dat hy een vruchtgebruik had
van het grootste deel der goederen van
mevr. v. W. Bovendien beschikte J. B.
over contracten, waaruit hij belangrijke
sommen kon eischen als achterstallig ar-
landerijen bij 'een derde contract was ge
stipuleerd.
Direct na de registratie werd J. B. in
hechtenis genomen, verdacht van valsch-
heid in geschrifte. De weduwe van Wierin
gen, werd verhoord door den burgemees
ter, den rechtercommissaris uit Utrecht en
den notaris uit Mijdrecht. De rechter-com-
missaris trof mevr. v. W. echter reeds aan
op haar sterfbed en relateerde, haar niet
meer compos mentis te hebben aangetrof
fen. De burgemeester en de notaris zeiden
evenwel, dat de vrouw zeer goed bij was,
toen zij haar, resp. eenige dagen daarvoor
en daarna, verhoorden en dat mevr. v.
W. ieder contract met verdachte ontkende.
De notaris was tevens executeur, terwijl
J. B. verklaarde zulks ook te zijn, krach
tens opdrachten van de weduwe.
J. B. zeide ook, dat mevrouw v. W. hem
had willen bevoordeelen, doch deze be
schikkingen stipt geheim had willen hou
den; ook hij was gebonden aan een eed
van geheimhouding. De oudste contracten
dagteekenen van 1920 en zouden reeds
gebaseerd zijn geweest op een afspraak
van 1909 met wijlen den heer v. W., mevr.
v. W. en verdachte.
J. B. is toen tot 4 jaren gevangenisstraf
veroordeeld terzake van valschheid in
geschrifte en daarna, terwijl hij nog in de
gevangenis zat, opnieuw veroordeeld, om
dat hij, zijn onschuld staande houdende,
aan zijn advocaten opdracht had gegeven
analoge stukken in een civiele procedure
over te leggen, hoewel hij wist, dat hij
door zulks te doen een nieuwe strafvervol
ging uitlokte. De bedoeling was natuur
lijk, langs dezen weg rehabilitatie te krij
gen, daar de analoge stukken nauw ver-
tand hielden met die, waarvan de valsch
heid in de vorige procedure was aangeno
men en waarop hij veroordeeld was. In
plaats van na 4 jaar vrij te komen, werd
hij echter opnieuw veroordeeld.
Thans, nu hij sedert October voorwaar
delijk op vrije voeten is gesteld, geldt het
een revisie-aanvrage namens J. B. op
grond van het zich presenteeren van nieu
we getuigen voor de echtheid der betwiste
aeten, als in ons avondblad van Woensdag
en het ochtendblad van Donderdag ver
meld.
Op twee punten moge nog gewezen wor
den.
Ten eerste was er in dit proces op
nieuw groot meeningsverschil tusschen
de schriftkundigen over de echtheid der
acten, zoowel tusschen Nederlandsche als
tusschen buitenlandsche schriftkundigen.
En het kwam zelfs voor, dat een en de
zelfde schriftkundige op het eene oogenblik
een tegenovergesteld oordeel had aan dat
op een ander oogenblik.
Voorts zijn de verdedigers van J. B., mrs.
Venhuizen en ten Bokkel, 'die hun cliënt
van nabij hebben kunnen gadeslaan en
zijn mededeelingen dikwijls hebben kun
nen controleeren, steeds overtuigd geweest
van zijn onschuld.
Voorloopig is nu aan den Hoogen Raad
de beslissing over de aanvrage om revisie,
na eventueele inwilliging waarvan de zaak
zelf opnieuw aan 't oordeel van den rech
ter wordt onderworpen.
Dr. H. Colijn op de R.A.L
Vanochtend te half elf heeft de minister
president, dr. H. Colijn, een niet-officieel
bezoek gebracht aan de automobieltentoon
stelling in het R.A.I.-gebouw te Amster
dam.
