STADS DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN Ontzettende school- brand bij Montreal Tuinbouw-steun. 29ste Jaargang WOENSDAG 19 JANUARI 1938 No. 8933 Ste Geki&ch^Soti/tai/nt DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bi) vooruitbetaling: Voor Leiden 19 cent Der week2.50 per kwartaal Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal Franco per post 2.95 per kwartaal Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent. TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone Advertentiën 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. i TELEFOONTJES "an ten hoogste 30 woorden, waarin be- betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur, koop en verkoop: f 0.50 V Mechanisatie en rationalisatie „Het aantal kleine zelfstandige, een stuk ruggegraat in de maatschappij, neemt af ten koste van de grootbedrijven". Wij or.tleenen dit zinnetje aan een artikel in de „Gelderlander" over „rationalisatie en mechanisatie". Het blad ziet dit als een gevolg van een veel te snel doorgevoerde mechanisatie, waartoe de groote bedrijven zich veel ge makkelijker leen en, dan de middelgroote en kleine bedrijven. De middelgroote en klei ne bedrijven, die dat proces van mechani satie en rationalisatie niet kunnen bijhou den, gaan ten gronde. Zoo is 't inderdaad. Maar hoe kan men verbetering brengen in dezen toestand, die zulke goede en ge- wenschte bestaande sociale verhoudingen ontwricht en de werkloosheid in ernstige mate verergert? Men kan en mag dat niet verwachten van het optreden van den individueelen indus trieel. Natuurlijk niet. Deze móet mee met wat hij noemt en wat hij, helaas, zoo noe men moet: z ij n t ij d. Terecht wijst de „Gelderlander" er op, dat de wet op de verbindend-verklaring van collectieve ondernemers-overeenkom sten en op de collectieve arbeids-overeen- komsten den weg voor verbetering aan geeft. Natuurlijk kan niemand wenschen, dat wat men mechanisatie en rationalisatie noemt per se als uit den booze wordt be schouwd. Dat zou een economische dwaas heid zijn. En wat economisch dwaas is kan nooit sociaal goed, sociaal gewenscht blij ken! Van de vooruitgang der techniek mag en moet worden geprofiteerd. Maar dan in derdaad: geprofiteerd. En bij een te snel doorgevoerde mechanisatie pro fiteert de samenleving zeker niet van de techniek En er zijn nog andere om standigheden, waarbij moet worden gecon stateerd, dat de samenleving van een toe passing der techniek, van mechanisatie en rationalisatie niet profiteert. Dit zoo hoogst belangrijke vraagstuk dat het dezer dagen verschenen rapport in zake den toestand in de sigaren-industrie weer 'ns voor ons open legt vraagt aller aandacha, vraagt: krachtige maatregelen. Wij zijn van meening, dat zonder mechanisatie en rationalisatie het algemeen levenspeil, de volkswelvaart lager zou staan, dan nu. Maar ook: dat een meer geleidel ij ke toepassing van mechani satie en rationalisatie, dan feitelijk ge schied is, de volkswelvaart heel veel ten goede zou zijn gekomen. Verscheidene kinderen levend verbrand VIJF-EN-VEERTIG DOODEN EN VERMISTEN. Na een hevigen brand, welke gister ochtend tijdens vriezend weer heeft gewoed in een Katholieke school te St. Hyacinthe bij Montreal in Canada, werden vijf en twintig joDgens vermist Twee en twintig personen moesten in een ziekenhuis wor den opgenomen. Gewoonlijk overnachtten honderd zestig leerlingen en vijftig onderwijzers in de school. De brand nam den omvang van een ramp aan, toen het dak, waarop de kinderen gevlucht waren, instortte, zoodat zij voor de oogen der onmachtige omstanders in een gloeiende oven vielen. Het reddingswerk werd nog bemoeilijkt door de felle koude en de dikke sneeuwlaag. Men heeft reeds 17 lijken uit de puinhoo- pen te voorschijn gehaald. Er worden 28 broeders vermist, terwijl 22 gewonden in ernstigen toestand verkeeren. De autoriteiten, die een onderzoek inge steld hebben, zijn tot de slotsom gekomen, dat de brand ontstaan is tengevolge van een outploffing, welker oorzaak niet bekend is. DRIE EN EEN HALF MILLIOEN BESCHIKBAAR GESTELD. De minister van Economische Zaken heeft besloten uit het Landbouw-Crisis- fonds aan hen, die als teler van gewassen van den tuinbouw .jjn aangesloten bij de Stichting Nederlandsche Groenten- en Fruitcentrale, gevestigd te 's-Gravenhage, en op den dag der uitkeering geacht kun nen worden hun bedrijf alsnog uit te oefenen, onder bepaalde voorwaarden steun te verleenen tot een bedrag van ten hoog ste ƒ3.500.000. De desbetreffende beschikking, waarin mede de diverse steunbedragen voor de verschillende producten zijn vervat, is op genomen in „Stscrt." No. 12. De produc ten, welke er onder vallen zijn: druiven, fabrieksframbozen, meloenen, andijvie, augurken, bloemkool, verschillende soorten boonen en kool, komkommers, kroten, peen, schorseneeren, sla, tomaten en vroege aard appelen. Blauwe Druiven 12 Juli15 Aug. ƒ6.70 idem 16 Aug.31 Oct. „3.— idem 1 Nov.14 Nov. 9.65 Witte Druiven 12 Juli15 Aug. 1.75 idem 16 Aug.31 Oct. 3. idem 1 Nov.14 Nov. 3.50 Fabrieksframbozen 9 Juli29 Aug. „2.30 Meloenen 19 Juli1 Aug. 7.10 idem 30 Aug.19 Sept. 7.10 Andijvie 19 Juli19 Sept. 0.30 Augurken A en B 14 Juni12 Sept. 1.45 idem C en D 14 Juni15 Aug. 0.75 idem C en D 16 Aug.12 Sept. 0.65 idem A en B (stippel) 14 Juni15 Aug. 0.55 idem C en D (stippel) 14 Juni15 Aug. 0.20 idem C en D (stippel) 16 Aug.12 Sept. 0.60 Bloemkool 17 Mei13 Juni 1.30 Enkele en dubb. stamprincesseboonen 19 Juli—26 Sept. „0.80 Snijboon en 3 Mei11 Juli 1.40 idem 12 Juli29 Aug. 0.35 idem 30 Aug.12 Sept. 2.25 Spekboorten 12 Juli12 Sept. „0.90 Kaskomkommers A 28 Juni1 Aug. 0.40 idem B 28 Juni1 Aug. 0.30 idem C 29 Juni1 Aug. 0.20 idem A 1 Mrt.27 Juni 1.80 idem ,B 1 Mrt.27 Juni i.35 idem C 1 Mrt.27 Juni 0.90 Platglaskomkommers A 29Mrt.27 Juni 1.20 idem B 29 Mrt.27 Juni 0.90 idem C 29 Mrt.27 Juni „0.60 idem A 28 Juni1 Aug. 0.30 idem B 28 Juni1 Aug. 0.25 idem C 28 Juni1 Aug. „015 Kroten 1 Jan.30 Mei 0.15 Roode Kool 28 Juni22 Aug. 0.10 Roode bewaarkool 1 Jan.31 Jan. 0.30 idem 1 Febr.28 Febr. 0.15 idem 1 Mrt.28 Mrt. „0.10 idem 29 Mrt.2 Mei 0.40 Savoye-kool 3 Mei22 Aug. 0.20 Gele bewaarkool 1 Jan.21 Jari. „0.60 idem 1 Febr.28 Febr. 0.45 idem 1 Mrt.28 Mrt. 0.35 idem 29 Mrt.2 Mei 0.20 Witte bewaarkool 1 Jan.31 Jan. 0.30 idem 1 Febr.28 Febr. 0.30 idem 1 Mrt.28 Mrt. 0.25 idem 29 Mrt.—2 Mei 0.35 Witte kool 28 Juni8 Aug. 0 25 idem 9 Aug.15 Aug.4.0 ,5 idem 9 Aug.15 Aug. 0.45 Spitskool 3 Mei13 Juni 1.60 Bospeen 12 April25 April 1.55 idem 26 April13 Juni 0.95 Waschpeen 1 Jan.13 Juni 0.95 Schorseneeren 1 Jan.2 Mei 0.75 Sla 12 April—16 Mei „0.30 Tomaten 12 Juli29 Aug. 0 70 idem 30 Aug.31 Oct. 1.85 Vroege aardappelen 28 Juni18 Juli 0.25 Andijvie, goedgekeurd doorgedraaid 19 Juli—19 Sept. 0.30 AANSLAG OP AUTOBUS IN PALESTINA JERUZALEM, 19 Januari. (A. N. P).. Een groep terroristen heeft een bom ge worpen naar een auto, waarin zich vijf personen bevonden. De bom was van groot formaat. De koelbloedigheid der inzitten den, Joodsche ambtenaren, heeft hun het leven gered. Een hunner slaagde er in de helsche machine op te vangen en op den weg te gooien, waar zij tot ontploffing kwam zonder dat slachtoffers te betreuren zijn. Uil den Leidsclten Raad De raadszitting van Maandag j.l. was de inzet van het nieuwe jaar. Dat bleek o.a. uit de Nieuwjaarsspeeches, welke ditmaal echter een zeer bescheiden omvang hadden, daar zij plaats hadden moeten maken voor de woorden gewijd aan de nagedachtenis van Leiden's zeer populairen oud-burge meester jhr. mr. dr. N. C. de Gijselaar. De raadsleden eerden zijn nagedachtenis door de herdenkingsrede van den voorzitter staande aan te hooren. Wij, journalisten, hebben dat op onze eigen wyze gedaan, door tijdens de gehei me zitting herinneringen aan het oude raad huis en aan de raadsvergaderingen onder presidium van burgemeester de Gijselaar op te halen. Toén deze geheime zitting om half vier geëindigd was, konden we eindelijk aan de agenda van den dag beginnen. Alles ver liep uiterst vlot totdat het eerste van de drie laatste punten aan de orde kwam. Dat was de kwestie van de afkoopsom ter ver vanging van de jaarlijfcsche gebruiksver- goeding aan eenige bijzondere scholen. Deze kwestie is eigenaardig verloopen. Zooals onze lezers zich misschien herinne ren, ontvangen de besturen van bijz. lagere scholen, welke op 1 Jan. 1921 in gebruik of in aanbouw waren, telkenjare een gebruiks- vergoeding, welke sinds 1 Jan. 1936 5 pet. van de intertijd geschatte waarde dier scho len bedraagt (het percentage was voor de zen tijd hooger). In genoemd jaar echter maakte een wet ter vermindering van de openbare uitgaven het mogelijk, om die jaarlijksché gebruiksyergoeding af te koo- pen, indien de schoolbesturen daartoe het verzoek deden. De meening was blijkbaar, dat de schoolbesturen graag geld in hun handen hadden en dat het voor de gemeen ten voordeeliger was een som ineens uit te keeren. B. en W. van Leiden echter gingen eens zitten rekenen en kwamen tot de con clusie, dat uitkeeriiig weliswaar een klein oogenblikkelijk voordeel zou opleveren, maar dat daar verschillende risico's tegen over stonden. En in de meening, dat zij tot deze beslissing competent waren, weiger den zij de aanvragen van de schoolbestu ren. In hooger beroep werd het college ech ter in het ongelijk gesteld en zoodoende kwamen B. en W. nu met het voorstel om de gevraagde afkoopsommen toe te staan. Men kan met verscheidene raadsleden de zen gang van zaken betreuren, maar wij zien geen enkele reden om tegen het col lege te keer te gaan op de wijze zooals de heer Goslinga dat meende te moeten doen. De argumentatie zou een geest ademen van vijandigheid tegenover de bijz. scho len. Hoe deze spr. den Katholieken wethou der van onderwijs daarvan kan verdenken, begrijpen wij niet. Misschien zijn de risi co's inderdaad niet zóó groot als B. en W. indertijd gedacht hebben; de Kroon heeft ze in elk geval niet geaccepteerd. Maar reëel zijn ze wel. Het volgende punt, waarover de tongen los kwamen, was de ontwerp-verordening op het verleenen van wachtgeld en pen sioen aan wethouders, alsmede aan hun weduwen en weezen. Sinds 9 Jan. schrijft de Gemeentewet dat dwingend voor. Over enkele onderdeelen viel er dus te debat- teeren, maar in groote lijnen was er niets anders te doen dan de verordening te aan vaarden. Slechts op één onderdeel is het ontwerp van de commissie ad hoe wier voorzitter, de heer Wilmer, met succes het ontwerp verdedigde gewijzigd en wel ui het voordeel van de wethouders. De oude wachtgeldregeling was n.l. aldus, dat een afgetreden wethouder, die nog geen 60 jaar oud was, gedurende één jaar een wachtgeld ad 60 pet. van de laatst genoten jaarwed de (thans 2925.kreeg. De commissie had voorgesteld: 60 pet. gedurende het eerste jaar en 40 pet. gedurende het tweede jaar; een amendement-v. EekBeekenkamp, dat met 179 stemmen aanvaard werd, maakte er resp. 75 pet. en 50 pet. van. Voor het ver krijgen van dat wachtgeld wordt geen mi nimum diensttijd gevorderd. Werd onder de oude verordening een pensioen toegekend op 60-jarigen leeftijd, thans krijgt een wethouder eerst met 65 jaar zijn pensioen, bedragende een twee honderd veertigste gedeelte per jaar voor elke maand, gedurende welke het ambt is bekleed, tot een maximum van de helft van de wedde (conform de oude regeling). Nieuw is weer de bepaling, dat, indien een geweezn wethouder, die wachtgeld geniet, inkomsten heeft uit hoofde van andere be trekkingen, welke hij reeds bekleedde vóór zijn aftreden als wethouder, en zijn totaal aan inkomsten het bedrag van 4500. overschrijdt, het wachtgeld verminderd wordt met het bedrag dier overschrijding. Ook is nu het weduwen- en weezenpen- sioen ingevoerd. Kinderen van een overle den vrouwelijke wethouder kunnen echter slechts op weezenpensioen aanspraak ma ken, indien beide ouders zijn overleden. Deze laatste beperking, welke door den heer v. Eek werd aangevochten, omdat zij z.i. indruischte tegen het princiep van ge lijkstelling tusschen man en vrouw, is op genomen, omdat het uitteraard een zeer groote uitzondering zou zijn, indien de we duwnaar (voor wien de heer v. Eek, niet consequent, geen weduwnaarspensioen be pleitte) niet zou kunnen zorgen voor zijn kinderen. Tenslotte kwam de reeds herhaaldelijk uitgestelde Monumentenverordening in be handeling, welke ongewijzigd werd aange nomen, niettegenstaande het „monumen tale" verzet van den heer Würtz. Hij had niet heelemaal ongelijk, want door het plaatsen van een pand op de Monumenten lijst kan een eigenaar wel degelijk een aan zienlijke schade lijden. Het bekende geval is het opzeggen van de hypotheek en de houding van de hypotheekbanken, die op zulke panden geen hypotheek willen ver leenen. Nu kan men wel zeggen, dat die houding ongegrond is, maar gegrond of niet gegrond, die houding wordt nu eenmaal aangenomen en men dient er rekening mee te houden. Het is onbillijk om een particu lieren eigenaar te laten opdraaien voor een groote schade omdat de gemeenschap daar eenig voordeel bij heeft. Bij een beleidvolle toepassing van de verordening zal inder daad het gevaar miniem zijn, maar veror deningen dienen toch om de wederzijdsche rechten en plichten af te bakenen en niet om aan de overheid alle mogelijke rechten toe te kennen, welke alleen bij een rich tig beleid niet op willekeur en onrecht uitloo- pen. Wanneer er werkelijk een aanzienlijke schade wordt geleden, moet er een recht zijn op schadevergoeding en moet dat niet afhankelijk zijn van het inzicht van een bepaald college. De gemeentelijke overheid krijgt bij deze verordening weer een groote bevoegdheid om vrij diep in te grijpen in het eigen domsrecht. Iets buitengewoons is dat niet. Wat jammer genoeg is. Want dat bijv. door rooilijnen-verordeningen eenvoudig een stuk particulier bezit waardeloos wordt ge maakt zonder eenige vergoeding, blijven wij in hooge mate onbillijk vinden. Mr. H. G. CHINA EN LEIDEN. De verwikkelingen in het verre Oosten hebben China in het teeken van belang stelling geplaatst van de gansche wereld. Menig waarnemer en correspondent is naar het uitgestrekte Hemelsche Rijk ge trokken om het nieuwsgierige wereld-pu bliek op de hoogte te kunnen brengen van de gebeurtenissen welke zich aldaar af spelen. Tsang Kai Sjek, Woehoe, Tientsin, Poekau, Tsausjen, Mingkwang enz. enz. vormen het onderwerp van de gesprekken van den dag. Eiken avond vinden we in de dagbladen groote artikelen, niet alleen van de gebeurtenissen aan het front in China, maar ook van allerlei eigenaardige Chineesche inheemsche toestanden, ge woonten en gebruiken. Een van de kenners van China heeft ons o.a. op de hoogte gesteld van de wijze waarop men in China weet feest te vieren. Interessant is het te vernemen met welk een gezelligheid en enthousiasme in China uiting gegeven wordt aan de feeststemming. Interessant ook zal het zijn om zulk een Chineesch feest eens van nabij mee te maken. Voor velen zal het echter bezwaarlijk zijn en misschien ook gevaarlijk, om daarvoor een reis te maken naar het Verre Oosten. Geen nood, geachte lezers en lezeressen; aan dat bezwaar zal worden tegemoet gekomen. In Leiden zal een groot Chineesch feest ge organiseerd worden voor ieder toeganke lijk, om de Leidenaren op Chineesche wij ze te laten feestvieren. Op Zaterdag 29, Zondag 30 en Maandag 31 Jan. a.s. zal de zaal aan de Mar ia-Gij zensteeg herschapen zijn in een Chineesche tuin, waar door menschen in Chineesche kleederdracht zal geleerd worden om te feesten op echt Chi neesche wijze. De openingsuren zijn gesteld op: Zaterdag van 35.30 uur en van 7 11.30 uur. Zondag van 36 uur en van 811.30 uur. Maandag van 711.30 uur. Verdere mededeelingen zullen door het bestuur van de Katholieke Jongens Cen trale van de parochie O. L. Vr. Hemel vaart en SL Joseph gedran worden door middel van publicatie en advertentie in de „Leidsche Courant". J. LANSBERGEN, Directeur K. J. C. Dit nummer bestaal vier bladen. uil VOORNAAMSTE NIEUWS Buitenland Chautemps slaagt erin een nieuwe re geering te vormen. (2de blad). Het Roemeensche parlement ontbonden. (2de blad). Een ontzettende schoolbrand in Canada. (lste blad). Binnenland Drie en een half millioen steun voor den tuinbouw, (lste blad). De eerste strafzaak voor het stelen van een rijwielachterlichtje. (Rechtzaken, lste blad). Omgeving Hedenmorgen is de eerste steen gelegd van het nieuwe raadhuis te Alphen aan den Rijn, (3de blad). DE WERELD IN VOGELVLUCHT Chautemps is er in geslaagd om de steun der socialisten te verkrijgen en daar op heeft hij een nieuw Fransch ministerie kunnen samen stellen. Hij is dus terugge keerd en wel met een kabinet, dat iets meer naar rechts is geschoven. In het bui tenland wordt het vrij gunstig ontvangen. Vooral de handhaving van Bonnet wordt gezien als een waarborg, dat de regeering trouw zal blijven aan de financieele poli tiek in overeenstemming met de bekende driezijdige muntovereenkomst tusschen Amerika, Engeland en Frankrijk. De omstandigheden maken voor Frank rijk een sterke en stabiele regeering nood zakelijk, maar wij vreezen, dat ook deze regeering niet zoo sterk en stabiel zal zijn als wel wenschelijk is. Zoo schrijft b.v. de Kerillis in de „Epo que": „Er is wat goeds en veel slechts in deze regeering. Maar tevergeefs zoekt men naar een duurzame meerderheid. De par lementaire basis van het kabinet bestaat uit 118 radicaal-socialisten en een vijftig tal republikein-socialisten of verwante groepen, zoodat men bij elkaar niet tot een derde van de Kamer komt. Als het ministerie steun bij rechts wil zoeken, stelt het zich bloot aan socialen druk en algemeene werkstaking. Als het hulp bij links zoekt, wordt het door onbegrensde chantage bedreigd. Men kent het minis terie de bedoeling toe, onmiddellijk stem ming over kies wet wijziging te vragen en de Kamer te ontbinden. Maar kan men de Kamer ontbinden midden in een finan cieele crisis en kan men het land in een verkiezingsstrijd storten, terwijl oorlogs gevaar boven het land zweeft?" Tusschen Japan en China zijn de diplo matieke betrekkingen nog steeds niet ver broken en naar verluidt, ligt dat ook niet in de bedoeling. Wel heeft prins Konoje,, de minister-president, verklaard, dat Ja pan niets meer met de nationale regeering van China te maken wil hebben, maar vol gens Oostersche begrippen is het blijk baar met elkaar vereenigbaar, niet met iemand te spreken, maar toch niet met hem te breken. VOLKSBOND-NIEUWS Ontwikkelingsavond. Morgen, Donderdagavond te 8 uur, zal in het Bondsgebouw, aan de Steenschuur, voor de leden van de afdeeling Leiden van den Ned. R.K. Volksbond een ontwikke lingsavond worden gehouden. Deze avond is voor alle leden gratis toegankelijk. De heer W. Steinmetz, lid van de Twee de Kamer, zal behandelen het zeer actueele onderwerp: „Bindend en onverbindend ver klaren van collectieve arbeidsovereenkom sten". Over dit onderwerp iets naders te hooren, is voor de arbeiders, die er mee te maken hebben en zullen krijgen, een ge biedende eisch. Daarom verzuime men niet! We spreken dus af: „Wie kan is aanwezig".

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1938 | | pagina 1