DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
Een verwarde
toestand in
Frankrijk
29ste Jaargang
DINSDAG 18 JANUARI 1938
No. 8932
3)e Ccki^cli^Soti^cmt
DE ABONNEMENTSPRIJS
bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES "an ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: f 0.50
Crisis in de socialistische
partij
DE NATIONALE RAAD IN ZICH
VERDEELD.
Drie moties.
Ondanks het feit, dat de regeeringsvor-
ming van Blum thans van de baan is, is de
nationale raad der socialistische partij gis
teravond bijeengekomen. Toen Blum bin
nentrad, werd hij begroet met den kreet:
„Blum aan de macht."
Blum gaf een uiteenzetting van het ver
loop van den crisis en besloot onder toe
juichingen, dat de gedelegeerden thans
moesten antwoorden op het aanbod tot
deelneming van Chautemps. Serol, die
vervolgens het woord voerde, gaf te ken
nen, dat hij Chautemps gevraagd had of
hij deelneming der communisten over
woog. Chautemps had hem geantwoord,
dat onder de huidige omstandigheden dit
hem onmogelijk voorkwam.
De raad nam vervolgens kennis van een
communistisch aanbod tot vorming van
een werkelijke Volksfrontregeering.
Verscheidene afgevaardigden uit de pro
vincie verklaarden zich tegen deelneming
aan een regeering-Chautemps, zooals dat
zich thans laat aanzien. Zij wilden een re
geering der drie partijen.
Bij de algemeene besprekingen beschul
digde de leider der links-revolutionaire
strooming in de partij er de reactie en
zelfs zekere radicaal-socialisten van, de
Csar-affaire in den doofpot te willen stop
pen door een financieele en een minister-
crisis uit te lokken. De minister van P. T.
T., Lebas, achtte het noodzakelijk, dat de
communisten deel van de meerderheid blij
ven uitmaken. Daarna kwam de redactie
commissie bijeen.
Na de hervatting behaalde een door
Blum, Lebas en Serol ingediende motie
4035 stemmen tegen 2659 stemmen voor
een motie van Zyromski (ultra-linksche
richting) en 1496 stemmen voor die van
Pivert (links-revolutionair).
In de motie van Blum wordt gezegd:
„De partij betuigt haar aanhankelijkheid
aan het Volksfront en zijn programma. Zij
betreurt het, dat de pogingen tot het vor
men eener regeering naar het beeld van
het Volksfront niet geslaagd zijn. Bij ge
breke van een dergelijke regeering mach
tigt zij haar leden deel te nemen aan een
regeering, die steunt op een meerderheid,
gegroepeerd rondom het programma en
in de discipline van het volksfront."
De 'motie Pivert, wil een strijdend
Volksfront en actie van de massa, ter
wijl de motie van Zyromski, een regee
ring naar het beeld van het Volksfront
eischt,_ met deelneming van communisten
en vertegenwoordigers der C. G. T.
Een relatieve, maar geen absolute
meerderheid.
Men merkt overigens op, dat de twee
moties der minderheid (Zyromski en Pi
vert) samen meer stemmen behaalden dan
de motie-Blum. De raad trachtte dit resul
taat te verklaren, doch zonder daarop te
wachten constateerde de secretaris-gene
raal der partij, Paul Faure, dat hij voor
het eerst in den raad van zijn eigen partij
in de minderheid was. Hij bood zijn ont
slag als secretaris-generaal aan. Blum
trachtte hem van zijn besluit te doen te
rugkomen. Onder deze omstandigheden
kwam het bestuur der partij onmiddellijk
hij een.
Na een schorsing werd de vergadering
te zeven uur hervat.
Namens de administratieve commissie
vroeg Graziani aanneming van den vol
genden tekst: „Met het oog op de uitspraak,
waarbij deelneming werd uitgesloten, be
tuigt de nationale raad zijn vertrouwen
in de parlementsfractie in overeenstem
ming met de administratieve commissie
voor een optreden in overleg met de an
dere leden van het Volksfront". Op deze
motie werden 6852 mandaatsstemmen uit
gebracht tegen 1334 op een motie van Pi
vert, terwijl 123 mandaten zich onthiel
den.
Op grond van de uitleggingen, die gege
ven werden, is men van meening, dat deze
tekst het eventueel mogelijk maakt, dat
een door Chautemps gevormde regeering,
hoewel socialisten daaraan niet zouden
deelnemen, toch den steun der socialisten
zou hebben.
ZAL CHAUTEMPS ZIJN POGINGEN
VOORTZETTEN?
Met het oog op de onzekerheid in den
Nationalen Raad der socialistische partij,
waarbij twee moties van tegenovergestel-
den aard vrijwel evenveel stemmen ver
kregen de een ten gunste van een on
geschonden Volksfrontregeering onder so
cialistische leiding en met deelneming der
communisten, de andere .voor eventueelen
steun aan een radicaal socialistische re
geering vraagt men zich af, of Chau
temps zijn pogingen tot het vormen eener
regeering zal blijven voortzetten. Hij zal
zijn beslissing uitstellen, tot hij door Dor-
moy op de hoogte gesteld zal zijn van de
omstandigheden, waaronder de nationale
raad zich heeft uitgesproken. Indien Chau
temps de opdracht teruggeeft, zal Blum
waarschijnlijk opnieuw naar het Elysée
ontboden worden.
DE RIJKSMIDDELEN.
Opbrengt indirecte belastingen
in het jaar 1937 bijna 66 mil-
lioen hooger dan in 1936.
De indirecte belastingen hebben in het
kalenderjaar 1937 in totaal ƒ436.8 millioen
opgebracht, of bijna 66 millioen meer dan
in het voorafgaande jaar. De raming werd
met ruim 63 millioen overtroffen.
Deze z.g. „overige middelen" brachten in
in de laatste maand van 1937 37.6 mil
lioen op, tegen 38.3 millioen in November
en 33.7 millioen in December 1936.
Van de verschillende middelen was het
voordeelig verschil ten opzichte van 1936
het grootst voor de post „rechten en boe
ten van zegel", n.l. 12.7 millioen. De
beursbelasting bracht in 1937 alleen reeds
bijna 9 millioen in de schatkist, tegen
5.8 millioen in 1936 en 3.1 millioen in
1935.
Het toegenomen handelsverkeer in 1937
deed de opbrengst der invoerrechten met
11 millioen toenemen.
De dividend- en tantième-belasting heeft
voor het overgroote deel betrekking op de
winsten, die in 1936 werden behaald; het
surplus bedroeg 8.4 millioen. De opbrengst
van de omzetbelasting was in 1937 11.9
millioen hooger dan in 1936. Voor de ver
schillende accijnzen was de stijging gering.
Voor de directe belastingen was aan het
einde van December voor het dienstjaar
1937 in totaal 110.6 millioen in kohier
gebracht, of 8.2 millioen meer dan voor
den vorigen dienst. Voor de inkomsten
belasting beliep het voordeelig verschil
3.8 millioen en voor de vermogensbelas
ting bijna 2 millioen.
WAT ANDERE BLADEN
SCHRIJVEN
CONCUBINAAT.
In verschillende sociale wetten wordt
overeenkomstig Christelijke aspiraties de
vrouw, die in concubinaat leeft, niet op
één lijn gesteld met de gehuwde vrouw.
In het voor-ontwerp houdende beper
kende bepalingen inzake arbeid van ge
huwde vrouwen, zag minister Romme zich
genoodzaakt de concubine gelijk te stel
len met de gehuwde vrouw. Waarom?
De gedachtengang is duidelijk, zegt de
antirev. Rotterdammer:
„Van Vrijzinnige zijde wordt bij soort
gelijke wetsontwerpen steeds gesuggereerd,
dat deze het leven in concubinaat zullen
bevorderen en daarom ook op zedelijke
gronden afgewezen moeten worden. In dit
geval zou zoo'n gevaar zeker niet denk
beeldig zijn. Wanneer loonarbeid aan de
gehuwde vrouw verboden wordt, dan zou
den personen, die het niet te nauw met
de huwelijksverhoudingen nemen in de ver
leiding kunnen komen met elkaar in concu
binaat te gaan leven. Op deze wijze zou
de wet de aanleiding natuurlijk nimmer
de oorzaak, kunnen zijn van „bevoor
rechting", van een premie op immoreele
levenswijze. En daarom wil de Minister
kort en goed voorschrijven, dat wat ver
boden is voor een gehuwde vrouw, ook ver
boden is voor een concubine".
Echter, dat deze gelijkstelling niet zon
der bedenking is, heeft de „Maasbode"
reeds aangetoond. In feite zou het een be
denkelijke erkenning Zijn van het „gezin"
van in concubinaat levenden. En ook de a.r.
„Rotterdammer" is van oordeel, dat men
de bedoeling van den Minister volkomen
kan waardeeren, doch het middel erger
achten dan de kwaal.
KEUZE VAN PARTIJ-VOOR
ZITTER.
De Utreehtsche Courant schrijft:
Het is een welkom besluit, dat het Partij
bestuur der R.K.S.P. in zijn jongste bijeen
komst genomen heeft: de samenstelling van
een nieuwe dubbelvoordracht aan den Par.
tij raad, ter aanwijzing van een partijvoor
zitter in de plaats van mr. Goseling, die
wegens zijn benoeming tot minister die
functie heeft moeten neerleggen.
Men weet, dat de jongste Partijraads
vergadering niet heeft willen-ingaan op de
toen door het bestuur aangeboden voor
dracht, bestaande uit den secretaris der
Tweede-Kamerfractie en een hoogleeraar,
van wien bekend was, dat hij voor een zoo-
canige benoeming niet in aanmerking
wenschte te komen.
En 't had geen gunstigen indruk ge
maakt, dat een der bestuursleden na de
partijraadsvergadering tóch met dezelfde
voordracht zou terugkomen.
De stemming in de pers en in de kie
zers-organisatie heeft het partijbestuur
blijkbaar zich nader doen beraden. En het
gevolg is geweest, dat de namen der beide
candidaten van de voordracht zijn afge
voerd, en een nieuwe dubbelvoordracht is
Eerste candidaat is thans een oud-minis
ter, die, doordat hij geen deel van.de Sta-
ten-Generaal uitmaakt, geheel vrij staat
van elk der beide Kamerfracties, en
tweede-candidaat is iemand, die wel bereid
jf een keuze te aanvaarden, indien deze an
ders dan volgens de alphabetische volgorde
zou uitvallen.
We verheugen ons over deze voordracht,
die van een wijs beleid blijk geeft. En we
houden ons overtuigd, dat die ingenomen
heid in nagenoeg alle R. K. kieskring-orga-
msaties zal worden gedeeld.
KAMER VAN KOOPHANDEL EN
FABRIEKEN VOOR RIJNLAND.
De eerste vergadering in het nieuwe jaar.
Gistermiddag vergaderde de Kamer van
Koophandel en Fabrieken voor Rijnland
onder voorzitterschap van den heer D. ten
Cate Brouwer. In de eerste plaats werden
de herkozen en nieuwe benoemde leden ge
ïnstalleerd. De voorzitter wenschte de her
benoemde leden geluk met de voortduur
van hun zitting in de Kamer en heette de
nieuw benoemde leden (de heer J. A. v.
Herwaarden te Oegstgeest voor het groot
bedrijf en de heeren J. Arnoldus te Kat
wijk en C. Schout te Leiden voor het klein
bedrijf) welkom. Moge het lidmaatschap
der Kamer hen veel voldoening schenken.
Vervolgens sprak de voorzitter zijn
nieuwjaarsrede uit, welke wij reeds giste
ren in ons blad in hoofdzaak weergaven.
De rede, waarop een hartelijk applaus
volgde, werd beantwoord door het oudste
lid der Kamer, den heer J. v. d. Steen, die
namens de leden den voorzitter en het Bu
reau, de beste wensehen voor 1938 aanbood
en speciaal den voorzitter hulde bracht voor
zijn altijd aangename leiding en voor zijn
vele werk in het belang van het bedrijfs
leven.
Bij de ingekomen stukken is een schrij
ven van den minister van Economische Za
ken, waarin medegedeeld wordt, dat voor
ouderen en bijzonder gevallen, op wie de
vestigingswet voor het kleinbedrijf van toe
passing is, overgangsbepalingen zullen gel
den, waardoor aan de door de Kamer geop
perde bezwaren wordt tegemoet gekomen.
Van de Inspectie der Domeinen te 's Gra-
venhage is een sohrijven ingekomen, dat
het plan tot het graven door de Leidsche
Duinwatermaatschappij van een kanaal
voor waterwinning te Katwijk in den hui-
digen vorm geen doorgang zal vinden.
De jaarlijksche verkiezingen.
Een vast punt op de Januari-agenda is de
samenstelling van het bureau en van de
verschillende vaste commissies. De voorz-
zitter, de heer D. ten Cate Brouwer en de
onder-voorzitters, de heeren Parlevliet en
Simons werden herkozen. Tot plaatsvervan
gende onder-voorzitters werden resp. her
kozen de heeren Guljé en J. v. d. Steen.
Tot adviseerend en plaatsvervangend ad-
viseerend lid van het curatorium van het
Economisch Technologisch Instituut in Zuid-
Holland en-Zeeland werden gekozen resp.
de heeren Simonis en van Dorp.
In de commissie voor het handelsregister
werden herkozen de heeren J. v. d. Steen,
C. G. J. AlkemadÊ Sr., B. J. Dijkdrent, J.
B. de Koning, D. Raaphorst Sr., J. H. A.
Schoondergang.
In de commissie voor vervoer, post en
telegrafie werden herkozen de heeren C. G.
J. Alkemade Sr., W. M. van Appel, P. A.
ROND SOESTDUK.
„Ik heb zoo'n idee...."
Ja, hoevelen hebben dat dezer dagen al
niet gezegd. In huiskamers, in café's, op
kantoren, overal waar Nederlanders in deze
dagen met Nederlanders spreken, worden
er veronderstellingen gewaagd. En dan
komt, geheimzinnig verzekerend, met een
beroep op een beweerd voorgevoel of zesde
zintuig, de eeuwige zinsede: „Ik heb zoo'n
ideewaarop dan datum en zelfs uur
volgt van de gebeurtenis waarnaar wij al
len uitzien. Wij allen hebben af en toe „een
idee", onszelf verbeeldend te luisteren naar
een betrouwbaar voorgevoel, terwijl wij
niet beseffen, dat al onze looze voorspel
lingen slechts uitingen zijn van een ge
spannen verwachting en van een lang ge-
contreerd verlangen.
Ook in het badhotel te Baarn, waar de
binnen- en buitenlandsche pers nu reeds
zoovel dagen wachtende is, zijn er men
sehen, die last van „zoo'n idee" hebben. En
telkens ontmoeten deze voorspellende gees
ten tegensprekers, die geen cent om die
ideëen geven, omdatzij een eigen idee
hebben. In deze sfeer van verwachting is
de bodem rijp voor weddenschappen en
bloeit de door de Engelsche persmenschen
opgezette sweepstake. Het verschil van de
voorgevoelens van journalisten en die van
andere menschen is echter, dat journalis
ten er last van hebben. Want deze men
schen worden, tengevolge van hun voorge
voelens, al te waaksch. Hier in het badho
tel hebben wij nu allen op onze beurt wel
eens van die perioden gehad, dat wij meen
den verplicht te zijn eens laat op te blijven,
of eens vroeg op te staan of dat wij meen
den beslist niet even een boodschap te
kunnen doen, en toch, ook hier weten wij
eigenlijkniets.
Wij hebben vanmorgen Prins Bernhard
zien uitrijden, zooals eiken dag, en weten,
dat dit niets zegt. Het is mooi weer
oranjezonnetje, zei een profeet, en ver
wachten een rijtoer van H. M. de Koningin.
Als zij echter niet uitrijdt, zegt het niets.
Wij hooren nu en dan wel eens wat, en
kleinigheid bij kleinigheid voegend, we
ten wij wel, dat deze week voor ons weer
wel zeer gespannen zal zijn. Wij weten dan
echter niet meer dan heel het Nederland-
sche volk, dat nu precies een week gele
den in het communiqué van dr. J. de Groot
heeft gelezen, dat de blijde gebeurtenis
over één of twee weken zou plaats hebben.
Arme Engelschen, die vannacht weer tot
half vijf hebben gewacht. Vanmorgen wa
ren zij maar half mensch, want deze nacht
was de eerste niet. Arme Nederlanders, al
thans de rusteloozen, die op dat uur reeds
door het huis spookten, omdat zij het in
bed niet meer konden uithouden. Die voor-
gevoelens, ze zijn niets waard. Wij zijn
nuchtere Nederlandsche journalisten en
geen sonnambulen. En om de vele brieven
van de dames en heeren kaartleggers, hand
lezers en slaapwandelaren, die „aan de
ceeren journalisten in het Badhotel" da
gelijks een voorraad schriftelijke voorspel-
Lngen meenen te moeten zenden steeds
met verzoek om publicatie geven wij in
het geheel niets. Want ook dat is alles
sweepstake.
In volle onwetendheid van dag en uur
wachten wij. Doch wij zijn waaksch. Bij al
onze onwetendheid en bij alle onbetrouw
baarheid van onze voorgevoelens en van
onze weddenschappen is het ons een
groote troost, dat er, als dan eenmaal het
blijde bericht er is, er geen seconde zal ver
loren gaan of vit het Badhotel zal het be
richt wereldkundig worden. Op dit mo
ment hebben wij ons geprepareerd en voe
len we ons de vertrouwenslieden van heel
Nederland, dat de blijde tijding begeerig
van ons verwacht.
Wat overigens van Soestdijk? Het paleis
is nog even onbarmhartig nietszeggend als
altijd. De fotografen hebben nu mooi weer.
Er zijn wat nieuwsgierige wandelaars, niet
veel. Dit is een dag als alle andere. Doch.
ineens kan alles veranderen.
de Gooier, dr. L. P. Krantz, J. F. X. San
ders, P. A. Wernink Jr., H. v. Zonneveld.
In de Commissie betreffende het uitver-
koopen en opruimen in het winkelbedrijf
werden herkozen de heeren M. v. d. Hoek
Jr., J. B. de Koning, dr. L. P. Krantz, H.
M. Simonis, J. v. d. Steen.
In de Comimssie van advies inzake de
vestigingswet werden herkozen de heeren
Th. M. W. Bergers, dr. G. C. A. v. Dorp,
M. v. d. Hoek Jr., H. M. Simonis, J. v. d.
Steen.
In de Commissie voor het verslag werden
herbenoemd de heeren D. ten Cate Brou
wer, N. Parlevliet Jr., H. M. Simonis, J. F.
X. Sanders, dr. P. G. Knibbe.
In de Commissie voor de financiën wer
den herbenoemd de heeren D. ten Cate
Brouwer, N. Parlevliet Jr., H. M. Simonis,
dr. P. G. Knibbe. Daarna sluiting.
Oil nummer bestaat uit
vier bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
Een verwarde toestand in Frankrijk.
Tegengestelde moties in den nationalen
raad der socialisten. (2de blad).
Een succes der rechtschen in de omge
ving van TerueL (2de blad).
Het rapport van v. Zeeland Woensdag
of Donderdag te verwachten. (2de blad).
Binnenland
Opbrengst van de Rijksmiddelen. (1ste
blad).
DE WERELD IN
VOGELVLUCHT
Het is een buitengewoon verwarde toe
stand in Frankrijk geworden. De socialis
ten weten nu blijkbaar zelf niet meer wat
zij willen en zoolang hun toenadering on
zeker is, kan geen kabinetsformateur sla
gen. Hij moet minstens verzekerd zijn van
den steun der socialisten, al zouden ze
ook niet deelnemen aan de regeering.
Het feit, dat de door het bureau verde
digde motie, waarin de leden tot deelne
ming aan een regeering steunend op een
Volksfront-meerderheid werden gemach
tigd, niet de absolute meerderheid kon
verkrijgen, heeft in de socialistische partij
een crisis veroorzaakt. Voor het eerst se
dert 1920, toen op het congres te Tours een
splitsing ontstond, is het bureau der party
in de minderheid gebleven.
Tenslotte is een motie aangenomen, wel
ke zoo vaag is, dat er van alles uit af te
leiden is. Maar het is de vraag of Chau
temps met een dergelijke halfslachtige
medewerking genoegen kan nemen.
Chautemps heeft hedenmorgen bezoek
ontvangen van Dormoy, die hem op de
hoogte van de besprekingen en de beslui
ten van den nationalen socialistischen raad
kwam stellen. Te negen uur begaf Chau
temps zich naar Hotel Matignon om zijn
besprekingen voort te zetten. Hij zeide tot
de journalisten, dat hij rustig voort blijft
gaan, daar niets hem haast.
Het verloop van deze regeeringscrisis
wordt met belangstelling gadegeslagen,
omdat de ontbinding en de verwarring
welke daaruit blijkt, van grooten invloed
kunnen zijn op de ontwikkeling van de
politiek. Frankrijk gaat een tijd van ver
warden strijd tegemoet.
VAN HET OORLOGSTERREIN IN CHINA
SJANGHAI, 18 Januari. (A.N.P.) Tachtig
kilometer stroomopwaarts van Nanking zijn
de Chineesche en Japansche troepen in een
moeilijk gebied met elkaar slaags geraakt.
De Chineezen vallen Woehoe aan. Volgens
Chineesche mededeelingen zijn twee Ja
pansche oorlogsschepen de rivier opge-
stoomd. Zij onderhouden een hevig sper
vuur om den druk tegen Woehoe te ver
minderen.
De gevechten langs den spoorweg Tient
sinPoekau kunnen wellicht het lot van
midden-China beslissen, daar een nederlaag
de Chineezen zou dwingen tot een algemee-
nen terugtocht naar het binnenland. De uit
het Noorden oprukkende Japansche troepen
hebben Tsjausjen genomen, terwijl drie an
dere afdeelingen, die naar het Westen op
trekken, nieuwe vorderingen gemaakt heb
ben.
Een naar het Noorden oprukkende co
lonne heeft Mingkwang, tachtig kilometer
ten Noorden van Nanking, -genomen.
Nieuwe strijd bij Sjanghai.
SJANGHAI, 18 Jan. (A.N.P.) Uit Chinee-
schen bron wordt gemeld, dat 3000 Japan
sche soldaten, gesteund door vliegtuigen,
een aanval hebben ondernomen op 7000
man ongeregelde Chineesche troepen, die
dezer dagen Nanhoei en Tsjoeantsja, dertig
kilometer ten Oosten van Sjanghai geno
men hadden, 200 Japanneezen gevangen
hadden genomen en zich van twee gepant
serde auto's hadden meester gemaakt. Men
brengt dit bericht in verband met Japan
sche mededeelingen, volgens welke de Ja
panneezen de geheele streek bij Poetoeng
zuiveren. Elk verkeer tusschen Sjanghai
en den rechteroever van de Wangpoe is se
dert twee dagen verboden.
