DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
Auto met vljt
inzittenden te water
29ste Jaargang
DONDERDAG 13 JANUARI 1938
No. 8928
3)e Qeidóchc&owïmü
DE ABONNEMENTSPRIJS
bedraagt bi) vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per weekJ 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post f 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bU
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT t
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES ^an ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: 1 0.50
V Een triset» Initiatief.
Een frisch initiatief heeft de minister
van Sociale Zaken, de heer Romme, geno
men:
Op de eerste plaats heeft hij aanhangig
gemaakt bij den Hoogen Raad van Arbeid
een voor-ontwerp van wet inzake de ver
zekering tegen geldelijke gevolgen van
werkloosheid. Dat de op dit punt be
staande regelingen en bepalingen 'ns wor
den bekeken, zal iedereen toejuichen. Er
zijn hier ongetwijfeld verhoudingen inge
treden, die niet meer beantwoorden aan
den feitelijk gegroeiden economischen toe
stand. Natuurlijk wij juichen nog niet
over het resultaat van het door den
minister ten deze genomen initiatief,
omdat wij dat nog niet kennen. Wij
mogen echter vertrouwen, dat dit niet zal
tegenvallen.
Op de tweede plaats heeft hij ingesteld
een Staatscommissie, aan welke is opgedra
gen der regeering van advies te dienen
over de vraag, in hoeverre in de huidige
wijzen van hulpverleening met betrek
king tot de groepen van valide, werkwil
lige personen, die voornamelijk tengevol
ge van maatschappelijke oorzaken niet in
het onderhoud van zich (en van h"un ge
zin) kunnen voorzien, verandering behoort
te worden gebracht en voorstellen betref
fende de regeling van hulpverleening ten
deze, anders dan bij wijze van armen
zorg, te doen.
Aan de hier bedoelde commissie is opge
dragen de beantwoording van de vraag:
hoe kan hulp worden verleend bij gemis
aan arbeid buiten het terrein der nor
male werkloosheid helaas is hier het
woord: normaal nog maar al te goed ge
kozen! op welke normale werkloosheid
het boven-aangeduide voor-ontwerp van
wet betrekking heeft.
De beantwoording van deze vraag is even
dringend noodzakelijk als.... uiterst
moeilijk, naar onze meening.
Door allen, die beseffen, dat, hoe droe
vig het lot van den werkloozen arbeider
ook is, het lot van tallooze andere werk
lozen vaak nóg droeviger is, zal ook en
vooral deze door minister Romme onder
nomen poging hartelijk worden toege
juicht. Met gespannen belangstelling zien
wij uit naar wat de ingestelde Staatscom
missie ten deze zal hebben te zeggen en
voor te stellen!
„SAMOAN CLIPPER"
VERBRAND
ALLE INZITTENDEN OMGEKOMEN.
Drijvende in den Oceaan.
Na verscheidene elkander tegensprekende
berichten is thans eindelijk komen vast te
staan, dat de „Somoan Clipper", een der
groote vliegbooten van de Pan American
Airways, op 23 K.M. van Pagopago is ver
ongelukt, waarbij de geheele bemanning,
bestaande uit zeven koppen, om het leven
is gekomen.
Het vliegtuig is verbrand; de oorzaak van
den brand is niet bekend. Waarschijnlijk is
de brand ontstaan door het laten wegloo-
pen van benzine, hetgeen noodig was om
het toestel het gewicht te geven, dat noo
dig is voor een landing.
Te San Francisco is medegedeeld, dat het
vlootstation te Honoloeloe heeft medege
deeld, dat het hulpschip „Avocet" het wrak
van de „Samoa Clipper" tracht 'te bergen.
Het schip heeft de vliegboot drijvende ge
vonden op den Oceaan. De geheele beman
ning was dood.
REMMEN-
EN LICHTWEEK
VOOR WIELRIJDERS
De tweede dag is nu voorbij
en menig fietser is wat blij,
dat wij hem wezen op zijn plicht
te zorgen voor rood achterlicht.
Uw rijwiel, is dat al gekeurd?
Stap even af, 't is zoo gebeurd!
VEREENIGING VOOR VEILIG VERKEER
Verzoening tusschen
Kerk en Staat
DE PAUS SPREEKT TOT BISSCHOPPEN
EN PRIESTERS.
„Sombere wolken over de Alpen".
De Romeinsche correspondent van de
„Tijd" seint:
Eerst eergisteren is vast komen te staan,
dat de Bisschoppen en Priesters, die Zon
dag j.l. bij Mussolini op het Palazzo Vene-
zia geweest zijn, toch nog ontvangen zou
den worden door Z.H. den Paus.
Deze audiëntie heeft gisteren plaats ge
had en is door de woorden, welke de H. Va
der sprak, tot een moment geworden, dat
het oogepblik, waarop de H. Vader zoo
ontroerend sprak over Duitschland, even-
aardde.
Allereerst werd den H. Vader een hoe
veelheid graan aangeboden voor het offer
brood van de H. Mis. Daarop zongen de
Bisschoppen en priesters gezamenlijk het
„Christus vincit".
De H. Vader nam hierop het woord. Hij
zeide zeer dankbaar te zijn voor de eer, die
de Bisschoppen en priesters Hem hadden
gebracht, door het werk dat zij verrichten,
want de eer voor de zonen is ook de eer
voor den Vader.
Met hun deelname aan den veldslag om
het graan hebben zij blijk gegeven ook hun
priesterlijke taak goed te verstaan. Immers
zij hebben de landelijke bevolking, die toch
de ruggegraat is van de natie, geleerd tot
God te bidden „Geef ons heden ons dage
lij ksch brood".
Om het dagelijksch brood te verwerven
moet men echter niet alleen smeeken tot
God maar ook met Hem samenwerken.
Dankbaar was Hij hun ook, omdat zij op
een zeer hooge plaats aanleiding hebben
gegeven tot het spreken van zulke gerust
stellende en zekerheidscheppende woorden.
Woorden, die grooten troost en zekerheid
aan den H. Vader verschaften, en die Gods
zegen rijkelijk zouden doen neerdalen.
Men zegt de waarheid, wanneer men zegt,
dat Wij de groote weldaad van de verzoe
ning hebben gewenscht en men spreekt bui
tengewoon troostend, wanneer men zegt
aan deze handeling en aan de andere han
delingen die haar begeleid hebben, volstrekt
trouw te zullen blijven.
Deze troost valt Ons ten deel. Schouwen
Wij immers over de Alpen dan zien Wij
niets anders dan sombere dreigende wolken
waarachter geen zon schijnt. Maar God
waakt!
De H. Vader zeide te gelooven in Zijn
zending, die tevens de zending is van de
Bisschoppen en priesters: aanwezig te zijn,
altijd en overal, waar het gaat om het heil
der zielen en om het geluk der menschen,
dien Wij op alle mogelijke wijzen wel moe
ten doen, ook in hun stoffelijke belangen".
De H. Vader wilde nog iets zeggen over
de speciale verantwoordelijkheid van hen,
die gesteld zijn over de burgerlijke orde,
zoowel nationaal als internationaal. Zeker
is, dat Zijn hart uitgaat naar die Italiaan-
sche arbeiders die gereed staan om over de
Alpen te trekken.
„Wij hopen en wenschen, dat, waar zij
ook gaan, zij het voorbeeld zullen uitdragen
van hun Kathloiek Geloof, en hun persoon
lijke als burgerlijke deugden, die de be
wonderenswaardige rijkdom zijn van Ita
lië.
Wij hopen, dat hun voorbeeld van Chris
telijk leven en van verheerlijking Gods al
tijd en overal, vooral in deze tijden van ge
varen en dreigende duisternis, den glans
van de waarheid in vollen luister moge
doen stralen.
De H. Vader besloot Zijn lange rede met
aan alle Bisschoppen en priester Zijn Zegen
te verleenen, een Zegen, die zich ook uit
strekt over dien anderen oogst, den oogst
der zielen der Katholieke Actie.
ONBEWAAKTE OVERWEG IN DEN
AUTOWEG AMSTERDAM—
SASSENHEIM.
Bij den onbewaaktenn overweg bij K.M.
3.870 van den spoorweg HoofddorpAals
meer in den rijksweg AmsterdamSas-
senheim zullen lichtseinen in dienst wor
den gesteld ter beveiliging van het weg
verkeer als een goederentrein den over
weg zal berijden.
De werking van de installatie is dezelfde
als van de beveiliging van den onbewaak-
ten overweg bij Nijverdal in den Rijks
weg ZwolleAlmelo, d. w. z. indien een
trein nadert wordt een rood knippersein
door den treingeleider in werking ge
bracht.
Twee hunner verdronken
In den afgeloopen nacht omstreeks
twee uur is te Berkenwoude een Ford
auto met vijf inzittenden te water ge
reden, waarbij twee heer en om het
leven zijn gekomen.
De wagen werd bestuurd door den chauf
feur C. Bos uit Stolwijk. Het gezelschap
keerde van een bruiloft in Stolwijk naar
hun woningen te Ouderkerk a/d IJsel terug.
Onder de gemeente Berkenwoude is de auto
door nog niet bekende oorzaak in de Schin
kel gereden. Drie inzittenden konden op
het droge worden gebracht, doch den 34-
jarigen J. van Herk en den 50-jarigen J.
de Boer heeft men niet kunnen redden.
Omtrent boven-gemeld auto-ongeluk ver
nemen wij het volgende:
Omstreeks twee uur is het gezelschap,
bestaande uit den 31-jarigen koopman C. J.
Bos uit Stolwijk, den 34-jarigen schilder J.
van Herk, den 50-jarigen koopman J. de
Boer en den 43-jarigen melkventer G. Rol-
loos en diens 16-jarigen zoon Marinus, van
de bruiloft van het echtpaar H de Borst te
Stolwijk naar hun woonplaats Ouderkerk
a.d. IJsel teruggekeerd met een huurauto,
die bestuurd werd door K. Bos. Voor in den
wagen zaten de bestuurder en de 43-jarige
melkventer Rolloos. De drie anderen zaten
achterin.
Omstreeks half drie is in den stikdonke-
ren nacht de auto op het bochtige wegge
deelte, dat de Schenkel wordt genoemd,
door nog niet vastgestelde oorzaak tegen een
aan den linker kant van den weg staanden
boom gereden en daarop in de Wetering te
recht gekomen. De auto was direct een paar
meter van den kant en zakte in het water,
dat ter plaatse vrij diep en modderig is,
weg.
Daar de plaats van het ongeval in de kom
van de gemeente Berkenwoude ligt, was
spoedig hulp van de omwonende landbou
wers bij de hand. De twee voor in den wa
gen zittenden konden het portier openen en
zich uit den wagen bevrijden. Marinus Röl-
loos, die tusschen de beide mannen achter
in zat, heeft eveneens kans gezien, zich uit
den wagen 'te werken. De beide andere in
zittenden zijn hierin helaas niet geslaagd.
Het duurde twintig minuten, voor men
beide slachtoffers op het droge had ge
bracht. Dokter Beekenkamp uit Gouderak
kon toen slechts den dood cons'tateeren. Het
stoffelijk overschot is naar het lijkenhuisje
op de algemeene begraafplaats vervoerd.
De bestuurder Bos is door den burgemees
ter van Berkenwoude, den heer M. Gauthier,
die het voorloopig onderzoek leidt, vastge
houden, in afwachting van de beschikking
van den officier van justitie, die van het ge
beurde op de hoogte is gebracht. De rijks
verkeersinspectie zal den wagen, die nog te
water ligt, onderzoeken, om de oorzak vast
te stellen.
DE WERELD IN
VOGELVLUCHT
Na afloop van de Oostenrijksch-Hon-
gaarsch-Italiaansche besprekingen te Boe
dapest is gisteravond een communiqué uit
gegeven, waarin de resultaten van de con
ferentie zijn neergelegd. Als meest spre
kend resultaat blijkt daaruit, dat Weenen
en Boedapest het verzoek van Rome hebben
ingewilligd om het Franco-bewind dat tot
nu toe door deze beide regeeringen alleen
de facto (feitelijk) was erkend, thans ook
de jure (rechtens) te erkennen.
Over de verhouding tot den Volken
bond zegt het communiqué:
De vertegenwordigers van Oostenrijk en
Hongarije, na acte te hebben genomen van
de gerechtvaardigde en ernstige redenen,
die de regeering van Italië er toe gebracht
hebben, zich uit den Volkenbond terug te
trekken, en na de vérstrekkende gevolgen
te hebben geconstateerd, die een dergelijk
•besluit medebrengt voor de samenstelling,
het doel en de mogelijkheden van den Vol
kenbond, verklaarden dat de Volkenbond
niet het karakter van een ideologisch blok
kan en mag dragen. In een dergelijk geval
zouden Oostenrijk en Hongarije zich voor
behouden, hun betrekkingen met den Vol
kenbond aan een nieuw onderzoek te on
derwerpen.
Wanneer het de bedoeling van deze confe
rentie geweest is, om werkelijke resulta
ten te bereiken en niet alleen om maar
eens met elkaar'te praten, teneinde elkan
ders standpunt te vernemen, dan lijkt ons
het resultaat vrij poovertjes. Of de wer
kelijke resultaten zouden niet in het com
muniqué moeten zijn aangeduid!
OVERVAL OP WETHOUDER
VAN WESTDONGERADEEL
Rooi de drijfveer
DRIE JONGEMANNEN AANGEHOUDEN.
Gisteravond hebben drie jongemannen
den landbouwer G. van der Kooi, in wiens
schuur onder Nes (Westdongeradeel) zij
zich verdekt hadden opgesteld, toen deze
omstreeks tien uur daar binnen kwam om
zijn paarden te voederen, aangegrepen en
met stokken bewerkt, waarna zij op de
vlucht sloegen. De landbouwer is vannacht
naar het ziekenhuis te Leeuwarden ver
voerd.
De drie daders zijn aangehouden. Zij
hebben bekend den overval te hebben ge
pleegd.
Hoewel dit nog niet geheel vast staat,
schijnt men hier met een wraakneming te
doen te hebben. De landbouwer van der
Kooi is wethouder van Westdongeradeel.
Omtrent den overval op den wethouder
van Westdongeradeel, den heer G. van der
Kooi, vernemen wij nog het volgende:
Omstreeks half tien ging de veehouder
van der Kooi naar den stal om de paar
den te voederen. Plotseling werd hij door
een drietal jongemannen overvallen, die
een bedrag van duizend gulden van hem
eischten. Toen de aangevallene hieraan
niet voldeed en zich trachtte te verweren,
werd hij door het drietal met ploertendoo-
ders op het hoofd geslagen. Hij werd ern
stig aan het hoofd gewond, echter zonder
het bewustzijn te verliezen. Onder het
voorwedsel, het geld te zullen gaan halen,
wist van der Kooi een wapen te bemach
tigen. De aanvallers meenden, dat zij met
een geladen jachtgeweer werden bedreigd
en namen de vlucht.
Door inmiddels toegeschoten hulp werd
direct geneeskundige hulp ingeroepen. Een
dokter achtte overbrenging naar het zie
kenhuis te Leeuwarden noodzakelijk. De
toestand van het slachtoffer is niet levens
gevaarlijk.
De gemeente-politie, die men onmiddel
lijk van het gebeurde op de hoogte bracht,
stelde, onder leiding van burgemeester A.
E. Hoving en in samenwerking met de
rijksveldwacht en marechaussee een
nauwkeurig onderzoek in. Toen bekend
was, dat twee der aanvallers in de rich
ting Holwerd waren vertrokken, werd in
deze richting gezocht. Het bleek, dat twee
patrouilleerende gemeenteveldwachters, die
van dezen overval niets wisten, de vermoe
delijke daders waren tegengekomen. Bei
de jongemannen, de 21-jarige U. K. en de
18-jarige J. S. uit Holwerd, werden van hun
bed gelicht en gearresteerd. Zij legden een
volledige bekentenis af. Even later is ook
de derde verdachte, de 24-jarige W. T. van
Z. uit Wierum, van zijn bed gelicht en ge
arresteerd. Hij legde eveneens een volle
dige bekentenis af.
Het parket te Leeuwarden, benevens de
districtscommandant van de rijksveldwacht
en de marechaussee hebben direct ter plaat
se een onderzoek ingesteld.
WAT ANDERE BLADEN
SCHRIJVEN
DE NATIONALE FEESTDAG.
Bij gelegenheid van de geboorte van een
prins of een prinses zal de arbeid veelal
worden stopgezet. Een nationale feestdag
zonder dat, waar het kan, de arbeidersmas
sa's daaraan deelnemen, is geen nationale
feestdag.
Fabrieken en werkplaatsen zullen daar
om op den nationalen feestdag worden stil
gelegd. Zoo zal één van zin en geest de dag
worden gevierd.
Nu komt echter het bericht, dat de ge
miste werkuren in de volgende weken mo
gen worden ingehaald.
Mogen, niet moeten.
Naar aanleiding hiervan merkt de
Volkskrant het volgende op:
Wij zouden wenschen, dat nergens van
de vergunning werd gebruik gemaakt en
dit tijdig aan het personeel werd meege
deeld. De uitgestelde en straks ingehaalde
arbeid maakt toch het denkbeeld van een
vrijen dag, een feestdag ter eere van Oranje
en ons vorstenhuis, illusoir.
Het vooruitzicht van vor den vrijen dag
te moeten overwerken zal de feeststem
ming heel wat doen dalen, zelfs vergallen.
Er zullen er zijn die den vrijen dag dan lie
ver niet hadden.
Zoo zou een wanklank worden gehoord
te midden van het eenstemmig, hartelijk
en gemeend gejuich om de nieuwe bloesem
aan de Oranjeboom, symbool van onze na
tionale eenheid.
Dit nummer bestaat uit
vier bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
Belangwekkende toespraak van den H.
Vader. (1ste blad).
Nieuwe onthullingen over de „Csar".
(2de blad).
Weenen en Boedapest erkennen het be
wind van Franco. (2de blad).
Een incident met een Fransch oorlogs
schip in de Spaansche wateren. (2de blad).
Binnenland
Algemeene beschouwingen over de Rijks-
bcgrooting in de Eerste Kamer (1ste blad).
Wetsontwerp in zake verzekering tegen
geldelijke gevolgen van werkloosheid bij
den Hoogen Raad van Arbeid; Staatscom
missie moet adviseeren over hülpverlee-
ning bij gemis aan arbeid buiten de normale
werkloosheid. (2de blad).
Een auto-ongeluk te Berkenwoude, waar
bij twee dooden. (1ste blad).
Een roof-overval te Westdongeradeel.
(lste blad).
UITSPRAAK IN DE ZAAK BARMAT.
BRUSSEL, 13 Januari. (A. N. P.) De
strafrechtbank heeft in de zaak Barmat
de volgende vonnissen uitgesproken:
Henri Barmat vijf jaren gevangenisstraf
en 14.000 franken boete; L'oewenstein
vier jaren gevangenisstraf en 14.000 fran
ken boete; Devreese vier maanden gevan
genisstraf en 350 franken boete voor
waardelijk.
De rechtbank verklaart, dat voor zoo
ver het Julius Barmat betreft de straf
vervolging wegens diens overlijden is ge
staakt.
Zij verklaart voorts, dat de verdachten
bankroetiers zijn.
Het openbaar ministerie, waargenomen
door den substituut-officier van justitie,
mr. Perrichon, eischt dan de directe ge
vangenneming van de verdachten Henri
Barmat, Gyselinck en Loewenstein.
Nadat de rechtbank korten tijd in raad
kamer was geweest, gelast het de direc
te arrestatie van Henri Barmat, Gyselinck
en Loewenstein.
Gyselinck, die ter zitting verschenen
is, wordt dan in arrest gesteld.
LEIDEN
OOGSTFEEST.
De zon straalt in de blauwe lucht,
Het land is goud van gloed,
Muziek klinkt aan het luist'rend oor,
De wijn is wondergoed.
De meisjes zijn zoo wonderschoon
En voor het oogstfeest klaar,
De mooiste bloemen zijn geplukt
En pronken in het haar.
De rokken zwieren in het rond
En vreugde moet er zijn
Bij klank van vedel en cymbaal
En bij den smaak van wijn.
Zoo zal het deze dagen zijn,
Als naar de groote zaal z
Van 't clubhuis St. Antonius
U heen komt, allemaal.
Daar zal het schoone land dan zijn,
De wijnstok en het lied,
Gaat allen naar dat oogstfeest toe,
Drinkt mee, viert feest, geniet.
Hoort naar den vedel, die er klinkt
Zoo heel dicht bij uw oor;
Neemt al dees' blijde vreugden mee
En geeft uw goud er voor.
Het is het oogstfeest van den wijn,
Dat ieder hart verrukt.
En dus: bedenkt, dat op dit feest
Geoogst wordt, da'sgeplukt.
De zon lacht en het lied weerklinkt,
Er vloeien stroomen wijn;
De oogst van dit vierdaagsche feest
Moog' overvloedig zijn.
TROUBADOUR.
