Wie is meester in
Teruel
BUITENLAND
De toestand In het
Verre Oosten.
LUCHTVAART
Kroonprins Michael
in gevaar?
DONDERDAG 6 JANUARI 1938
DE LEIDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD - PAG. 6
BARCELONA MELDT, DAT DE WITTEN
WORDEN TERUGGEDREVEN
Het communiqué van het linksche minis
terie van landsverdediging vermeldt: De
vijand heeft gisteren zijn vijandelijkheden
hervat in dezelfde richting als eergisteren.
Onze troepen zijn ermede voortgegaan hen
terug te drijven. Onze soldaten hebben de
loopgraven bezet, welke de opstandelingen
hadden aangelegd. In de stad werd het
klooster van Santa Clara bezet.
En verder wordt uit Barcelona gemeld:
De tegenstand der rechtsche troepen
binnen Teruel is thans feitelijk opgehou
den. De verdedigers der stad zijn thans
gedreven in de ondergrondsche gangen,
welke onder de geheele stad verspreid
liggen.
Volgens mededeelingen van de zijde der
regeering behoeft men geen vrees te heb
ben voor deze vluchtenden. De regeerings-
t roe pen komen thans de ondergrondsche
gangen uit. Het gebouw der burgerlijke
bestuursautoriteiten, een der laatste
rechtsche bolwerken, werd door de regee-
ringstroepen bestormd. Toen deze troepen
het gebouw binnenkwamen, troffen zij er,
volgens him zeggen vrouwen en kinderen
aan, die er opgehoopt lagen. Velen hun
ner waren van honger gestorven, terwijl
anderen geheel verzwakt waren. Alle
vrouwen en kinderen, die nog in leven
zijn, worden thans verpleegd.
De verslaggever van Havas heeft van
de hoogten, die het te Noorden van Teruel
gelegen Concud beheerschen, de ernstige
nederlaag kunnen gadeslaan, die de batte
rijen der regeeringstroepen hebben toege
bracht aan de strijdkrachten van Franco,
die met Concud als uitgangspunt een aan
val ondernamen. De m«t sneeuw gecamou
fleerde kanonnen der regeeringstroepen
lieten de naderende aanvallers tot op
schootsafstand naderen, waarna zij het
vuur openden en een vreeselijke slachting
aanrichtten. De verliezen der rechtschen
waren zoo groot, dat de regeeringstroepen
bij een tegenaanval eenige der hoogten,
die het gebied beheerschen, konden her-
De strijd is nog onbeslist, zegt
Queipo de Llano
In een rede heeft generaal Queipo de
Llano den strijd om Teruel als volgt ge
schetst:
„De regeeringstroepen verklaren meester
te zijn in Teruel, anderen zeggen, dat wij
er meester zijn. Beide uitspraken zijn on
juist, want er zijn in Teruel troepen van
beide partijen. Onze troepen, die van bui
ten komen, rukken op naar de binnenstad
en hebben verscheidene afdeelingen van
den vijand omsingeld, zoodat zij niet meer
kunnen terugtrekken. Men moet niet ver
geten, dat de strijd in Teruel hardnekkig
en moeilijk is, de straten zijn klein en
kronkelig.
De beslissing zal evenwel niet hier ko
men. Zoodra de tijd het zal veroorloven,
zal deze zaak spoedig geregeld worden.
BURGERS MOETEN MADRID
VERLATEN
Er is een decreet uitgevaardigd, waarin
bevel gegeven wordt, dat alle burgers,
wier aanwezigheid niet nöodig is voor oor
logsdiensten, de stad binnen dertig dagen
moeten verlaten.
De gemeenteraad zal over twintig dagen
de levensmiddelenkaarten moeten herzien
en die van degenen, die niet mogen blij
ven, intrekken. De ra^d zal zich ook be
lasten met de verdeeling der vertrekken
de burgers over het gebied, dat door de
regeering beheerscht wordt.
Politiemaatregelen zullen genomen wor
den om de ontruiming ten uitvoer te leg
gen.
HET OPTREDEN VAN JAPAN
TE SJANGHAI.
Japansche censuur ingesteld.
Japan heeft het voornemen te kennen
gegeven, een censuur te Sjanghai in te
stellen.
Hedenochtend kwart voor elf zijn de
Japansche censoren in de telegraafkan
toren aangekomen.
Een ChiDeesch protest.
Het Chineesche telegraaf agentschap
Central News meldt:
Het Chineesche ministerie van buiten-
landsche zaken heeft een gelijkluidend
memorandum gezonden aan de vertegen
woordigers van Groot Brittannië, Frank
rijk en de Vereenigde Staten, waarin het
protesteert tegen de recente afkondiging
van den gemeenteraad te Sjanghai, waar
in o.m. gezegd wordt, dat een ieder, die
een aanslag zou hebben gepleegd op troe
pen in de internationale concessie te
Sjanghai, zou worden uitgeleverd aan de
aangevallen troepen. Het memorandum
verklaart, dat, wanneer deze mataregel
werkelijk werd genomen, hij niet door de
Chineesche regeering zou kunnen worden
erkend, aangezien hij in strijd is met de
in de concessie van kracht zijnde wette
lijke en bestuursmethoden. Het memo
randum vraagt den Britschen, Franschen
en Amerikaansche regeeringen snel maat
regelen te nemen ten einde te verhinde
ren, dat deze afkondiging van kracht
wordt.
Het voegt hieraan toe, dat wanneer de
gemeenteraad van Sjanghai aan büiten-
landsche troepen een persoon zou uitle
veren, die berecht moet worden door
Chineesche gerechtshoven, de Chineesche
regeering deze uitlevering als onwettig
zou beschouwen. Het document besluit
met te verklaren, dat de Chineesche re
geering zich alle rechten, welke zij bezit
in de internationale concessie, voorbe
houdt.
Chineezen bombardeeren Woe hoe,.
Het Chineesche telegraaf agentschap
Central News meldt, dat de Chineesche
vliegtuigen, die Woehoe hebben gebom
bardeerd, daarbij zes Japansche vliegtui
gen en het Japansche vliegveld hebben
vernield. Toen de Chineesche vliegtuigen
boven het vliegveld kruisten haalden zij
een Japansch toestel omlaag, terwijl de
vijf andere toestellen op den grond ver
nield werden.
Voorts meldt het agentschap, dat de
Chineezen tijdens hun raid op Woehoe op
3 Januari twee Japansche oorlogsschepen,
men meent torpedobootjagers, tot zinken
hebben gebracht.
De Japansche opmarsch.
De Japansche troepen rukken uit het
Noorden en Zuiden op langs den spoorweg
TientsinPoekau, met het doel elkander
te ontmoeten bij Soetsjau. Gisteren be
vonden zij zich op ongeveer 100 K.M. ten
Noorden, resp. ten Zuiden van deze
plaats.
DUITSCHLAND
„VEREENIGING DER VRIENDEN
VAN ISRAëL" ONTBONDEN.
Op last van den chef der politie Himm-
ler is de „Vereeniging van Vrienden van
Israël", waarvan het hoofdbureau te Bazel
is gevestigd, in geheel Duitschland ver
boden en zijn de plaatselijke afdeelingen
ontbonden.
Alexandrië-Amsterdam
in één ruk.
BIJZONDERE PRESTATIE VAN PILOOT
VAN BALKOM.
Met het KXJVL vliegtuig de „Wielewaal".
Het K.L.M. vliegtuig „Wielewaal', ge
zagvoerder van Balkom, is vannacht om
kwart over één op Schiphol teruggekeerd.
Zooals men weet, had de „Wielewaal" de
post, vracht en passagiers van de „Nandoe",
die te Bagdad is gestrand door motorstoor
nis, overgenomen. De „Wielewaal" was de
vorige week zelf op de uitreis te Athene
blijven steken ten gevolge van een motor
defect. Toen dit verholpen was, werd het
toestel naar Bagdad gedirigeerd om in te
springen voor de „Nandoe", die zich op de
thuisreis bevond.
Van Balkom heeft een buitengewoon
snelle vlucht gemaakt. Hij vertrok Dinsdag
van Bagdad en kwam dien dag tot Alexan-
drië. Woensdag vloog bij in één ruk naar
Amsterdam, met tusschenlandingen te Na
pels, Marseille en Parijs.
Zoo heeft hij den achterstand van de
„Nandoe", die Dinsdag op Schiphol had
moeten aankomen, op schitterende wijze in-
geloopen.
Er heerschte op de Amsterdamsche vlieg-
haven ondanks het nachtelijke uur nog een
groote bedrijvigheid. Familie en kennissen
van bemanning en passagiers waren naar
Schiphol gekomen om de hunnen te be
groeten. Ook was aanwezig de heer P.
Guilonard, onderdirecteur der K.L.M.
MARYSE HILSZ IN DJASK.
Twee dagen per kameel door de woestijn.
Maryse Hilsz is in Djask aangekomen na
een tocht, van twee dagen op een kameel
ENGELAND
DE BRITSCHE PERS OVER DE
WERKLOOSHEID.
Een onrustbarende vermeerdering over
December.
Op het oogenblik, dat Engeland over
tuigd is in een van de meest voorspoedige
tijdperken van zijn geschiedenis te leven,
heeft de statistiek van het Britsche minis
terie van arbeid, welke een aanzienlijke
vermeerdering van het aantal wesrkloo-
zen aanwees, opzien gebaard.
De conservatieve pers toont evenwel
aan, dat deze vermeerdering van de werk
loosheid een gevolg is van het slechte
weer, dat in December de bedrijven, welke
het meest onderhevig zijn aan werkloos
heid, heeft stilgelegd.
De oppositiepers vraagt uitvoering van
een uitgebreid programma van werkver
schaffing. De conservatieve organen ant
woorden hierop met te wijzen op de Ver
eenigde Staten, waar dit tot gevolg heeft
gehad, dat de staat een zware schuld op
zich heeft geladen. Verder wijzen zij er
op, dat het bewapeningspro gramma een
uitgebreid programma voor werken voor
het algemeen belang vormt.
„De „Times" schrijft, dat de statistiek
gelezen moet worden, rekening houdend
met zekere feiten. De vermeerdering van
de werkloosheid is voor een deel te wijten
aan het seizoen, voor een deel aan het
slechte weer en voor een deel aan de ver
meerdering van de arbeidende bevolking.
In twaalf maanden is het tegen werkloos
heid verzekerde aantal ,-abeiders met 350
duizend gestegen, hierbij is de landbouw
niet inbegrepen. De „Times" merkt ver
volgens op, dat het programma der her
bewapening een uitgebreid program van
openbare werken is en dat men hierdoor
op het oogenblik geen nieuwe openbare
werken moet beginnen, deze moet men
bewaren als een „appeltje voor den dorst",
wanneer de herbewapening gereed zal zijn.
De „Daily Telegraph and Morning Post"
wijst op de enorme ver^rooting van de
openbare schuld van de Vereenigde Sta
ten. Een programma van openbare wer
ken kan volgens het blad een industrieele
crisis tegenhouden, wanneer het in het
begin wordt toegepast, doch kan later niet
meer helpen, dit heeft de geschiedenis van
de Vereenigde Staten bewezen.
De „Daily Herald" noemt den toestand
tragisch en vraagt een onmiddellijk uit
voeren van een programma van het bou
wen van arbeidershuizen en het electrifi-
ceeren van het platteland.
ROEMENIE.
ZIJN SCHIP IN DEN STORM GERAAKT.
Thans op weg naar Constanza.
De Roemeensche torpedojager „Regina
Maria", aan boord waarvan zich kroon
prins Michael bevindt, die op weg is naar
Athene, waar hij de huwelijksplechtigheid
wil bijwonen van den Griekschen kroon
prins, heeft reeds dertig uren lang op de
Zwarte Zee mét storm te kampen. Vol
gens de laatste draadloos ontvangen be
richten, die na middernacht zijn bekend
geworden, is de „Regina Maria" thans op
weg naar Constanza. De „Regina Maria"
wordt door een ander schip bijgestaan. De
bodem bevond zich te middernacht op on
geveer 100 K.M. van Constanza.
Verscheidene Bulgaarsche torpedoboo
ten houden zich gereed het Roemeensche
oorlogsschip te hulp te snellen, wanneer
dit in gevaar mocht komen te verkeeren.
Voor het geval het schip een toevlucht zou
zoeken aan de Bulgaarsche kust, zijn twee
treinen naar de havens Varna en Boergas
gezonden, ten einde den kroonprins in
staat te stellen zijn reis per spoor te ver
volgen.
Toen de eerste berichten van de moei
lijkheden, waarin de „Regina Maria" zich
evond, vernomen werden, maakte men
zich zeer ongerust. Het schip had n.l.
medegedeeld, dat het in nood was geraakt
en koers gezet had naar de haven van
Varna, waar het zou binnenloopen. Daarna
I hoorde men niets meer van het vaartuig,
hoewel het reeds te Varna had moeten
aankomen.
De Bulgaarsche kus'tstations trachtten
ook tevergeefs in verbinding met de tor
pedoboot te komen.
Verder wordt uit Varna gemeld, dat
twee Nederlandsche schepen en
een Italiaansch vaartuig, die daar zouden
binnenloopen, over tijd zijn.
Ook de bruid opgehouden door het
slechte weer.
De bruid van den Griekschen kroon
prins, prinses Friederike Luise, is gister
avond elf uur op Griekschen bodem aan
gekomen. Tengevolge van het slechte
weer heeft haar trein vier uur vertraging
gehad.
Op het grensstation werd zij door haar
bruidegom begroet. Vanmiddag wordt het
bruidspaar te Athene verwacht, de stad is
reeds rijk met vlaggen versierd.
De minister-president zal de prinses als
geschenk van de weermacht en het ambte
narencorps een briljanten halssnoer met
tien smaragden versierd, overhandigen.
PALESTINA
NIEUWE AANSLAGEN.
Gisteren zijn weer drie aanslagen ge
pleegd: één op den weg JeruzalemJaffa,
twee te Jeruzalem. Twee Joden werden
daarbij gedood en vier gewond.
EGYPTE
DE SCHEURING IN DE WAFD-PARTIJ.
Omtrent den oproep, die Ahmed Maher,
Nokrasji en Hamed Mahmoed hebben ge
publiceerd, en waarin zij mededeeling
doen van de oprichting eener nieuwe
Wafd-partij, naast die van Nahas Pasja,
heeft Ahmed Maher verklaard, dat hét on
juist zou zijn, te spreken van de oprich
ting eener nieuwe partij. Alle Waf disten
worden uitgenoodigd, zich achter den
nieuwen leider te scharen. Zoodra de toe
stand opgehelderd is, zal Ahmed Maher
zijn politiek program bekend maken. De
bladen zijn van meening, dat hij talrijke
leden der Wafdistische perlem en tsfr act ie
voor zijn zaak zal winnen.
AMERIKA
DE BEGROOTING DER V. S.
Het tekort met 138 millioen verminderd.
Bij het indienen van de begrooting voor
het jaar, dat op 1 Juil 1938 aanvangt, heeft
president Roosevelt een rede uitgesproken,
waarin hij zeide, dat hij besnoeiing zou
willen aanbevelen der regeeringsuitgaven.
voor plannen, betreffende aanleg van
groote wegen, havenwerken en rivierver
beteringen, benevens van de uitgaven voor
nieuwe openbare gebouwen en voor plan
nen tot landaanwinning.
Immers op de eerste plaats verwacht de
president, dat de rijksinkomsten geringer
zullen worden en op de tweede plaats is
uitvoerig aangetoond, dat deze uitgaven
niet zooveel werkgelegenheid doen ont
staan als andere methoden, om zorg te
dragen voor de werkloozen. Voorts drong
Roosevelt aan op beperking van een aan
tal werken, teneinde meer geld beschik
baar te maken voor werkzaamheden ter be
strijding van overstroomingsrampen.
Het deficit op de begrooting zou
950.000.000 groot zijn, d.w.z. 138 millioen
minder dan het tekort dat op de loopende
begrooting verwacht wordt. Voor het der
de jaar zouden wij dus voortgaan met de
vermindering van het beg jotingstekort,
aldus Roosevelt.
Roosevelt sprak de hoop uit, dat binnen
kort zoodanige amendementen op de wet
van kracht zouden kunnen worden, dat
daardoor de inningskracht van het tegen
woordige stelsel van belastingheffing op
peil zou worden gehouden, terwijl tevens
de gebleken onbillijkheden opgeheven
zouden worden.
Buitenlandsche Berichten
ONTPLOFFING IN EEN VETFABRIEK.
Twee dooden.
Gistermiddag is in een vetfabriek bij
Toulouse een stoomketel ontploft. Twee
arbeiders werden op slag gedood, drie an
deren werden ernstig gewond. Enkele fa
brieksgebouwen werden geheel vernield.
door de woestijn, waarbij zij vergezeld
werd door een groep Bedoeinen.
Haar machine heeft zij licht beschadigd
moeten achterlaten. De aviatrice vertelde,
dat zy moeilijkheden had gekreegn met den
motor. Eerst had zij er over gedacht met
haar valscherm uit het toestel te springen,
doch ten slotte had zij besloten een nood
landing te doen nabij Karjonsky.
FELLE KOUDE IN OOST-EUROPA.
Sedert verscheidene dagen heersch't in
Hongarije een buitengewoon felle koude.
Gistermorgen vroor het te Boedapest twin
tig graden en te Nyiregyhaza, in het
Noorden des lands, zes en twintig graden.
De wegen zijn met sneeuw bedekt. Op den
weg naar Weenen en op dien naar Balaton
kan niet gereden worden. De internatio
nale treinen ondervinden groote vertra
ging. Alle rivieren zijn bevroren. Te Boe
dapest, waar de Donau 400 M breed is,
drijven talrijke ijsschotsen op het water,
zoodat het waarschijnlijk is, dat de rivier
vandaag geheel toegevroren zal zijn. Het
Balatonmeer is geheel bevroren met een
ijslaag van 90 c.M. dikte.
De sneeuwstormen en de strenge koude
houden ook in geheel Bulgarije aan. In
Thracie zijn verscheidene treinen in de
sneeuw blijven steken. Weer zijn vier
menschen door de koude om het leven ge
komen.
In Polen is het eveneens zeer koud. Te
Warschau heeft men gisteren een tempe
ratuur van 22 graden beneden nul geno
teerd. In het Z.O. is de temperatuur tot
beneden dertig graden onder het vliespunt
gedaald. Het spoorwegverkeer ondervindt
last van den sneeuwval. De treinen heb
ben groote vertraging.
BRAND OP EEN SCHIP TE
CONSTANZA.
In de machinekamer van het stoomschip
„Har Karmel", dat onder Engelsche vlag
een dienst op Haifa onderhoudt, is brand
uitgebroken, terwijl het schip in de haven
van Constanza lag. De bemanning kon zich
slechts met moeite redden. In de nabijheid
liggende tankschepen werden door het
vuur bedreigd. Men heeft het brandende
schip naar buiten gesleept. De schade zou
eenige millioenen bedragen.
EEN ANGSTIGE RIT OP DE
LOCOMOTIEF.
Een stoker, die zich zelf en de machinist
in brand stookte.
Dank zij den moed en de tegenwoordig
heid van geest van den machinist zijn de
inzittenden van een trein tusschen Ternes-
var en Boekarest op het nippertje aan een
vreeselijk ongeluk ontkomen. Toen de trein
in vollen snelheid voortreed, kwam de sto
ker tijdens het scheppen van kolen in de
oven te dicht bij het vuur, waardoor zijn
kleeren vlam vatten.
In een minimum van tijd werd hij ge
heel door vlammen omhuld. De machinist
trachtte hem te helpen, waarbij ook zijn
kleeren in brand geraakten. Terwijl de
twee mannen tegen de vlammen vochten,
raasde de trein in steeds sneller vaart voort
naar het eerstvolgende station, Grajova,
zonder dat de passagiers eenig besef had
den vanhet gevaar, dat hun boven het
hoofd hing.
Nog juist op tijd slaagde de machinist er
in zijn trein tot stand te brengen, maar
een oogenblik later viel hij bewusteloos
neer. Ernstig gewond werd hij naar een
ziekenhuis overgebracht. De stoker was
reeds aan zijn brandwonden bezweken.
NIEUWE VINDING TEGEN INBREKERS
Twee mijnwerkers uit Rhodesië zijn er in
geslaagd een insluiper, die hen geregeld
kwam bezoeken, te fotografeeren volgens
i methode van jagers bij nacht.
Een camera werd opgesteld bij de keu
kendeur in hun woning, terwijl zij onder
de mat een ijzeren plaat legden.
Ieder, die zijn voet op deze mat neer
zette, schakelde den electrischen stroom
in, welke zoowel het flitslicht als de ca
mera in werking deed treden.
Toen de dief weer een bezoek aflegde,
werkte de val uitstekend. Een beweging
in de keuken wekte de mijnwerkers, en zij
kwamen juist op tijd om de schaduw van
een inboorling in de duisternis te zien ver
dwijnen. De camera en het flitslicht had
den echter hun werk gedaan, en na ont
wikkeling bleek het negatief een uitste
kende fotografie te zijn van den indringer.
De foto werd bij de politie afgegeven en
de dief werd spoedig opgespoord.
CANADEESCHE BUFFELS DOOR
HONGERSNOOD BEDREIGD.
In het uitgestrekte Canadeesche natuur
reservaat van het Buffalo National Park
zijn de weilanden na dezen strengen win
ter met een dikken sneeuwlaag bedekt,
waardoor duizenden buffels met den hon
gerdood bedreigd worden, aangezien het
de regeering onmogelijk is het noodige
voedsel naar het afgelegen, woeste gebied
te vervoeren. Men is thans overgegaan in
deze gebieden, waar de jacht verboden is,
toestemming te verleenen tot het dooden
van 2500 buffels.
Men vreest echter, dat niemand tot de
jacht in de woeste reservaatgebieden van
Canada lust zal gevoelen. In dat geval zal
de regeering den vermaarden buffeljager
Sam Purcell opdracht geven zestig buffels
per dag te dooden.
MIJNWERKERS HOUDEN EEN MIJN
BEZET.
Thans ook in hongerstaking.
Sinds veertien dagen houden 600 mijn
werkers een mijnschacht bij Kattowitsj
(Polen) bezet. Zij eischten een gratificatie
voor het Kerstfeest en het nieuwe jaar.
Daar deze eischen niet zijn ingewilligd, zijn
de arbeiders gistermorgen tot voedselwei-
gering overgegaan. Zij hebben pakken met
eetwaren, die hun familieleden hun zon
den, teruggestuurd.
„VERFRISCHT U DAGELIJKS".
Zonderlinge viering van de jaarwisseling.
De vereeniging „Verfrischt u dagelijks"
te Weenen, die niet veel leden telt, doch
niettemin groote bekendheid geniet on
der de op behagelijkheid gestelde Wee-
ners, die zich in den winter gaarne te
rugtrekken achter de goed gesloten en
beslagen ruiten van het warmste café,
dat zij kunnen vinden, heeft volgens den
Weenschen correspondent van de „Times"
vooi de tiende maal de intrede van het
nieuwe jaar gevierd door te middernacht
een bad te nemen in den Donau.
Met den 74-jarigen voorzitter aan het
hoofd en met fakkels in de hand mar
cheerde het gezelschap naar den Do
nau, om onder den kreet van „Prosit
Neujahr" en „Verfrischt u dagelijks" in
het water te springen en daar lustig rond
te plassen, gadegeslagen door de huive
rende toeschouwers op de Reichsbruecke.
Dit niettegenstaande het niet minder dan
18 graden vroor en zich veel ijs in het
water bevond.
Een extra attractie werd dit jaar gebo
den door een inspecteur van politie, die
pas kortgeleden tot de vereeniging was
toegetreden. Deze nieuweling overgoot
zijn kleeren met benzine en sprong, na
dat er de brand in gestoken was, als een
brandende toorts van de brug in de ri-
I vier, om even daarna weer boven te ko-
men met het gezicht van iemand, die een
heerlijken duik heeft genomen.
