DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
De journalist in de
gijzeling
Aanvulling der Ongevallenwet
29ste Jaargang
WOENSDAG 29 DECEMBER 1937
No. S916
3)e £cidócHe0oii^<Mit
DE ABONNEMENTSPRIJS
bedraagt bil vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent Der wees S "4.50 oer kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week J 2.60 pei Kwartaal
Franco per post 2.95 per Kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonnè's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, öy
vooruitbetaling. - Afzonderlijke nummers 5 cent. met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935. REDACTIE 15 li
GIRONUMMER 103003. POSTBUS No. U
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT I
Gewone Advertenllën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES "an ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: 0.50
V De Zuid-hollandsche
Venen
Wij hebben op deze plaats meer dan
eens betoogd, dat de Regeering de door
misoogst getroffen bevolking van de Zuid-
Hollandsche Venen moet ter hulp komen.
In een normalen, een economisch-goe-
den tijd kan ook zulk een misoogst worden
gerekend onder de risico's van het bedrijf.
Deze opvatting is te verdedigen.
Maar, als een reeds door de crisis aller
zwaarst getroffen nijver volk als te Roe-
lofarendsveen en omgeving, bovendien de
ramp van een totale misoogst moet dragen
dan mag de regeering daarbij niet pas
sief blijven toezien, dar. moet zij helpend
en steunend optreden.
Tot nu toe heeft de regeering voor Roe-
lofarendsveen nog niets gedaan.
Minister Steenberghe heeft de vorige
week in ae Tweede Kamer verklaard, dat
het duidelijk is, dat de minister er niet
aan denkt om zonder meer steunmaatre
gelen te treffen met als motief de mis
oogst, b.v. van aardbeien en peulen.
Dat is duidelijk, maar wij hebben
juist betoogd, dat dit niet behoeft te zijn
het motief, „zonder meer"! Het motief is:
misoogst na een jaren-lange -conomische
uitputting.
Zijn wij het in dit opzicl-» dus niet ge
heel en al met den minister eens, wij
mochten rnet voldoening vernemen, dat de
minister aan deze verklaring toevoegde,
dat hij wel op een andere wijze aan den
nood te Roelofarendsveen wil tegemoet ko
men, n.l. door een extra-steun aan ge
noemde hoofd-producten van de streek".
Wy willen nu vertrouwen, dat die steun
zal worden geschonken op bevredigende
wijze.
a 1 1 a
V De bestaanszeker
heid van den arbei
der
De burgemeester van Lisse heeft een
oude jaarsrede" gehouden, die wij in ons
nummer van Vrijdag hebben vermeld.
In deze sympathieke rede deed burge
meester Van Wijnbergen een beroep op de
medewerking van de patroons bij de be
strijding der werkloosheid. En hij wees -er
daarbij o. m. op, dat voor den arbeider het
zijn in vast dienstverband een
gevoel van veiligheid geeft. Dat is ook in
derdaad zoo.
't Is goed, dat de overheid haar perso
neel als regel in vast dienstverband aan
stelt alleen is het jammer, is 't te v e r-
oordeelcn, dat in den laatsten tijd vele
Overheidsorganen zoo véél uitzonderingen
op dezen regel maken. Daartegen moeten
wij ons verzetten. In gemeenteraden
b v. mag de vertegenwoordiging der
Katholieken zich niet neerleggen bij een
streven, om zooveel mogelijk personeel aan
te stellen niet in vast dienstverband,
maar los, op arbeidscontract,
Dat gevoel van veiligheid, gelegen in het
zyn in vast dienstverband, mag men dat
personeel niet onthouden, tenzij de om
standigheden er toe dringen. En de om
standigheden dringen er toe, als men niet
zeker is (betrekkelijk zeker!) van
den blij venden aard van da functie, waar
in iemand aangesteld wordt, of (en) niet
zeker is van diens bekwaamheid en ge
schiktheid. Andere omstandigheden, die
ontslaan van den moreelen plicht, om
over te gaan tot een aanstelling in vast
dienstverband, zijn ei niet voor de Over
heid in Staat, Provincie Gemeente of an
dere geheel of gedeeltelijk publiek-rech-
telijke organen.
Een baroep op het feit, dat in het par
ticuliere bedrijfsleven >ok geen vaste
aanstellingen zijn, is absoluut misplaatst
al zou het ook geheel en al overeen
stemmen met den feitelijkon toestand.
Als men aanvaardt en wie aanvaardt
dat niet? dat een vast diensi verband aan
den arbeider geeft een gevoel van veilig
heid, waarnaar hij redelijkerwijs verlan
gen moét dan is voor de Overheid
het feit, da' de arbeider in particulieren
dienst dit gevoel van veiligheid mist, geen
Een geduld-spelletje
Gisteren berichtten de bladen, dat de gij
zeling van den Haagschen journalist Han
sen door de rechtbank wederom met 12 da
gen is verlengd. De journalist begint dan
aan zijn derde serie van twaalf en men
vraagt zich af, hoeveel van die series er
nog zullen volgen, daar de heer Hansen
niet geneigd blijkt te zijn om zijn geheim
prijs te geven en de justitie zich evenmin
spoedig gewonnen wil geven.
Men herinnert zich de zaak, waar het
om gaat. De heer Hansen had als raadsver-
slagschrijver van het „Vad." iets medege
deeld uit een geheime zitting van den
Haagschen raad. Dit mededeeling had op
zich niet zoo veel om 't lijf, maar hij kon
daarvan geen kennis dragen, als één der in
die zitting aanwezige personen hun plicht
van geheimhouding niet geschonden had en
de heer Hansen heeft ook toegegeven, dat
hij een mededeeling van „iemand" ontvan
gen had.
Het gemeentebestuur van den Haag
heeft daarop een klacht ingediend tegen
den onbekende, die zijn plicht van zwijgen
verzaakt had en bij het vooronderzoek in
deze strafzaak werd de heer Hansen als
getuige gehoord.
Hij weigerde den naam van zijn zegsman
te noemen en beriep zich op art. 218 van
het Wetb. v. Strafvordering, dat zegt:
„Van het geven van getuigenis of /an
het beantwoorden van bepaalde vragen
kunnen zich ook verschoonen zij, die uit
hoofde van hun stand, hun beroep, of hun
ambt tot geheimhouding verplicht - zijn,
doch alleen omtrent hetgeen waarvan de
wetenschap aan hen als zoodanig is toever
trouwd".
Dit is het z.g. verschooningsrecht, dat
wordt erkend voor geestelijken, predikan
ten en medici, doch niet voor journalisten.
Desalniettemin is het altijd voor een jour
nalist een eerezaak, dat hij in geen geval
de bron noemt, waaruit hij zijn inlichtingen
heeft, wanneer dat noemen van zijn bron
personen in ongelegenheid zou brengen.
Wat hij publiceert neemt hij voor zijn
eigen verantwoording.
De justitie echter erkent deze eere-zwijg-
plicht niet en dus ook niet het zwijgrecht,
zoodat de Haagsche journalist beschouwd
werd als een getuige, die zonder wettigen
grond weigerde op de hem gestelde vragen
te antwoorden.
Hiertegen heeft het Wetb. v. Strafvorde
ring de gijzeling gesteld als dwangmiddel.
De rechter-commissaris heeft de bevoegd
heid den weigerachtigen getuige te doen
gijzelen, doch hij moet daarvan de recht
bank binnen 24 uur in kennis stellen. De
rechtbank beveelt dan ofwel voortzetting
der gijzeling ofwel ontslag uit de gijzeling.
Het bevel der rechtbank dat de weiger
achtige getuige in gijzeling zal worden ge
houden, is voor niet langer dan 12 dagen
geldig. De rechtbank kan echter gedurende
het gerechtelijk vooronderzoek telkens na
dat getuige opnieuw door haar is gehoord,
dat bevel met twaalf dagen verlengen.
Telkens na 12 dagen kan de rechtbank
dus vragen: Wil je spreken? Neen? Dan
maar weer terug naar het pension aan de
Casuari-straat!
Dat spelletje kan zich ettelijke malen her
halen, een maximum is niet vastgesteld.
Slechts bepaalt art. 223 Wetb. v. Strafv.
dat in ieder geval ontslag uit de gijzeling
volgen moet, zoodra de sluiting van het
gerechtelijk vooronderzoek onherroepelijk
is geworden. Dat gerechtelijk vooronder
zoek wordt gesloten, indien de rechter
commissaris oordeelt, dat het is voltooid of
dat tot voortzetting daarvan geen grond be
staat, ofwel indien de officier van justitie
meedeelt, dat van verdere vervolging wordt
afgezien.
Wanneer de journalist dus hardnekkig
blijft zwijgen en zijn zegsman zich niet vrij
willig aanmeldt, zal er eens een tijd moe-
i ten komen, dat de officier van justitie deze
laatste mededeeling zal doen.
Wanneer dat oogenblik evenwel aange-
.erontschuldigende reden, om het den ar
beider in Overheidsdienst óók te onthou
den!
Maar: ook in het particuliere bedrijfs
leven moet het streven er op gericht zijn,
om zooveel mogelijk den arbeider
dat gevoel van veiligheid te schenken
zooveel mogelijk n.l. binnen redelijk-nood
zakelijke grenzen.
En dat streven is ook feitelijk en prac-
tisch tot uitdrukking gebracht in ver
schillende collectieve arbeidscontracten.
Ook om deze reden is het collectief arbeids
contract een zoo groot goedl
broken zal zijn, hangt af van het uithou
dingsvermogen van beide partijen.
Tot geruststelling van hen, die mochten
meenen, dat de journalist dagelijks op de
pijnbank wordt gelegd teneinde hem aan
het spreken te krijgen, zij nog meegedeeld,
^dat de gegijzelden in het Huis van Bewa
ring aan geen andere beperkingen worden
onderworpen dan die voor het doel hunner
opsluiting of in het belang der orde vol
strekt noodzakelijk zijn. Iedere gegijzelde
heeft recht op een afzonderlijk vertrek en
zelfs bij plaatsgebrek mogen zij niet met
anderen dan gegijzelden worden samenge
bracht. Gestichtskleedmg behoeft niet ge
dragen te worden en voorzoover de orde in
het „gesticht" zich daartegen niet verzet,
kan van eigen huisraad gebruik gemaakt
worden. De gegijzelden kunnen ook voor
eigen rekening eet- en drinkwaren van
buiten laten komen. Minstens tweemaal
per dag moeten zij zich gedurende een half
uur kunnen „verluchten" en op de wandel
plaats mag gerookt worden. Overigens is
sigaar of sigaret verboden en mag er geen
alcohol gedronken worden. Van gedwongen
arbeid, zooals zakjes plakken, is geen spra
ke; de gegijzelden mogen den arbeid ver
richten, welken zij verkiezen, een en an
der natuurlijk binnen de perken van ver-
eenigbaarheid met de orde en de tucht in
het gesticht. Zij kunnen van 94 uur be
zoek ontvangen en zooveel lezen als ze wil
len. Op eigen kosten kunner zij zich op
kranten en tijdschriften abonneeren, hun
briefwisseling is vrij en zij hoeven pas om
11 uur naar bed.
Zooals men ziet is tiet lot van een ge
gijzelde dus naar omstandigheden nog vrij
draselijk en de heer Hansen heeft dan ook
verklaard, dat hij zich in zijn lot bsst schik
ken kan en dat zijn gezondheid uitste
kend is.
Inmiddels heeft het bestuur van den Ned.
Journalistenkring besloten, een commis
sie in het leven te roepen, welke het be
stuur zal rapporieeren over de vraag of het
wenschelijk is, dat een wettelijk geregeld
verschooningsrecht voor dsn journalist tot
stand komt en zoo ja. hoe een dergelijke
wettelijke bepaling zou moeten luiden.
De heer jhr. mr. G. W. van Vierssen
Trip, vice-president van de rechtbank te
Rotterdam,- oud-redacteur van de Nieuwe
Rotterdamsche Courant, heeft zich bereid
verklaard de leiding dezer commissie op
zich te nemen.
Mr. H. G.
DE WERELD IN
VOGELVLUCHTi
In Parijs wordt weer lustig geslaakt. De
reden daarvan is, dat een salariseisch van
gemeentepersoneel slechts gedeeltelijk is
ingewilligd Daarom zijn de openbare dien
sten in staking gegaan.
De „Populaire" schrijft daarover:
„Wij hebben steeds de salariseischen ver
dedigd, doch wij achten de methode, welke
bij deze gelegenheid door de verantwoor
delijke personen van de vereenigde bon
den van personeel in overheidsdienst
wordt toegepast, niet juist. De stakingsor
der werd uitgegeven, op het oogenblik, dat
de leiders van de vakvereenigingen onder
handelden met minister Marx Dormoy. Bij
het einde van dit onderhoud zag de minis
ter zich voor een voldongen feit geplaatst.
Dit kan hem slechts hinderen in zyn taak
verzoenend op te treden tusschen de ar
beiders en de gemeenteraden. Zekere strij
ders van de vereenigde bonden vestigen
de aandacht er op, dat de diensten voor
veiligheid en hulp blijven functioneeren.
Het is niettemin waar, dat heden
ochtend het werkende deel van de bevol
king verstoken blyft van metro en auto
bus en dat niet gewerkt wordt in het gas-
en electriciteitsbedrijf, alsmede in het be
drijf der stadsreiniging. W« vreezen, dat
een staking, welke onder dergelijke om
standigheden wordt uitgeschreven, in de
oogen van de bevolking niet gerechtvaar
digd zal zijn en dreigt de geheele vakbewe
ging te schaden."
Aldus de „Populaire" en wij kunnen er
nog aan toevoegen, dat een dergelijke sta
king het prestige van land en regeering in
de oogen van het buitenland ernstig
schaadt.
Roemenië heeft vrij onverwacht van re
geering verwisseld en het meest verras
sende is, dat de nieuwe regeering onder
leiding staat van Goga, den leider van een
betrekkelijk kleine partij, die het haken
kruis als embleem voert. Dit wijst er op,
dat er in Roemenië een nieuwe koers zal
worden ingeslagen, welke veel overeen
komst zal verloonen met het nationaal-so-
cialisme_Men meent zelfs, dat er een autori
tair bewind zal komen. In hoeverre dat
juist is, zal moeten worden afgewacht. In
elk geval beschouwt men in Duitschland
deze ontwikkeling met byzondere aan
dacht.
R.K. Werklieden
verbond
Een arbeidersvrouwen
organisatie
Nadat de heer A. C. de Bruyn de na
jaarvergadering van het R.K. Werklieden
verbond had geopend, werd de actueele on
derwijskwestie aangesneden.
De voorzitter deelde over deze kwestie
aan de vergadering mede, wat de heer Su-
ring namens de R.K. fractie van de Twee
de Kamer tot den minister had gezegd.
De heer de Bruin merkte hierbij o.a. op:
„Minister Slotemaker heeft in de Tweede
Kamer, naar men aanneemt, officieel na
mens de regeering een afwijzing doen hoo-
ren, of dat wel heelemaal juist is, laat ik
daar. Voor Defensie heeft de regeering wel
het geld kunnen vinden. Waarom dan ook
niet voor deze belangrijke kwestie?
Aangaande de wettelijke werkloosheids
voorziening deelde de voorzitter mede, dat
met de drie groote arbeiderscentrales over
leg wordt gepleegd. Binnen afzienbaven
tijd hoopt men dan tot een overeenkomst
te komen".
Arbeidersvrouwenorganisatie.
Behandeld werd het concept plan Inzake i
de arbeidersvrouwenorganisatie. Aalmoeze-
nier v. d. Made gaf hierover nog een hade- f
re toelichting.
Aangegeven werden de volgende richt
lijnen voor de statuten voor de katholieke
arbeidsvrouwenorganisatie.
Ds vereeniging draagt de naam van „Ka
tholieke Arbeidersvrouwenorganisatie". Zij
is een zelfstandige vereeniging van en voor
de vrouwen uit den katholieken arbeiders
stand.
Zij vormt de tweede afdeeling van de
katholieke arbeidersbeweging in Nederland
en heeft haar zetel ten kantore van het
R.K. Werkliedenverbond.
De vereeniging heeft ten doel om de
vrouw uit den arbeidersstand, hetzij ge
huwd of ongehuwd, te vormen tot gods
dienstige, zedelijke, maatschappelijke hoog
staande vrouwen. Door het geven van al-
gemeene leiding en door het oprichten en
instandhouden van instellingen zal de or
ganisatie medewerken aan de godsdienstig-
zedelijke, geestelijke en stoffelijke verhef
fing van leden van bij de arbeidsrsvrou-
wenorgapisatie aangesloten afdeelingen.
Verschillende middelen zullen de ver
eeniging ten dienste staan om voor haar
leden verbeteringen te bewerken op gods
dienstig-, zedelijk-, sociaal-, hygiënisch-,
cultureel- en economisch terrein.
Het centraal bestuur zal worden gevormd
Dit nummer bestaat uit
drie bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
Algemeene staking van gemeentebedrij
ven te Parijs. (2de blad).
De laatste tegenstand in Teruel. (2jde
blad).
De „Csar" wilde een communistische
putsch verijdelen. (2de blad).
Een nieuwe regeering in Roemenië. (2de
blad).
De Japanners vallen thans Kiangsi aan,
(2de blad).
Binnenland
Een aanvulling van de Ongevallenwet.
(lste blad).
De oprichting van een Arbeidersvrou
wen-organisatie. (lste blad).
Teeltplan Akkerbouw 1938. (lste blad).
door een vrouwelijke afgevaardigde van
elk der diocesane bonden en twee afge
vaardigden van het R.K. Werkliedenver
bond. Aan dit bestuur wordt toegevoegd
een geestelijk adviseur aan te wijzen door
het Hoogwaardig Episcopaat.
De heer W. Steinmetz uit Haarlem was
de eenige die op deze vergadering de nood
zakelijkheid van een dergelijke organisa
tie bestreed.
Het conceptplan werd door de vergade
ring goedgekeurd en zal ter goedkeuring
worden voorgelegd aan het episcopaat.
Het nieuwe Verbondsgebouw.
I
Het voorstel om het Verbondsbestuur te
machtigen tot aankoop van den noodzake
lijken grond en het bouwen van een nieuw
kantoorgebouw werd bestreden door den
heer v. d. Brink vertegenwoordiger van den
Metaalbewerkersbond.
Het amendement werd na bespreking In
getrokken, waarna het voorstel van het be
stuur werd aanvaard met 39 stemmen voor
en 2 tegen.
De vergadering werd hierop geschorst tot
heden.
UITGEBREIDE REGELING VOOR
BEROEPSZIEKTEN.
Aansluiting bij hetgeen de internationale
regeling eischt.
Bij de wet van 22 Juli 1935 werd de be
voegdheid voorbehouden, toe te treden tot
het in de Internationale arbeidsconferentie
te Genève aangenomen ontwerp-verdrag
■betreffende gedeeltelijke herziening van
het verdrag, de schadeloosstelling voor be
roepsziekten regelende. Ratificatie van het
ontwerp-verdrag kan eerst geschieden, na
dat onze Ongevallenwet aan de nieuwe be
palingen is aangepast. De minister van So
ciale Zaken heeft thans het daartoe strek
kend wetsontwerp ingediend.
In de Ongevallenwet zijn als beroeps
ziekten opgenomen: vergiftiging door lood
of loodhoudende stoffen, door kwik of
kwikhoudende stoffen, miltvuur en worm
ziekte.
Hieraan worden thans toegevoegd: silico-
se, met of zonder longtuberculose, voor zoo
ver die silicose een beslissende oorzaak is
van de ongeschiktheid tot werken of van
den dood, wanneer de silicose zich open
baart bij werklieden in het mijnbedrijf,
steenhouwerijen, zandsteengroeven, porse
leinfabrieken, aardewerkfabrieken, metaal-
slijperijen, glasslijperijen, malerijen van
gesteenten, bedrijven waarin voorwerpen
worden bespoten met zand of water of an
dere reinigingsmiddelen, waarin poets- en
schuurmiddelen, molen- en slijpsteenen
vervaardigd of bewerkt worden, emailleer-
deryen, voorts vergiftiging door phosphor,
arsenicum, benzol, halogeendericaten van
aliphatische koolwaterstoffen, pathologi
sche aandoeningen tengevolge van radium
en andere radio-actieve stoffen en x-stra-
!en.
Tenslotte: huidkanker, wanneer deze zich
openbaart bij werklieden in bedrijven,
waarin werkzaamheden worden verricht,
waarbij wordt omgegaan met teer, bitumen,
roet, pek, minerale olieën, paraffine, bak
kerseczeem, wanneer dit zich openbaart bij
werklieden in bakkerijen of meelfabrieken,
aandoeningen door chroomverbindingen.
Verschillende verbeteringen.
Nu de Ongevallenwet aangevuld moet
worden, is van de gelegenheid tevens ge
bruik gemaakt om de regeling, betreffende
beroepsziekten te herzien in verband met
leemten en onvolkomenheden van de thans
geldende wettelijke regeling, waarop de
practijk het licht heeft doen vallen. Zoo
wordt onder de werking der wet ook ge
bracht kantoorpersoneel, dat door zijn
werkzaamheden in het bedrijf aan de in
werking van gevaarlijke stoffen of gas
sen kan zijn blootgesteld, hoewel het niet
rechtstreeks met die stoffen of gassen om
gaat.
De mogelijkheid is niet uitgesloten, dat
een beroepsziekte zich openbaart na het
einde van de voor die ziekte bij algemee
ne maatregel van bestuur vastgestelde ter
mijn. Daarom wordt voorgesteld, dat de
verzekerde, die gedurende ten minste een
jaar werkzaam is geweest in een of meer
ondernemingen, waarin met gevaarlijke
stoffen of gassen wordt omgegaan, en bij
wien zich een der aan r «-.vezen ziekten open
baart, na afloop van de in de algemeene
maatregel van bestuur aangegeven termijn,
gedurende zekere tijd en onder zekere
voorwaarden kan worden toegelaten tot het
bewijs, dat zijn ziekte verband houdt met
zyn dienstbetrekking.