29ste Jaargang
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
De Katholieke Arbeiders-beweging en
de vraagstukken van den dag
DINSDAG 28 DECEMBER 1937
No. 8915
S)e £eidUdiz(3oWi<MÜ
OE ABONNEMENTSPRIJS
bedraagt bi| vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent Der week 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week i 2.60 pei kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonnè's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, Dij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent. met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
I TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT
Gewone AdvertenUén 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES "an ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: i 0.50
Vandaag en mor
gen houdt het R. K.
Werklieden verbond
ui Utrecht zijn na
jaarsvergadering.
De heer A. C. de
Bruijn opende deze
bijeenkomst met een
rede, waarin hij al
lereerst betoogde,
dat de Katholieke
Arbeidersbeweging
optimistisch, doch
niet blind is voor
wat er nationaal en
internationaal ge
beurt.
Warm voelt zij
mee en trekt leering uit het bewogen pro
test van den Paus in diens Kersttoespraak
en zij protesteert mee tegen de schand
daad, gepleegd ten aanzien van de be
schaving en de Duitsche zwaar beproefde
geloofsgenooien.
Met angstige spanning ziet zij uit naar
het zich steeds sterker bewapenen van de
groote wereldrijken.
De poging van het LV.V., met zijn 19
millioen leden aanbesluiting te zoeken met
de Communistische Russische Vakbeweging
met 22 millioen leden, waar de anders zoo
vrijmoedige bij het LV.V. aangesloten ver
bonden zwegen, heeft opzien gebaard.
Nationaal krijgen we ruimschoots ons
deel van de internationale verwarring. De
geestelijke verwarring laat niet na, ook in
ons land tal van slachtoffers te maken,
wat katholieken betreft zich zichtbaar
uitend in ernstig verzet tegen het geeste
lijk gezag, te ernstiger, omdat bij de ver-
zetplegers menschen zyn die, louter op
namen afgaande, de schijn zouden kun
nen wekken als behoorden zij tot het in-
tellectueele deel van de bevolking.
Spr. wijst op den plicht van de Katho
lieke Arbeidersbeweging om paraat te
zijn.
ONZE NATIONALE VOLKSHUIS
HOUDING.
Onze nationale volkshuishouding al
dus vervolgde de heer de Bruiju baart
nog voortdurend groote zorg. Was er na
September 1936 een verbeterde conjunc
tuur-beweging te constateeren, de laatste
maanden blijkt de lijn weer omgebogen. -
De oorzaak wordt gezocht in den econo-
mischen neergang, welke met name
Amerika te zien geeft. Sommigen achten
ae mogelijkheid van een nieuwe depres
sie in ons land niet buitengesloten.
DE WERKLOOSHEID.
De werkloosheidscijfers blijven benau
wend. Waren in Juni 1937 bij de arbeids-
fceurzen toch nog 310.60') werkioozen inge
schreven, dat aantal is geleidelijk weer
opgeloopen tot ruim 410.500 op 11 Decem
ber. Minister Steenberghe, de man, waar
op ten aanzien van een economisch leven
zulk een zware verantwoordelijkheid rust,
spreekt in zijn M. V. A. op het hoofdstuk
10 terecht van „het ernstige euvel der
werkloosheid. Hij zal alle maatregelen
richten op vermindering van dit groote
euvel.
Men loope hem daarbij niet tus-
schen de beenen; men geve hem
(de regeering) daarbij zooveel
mogelijk vrij1 baan. Het zal hem
intusschen niet gemakkelijk val
len, het euvel afdoende te be
kampen zoolang de ondernemers
nog vrijwel onbelemmerd in geld
en niet „in arbeid" denken, zoo
lang men zich op over-mechani-
satie kan werpen, zoolang men,
naar eigen individueel inzicht en
(vermeend) belang, maat kan aan
nemen en ontslaan, zoolang men
fabrieken kan inrichten en sluiten,
zoolang men de financieede lasten
van de werkeloosheid „op de ge
meenschap" kan afschniven.
Zulk een toestand is in een eeniger-
mate geordende maatschappij niet te hand
haven en onderzocht za) moeten worden
de vraag of, naar het voorbeeld door an
deren gegeven, bij de „verdeeling van de
beschikbare arbeid" niet gedacht moet
worden aan de mogelijkeheid, dat de be
schikbare valide arbeidskrachten eenvou
dig over de ondernemingen worden ver
deeld.
De heer de Bruijn maakte nu eenige op
merkingen verband houdende met de sd-
ciale taak der arbeidersbeweging.
Het program van minister
Romme.
Wat de ordening in het bedrijfsleven
betreft; de troonrede liet aanstonds een
duidelijk geliud hooren: de regeering zal
zich beijveren de samenwerking in onder
neming en bedrijf ten bate van de ge-
heele volkshuishouding te bevorderen.
Nadien heeft minister Romme gelegenheid
gehad om in zijn M. V. A. en in de Tweede
Kamer zijn opvatting nader te verklaren.
De minister is voornemens de bevoegd
heden van de bedrijfsraden uit te breiden,
vertrouwende dat die uitbreiding de basis
zal zijn voor verderen uitbouw.
Vervolgens werd in de troonrede aan
gekondigd een wettelijke regeling tot be
perking van de arbeid der gehuwde
vrouw; een wettelijke regeling tot het
rekening houden met gezinslasten bij het
arbeidsinkomen (kindertoeslagregelng),
voor de landarbeiders zal de practische
uitvoerbaarheid van een wettelijke rege-
Lng van den arbeidstijd worden onder
zocht, voorbereid worden wettelijke rege
lingen betreffende werkloosheidsverzeke
ring en steunverleening. Het temperen
van gevolgen der werkloosheid voor hen,
die daarvan slachtoffers blijven, beschouwt
de regeering als een van haar voornaam
ste plichten; met de uitvoering van open
bare werken zal worden voortgegaan, zoo
ook "met de werkverschaffing en het cul-
tureele werk voor de werkioozen. Intus
schen zijn reeds zeer belangrijke vooront
werpen van wet bij den hoogen raad van
arbeid aanhangig gemaakt betreffende dé
arbeid der gehuwde vrouw en de kinder
bijslag.
Wij allen zullen gaarne erken
nen, dat de regeering door het in
dienen van die twee voorontwer
pen een begin van uitvoering
heeft gegeven aan plannen, die
overeenkomen met in de harten
en hoofden, in het bijzonder van
ons katholieke volk. levende ver
langens. De getoonde werkzaam
heid van dezen minister is een
waarborg, dat spoe* zal worden
gemaakt met de verdere behande
ling van genoemde voorontwerpen
en dat ook niet al te lang gewacht
zal behoeven te worden met die
betreffende de werkloosheidsver
zekering en steunverleening.
Wat denkt de minister voor zoover het
van hem afkomt, te doen, met betrekking
tot de bestrijding van de werklooshe'd?
Afdoend antwoord ot die vraag heeft hij
nog niet gegeven. Z.Exc heeft een „werk-
commissie" ingesteld, welke bedrijfswijze
zal moeten onderzoeken, hoe door maat
regelen op het gebied van den arbeid de
opneming van arbeidskrachten kan worden
vergroot. De minister heeft daarbij met
name gedacht aan verkorting van de
arbeidsduur, verhooging van den leeftijd,
waarop jeugdigen te werk mogen worden
gesteld, en aan vervroegd ontslag aan
oudere arbeiders.
Verder is de minister voornemens de
arbeidswet verder toe te passen en uit te
breiden; openbare werken zullen ver
vroegd worden uitgevoerd, de emigratie
zal worden gestimuleerd, terwijl met de
werkverschaffing zal worden voortgegaan.
Ten aanzien van de bestrijding
der werkloosheid blijkt de regee
ring derhalve stellig van goeden
wil te zijn; meer mag men rede
lijkerwijze van haar than; nog
niet vragen.
DE STEUNVERLEENING.
Hoe staat zy ten aanzien van de steun
verleening?
Tot ons leedwezen moeten wy zeggen,
nat wij het ten aanzien van deze kwestie
met geheel met haar eens zijn, zooals
reeds uit de adressen van het Verbond
gebleken is.
Verband tusschen loon en
steun.
Met een beroep op de prijsstijging en
de toestand der gezinnen onzer werkioo
zen is gevraagd een algeheele verhooging
van den steun. Dat is door de regeering
afgewezen voornamelijk op grond, dat
daardoor het verband tusschen steun en
loon zou worden verbnken.
Met genoemd adres zeggen wij:
„Dit standpunt zou te verdedigen zijn
zy het ook alleen op practische gron
den wanneer de loonvorming in het
vrije bedrijf zou plaats hebben naar het
meest elementaire beginsel, dat het loon
voldoende moet zijn om in de noodzake
lijke levensbehoeften van iemand, die
naar Gods gebod leeft, te voorzien.
Dit is in het algemeen in ons economisch
leven niet het geval en was zeker niet
het geval in de crisisjaren, die achter ons
liggen. In die jaren hebben concurrentie-
overwegingen en machtsfactoren veelal
een zoodanigen invloed op de loonvor
ming uitgeoefend, dat de straf Gods: „In
het zweet van uw aanschijn zult gij uw
brood eten" voor velen eerder een niet
vervulde belofte zou zyn.
Het is van algemeene bekend
heid, dat het loon van vele arbei
ders uit het vrije bedrijf tot zoo
danig peil is weggezakt, dat het
allernoodzakelijkste levensonder
houd daaruit niet bekostigd kan
worden en op allerlei wijze de lief
dadigheid te hulp moet komen om
aan te vullen waarin het loon
tekort schiet".
Zulk een „loon" mag o.i. voor de
overheid, die zich uitdrukkelijk wil
laten leiden door Gods wet, dus
rechtvaardigheid en naastenliefde
moet betrachten,geen maatstaf zijn
voor de steunberekening.
De „dubbeluitgetrokkenen".
Het verlangen om de percentages (ten
bate van de groote gezinnen) te verhoo-
gen, zal de minister nader overwegen; de
hatelijke en dus onhoudbare bepaling be
treffende de „dubbeluitgetrokkenen",
waardoor men, na circa een half jaar
werkloosheid, inplaats van meer, minder-
c-ntvangt, heeft de minister naar een com
missie verwezen. Eens zijn we het met
zijne excellentie, dat de moeilijkheid bij
de steunverleening grootendeels wortelit
in de loonvorming; dat de moeilijkheid in
belangrijke mate kan worden opgelost bij
het functioneeren van een behoorlijke
kindertoeslagregeling.
Enkele te waardeeren ver
beteringen.
Erkentelijkheid kan worden uitgespro
ken voor enkele met spoed genomen maat
regelen ten bate van de werkioozen: zoo
als die betreffende den extra bijslag voor
gesteunde inwonende oudere kinderen, zij
het dan dat de gestelde voorwaarden die
nen te worden herzien, de verlenging en
verhooging van de bran-iscoffen-toeslag en
de verleening van de extra b-steun.
Ten aanzien van het laatste heeft eenig
misverstand bestaan en is van demagogie
gebruik gemaakt. De minister sprak van
.spaarregeling", dat was psychologisch
minder goed aangevoeld. De minister zelf
is geneigd te zeggen, dat hij ten deze een
fout heeft gemaakt; de extra b-steun re
geling is een toeslag-regeling en zoover
onze informaties reiken, wordt er door
tienduizenden werkioozen, vooral in de
provincie gebruik van gemaakt
Alles bijeen kan, objectief, van
de zijde der katholiek georgani
seerde arbeiders, vergeleken ook
bij een voorgaande periode, voor
zoover onze arbeidersbeweging er
meer bijzonder belang in stelt, ge
zegd worden: het begin van mi
nister Romme (van dit kabinet) is
goed en doet een bevredigend ver
der gaan verwachten. De geest aan
sociale zaken blijkt „om", dat is
reeds veel gewonnen.
IS ALLES VOOR DEFENSIE?
Men voert ons tegen, vervolgde de heer
de Bruijn, wat zoudt ge met uw sociale
verlangens: defensie slokt alle beschik
bare middelen op; er is toch zelfs geen
geld om de leerlingenschaal te verbateren.
Hiertegen kan worden opgemerkt, ten
eerste dat een aantal gewichtige sociaal-
economische maatregelen te nemen zijn,
welke buiten de rijksfinanciën omgaan,
doch vervolgens, dat een verwijzing naar
defensie met een beroep op de regeering
moet worden afgewezen. In de troon
rede wordt gezegd, dat, met het oog op
's lands financiën op zichzelf gewenschte
maatregelen voorshands niet kunnen wor
den genomen „buiten hetgeen op econo-
misch-sociaal-terrein en op het gebied der
defensie tot behoud en versterking van de
Nederlandsche volkskracht onvermijdelijk
is". De regeering zou in strijd handelen
met de uiteraard wel overwogen inhoud
der troonrede, indien ze onvermijdelijke
lasten van sociale aard met een beroep
cp defensie zou willen afwijzen. Uiter
aard kan over hetgeen „onvermijdelijk"
is een enkele keer verschil van meening
bestaan, doch dat moet dan duidelijk ge
motiveerd blijken en het moet zich niet al
te dikwijls herhalen.
Als slot van dit openingswoord mag
worden geconcludeerd, dat opnieuw ge
bleken is, dat het werk onzer beweging
riet zonder vrucht bleef dat we, sociaal-
economisch bezien kennelijk een nieuwe
ontwikkelings- en reconstructie-periode
zijn ingetreden; dat de taak der beweging
bij die reconstructie-arbeid gewichtig en
noodzakelijk is, dat er dus reden is tot op
timisme.
Lelden
EERSTE PLECHTIGE H. MIS.
Pater Fr. Dominicus Goddijn, Carmeliet,
die 6 Dec. 1936 te Sao Paulo (Brazilië) de
H Priesterwijding heeft ontvangen, hoopt
Zondag 9 Januari 1938 te half elf zyn Eer
ste Plechtige H. Mis op te dragen in de
parochiekerk van de H. Petrus.
Pater Goddijn, die nu 25 jaar is, is als
14-jarige jongen meegegaan met Pater
Lans, eveneens Carmeliet, die met vacan-
tie in Holland was geweest en naar Bra
zilië terugkeerde. Pater Goddyn heeft in
Brazilië zijn studies gemaakt en is in de
Orde van de Carmelietei. getreden.
Pater Goddyn keert weer na eenigen tijd
in ons land te hebben doorgebracht, naar
Brazilië terug.
VIJFTIGJARIG JUBILEUM
J. LINA.
Zooals reeds eerder gemeld, zal het op 1
Januari a.s. vijftig jaar geleden zijn, dat
de heer J. Lina zijn werkzaamheden als
kruier aan het station alhier begon.
'n Halve eeuw is een lange tijd en er is
sindsdien heel wat veranderd.
't Moge dan waar zijn, dat een kruier
een kruier gebleven is, daarmee is ook zijn
onmisbaarheid voor het reizend publiek
vastgesteld. Zonder hem staat de reiziger
hulpeloos.
En in die vijftig jaar heeft Lina heel wat
menschen bediend, heeft h j heel wat men
schen op reis geholpen om te genieten van
vacanties.zonder zelf ooit het ware va-
cantiegenot te hebben gesmaakt. Daar was
geen tijd voor en een vrij dagje in het win
terseizoen was alles, waarop de a.s. jubila
ris zich kon verheugen.
Toch kan Lina met genoegen aan den
goeden ouden tijd terugdenken en hij wist
ons met veel smaak daarvan te vertellen
toen hij het b.v. had over de studenten.
Want de studenten waren ook zijn klan
ten en zelfs niet alleen hun bagage maar
ook de „heeren zelf'. Immers, het gebeur
de wel, wanneer de laatste trein hier
was gearriveerd en er geen rijtuigen
auto's waren er toen nog niet aan het
station meer stonden, dat Lina 'n stelletje
studenten op zijn handwagen naar huis
moest brengen.
'n Achttal stationschefs heeft de heer
Lina in die vijftig jaar meegemaakt.
Nu bij zijn vijftigjaiig jubileum heeft
zich een comité gevormd om den heer Lina
te bewijzen hoezeer zijn werk op prijs ge
steld is. Ip dit comité had o.m. ook de
thans overleden oud-burgemeester jhr. de
Gijselaar zitting.
Verder werden verschillende vooraan
staande perscnen bereid gevonden mede in
het comité z;tting te nernen.
De huldiging van der heer Lina zal
plaats hebben op Nieuwjaarsdag, des mor
gens te half elf, in de derde klas wacht
kamer van het station.
Dit nummer bestaat uil
vier bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
De strijd om Terael. (2de blad).
De hoofdstad van Sjantoeng in Japan-
sche handen, ,2de blad).
Groote brand te Londen bij His Master's
Voice. (2de blad).
De Fransche componiet Maurice Ravel
overleden. (2de blad).
Binnenland
Inbraak bij een zwendelbank. (4de blad)
Moordenaar gearresteerd, (4de blad),
in-
DE WERELD IN
VOGELVLUCHT
Het 3s een wedstrijd geworden rondom
Teruel, een bloedige, verwoede en onspor
tieve wedstrijd. De nationalisten rukken
langzaam maar zeker op door het geberg
te om de door de linksche regeeringstroe-
pen omsingelde stad te ontzetten. Zij drei
gen op hun beurt de omsingelaars weer
te omsingelen en dezen zetten nu alles op
haren en snaren om den laatsten tegen
stand van de belegerden te breken. De
laatste berichten van het Teruelfront wij
zen op een toenemende felheid van de roo-
de aanvallen op de oude stad, waar de ver
dedigers nog stand houden. Volgens an
dere mededeelingen vermoedt „men", dat
Franco voornemens is, aan dit front een
groot offensief te 'ontketenen, dat samen
zou vallen met een groot offensief op een
ander front. Het is mogelijk, dat dit ver
moeden juist is, maar het is ook heel goed
mogelijk, dat het bericht een proefballon
netje is, om verwarring te brengen in de
roode gelederen.
In China hebben de Japanners Tsinan,
de hoofdstad van de provincie Sjantoeng
ingenomen. Hiermede bevinden zich thans
de hoofdsteden van de vijf Noord-Chinee-
sche provincies in Japanschi handen. De
Japanners rukken nu verder op naar
Tsjingtau en bereiden zich voor op krijgs
operaties in het Zuiden. Het zal wel in de
bedoeling liggen om de geheele kuststrook
te bezetten, teneinde de vroegere Nan-
king-regeering te berooven van haar in
komsten, die voor het allergrootste deel
bestaan uit de opbrengst van de maritieme
douane, van het zout-monopolie en van de
spoorwegen.
DE GIJZELING VAN DEN HEER
HANSEN.
Met twaalf dagen verlengd.
De rechtbank heeft het verzoek van den
heer C. L. Hansen tot opheffing van de
gijzeling afgewezen en heeft vandaag de
gijzeling voor den duur van twaalf dagen
verlengd.
DESERTEURS UIT HET FRANSCHE
VREEMDELINGENLEGIOEN.
ORAN, 28 Dec. (A. N. P.). In den nacht
van Zaterdag op Zondag zijn vijf soldaten
van het Fransche Vreemdelingenlegioen
gedeserteerd, na het kruithuis van Ain el
Had jar te hebben geplunderd. Op den weg
hielden zij een auto aan, waarin een ka
pitein van het legioen zat, deze werd ge
bonden op den weg achtergelaten. De gen
darmen van Sidi bel Abbes bouwden een
versperring op den weg bij Tilmoeni, de
deserteurs trachtten er in volle vaart door
heen te rijden, doch de auto kwam tot
staan. De inzittende sprongen eruit en
vluchtten het bosch in. De gendarmen ont
vingen versterking en zetten hen na. Te
gen het einde van den middag werden
drie vluchtelingen gezien, die de gendar
men met schoten begroetten. De gendar
men beantwoordden dit vuur. waardoor
één der deserteurs werd gedood en een
ander ernstig gewond. Twee anderen wer
den later gearresteerd, de vijfde is ver
dwenen. De deserteurs verklaarden, dat
zij voornemens waren naar Spaansch-Ma-
rokko te vluchten.
