Een protest van den Paus
aan den voor-avond
van Kerstmis
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
WAT IN DUITSCHLAND GESCHIEDT
GELOOFSVERVOLGING
IS
BINNENLAND
29ste Jaargang
MAANDAG 27 DECEMBER 1937
No. 8914
S)e ÊciclóeheSaii/fca/nt
DE ABONNEMENTSPRIJS
bedraagt bl| vooruitbetaling]
Voor Leiden 19 cent Der weekJ 'i£0 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week S 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver»
krügbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummer# 6 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 93S, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003. POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT]
Gewone Advertentlèn 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES "an ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: f£0.5G
Dll nummer
vier bladen.
bestaal uil
V Kerkgebouwen en
vergaderzalen
De S.D.A.P. heeft weer de gebruikelijke
Kerstvergaderingen gehouden-
In de Kerstvergadering te Amsterdam
wees ir. Albarda er op, dat millioenen
menschen op Kerstmis bijeenkomen „in
kerkgebouwen en vergaderzalen, wier
denken gericht is op de verheven bood
schap van tweeduizend jaar geleden: vre
de op aarde. Waar deze gedachte tevens
een vurige hoop uitdrukt, is er geen te
genstelling tusschen de kerker, en onze
vergaderzalen'' aldus spr.
Neen, er behoeft geen tegenstelling
te zijn tusschen kerkgebouwen en verga
derzalen. Maar er is tegenstelling tus
schen „de kerken en onze vergaderzalen"
wanneer deze vergaderzalen de plaats
gaan innemen van de kerken! En er is
ook een in 't oog springende onder
schatting van de kerken, als naen deze
op één lijn stelt met vergaderzalen!
Spreken en beraadslagen, vergaderen,
om te komen tot wat men in ernst en in
geweten goed acht, is, ongetwijfeld, prij
zenswaardig. Maar 't is toch heel wat an
ders en heel wat minder, dan.,,, bidden!
Onbewust en ongewild heeft ir. Albarda
Wel héél scherp gesteld de tegenstel
ling tusschen Christendom en Socialis
me in deze vereenzelving van vergader
zalen en kerken.
Waar Koos Vorring ïn de Kerstvergade
ring te 's-Gravenhage verklaarde, dat
tienduizenden, die op positief (wij
spatieeren Red. L. Crt.) christelijk stand
punt staan, bü de verkiezingen rood heb
ben gestemd, daar overdreef hij zeker
wat het aantal betreft. Maar die chris
tenen, die sympathiseeren met of steunen
het socialisme, moeten toch wel tot ern
stige bezinning worden gebracht,
als zij, al is 't maar slechts even, hebben
nagedacht over uitlatingen als de hierbo
ven geciteerde van ir. Albarda!
„Religieus socialisme, christelijk socia
lisme zijn uitdrukkingen, die een tegen
spraak insluiten; het is onmogelijk dege
lijk katholiek te zijn en tegelijk socialist
In den waren zin van het woord" aldus
Pius XI in „Quadragesimo Anno".
Op de Kerstvergaderingen van de S. D.
A. P. is heftig gefulmineerd tegen de
rechtsche partijen, die haar steun hebben
gegeven aan de versterking der defensie,
zooals de Regeering deze had voorgesteld
en noodzakelijk achtte.
Voorheen was de S.D.A.P. anti-milita
ristisch: geen man en geen cent voor het
leger.
Nu is dat anders geworden: wél man
nen en wèl centen voor het leger.
Maar niet zooveel mannen en niet zoo
veel centen; als de Regeering noodig oor
deelt terwijl men de overtuiging der
Regeering niet met zakelijke argumenten
kan ontzenuwen of weerleggen! Dat kan
men blijkbaar niet; dat beproeft men ook
niet.
Zeker, iedere partij, ieder we mogen
zeggen: respectabel vaderlander betreurt
het diep, dat er zoo veel voor de defensie
moet worden geofferd; ieder zou zoo erg
graag zien, dat heel veel van dat geld
voor andere uitgaven zou worden ge
bruikt.
Maar als men voor nat. bewapening Is
en dat verklaart de S.D.A.P. vandaag
te zijn dan mag men niet zulk een ge
makkelijke, zulk een goedkoope cri-
tiek uitoefenen op de feitelijk door de
Regeering voorgestelde bewapening!
Het „geen man en geen cent" van de
vroegere S.D.A.P. was tenminste een vier
kante houding. De tweeslachtigheid van
vandaag is verre van verheffend! 't Is al
lerduidelijkst, dat men wil eten van twee
wallen. Dat is.... „politiek"!
ONZE „POLITIEK" IS NIET VAN DEZE WERELD
DE PAUS NOEMT DE DINGEN BIJ HUN
NAAM.
Zooals wij reeds hebben medegedeeld,
heeft Z. H. de Paus aan den voor-avond van
Kerstmis de te Rome aanwezige kardinalen
ontvangen, die aan Z. Heiligheid hun
Kerstwenschen kwamen aanbieden, en in
zijn antwoord in 't bijzonder gesproken
over de geloofsvervolging in Duitschland.
Wij moeten, aldus de H. Vader, aan ons
woord van dank enkele opmerkingen toe
voegen, en wel een opmerking over feiten
en een over beginselen, en tenslotte moeten
wij een woord van protest laten hooren, van
ernstig protest.
Wat de feiten betreft: dit bestaat aller
eerst in het vaststellen, dat er in Duitsch
land een werkelijke geloofsvervolging be
staat, niettegenstaande sommigen het te
gendeel beweren.
Wat de beginselen betreft: Ons woord
hierover bestaat In de ontkenning van de
beschuldiging, welke door sommigen tegen
de Kerk wordt geuit, dat zij zich niet be
zig houdt met den godsdienst, doch met de
politiek. De Heilige Vader protesteert krach
tig tegen deze beschuldiging. Hij bevestigt,
dat de actie van de Kerk geen politieke
actie is, dat zij niets met politiek te maken
heeft en uitsluitend godsdienstig is.
„Wij willen niet, aldus de H. Vader, dat
men van ons kan zeggen wat de geschied
kundige zegt, dat in een oogenblik van
groote decadentie „Vera etiam rerum per-
didimus nomina". („Wij hebben de zaken
zelfs niet bij haar waren naam genoemd".)
Wij zullen dus de dingen bij hun
naam noemen. Er bestaat in Duitsch
land een vervolging, een vervolging,
zooals er nog zelden is geweest, zoo
verschrikkelijk, zoo ernstig en zoo
vruchtbaar in haar kwade gevolgen.
Er is een vervolging en het Is treurig
te moeten zeggen, dat hierbij noch ge
weld noch hinderlaag en leugen ont
breken..
Wij willen niet langer stilstaan by deze
treurige zaken. Wy willen er alleen aan
toevoegen en wel voor hen, die twijfelen,
dat, wanneer Hij spreekt over zoo ernstige
zaken, welke zoo nauw betrekking hebben
op zijn verantwoordelijkheid als plaatsver
vanger van Christus, de Paus wel goed in
gelicht moet zijn.
De Paus voegde hieraan toe, dat hij wei
nig landen zoo goed kent als Duitschland
in alle uitingen van zijn geestelijk en so
ciaal leven. Daarom is het voor Hem dub
bel treurig, dat men hier voortgaat met fou
ten tegen de waarheid te maken.
Geen politiek In de Kerk,
Men heeft gezegd, dat de katholieke gods
dienst niet meer is, wat hij is geweest, doch
dat hij politiek is geworden en zich niet
meer bezig houdt met godsdienst, doch met
politiek. Met deze politiek wil men de ver
volging rechtvaardigen, alsof dit een mid
del van verdediging is. Geliefde zonen,
Onze Heer Jezus Christus wilde dezelfde
beschuldiging ondergaan toen Hij voor Pi-
latus werd gevoerd als volksopruier en
vijand van den Keizer. Pilatus heeft de kern
van de zaak goed begrepen, hoewel hij haar
eerst niet scheen te begrijpen of deed alsof
hy ze niet begreep: De vraag „Zijt gij ko
ning?" beteekende voor Pilatus „Gij zijt
dus een politieke leider, een politiek agita
tor?"
Onze Zaligmaker antwoordde met de
kalmte van Zijn Goddelijk woord met een
bevestiging en een ontkenning: „Mijn ko
ninkrijk is niet van deze wereld. Mijn ko
ninkrijk is niet, wat gy denkt. Indien dit
zoo was, dan zouden zij, die aan mijn zyde
staan, mij te hulp komen". Wij zouden het
zelfde kunnen zeggen van Ons.
Wij denken niet aan politiek, dit zeide
Christus, bevestigend, dat hij niet op de
wereld was gekomen om politiek te voeren,
doch om getuigenis af te leggen van de
Waarheid, van de Waarheid, welke de we
reld zoo weinig waardeert. Pilatus zelf heeft
gevraagd: „Wat is waarheid?" en ging heen.
Wij willen voor de geheele wereld
herhalen en protesteeren: Wij doen niet
aan politiek. Integendeel, Wij kunnen
de woorden van Christus herhalen:
„Indien dit zoo was, dan zouden zij, die
met Ons zijn. Ons te hulp komen".
Overal ter wereld zijn Onze lieden, heb
ben wij toegewijde zonen, geloovigen,
die God aanbidden.
Niemand van hen gelooft, dat Wij
Ons bezig houden met politiek, want
allen kunnen zien, dat Wij ons bezig
houden met godsdienst en niets anders.
Zeker, Wij moeten zeggen, dat zelfs
de eenvoudigste burger in zijn burger.,
lijk leven moet leven overeenkomstig
de wetten van God, de wetten van
Christus, Doch is dit politiek, of gods
dienst? Wij willen alleen dat ook in het
burgerlijk, in het gemeenschappelijk
en in het sociale leven de rechten van
God, die tegelijkertijd de rechten van
den mensch zijn, geëerbiedigd worden.
Dit doen Wij en zullen wij altijd doen en,
indien sommigen het tegendeel beweren,
dan is dat tegen de waarheid. Dit is juist,
wat Ons het meest smart, dat men Ons be
schuldigd, den godsdienst te verwaarloozen,
en het is een van de ergste gedachten, dat
men zooveel Eerbiedwaardige Broeders in
het episcopaat en kardinalaat beschuldigt,
den godsdienst te misbruiken voor politieke
doeleinden. Ook is het een van de ergste
gedachten, dat deze beschuldiging wordt
geuit tegen zooveel priesters en zooveel
goede geloovigen, die steeds bereid zijn, de
wetten van God te gehoorzamen en het le
ven van een goed Christen te leiden en
ook het leven van een goed burger, want
zy zijn overtuigd, dat zij hun burgerlijke
en sociale plichten moeten vervullen, niet
alleen tegenover God, doch ook tegenover
de menschen.
Wij willen hieraan niets toevoegen, doch
alleen Ons protest herhalen, dat niet na
drukkelijker en niet plechtiger kan zijn
voor de geheele wereld. Wij houden Ons
bezig met godsdienst en niet met politiek.
Wij willen dit niet doen, iedereen die wil
kan dit zien en dit getuigenis van de waar
heid moet zooveel van Onze broeders in het
bisschopsambt, zooveel priesters en broe
ders, die zoo te lijden hebben van deze
vervolging en van dezer laster, vertroos
ten".
De H. Vader voegde hieraan toe, dat Hy
hun moeilijkheden en lijden kent en Zijn
grootste smart is hen getroffen te zien in
het meest gevoelig deel van hun nobele ziel.
„Ons blijft slechts over God te bidden,
Onze oogen en Onze ziel tot Hem te kee-
ren, opdat Hij Ons te hulp kome, Hij, die
alles kan in Zyn oneindige barmhartigheid
en goedheid, opdat Hij zooveel geloovigen,
die lijden, niet alleen in het land dat Wij
genoemd hebben, doch ook in andere lan
den, helpe, dat Hij kome en een einde ma
ke aan zooveel kwaad, dat Hij zooveel men
schen op den weg der waarheid terugvoere,
die Hem alleen schijnen te kennen om
Hem te beleedigen; een verschrikkelijke
zaak, welke Ons doet denken en dit is
troostend voor Ons aan de oneindige
barmhartigheid van God, die alles duldt en
lijdt, zoodat wij weten, dat, wanneer Wij
het geduld verliezen, Wij vurig bidden
moeten voor hen, die de .oorzaak zijn van
zooveel lijden alsook voor hen, die het
slachtoffer hiervan zijn".
Tenslotte gaf de H. Vader Zyn apostoli-
schen zegen.
OEGSTGEEST.
De zeereerw. heer J. J. C. M. LOOYAARD
Benoemd tot pastoor te Oegstgeest.
DE WERELD IN
VOGELVLUCHT
Aan den voor-avond van Kerstmis heeft
Z. H. de Paus in antwoord op de Kerstwen
schen van de kardinalen gesproken over
Duitschland en de toestand daar openlijk
gebrandmerkt als een Kerkvervolging. Voor
ons is dat geen nieuws, doch het woord
Kerkvervolging is tot nu toe nog nimmer
door den Paus gebruikt. De H. Vader heeft
thans de dingen maar bij hun naam ge
noemd; wat in Duitschland gebeurt, is in
feite een Kerkvervolging ondanks alle be
weringen, dat de Kerk volkomen vrij is en
de Staat haar slechts belet om „politiek"
te voeren.
„Wij doen niet aan politiek", verklaarde
de Paus met den meesten nadruk en voor
iedereen, die de zaken eerlijk en objectief
bekijkt, is dat ook overduidelijk. Het z.g.
„politieke Katholicisme", dat men in
Duitschland zegt te bestrijden, bestaat niet;
het is een valsche vlag, welke een. zeer on
behoorlijke lading moet dekken.
Tusschen Japan en de Vereenigde Staten
is een aanmerkelijke ontspanning ingetre
den, nu Amerika de Japansche verontschul
digingen voor het incident met de „Panay"
heeft aanvaard. Weliswaar stellen de Ja-
panneezen het voor, alsof hier sprake is ge
weest van een vergissing, terwijl de Ame
rikanen zeggen, dat er van een „vergis
sing" geen sprake kan zyn geweest, maar
Washington is van oordeel, dat men daar
over niet moet blijven twisten. De schade
wordt betaald en dat is voor de Amerika
nen wel het belangrijkste.
In Palestma was het met de Kerstdagen
allesbehalve vrede. Integendeel, er is flink
gevochten in Galilea, waar de Britsche sol
daten bezig zijn, een bende gewapende Ara
bieren onschadelijk te maken.
Ook in andere plaatsen blijven de daden
van verzet en terreur aanhouden, zoodat de
Britten hun handen vol hebben, om de or
de te handhaven.
DE STRIJD TEGEN HET TERRORISME
IN PALESTINA.
JERUZALEM, 27 Dec. (A. N. P.). Gis
teren en vandaag heeft zich in het gebied
van Tiberias geen nieuwe gevechtsactivi
teit voorgedaan. De Britsche soldaten en
de politie hebben het geheele gebied en
alle daarin gelegen gebied en alle daarin
gelegen dorpen afgezocht naar verborgen
Arabische activisten. Naar verluidt zou
het aan het grootste deel der Arabieren,
die aan de gevechten hebben deelgeno
men, gelukt zijn, te ontkomen. Voor een
deel zijn zij blijkbaar de Syrische grens
gepasseerd, waar de Syrische gendarme
rie eenige gewapende Arabieren heeft aan
gehouden. De Britsche troepen zijn er dus
blijkbaar niet in geslaagd, het in den strijd
bij Tiberias tot een beslissing te laten ko
men, daar de Arabische activisten niet
vernietigd zijn. Het is hun integendeel nog
mogelijk, ondanks de afsluiting der grens,
steeds weer by verrassing op te duiken.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
Dê Paus protesteert in een Kerstbood
schap tegen de Duitsche Kerkvervolging.
£lsteblad).
Japan biedt Amerika in een antwoord
nota zijn verontschuldigingen aan over het
incident met de „Panay". De verontschul
digingen aanvaard. (2de blad).
Een ware veldslag tusschen Britsche
troepen en Arabieren in Galilea. (2de blad).
Een vliegtuig van de Air France in Bo-
hemen verongelukt (Luchtv. 2de blad).
Binnenland
Benoemingen in het Bisdom Haarlem.
(Kerknieuws 1ste blad).
Aan den vooravond van en tijdens de
Kerstdagen hadden eenige verkeersongeluk
ken plaats (4e blad).
Voetballer tijdens wedstrijd doodgeble
ven (éde blad).
De Sch, 81 nabij Dieppe gestrand (4e
blad).
Sport en Weds trilden
Athletiek: Successen van Docos bij
de Kerstveldloopen te Beverwijk (2de
blad).
Voetbal. De DHVB-wedstrijden nage
noeg alle gespeeld (2de blad).
AANTAL GEHEEL WERKLOOZEN
EINDE NOVEMBER 1937
Het Centraal Bureau voor de Statistiek
deelt de volgende cijfers mede betreffende
het aantal geheel werkloozen, bij alle or
ganen der openbare arbeidsbemiddeling als
werkzoekende ingeschreven.
Opgemerkt zij, dat niet alle werkloozen
in Nederland zich als werkzoekende bij de
openbare arbeidsbemiddeling laten in
schrijven.
aant. geheel werkl. op
het einde van
Nov.'37 Nov. '36 Oct.'37
gemeenten met:
100.000 en m. inw. 153.570 165.726 146.320
50.000—100.000 inw. 48.853 52.252 45.974
20.000—50.000 inw. 50.912 52.937 45.060
mind, dan 20.000 inw. 132.648 148.565 104.076
Totaal 385.983 419.480 340.436
Blijkens deze cijfers, was 't aantal inge
schreven werkloozen eind November
1937: 33.000 kleiner dan eind November
1936. Vergeleken bij eind October 1937
steeg het echter met 45.000, welke stijging
die van verleden jaar overtrof (25.000),
terwijl zij ook grooter was dan in 1935
(33.000).
Hierbij is gevoegd een specificatie naar
de beroepsklassen. Zooals de cijfers aan-
toonen steeg de werkloosheid in de dia
mantindustrie, de kleedingindustrie, de leer-
bewerking en de voeding- en genotmidde-
lenbedrijven boven die van verleden jaar.
OPLEIDING CAFE- EN RESTAURANT-
PERSONEEL.
Vanochtend werd in Utrecht de eerste
openbare les van den vakcursus voor café-
en restaurantpersoneel onder meer bijge
woond door den heer Van Hout, vertegen
woordiger van het Departement van Socia
le Zaken uit den Haag en wethouder G D.
Zegers.
Aan het einde van deze les bracht wet
houder Zegers namens het gemeentebe
stuur van Utrecht dank aan de organisa
ties, die het initiatef namen tot dezen cur
sus en hulde aan allen, die er aan mede
gewerkt hadden, dat deze cursus zooveel
succes opleverde. De heer van Hout bracht
namens de regeering dank aan het gemeen
tebestuur van Utrecht, dat op zoo snelle
en doortastende wijze dezen cursus had in-
gesteld. Spreker stelde Utrecht tot voor
beeld van alle andere gemeenten in den
lande, waar men, ondanks de groote be
hoefte, nog niet zoo ver had weten te ko
men.
