29ste Jaargang
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BINNENLAND
78 Schoolkinderen
verbrand
DINSDAG 21 DECEMBER 1937
No. 8910
3)e ^clócfie (Bou^ont
DE ABONNEMENTSPRIJS
bedraagt bl| vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent Der week2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post f 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad Is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal btf
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 1
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT!
Gewone Advertentlën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES "an ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: 0.50
Fouten aan ons
politiek stelsel
De overgroote meerderheid van het Ne-
cierlandsche volk wil geen dictatuur in
welken vorm dan ook.
Ook zonder de stembus zouden wij met
zekerheid deze geestesgesteldheid van ons
volk hebben kunnen co*istateeren.
De stembus heeft een allerduidelijkste
bevestiging gegeven van deze meening.
Ons volk wil een gezonden volksin
vloed naast een sterk gezag.
Op „gezond" en op „sterk" leggen wij
den nadruk.
Nu is 't een onweersprekelijk feit, dat de
volksinvloed zich lang niet altijd op ge
zonde wijze manifesteert; dat m.a.w. op onze
parlementaire democratie vele smetten
kleven.
Dit moeten wij inzien; daarvan moe
ten wij overtuigd zijn.
Niet om er een onlogische conclusie
uit te trekken, niet om met het badwater
het kind weg te spoelen, niet om met die
fouten ook de parlementaire democratie
zélf wèg te werken! Dat zou dwaas zijn.
Wij moeten deze logische conclusie
trekken: alle krachten moeten er op ge-
rxht zijn, om de parlementaire democratie
zooveel mogelijk van haar fouten te zui
veren
Wij hebben die fouten al meermalen aan
gewezen.
Een dier fouten is gelegen in het feit,
dat de politieke partijen vaak èl te ingeno
men zijn met zichzelf dat zjj niets
dan goeds zien in zichzelf en niets
dan kwaads in anderen. Daardoor wor
den neutrale zaken vaak belachelijk „ver
politiekt".
Een andere fout kan dikwijls geconsta
teerd worden in de manier, waarop men in
vertegenwoordigende lichamen den politie-
ken tegenstander politieke tegenstander,
omdat hij tot een andere politieke partij
behoort bejegent. Manieren van debattee-
ren, die in een besloten kring van anders
denkenden eenvoudig ontoelaatbaar zouden
worden geacht, schijnen vaak in vertegen
woordigende lichamen niet alleen als ge
oorloofd, maar zelfs als cordaat te worden
beschouwd! Ook hierdoor wordt de parle
mentaire democratie erg naar beneden ge
haald!
Vanzelfsprekend hebben wij hier slechts
enkele gedachten aangestipt wij hebben
over hetzelfde al 'ns uitvoeriger geschreven.
DE WERELD IN
VOGELVLUCHT
De roode regeering van Spanje heeft
dezer dagen een onverwacht offensief ge
opend op Teruel, de vooruitgeschoven
punt, waarmee 't gebied van Franco steekt
in het nog door de linkschen bezette ge
deelte van Spanje. Dit linksche offensief
dreigt de stad af te knijpen van het Franco
gebied. Zoo plotseling was deze aanval en
zoo goed was het offensief voorbereid, dat
het een volkomen verrassing vormde voor
de rechtsche troepen, die blijkbaar niet de
bedoeling hadden, om van daar uit het
linksche gebied In tweeën te snijden, zoo
als verwacht werd na de definitieve ver
overing van Noord-Spanje. Want er waren
daar geen rechtsche troepenconcentraties.
Na de bezetting van de heuvels en de dor
pen Concud en Villastar was de omsinge
ling der stad een feit. Op het oogenblik
spelen de gevechten zich at in ae onmid
dellijke nabijheid der stad, welker verde
diging vergemakkelijkt wordt door het
feit, dat Teruel op een hoogte gelegen is.
De troepen van Franco verdedigen zich met
behulp van talrijke automatische wapens,
als gevolg waarvan de gevechten buiten
gewoon bloedig zjjn.
Naar het rechtsche opperbevel verklaart,
is hier sprake van een operatie, welke be
oogt, den grooten algemeenen aanval, die
generaal Franco heeft voorbereid, te ver
ijdelen. Men voegt er evenwel aan toe,
dat dit doel niet bereikt zal worden, daar
de plannen van den rechtschen generalen
staf tot op den letter en zonder de minste
wijziging gevolgd zullen worden. Teruel
zal uitsluitend met troepen uit dezen sec
tor verdedigd worden.
De positie der stad schijnt niettemin
moeilijk te zijn en veel overeenkomst te
EEN KERSTBOOM VOOR PRINSES EN
PRINS.
H Ede Koningin heeft hem zelf gebracht.
Zooals gemeld, heeft H. M. de Koningin
Maandag weer een bezoek gebracht aan
het Prinselijk Paar in het Burgerzieken
huis te Amsterdam.
In een open auto had H. M. den tocht
van Den Haag uit gemaakt. In den auto
had zij een kerstboom en enkele doozen
versieringen meegebracht, om die in of bij
de kamer van den Prins te plaatsen.
BROODVERKOOPERSBEDRIJF.
SPERREGELING AFGEKONDIGD.
De Minister ran Economische Zaken
heeft bepaald, dat het verboden is een
inrichting, waarin het broodverkoop-
persbedrijf al dan niet uitsluitend zal
worden uitgeoefend, voor zoover die
uitoefening betreft, te vestigen zonder
vergunning van den minister.
Onder de uitoefening van het broodver-
koopersbedrijf wordt voor de toepassing
van deze beschikking verstaan het in voor
raad hebben anders dan voor eigen ge
bruik, of het aan het publiek verkoopen
van brood, anders dan uit eigen bakkerij
afkomstig, met uitzondering van het in
vorraad hebben of het aan het publiek ver
koopen van brood, uitsluitend dan wel in
hoofdzaak bestemd voor verbruik ter
plaatse.
DE WINKELS OP HET KERSTFEEST
GESLOTEN!
Met een beroep op de Christelijke men
taliteit van het Nederlandsche publiek,
wenscht het bestuur van den Nederl. R.K.
Bond van Handels-, Kantoor- en Winkel
bedienden „St. Franciscus van Assisië",
gaarne de verwachting uit te spreken, dat
op Zaterdag a.s. over het geheele land
mede door algemeene sluiting der win
kels de viering van het Feest van Chris
tus Geboorte tot uiting kome.
Dit mag in overeenstemming met een
goede traditie worden geacht, waarmede
niet gebroken mag noch behoeft te wor
den in verband met de omstandigheid, dat
de huidige winkelsluitingswet slechts ge
wag maakt van sluiting der zaken op den
gewonen Zondag, alhoewel de bepalingen
omtrent het later openhouden der zaken
op voorafgaande dagen er kennelijk op
wijst, dat ook de wetgever sluiting op den
eersten Kerstdag tot uitgangspunt koos.
Waar het bestuur weet, dat het boven
staande in overeenstemming is met den
wensch van het overgroote deel der Ne
derlandsche bevolking, wordt op hare
medewerking bij voorbaat gerekend.
DE TWEE TON-ACTIE VOOR
HET KIND.
Vele inzendingen op de puzzle.
De centrale commissie voor den verkoop
der weldadigheidspostzegels in Nederland
deelt ons mede, dat op de puzzle voor het
misdeelde kind, welke omstreeks 11 De
cember in zeer vele dagbladen en perio
dieken is verschenen, reeds vele oplossin
gen zijn binnengekomen. In verband met
terzake gestelde vragen, wordt er de aan
dacht op gevestigd, dat het geoorloofd is,
meer dan een oplossing in te zenden; elke
oplossing, op een briefkaart geschreven
moet voorzien zijn van twee kinderzegels
van 5 cent (kostprijs 8 cent per stuk). De
termijn van inzending blijft bestaan tot
25 December; deze wordt niet verlengd.
De commissie verwacht, dat iedereen
zal willen helpen om een opbrengst van
twee ton voor de misdeelde jeugd te krij
gen en dat men daartoe kinderzegels zal
koopen. Inzendingen aan het adres: Nico-
laistraat 17, den Haag.
De prijzen zullen voor 31 dezer worden
verzonden; de toewijzing geschiedt ten
overstaan van den notaris mr. S. K. D. M.
van Lier te 's-Gravenhage.
vertoonen met die van Oviedo en Huesca.
In ieder geval zou een eventueele verove
ring van de stad weinig invloed hebben
op den algemeenen gang van zaken.
Ludendorff zal morgen ter aarde be
steld worden. Hij zal begraven worden
met militaire eer op het kerkhof te Tutzing,
waar de generaal gewoond heeft. Zijn
stoffelijk overschot zal derhalve niet rus
ten naast dat van Hindenburg in het mau
soleum van Tannenberg.
PROF. DR. F. BUYTENDIJK.
In de Katholieke Kerk opgenomen.
Gistermiddag is in de Lieve Vrouwekerk
te Groningen, naar „De Tijd" meldt, prof.
dr. F J. Buytendijk, hoogleeraar in de phy-
siologie en histologie aan de rijksuniversi
teit aldaar opgenomen in de Katholieke
Kerk.
Prof. Buytendijk, die zich een groote in
ternationale bekendheid verwierf als ont-
leder van de psychologie der dieren, en die
lid is v. d. Pauselijke academie van weten
schappen, werd 29 April 1887 te Breda ge
boren en studeerde medicijnèn te Amster
dam, waar hij in 1918 promoverde op een
proefschrift getiteld „Gewoon te vorming bij
dieren". In hetzelfde jaar werd hij benoemd
tot lector aan de "rije Universiteit te Am
sterdam. In 1919 werd hij hoogleeraar aan
de vrije Universiteit in de biologie en de
algemeene psychologie, hij bleef het tot
1923, toen hij te Groningen benoemd werd
aan de Rijksuniversiteit. Talrijke publica
ties, meest op 't gebied der rierenpsycholo-
gie, echter ook gedeeltelijk van paedago-
gischen en van algemeen biologischen aard,
heeft prof. Buytendijk doen verschijnen.
Van huis uit geloovig christen, toonde
prof. Buytendijk in al zijn geschriften een
sterk religieus temperament. Hij leerde het
katholicisme kennen in den omgang met
buitenlandsche geleerden als Jacques Mari-
tain, Max Schils met wien hij hartelijk
bevriend was en wiens geestelijke nalaten
schap hij mede verzorgde Romano Guar-
dini Max Picard, Ag Gemelli. Zijn volgend
werk, handelend over de algemeene grond
slagen van de biologie, zal het licht zien in
de bekende Philosophischt Bibliotheek, uit
gegeven door Dekker en Van de Vegt te
Nijmegen en Utrecht voor Nederland, door
den Standaard-Boekhandel te Brussel voor
België. Het zal begin 1938 verschijnen.
Prof. Buytendijk weid sub conditione
gedoopt door pater Vroom S.J.
VRACHTVERDEELING IN DE
BINNENSCHEEPVAART.
Wetsontwerp te verwachten, waarin aan de
bezwaren wordt tegemoet gekomen.
Bij de Tweede Kamer is ingediend een
wetsontwerp tot wijziging van de wet van
5 Mei 1933, houdende tijdelijke maatrege
len ter bevordering van een zooveel moge
lijk evenredige vrachtverdeeling in de bin
nenscheepvaart.
In de memorie van toelichting zegt de
minister, dat artikel 13 van de wet op de
zooveel mogelijke evenredige vrachtver
deeling voorschrijft, dat vóór 1 Januari
1938 aan de Staten-Generaal een voorstel
van wet zal worden gedaan, waarbij in
trekking van deze wet, zoomede de over
gang tot den normalen toestand, zal wor
den geregeld.
Bij deze aan de crisispachtwet ontleende
bepaling is men destijds blijkbaar uitge
gaan van de gedachte, dat de buitenge
wone omstandigheden, die aanleiding ga
ven tot het indienen van het wetsontwerp,
vóór of op 1 Januari 1938 zouden hebben
opgehouden te bestaan, althans dermate in
kracht zouden zyn verminderd, dat een
overgang naar den normalen toestand
waarbij men afschaffing van de evenredige
vrachtverdeeling zonder meer op het oog
had kon worden voorbereid.
Dit uitgangspunt is door den gang van
zaken niet houdbaar gebleken. De toestand
van de binnenscheepvaart is nog niet be
vredigd geworden. In verband hiermede
en tevens met den steeds dringender wor
denden eisch van een algemeene vervoer-
coördinatie kan thans met de intrekking
van voornoemde wet niet gepaard gaan een
regeling tot overgang naar den „normalen
toestand" in den zin van vrij vervoer, maar
zal de overgang geregeld worden naar den
toestand van vervoerscoördinatie.
Een desbetreffend wetsontwerp, waarbij
tevens er naar gestreefd is om aan de be
zwaren tegen de huidige regeling zooveel
mogelijk tegemoet te komen, is in voor
bereiding. Daer echter de indiening niet
vóór 1 Januari aanstaande kan ge
schieden, strekt het bijgaand wetsvoor
stel tot verlenging van den in artikel 13
van de wet van 5 Mei 1933 gestelden termijn
van 1 Juli 1938 en tevens tot het doen ver
vallen van den eisch, dat by de intrekking
dier wet de overgang geregeld wordt naar
den normalen toestand.
BIGGENMERKEN.
Wij vernemen van bevoegde zijde, da't het
aantal aangebrachte blggenmerken in de
week van 6 tot 11 December 1937 bedroeg
34.253, tegenover 31.369 in de overeen
komstige week van het vorige jaar.
Van de toekenning 1937 zijn van 1 Janu
ari tot 11 December in totaal aangebracht
1.746.097 merken, tegenover 2.025.916 mer
ken in de overeenkomstige periode van
1936.
DE AMSTERDAMSCHE STADHUIS
PRIJSVRAAG.
De vier uitverkorenen.
Zooals Zaterdag jl. gemeld werd, heb
ben B. en W. van Amsterdam besloten,
overeenkomstig de conclusies van de jury,
die de inzendingen voor de Amsterdamsche
Stadhuisprijsvraag had te beoordeelen, vier
inzenders, wier ontwerpen daartoe door de
jury waren uitverkoren, op te dragen, hun
plannen verder uit te werken teneinde
daaruit een verdere keuze te doen of door
samenvoeging van verschillende elementen
uit de nader uitgewerkte ontwerpen tot een
definitief plan voor den bouw van het
nieuwe Amsterdamsche stadhuis te komen.
Hedenmiddag zyn in 'n ten stadhuize ge
houden bijeenkomst de vier enveloppen
met de motto's der bekroonde inzendingen
geopend.
De inzenders van de motto's onderschei
denlijk waren de architecten:
„13659": ir. H. T. Zwiers, te Haarlem.
„Meron": Marius Duintjer en Auke Kom-
ter beiden te Amsterdam.
„Anangke": J. F. Staal en Arthur Staal,
vader en zoon, te Amsterdam.
„Belfort": J. F. Berghoef, te Aalsmeer en
J. J. M. Vegter te Leeuwarden.
UIT HET BLOEMBOLLENBEDRIJF.
Enkele bepalingen van het collectiefcontract
Het voorloopig collectief contract voor
het bloembollenbedrijf waarover dezer da
gen de onderhandelingen zjjn beëindigd,
bevat de volgende bepalingen.
Het loon wordt in de zomermaanden ver
hoogd met 1.50 per week; in de winter
maanden met 0.50 per week, doch in de
laatste maanden moet de helft der verhoo
ging wederom worden afgedragen voor het
kin derby slagfonds.
Over het geheele jaar zal de vrije Zater
dagmiddag te 1 uur) worden ingevoerd.
In de Meimaand is de arbeidstijd be
paald van 7 uur tot 7 uur (voorheen van 6
uur tot 7 uur).
In het voorloopig contract is voorts een
verbod opgenomen van overwerk voor
vrouwen en meisjes.
Afschaffing bodekosten; opheffing lokaal
telegramtarief.
Met ingang van 1 Januari 1938 zullen de
bodekosten vallende op de bezorging van
telegrammen in Nederland buiten de kos-
telooze bestelling der telegraafkantoren en
-stations bij wijze van proef geheel voor
rijksrekening worden genomen. Eveneens
is dit het geval met de extrakosten voor
bezorging van een telefoonoproepbericht
buiten de kostelooze bestelkring. Met in
gang van dezelfde datum zal eveneens bij
wijze van proef het verlaagde tarief voor
locaaltelegrammen wcrder. afgeschaft Voor
deze telegrammen wordt alsdan derhalve
het gewone tarief voor een binnenlandsch
telegram berekend.
Van de N. S. B. naar Zwart-FronL
Prof. dr. J. H. Valckenier Kips, oud-
hoogleeraar aan de Technische Hoogeschool
in het Staats- en Administratief recht, die
onlangs uit de N. S. B. is getreden, is thans,
blijkens het orgaan van Zwart-Front (lei
der Arnold Meyer), tot deze „beweging"
toegetreden.
Rotterdamsche Lloyd Rapide.
De Rotterdamsche Lloyd Rapide in aan
sluiting op het mailschip „Sibajak" wordt
Woensdag 22 Dec. om 14.06 in den Haag
verwacht.
Deze Rapide zal in twee treinen rijden,
welke kort na elkander zullen aankomen.
ONTPLOFFING IN EEN
JAPANSCHEN TUNNEL.
TOKIO, 21 Dec. (A. N. P.). Tijdens het
aanleggen van een tunnel voor den onder-
grondschen spoorweg bij het station Sjim-
bashi heeft zich een gasontploffing voor
gedaan, waarbij ®en zestigtal menschen
werd gewond en tien paarden verbrand
den.
De straat werd op de plaats van de ont
ploffing over een lengte van honderd me
ter open gescheurd.
TOKIO, 2 December. (A.N.P.) De ont
ploffing die zich vanmorgen in het cen
trum van Tokio heeft voorgedaan, is ver
oorzaakt doordat in verband met de werk
zaamheden aan den in aanbouw zijnden on-
dergrondschen spoorweg vallend gesteer
te terecht kwam op een gasbuis. Naar thans
wordt gemeld, worden drie personen ver
mist en vijf personen, waaronder brand
weerlieden gewond. Tien huizen zijn in de
asch gelegd.
OH nummer beslaat uit
drie bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
Het rapport van v. Zeeland zal weldra
gepubliceerd worden. (2de blad).
Engeland erkent de voorloopige regee
ring van Pelping niet. (2de blad).
De omsingeling van Ternel. (2de blad).
In een Japansche school zijn bij een
brand 78 schoolkinderen omgekomen. (1ste
blad).
Mn.
Binnenland
De reorganisatie van de „Alg. Vereen!»
ging voor Bloembollencultuur" is aange
houden. (3de blad).
Afgekondigd is een sperregeiing voor
het broodverkoopersbedrijf. (1ste blad).
De vrachtverdeeling in de binnenscheep
vaart (1ste blad).
De Kamer van Koophandel en Fabrie
ken voor Rijnland over het drinkwaterka
naal der L. D. M. (3de blad).
De zeereerw. pater v. d. Tempel O.P. is
plotseling overleden. (Kerkn., 3de blad).
De burgemeester van 's-Gravenhage
over de gijzeling van den journalist
(3de blad).
ONTWERP KINDERBIJSLAGWET.
De Regeeringspersdienst meldt:
Het in de Troonrede aangekondigde
wetsontwerp in zake de toekenning van
kinderbijslag is thans door den Minis
ter van Sociale Zaken bij den Hoogen
Raad van Arbeid aanhangig gemaakt
BIJ EEN BRAND IN JAPANSCHE
SCHOOL.
In de ten Zuiden van Osaka gelegen pro
vincie Makayama (Japan) is een volks
school door brand geheel vernield. Naar tot
nu toe werd bericht zijn 78 schoolkinderen
hierbij om het leven gekomen.
Omtrent de brand in de school te Minami
Tomita, in de provincie Makayama, wordt
nader gemeld, dat de brand is te wijten
aan onvoorzichtigheid. Een film over den
strijd in China vatte vlam en het gebouw
ging geheel in vlammen op. De school was
voornamelijk gevuld met leerlingen en hun
familie. Tot nu toe zijn 78 lijken herkend.
DE TERREUR IN PALESTINA
DUURT VOORT.
JERUSALEM, 21 Dec. (A. N. P.). De
strijd tusschen de politie en gewapende
benden in het gebied van Tulkarem duurt
voort De politie heeft verscheidene ver
dachten gearresteerd.
Twee huizen van bendeleiders zijn met
dynamiet opgeblazen.
Zondag is een Joodsche politie surnume
rair door een gewapende bende opgelicht
in de nabijheid van de kolonie Kfar Hit
tin. Zijn lijk is thans in een wadi gevon
den.
