DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BERICHT
Mgr. Hopmans ontvangt het bestuur
van de internationale Unie der
Katholieke Pers te Breda
Vergadering
Partijraad R.K.
Staatspartij
29ste Jaargang
ZATERDAG IS DECEMBER 1937
3)e £eidó<^(Soii/tai/ttt
DE ABONNEMENTSPRIJS
bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent Der weekt 2.50 per kwartaal
Bu onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, btf
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 li
GIRONUMMER 103003. POSTBUS No. 11
Dit nummer bestaat uit vlji
bladen, w.o. geïllustreerd
Zondagsblad.
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT I
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
sing--. Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES "an ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: 0.50
De leerlingen-schaal
Er is in den laatsten tijd zooveel geschre
ven over den leerlingen-schaal, dat ieder
een nu wel weet, wat er mede bedoeld
wurdt.
Het is juist twee jaar geleden, dat de
Tweede Kamer zich vereenigde met den be
zuinigingsmaatregel van een nieuwen
leerlingen-schaal bij het lager onderwijs
waarmede toen een besparing van ongeveer
3 millioen werd verkregen.
Die leerlingen-schaal werd toen:
tot 40 leerlingen 1 onderwijzer,
van 41 tot 80 leerlingen 2,
van 81 tot 130 leerlingen 3,
van 131 tot 185 leerlingen 4 en boven de
185 ten minste 5 onderwijzers, met l on
derwijzer voor iedere 50 leerlingen boven
de 186.
De afgevaardigden van de R.K. Staats
partij in de Tweede Kamer en ook anderen
hebben bepleit een terugkeer tot den schaal
van vóór December 1935 gezien de droe
ve ervaring, die de nieuwe schaal in de
praetijk heeft gebracht.
De Regeering schijnt echter dèt niet te
willen, omdat het te duur is.
En nu heeft de heer Tilanus, de onder-
wijs-specialist der C.H. fractie, gepoogd een
brug te slaan.
De Lager-Onderwijswet bepaalt (art. 56
lid 2) dat in bijzondere gevallen, den On
derwijsraad gehoord, mede Rijksvergoeding
kan worden verleend voor een jaar of een
gedeelte van een jaar voor een of meer
onderwijzers boven het aantal, waarop ge
meente of schoolbestuur volgens den hier
voor afgedrukten staat recht heeft. Pas dit
artikel soepeler toe, adviseerde genoemde
afgevaardigde, met name als het aantal
leerlingen in den loop van het leerjaar
boven de 185 stijgt. Is dat nóg te duur, ver»
goed dan het salaris van een kweekeling
met akte tot een bedrag van bijvoorbeeld
600 'sjaars, indien het aantal leerlingen
boven genoemden maximumgrens uitgroeit
Wat zal de Regeering doen.
O.i. lijkt het zeker, dat zij de voor haar
geslagen brug een eindje zal bewandelen.
Of zij zoo ver zal gaan, dat zij de fractie
der R.K. Staatspartij zal ontmoeten moe
ten wij, helaas, betwijfelen.
Woensdagavond zal de minister van On
derwijs ons uit de onzekerheid brengen.
Zij die zich per 1 Januari a.s.
op „De Leidsche Courant"
abonneeren, ontvangen de
voor dien datum verschijnende
nummers GRATIS.
DE ADMINISTRATIE
Bij gelegenheid van het 10-jarig be
staan der K. W. P. kwam de Internatio
nale Unie der Katholieke Pers gisteren in
vergadering bijeen te Breda ter bespre
king van het Programma van het Derde
Internationaal Congres der Katholieke
Pers, dat in 1938 te Weenen zal worden
gehouden.
Er waren vertegenwoordigers uit ver
schillende landen van Europa. We zagen
o.m. Graaf dalla Torre, Directeur-Hoofd
redacteur van het Pauselijk Orgaan de
Osservatore Romano, dr. Friedrich Fun-
der, hoofdredacteur van de Reichspost uit
Weenen, Abbé Leon Merklen, chef-redac
teur van Le Croix uit Parijs, mgr. L.
Origer, directeur van het Luxemburger
Wort, Luxemburg, dr. Arady uit Boeda
pest, dr. Pio Bondioli uit Milaan, dr. Xa-
vier Mappus uit Colmar, dr. Paul Jour-
dain, hoofdredacteur van de Libre Belgi-
que, mr. A. Somville, directeur van de
Gazet van Antwerpen, J. Kuypers, onder
directeur van de Maasbode, dr. Kopp,
hoofdredacteur van het „Vaterland" uit
Luzern, dr. Santé Maggi uit Milaan, dr.
Hivatal uit Boedapest, Josef Ageorgês,
secretaris van de Internationale Katho
lieke Journalisten vereeniging te Parijs,
Alfred Michelin uit Parens, mgr. dr. A. H.
Poels, mr. F. Janssen, resp. voorzitter en
penningmeester van den Raad van Beheer
en Advies van de K. W. P. en Frans
Schneiders namens het bestuur van de
R. K. Journalisten vereen iging.
Om 12 uur werd dit illustere gezelschap
door mgr. P. Hopmans, Bisschop van Bre
da, ten paleize in audiëntie ontvangen,
waarbij de aanwezigen door dr. Hoeben,
hoofdredacteur van de K. W. P., door dr.
Alb. v. d. Poel, hoofdredacteur van het
Dagblad van Noordbrabant en kapelaan
Arn. v. Lierop, chef-redacteur van de K.
W. P. aan Zijne Hoogw. Excellentie werden
voorgesteld. In een korte toespraak gaf
mgr. Hopmans uiting aan zijn groote dank
baarheid voor het zegenrijke werk van de
Katholieke Pers, hetwelk de volle belang
stelling en steun heeft van het Neder-
landsche Episcopaat, dat haar volgaarne
Zijn zegen schenkt.
Abbé Merklen dankte mgr. Hopmans
voor de eervolle receptie en sprak zijn be
wondering uit voor hetgeen de katholie
ken in Holland, de heele wereld ten voor
beeld, hebben tot stand gebracht.
Tijdens de vriendschappelijke maaltijd
in Hotel de Kroon werd het woord ge
voerd in het Italiaansch, Hongaarsch,
Fransch, Duitsch, Vlaamsch en Neder-
landsch waarbij de verschillende sprekers
hun gelukwenschen uitspraken bij het
tweede lustrum van de K. W. P. en de
verzekering gaven van hun medewerking
voor de toekomst.
In den namiddag werd een vergadering
gehouden van de bestuursleden van de
Commision Permanente, waarin uitvoerig
rapport werd uitgebracht over de werk
zaamheden die door het Internationaal
Secretariaat te Breda zijn verricht en
waarin nieuwe plannen voor de toekomst
werden uitgestippeld en aanvaard.
Mededeeling werd nog gedaan van een
telegram van Z. H. den Paus dat aan het
adres van Zijne Hoogw. Excellentie mgr.
Hopmans, Bisschop van Breda was gericht
en dat de volgende tekst inhield:
„Bij gelegenheid van de vergadering
van de vertegenwoordigers van de Katho
lieke Journalistiek zendt de H. Vader aan
alle aanwezigen Zijn Apostolischen Zegen
en smeekt Goddelijke gunsten af, voor hun
edel apostolaat.''
w.g. Kardinaal Pacelli.
Besloten werd het volgende danktele-
gram te zenden:
„Kardinaal Pacelli, Vaticaanstad.
„De Internationale Unie der Katholieke
Pers en de Internationale Permanente
Commissie van Directeuren van Katholie
ke Dagbladen in vergadering bijeen te
Breda, zenden aan Z. H. de uitdrukking
van hun kinderlijke dankbaarheid voor
den verleenden zegen en van hun oprechte
wenschen, waarbij zij onwankelbare trouw
beloven".
w.g. Graaf dalla Torre.
Abbé Merklen,
Dr. Funder en Dr. Hoeben,
Breda, Holland.
Des avonds werd een bezoek gebracht
aan Bouvigne waar mgr. Francken een
inleiding hield over het maatschappelijke
werk dat op Bouvigne wordt verricht en
dat de volle belangstelling en waardee
ring trok van de leiders der Internationale
Unie der Katholieke Pers.
Een kijkje tijdens het te Breda gehouden congres van de Internationale Unie der
Katholieke Pers. V.l.n.r.: Dr. Bondioli, dr. Mappus, Arn. van Lierop, Kuypers, dr.
Funder, dr. Hoeben en Mgr. dr. Poels.
ERNSTIG AUTO-ONGELUK
TE APELDOORN
Twee dooden moesten uit
de cabine gehaald worden
In den afgeloopen nacht omstreeks
twaalf uur zijn op den Amersfoort-
schen Straatweg te Apeldoorn twee
personen bij een auto-ongeluk om het
leven gekomen.
Op genoemden weg, aan den voet van
den Langenberg, is een vrachtauto van de
Amsterdamsche Droogdok-Maatschappij,
welke met twee ijzerconstructies van vier
duizend kilo van Amsterdam op weg was
naar Stork in Hengelo, aangereden door
een trailer van de expeditie-onderneming
Rietveld te Amsterdam. De schok, waar
mede laatstgenoemde wagen, die in volle
vaart den Langenberg afreed, tegen de
vrachtauto opbotste, was zoo hevig, dat
dc ijzerconstructies, met een gewicht van
duizenden kilo's van den wagen geworpen
werden, terwijl het linker-achterwiel van
de auto werd afgerukt. Vervolgens schoot
de volgeladen trailer enkele tientallen me
ters door en kwam toen in botsing met de
langs den weg staande boomen. Hierna
schoot hij over het rechts van den weg ach
ter de boomenrij gelegen rijwielpad, waar
na bij omsloeg. Verscheidene zware boomen
werden hierben ontworteld. Van de cabine
bleef slechts een ruïne over.
De beide inzittenden, de 24-jarige M. En
gel, gehuwd en vader van één kind, en de
20-jarige gehuwde van Elburg, beiden uit
Amsterdam, konden, ondanks het feit dat
op den ontzettenden slag direct hulp aan
wezig was, niet direct bevrijd worden.
Zwaar gewond lagen de beide slachtoffers
onder een boom, welke in de cabine ge
drongen was. Daarop is een stuk uit het
dak en den voorwand van den oplegger
gezaagd, waarna men de achterzijde van
de cabine kon bereiken. Eerst toen konden
de zwaar gewonden uit hun hachelijke po
sitie bevrijd worden. Per ziekenauto zijn
zy naar het Julianaziekenhuis te Apeldoorn
overgebracht, waar zij enkele uren na aan
komst, zonder bij kennis te zijn gekomen,
zijn 9verleden.
Als door een wonder bleef de bestuur
der van de vrachtauto van de Amsterdam
sche Droogdok Maatschappij, W. A. Fol
ter, ongedeerd.
HET INT. EUCHARISTISCH CONGRES
TE BOEDAPEST.
Wij ontvingen het in opdracht van het
Nationaal Comité voor Eucharistische Con
gressen uitgegeven prospectus voor de Ne-
derlandsche deelnemers aan bovengenoemd
Congres, dat in Mei 1938 zal plaats vinden.
Uit het Voorwoord van het Comité stip
pen wij een citaat aan van Z. H. Exc. Mgr.
A. F. Diepen, Bisschop van 's Hertogen
bosch, die in 1932 als volgt schreef:
„Geen waar minnaar van onzen Eucharis-
tischen Koning kan of mag onverschillig
wezen voor het welslagen onzer Interna
tionale Eucharistische Congressen. Geluk
kig te prijzen zijn degenen, die daaraan
persoonlijk kunnen deelnemen, doch de on
mogelijkheid daartoe ontslaat geen katho
liek van den liefdeplicht zich in den geest
met die Congressen te vereenigen".
Het programma van het Congres zelve
vermeldt als meest interessante plechtig
heden de opening op Woensdag 25 Mei des
namiddags om zes uur met toespraken van
Z. Emin. den Vorst-Primaat van Hongarije,
van Z. H. Exc. Mgr. Heylen, den President
van het Permanent Comité en van Z. Emin.
den Kardinaal-Legaat. Verder op 26 Mei des
ochtends de Generale H. Communie der
kinderen en des avonds een plechtige
Scheepsprocessie op den Donau, waarbij
het All er h. Sacrament op een praalschip
zal worden uitgesteld. Dan is er in den
nacht van 27 op 28 Mei de nachtelijke aan
bidding met H. Mis en Generale H. Com
munie voor de mannelijke congresdeelr.e-
mers.
De meeste plechtigheden vinden plaats
op het z.g. Heldenplein, waar men thans
reeds met volle kracht aan het werk is.
Daar komen zitplaatsen voor tweehonderd
duizend personen, rondom het dertig meter
hooge altaar, dat den vorm zal hebben der
Confessio in den St. Pieter te Rome.
Aan het Congres sluit aan het St. Ste-
phanus-jaar, ter herdenking van het afster
ven van den H. Stephanus, den eersten Ko
ning van Hongarije, negenhonderd jaar ge
leden.
Het prospectus wordt op aanvrage toege
zonden door het Bureau van het Comité, het
Nationaal Bur. voor Eucharistische Con
gressen te Utrecht
NAAR DE MISSIE VAN
NIEUW-GUINEA.
Nauwelijks een jaar geleden vertrokken
vanuit de Leidsche Hartebrugkerk de eer
ste zes Nederlandsche Minderbroeders naar
dien uitersten hoek van Nederlandsch ko
loniaal gebied, naa.r dat geheimzinnige
land, dat ons alleen maar uit afschrikwek
kende verhalen van koppen-snellen en
sooitgelijke wreedheden bekend was, doch
dat van lieverlede meer en meer in de
belangstelling kwam te staan van het lands-
bestuurd, dat op bevolkings- en ontgin
ningsmogelijkheid werd geëxploreerd en
dat niettemin voor het grootste gedeelte
een nog onbekend land is gebleven.
Nu zijn er ook Zusters de kleine Zus
ters van den H. Joseph naar deze Mis
sie vertrokken.
De namen der Zusters, die 18 December
naar Nieuw-Guinea vertrokken, zijn: Moe
der Jovinia Metsemakers uit Herten bij
Roermond; Zr. Loyola Bückmann uit
's Gravenhage, Zr. Climaca v. d. Klei, uit
Bo.sward, en Zr. Bathildis Nieuwenhuys
uit Amsterdam.
H.H. WIJDINGEN.
Hedenmorgen heeft Z. H. Exc. Mgr. J. P.
Huibers in de kapel van St. Johannes de
Deo te Haarlem de H. Priesterwijding toe
gediend aan de Eerw. heeren A. Th. van
der Burg en P. M. E. von Fisenne, studen
ten van het Theologicum te Warmond.
VIJFTIGJARIG PRIES TE RJüBILë
Heden herdenkt de zeereerw. heer A.
Hakkeling, pastoor te Reeuwijk (Z.H.),
den dag, waarop hij 50 jaren geleden de
H. Priesterwijding ontving. De parochieele
viering van dit jubilé is vastgesteld op a.s.
Zondag.
„Msbd."
VOORNAAMSTE NIEUWS
Bollenland
China lil spanning of do Japanners naar
het Zuiden zullen trekken. (2de blad).
Hitier kondigt de Duitsche „volksauto"
aan. (2de blad).
De Praagsche besprekingen van Delbos.
(2de blad).
Een offensief der roode Spaansche troe«
pen tegen Teruel. (2de blad).
Binnenland
Vergadering R. K. Staatspartij. (1ste blad)
De Amsterdamsche Stadhuis-prijsvraag.
(3de blad).
Een postzegel-tentoonstelling te Amster
dam. (3de blad).
De regeering over de wijziging van de
crisisinvoerwet. (3de blad).
De minister van onderwijs aan het woord
in de Tweede Kamer. (2de blad).
Hedenmorgen Is nabij Apeldoorn een
noodlottig auto-ongeluk gebeurd, waarbij
twee personen om het leven kwamen (le
blad).
VERMIST VLIEGTUIG GEVONDEN.
Uit La Paz wordt gemeld, dat het ver
miste vliegtuig van den Lloyd Boliviano te
Sorata is teruggevonden. De drie leden
der bemanning en vijf passagiers zijn om
het leven gekomen.
De Partijraad van de R.K. Staatspartij
kwam heden in jaarbeurs-restaurant te
Utrecht in vergadering bijeen, onder voor
zitterschap van mr. J. Houben uit Nijme
gen.
In zijn openingswoord memoreerde de
voorzitter het ongeluk van Z. K. H. Prins
Bernhard. Besloten werd, het volgende te
legram aan Z. K. H. te zenden:
„De vertegenwoordigers der Neder
landsche Katholieken, heden bijeen in
een vergadering van den Partijraad
der R.K. Staatspartij, vangen .hun
werkzaamheden aan met het uitspre
ken van hun diep gevoelde vreugde
over het behoud van Uw Koninklijke
Hoogh1 d, van hunne wenschen voor
een spoedig herstel, met de bede, dat
God Uwe Koninklijke Hoogheid zege
nen moge voor het geliefde Oranje
huis".
Daarop vervolgde spr. zijn rede met op
te me ken, dat dit de eerste vergadering is
zonder mr. Goseling, die met bekwaam
heid en doorzicht de Partij heeft gebracht,
met alleen voor de poorten van den nieu
wen tijd, doch binnen zijn veste,
Spr. bracht dank voor diens arbeid en
hij sprak den wensch uit, dat deze dank
baarheid moge liggen in het voortzetten
van zijn werk, in het bewaren van de een
heid in de gelederen. Besloten werd, het
volgende telegram aan Z. Exc. mr. Gose
ling te zenden:
„Vergadering in Utrecht bijeen, her
denkt met dankbaarheid uw leiding
als Partijvoorzitter, uw bezieling van
werk en uw onbaatzuchtig nastreven
van het welzijn van het Nederlandsch
volk, in het behoud der Katholieke be
ginselen*'.
Tenslotte zeide spr. een woord van af
scheid tot mr. Aalberse, wiens onvolpre
zen werkzaamheid ons bindt aan den
grooten Schaepman.
Hierop ging de vergadering in geheime
zitting bijeen.
