DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
Stroopersdrama
te Fijnaart
Moordaanslag
tc Utrecht
BINNENLAND
29ste Jaargang
DONDERDAG 16 DECEMBER 1937
No. 8906
3)& Geldódie Sou/fcant
DE ABONNEMENTSPRIJS
bedraagt bi| vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent oer week3 2.50 per kwartaal
By onze Agenten 20 cent per week 3 2.60 per kwartaal
Franco per post 3 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad ts voor de Abonné's ver»
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, btf
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT
Gewone Advertentlën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
feet dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES "an ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: f 0.50
V Veelzeggende vijl
minuten
Uit de socialistische pers:
„Men voert tegen de democratie wel
eens aan, dat zij soms wat traag kan
werken en stelt daartegenover dan de
snelle besluitkracht van het fascisme
als prijzenswaardig voorbeeld. Nu, wij
hebben dezer dagen een leerrijk exem
pel van dezen aard beleefd. Alvorens
het Italiaansche vols op de hoogte te
brengen van zijn besluit om uit den
Volkenbond te treden heeft Mussolini
het noodig geoordeeld met de Groote
Fascistische Raad overleg te plegen.
Welnu, blijkens de telegrammen, heeft
dit hooge college juist vijf minuten
noodig gehad om zich omtrent het doen
van deze stap te beraden.
Dat kan men natuurlijk voor een
nieuw voorbeeld van fascistische be
slissingskracht houden. Op ons maakt
het echter meer de indruk van een dui
delijk bewijs hoe, onder dictatriaal be
wind, lichtvaardig over de levensbe
langen van een volk wordt beslist".
In deze opmerkingen ligt veel waars
2e zijn ad rem. Wij meenen, dit te mogen
constateeren zonder t er heelemaal mee
eens te zijn.
In onze parlementaire democratie wordt
inderdaad vaak niet slechts „wat" maar
héél traag gewerkt!
Er wordt vaak veel te veel gepraat!
Dat zijn fouten en leeiijke vlekken.
Maar als een Raad voor heel het volk
bijeenkomt, om een gewichtig besluit te
nemen, en dat is binnen vijf minuten klaar
„gespeeld" dat is toch héél dwaas!
En dit is een voorbeeld uit de vele, die
gouden kunnen worden aangevoerd, om aan
"te toonen, dat over het volk wordt gere
geerd totaal en absoluut zonder het
volk, dat niets anders, ni e t s anders mag
doen dan be-applaudiseeren en toe-juichen
wat de dictator met zyn vriendenkring be
slist en besluit!
Karakters
In de jongste aflevering van het tijd
schrift „Onze Kinderen" wy citeerden
het dezer dagen al 'n keer vangt een
artikel van dra. Sis Heyster aldus aan:
„Een eerlijk mensch met een open
oog voor alles, wat er rondom hem
voorvalt, betrapt zichzelf nogal 'ns
vaak op 'n misverstand. Als die eer
lijke mensch daarbij ook nog verstan
dig is, dan is hij blij, dat zijn oogen
zijn open gegaan; en hij doet er zijn
voordeel mee in de toekomst".
Dit is een paedagogische opmerking, die
niet alléén kinderen mag worden voorge
houden!
Wij kunnen er wellicht ook ons nut mee
doen. Even willen wij hier wijzen op
twee tegenovergestelde fouten in den on-
derlingen omgang, in vereenigingsleven
en publiek verkeer zoowel als in de meer
intiemere sferen.
Er zijn lieden, die a! te gemakkelijk
van het eene standpunt op het andere
stappen. Zonder blikken of blozen ver
kondigen zij vandaag een meening, die te
genovergesteld is aan die, welke zij giste
ren strak en stijf vasthielden. En, als u
hun daarop wijst, dan kijken zij al dan
niet „quasi" u met kinderlijk-verwon
derende oogen aan.
Er zijn daarentegen ook lieden, die als
ze gisteren hebben verklaard, dat 't zóó
is en niet anders, per se hun leven-lang
diezelfde meening als de eenig-ware blij
ven beschouwen.
Voor beide uitersten moet iemand, die
karakter wil hebben, die redelijk en wijs
wil zijn, zich wachten.
We moeten niet met alle winden mee
waaien. En dat zullen we zeker niet doen,
als we met nadenkendheid en ernst ons
standpunt hebben bepaald. Dan staan we
op een vasten en solieden bodem!
We moeten niet eigenzinnig en koppig
zijn. En dat zullen we zeker niet zijn, als
we ons doordrongen houden van de be
perktheid van ons kennen zoowel als van
ons inzicht!
De paedagogische les in de hierboven
geciteerde woorden is o.L wel waard, om
'ns even te worden overwogen!
Vader en twee zoons
verdronken
Hun lijken opgehaald
Sedert Dinsdagavond werden te
Fijnaart de 45-jarige werklooze G. van
Ham en zijn beide zoons van 21 en 17
jaar vermist. Gisteravond laat zijn hun
lijken in de rivier de Mark gevonden.
Uit het ingestelde onderzoek is komen
vast te staan, dat van Ham en zijn beide
zoons Maandagavond waren uitgegaan om
in den aan de andere zijde van de Mark
gelegen Beermondpolder te gaan stroo
pen. Om in den polder te korren moesten
zij van het Slobbegors de rivier overste
ken, die ter plaatse ongeveer veertig me
ter breed en zes meter diep is. In een platte
bak trachtten zij over de rivier te komen.
Zeer waarschijnlijk is het ranke vaartuigje
omgeslagen, waarvan de oorzaak echter
nog niet bekend is.
Gisteren heeft de marechaussee den ge-
heelen dag in de omgeving van de plek,
waar, na de vermissing van de stroopers,
de bak omgekeerd drijvende in de rivier
werd gevonden, gedregd. Gistermiddag
werd een lichtbak opgehaald, terwijl gis
teravond omstreeks half tien op ongeveer
dezelfde plaats de drie lijken werden ge
vonden. De mannen hadden nog een ge
weer over den schouder.
De lijken zijn tegen middernacht van de
plaats, waar zij gevonden zijn met een
vrachtauto naar Fijnaart overgebracht,
waar zij voorloopig in het lijkenhuisje van
de R. K. Begraafplaats zijn neergelegd.
WAT ANDERE BLADEN
SCHRIJVEN
RASSENHAAT.
De Volkskrant schrijvend over anti-
Joden-hetze, door de N. S. B. in de Twee
de Kamer gevoerd, besluit:
Van de rassenhaat moet het Nederland-
sche volk niets hebben.
De N. S. B.'ers vergissen zich, wanneer
zij mochten meenen, dat die hun een voor-
deelig en winstgevend propaganda-artikel
zal blijken.
Het tegendeel is het geval.
Wij weten wel, dat de N. S. B. niet zal
verzuimen den minister van de „Staats
greeppartij" voor te stellen als een vriend
van de Joden, een vriend van hun prac-
tyken, een vriend van de slechtsten die on
der hen als in alle partijen en onder
alle rassen worden aangetroffen.
„De Staatsgreeppartij en de Joden" zal
het nieuwe schouwspel zijn dat ze zullen
gaan vertoonen.
We weten het en we blijven er volkomen
gerust onder.
Gerust omdat de minister gesproken
heeft zooals hij moest spreken, ook
naar het hart van het volk.
En gerust omdat de N. S. B. met zulke
propaganda wat ze nog aan crediet over
mocht hebben wis en zeker zal verspelen.
DE WERELD IN
VOGELVLUCHT
Na Amerika heeft ook Engeland te To
kio een nota doen overhandigen, waarin
de Engelsche regeering haar standpunt
ten aanzien van de geheele reeks inciden
ten uiteenzet en den nadruk legt op den
ernst van den toestand, die daardoor ge
schapen is.
Engeland is niet tevreden met veront
schuldigingen, doch eischt de verzekering,
dat zoodanige maatregelen zullen worden
genomen, dat een herhaling dezer inci
denten, die, zooals de Japansche regeering
wel. zal begrijpen, van nadeeligen invloed
zijn op de BritschJapansche betrekkin
gen, als uitgesloten kan worden be
schouwd.
De „Times" schryft over deze nota, dat
het document geen aangename lectuur zal
zijn voor Tokio en dat zij, tot wie de nota
is gericht, niet ver van de waarheid zullen
zjjn, wanneer zij denken aan mogelijke
ernstige gevolgen en hierbij vooral den
ken aan de nauwe samenwerking tusschen
Engeland en de Vereenigde Staten.
Het blad spreekt verder van het Japan-
Kostganger schiet zifn hos
pita dood en verwondt
haar dochter
Gisteravond te omstreeks tien uur heeft
in de Boomstraat te Utrecht een ongeveer
dertigjarige ambtenaar bij een crisis-in
stelling te Utrecht, vermoedelijk in een
vlaag van woede, revolverschoten gelost
op zijn hospita en haar dochter.
Het meisje bracht den hnnrder, die
reeds eerder blijk had gegeven er een
zeer onaangenaam humeur op na te
houden, een bordje met boterhammen
op zijn kamer, plotseling hoorde de
moeder, dat er boven lawaai was en
haar dochter haar hulp inriep. Zij
snelde naar boven, waar de ambtenaar
uit een revolver eenige schoten op haar
loste. Door een der kogels werd zij le
vensgevaarlijk in den buik gewond.
De 16-jarige dochter kreeg een schamp
schot aan de hals.
Inmiddels waren omwonenden op het
hulpgeroep toegesneld. Zij vonden het
dochtertje in overspannen toestand voor
de deur van het huis. Boven lag de moe
der. Zij bleek er zeer ernstig aan toe te
zijn. In allerijl werd de vrouw naar de
rijksklinieken gebracht, waar zij vrijwel
direct na aankomst overleed
De dader, die zich uit de voeten had ge
maakt, heeft zich ongeveer een kwartier
na het gebeurde bij de politiepost aan de
Witte Vrouwenbrug gemeld. Hij is in ver
zekerde bewaring gesteld.
Nadere bijzonderheden*
In de Boomstraat wordt de tragische
gebeurtenis door de omwonenden druk
besproken. Zonderlinge geruchten doen
de ronde, zoowel over den dader als over
de slachtoffers.
In den afgeloopen nacht is de dader,
de 32-jarige G. A., kassier van de Land-
bouw-crisisorganisatie te Utrecht, door de i
politie aan een scherp verhoor onderwor- j
pen. Hierbij verklaarde hij o.m. een lief
desverhouding te hebben gehad met de
beide vrouwen. De revolver, waarmede hij
het doodelijk schot loste, heeft hij onge
veer tien dagen geleden gekocht, volgens
zijn verklaring niet met de vooropgezette
bedoeling, hiermede een dezer dagen een
aanslag te plegen op zijn hospita en haar
dochter.
De dader is een boerenzoon uit Neer
langbroek nabij Doorn. Hij studeerde voor
onderwijzer en kreeg na het behalen van
zijn acte een aanstelling als onderwijzer
op een lagere school te 's-Gravenhage. In
dien tijd had hij verkeering met een
meisje, eveneens uit Neerlangbroek. Tij
dens een ruzie, welke hij met haar had,
trok hij een revolver en schoot haar aan.
Gelukkig evenwel zonder ernstige gevol
gen. De verloving raakte daarop uit. Het
een en ander had tevens oorzaak, dat hij
zijn ontslag kreeg als onderwijzer te
's-Gravenhage. Geruimen tijd werkte hij
vervolgens op de boerderij van zijn va
der. Na de oprichting van het Landbouw
crisisbureau te Utrecht kreeg hij door
middel van bevriende relaties, daar een
betrekking als kassier. Hoewel hij een
ijverig werker was, stond hij bekend als
een zonderling persoon.
sche vandalisme en trekt hieruit de con
clusie, dat ofwel de bedoeling is van de
militaire autoriteiten om de scheepvaart
op de Jangtse te vernietigen, ófwel dat
hier sprake is van daden, welke zonder
opdracht werden gedaan. In dit geval is
bewezen, dat de Japanneezen, met uitzon
dering van enkele beschaafden, onwetend
en te onverantwoordelijk zijn om met
vuurwapenen om te gaan, zelfs in dienst
van den keizer.
Het is in het belang van den invloed
der Westersche mogendheden in het Verre
Oosten te hopen, dat Engeland en Ameri
ka een krachtige houding aannemen, al
valt het te betwijfelen of met name Ame
rika wel zal kunnen doorzetten, wanneer
Japan een weigerachtige houding aan zou
nemen. President Roosevelt zelf is een
voorstander van krachtige politiek, maar
in het parlement ontmoet hij een sterken
tegenstand. Er is reeds een resolutie inge
diend om de Grondwet zoodanig te amen-
deeren, dat voor een oorlogsverklaring
een volksstemming noodig zal zijn. De
Amerikanen zijn blijkbaar doodsbenauwd
om in een oorlog gewikkeld te worden.
VERGADERING VAN DEN NEDER-
LANDSCHEN TUINBOUWRAAD.
De Nederlandsche Tuinbouwraad hield
dezer dagen een bijeenkomst, waarin de
voorzitter, de heer A. J. Verduyn Jr. te
Lisse, er o. m. op wees, dat de opleving,
welke in het eerste halfjaar 1937 in be
paalde tuinbouwgroepen viel waar te ne
men zich in het tweede halfjaar helaas
niet heeft voortgezet.
Met enkele woorden werd het overleden
lid van het Centraal Bestuur van den
Raad, den heer P. Slot, herdacht.
Besloten werd ter gelegenheid van het
30-jarig bestaan van den raad op 14 Mei
1938 een bijzondere vergadering te beleg
gen, een receptie te houden en een feest
maaltijd te organiseeren.
Tot voorzitter van den raad werd be
noemd de heer Jac. Smits te Naarden voor
de komende periode van twee jaren.
Uitvoerige mededeelingen werden o.m.
gedaan door den heer J. C. M. Mensing
over den tuinaanleg om het Nederlandsche
paviljoen op de Parijsche tentoonstelling
en de inwendige versiering van dit ge
bouw.
Een overzicht werd gegeven van de plan
nen met betrekking tot de Nederlandsche
inzending op de Gentsche Floralien 1938.
Aan het einde der vergadering bracht de
heer Jac. Smits den afgetreden voorzitter
dank voor zijn leiding gedurende de afge
loopen twee jaren.
DE STEUN AAN DEN TUINBOUW.
Gebaseerd op richtprijzen 1936.
De Minister van Economische Zaken
heeft,, zooals gisteren reeds in 't kort ge
meld, goedgevonden:
I. uit het Land bou w-Crisisfonds aan hen,
die als teler van gewassen van den tuin
bouw zijn aangesloten by de Stichting Ne
derlandsche Groenten- en Fruitcentrale,
gevestigd te 's-Gravenhage, en op den dag
der uitkeering geacht kunnen worden hun
bedrijf alsnog uit te oefenen, steun te ver-
leenen tot een bedrag van ten hoogste
ƒ1.580.000;
II. te bepalen, dat steun wordt verleend
over de hoeveelheden van de hierna ver
melde rechtmatig geteelde producten, wel
ke in het achter elk product vermelde tijd
vak van het jaar 1937 door de onder I be
doelde telers van die producten over een
door genoemde Stichting erkende veiling
of veilinghouder zijn verhandeld, tot de
daarbij vermelde bedragen per eenheid:
Product Periode Steun- Per
bedrag 100
Blauwe druiven 16 Aug.-31 Oct. 6.65 kg.
Witte druiven 16 Aug.-31 Oct. 0.45 kg.
Spekboonen 30 Aug.-12 Sept. 1.95 kg.
Pronkboonen 30 Aug.-12 Sept. f 1.25 kg.
Tomaten 30 Aug.-31 Oct. f 2.75 kg.
Fabrieksframbozen 9 Juli-29 Aug. 4.— kg.
III. te bepalen, dat de genoemde produc
ten niet voor steun in aanmerking komen,
indien deze:
a, administratief zijn geveild, tenzij het
voor het koelhuis bestemde druiven betreft;
b. op contract zijn verkocht;
e. ingevolge de gestelde qualiteitseischen
gerangschikt zijn onder de afwijkende of
afgekeurde producten;
d. op een andere veiling zyn geveild
dan waartoe de teler gehouden was;
IV. aan de Stichting Nederlandsche
Groenten- en Fruitcentrale de benoodigde
bedragen ter beschikking te stellen tot hel
doen der uitgaven overeenkomstig de be
palingen van deze beschikking;
V. te bepalen, dat deze beschikking kan
worden aangehaald als: Crisis-Steunbe-
schikking 1937 (fruit en warmoezerijgewas-
sen VIII).
BIJZONDERE ARBEIDSVERGUNNING
IN TEXTIELFABRIEKEN.
De minister van sociale zaken, beschik
kende op verzoeken van de Nederlandsche
R.K. Vereeniging van Werkgevers in de
Textielnijverheid, gevestigd te Tilburg en
van de Ver. van Tilburgsche fabrikanten
van wollen stoffen en de textielarbeiders
bonden, daartoe stfekkende, dat in de tex
tielfabrieken van werkgevers, aangesloten
bij genoemde vereenigingen, arbeid mag
worden verricht in afwijking van het be
paalde in artikel 24 der arbeidswet 1919;
gelet op artikel 28 zevende lid, der arbeids
wet 1919, heeft goedgevonden de gevraag
de vergunning voor het tijdvak van 1 Ja
nuari tot en met 31 December 1938 te ver
lenen, met dien verstande echter, dat zij
niet geldt met betrekking tot gehuwde
vrouwen, noch ten aanzien van arbeiders,
die in twee of meer ploegen werken, en
voorts onder bepaalde voorwaarden.
Dit nummer beslaat uit
vier bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
Engeland zendt ook een nota aan Tokio
inzake de incidenten on de Jangtse. (2de
blad).
Baret-opzetting der nieuwe kardinalen.
(2de blad).
Belangrijke wapenvondst te Berlijn,
(2de blad).
Wat de Wereldtentoonstelling Frankrijk
gekost heeft. (2de blad).
Delbos te Praag feestelijk ontvangen.
(2de blad).
Volksstemming over eventueeïe oorlogs
verklaringen in de V. S. voorgesteld.
(2de blad).
Binnenland
Bijeenkomst R.-E. Werkgevers. Rede
van den voorzitter. (2de blad).
Te Utrecht is een vrouw door haar kost
ganger met revolverschoten gedood, haar
dochter werd gewond. (1ste blad).
Drie personen, een vader met twee
zoons, die te Fijnaart op strooptocht gin
gen, in de Mark verdronken. (1ste blad).
LOUIS VAN TULDER GEHULDIGD.
Den tenorzanger, Louis van Tulder, die
dit concertseizoen het feit herdenkt, dat hij
voor 25 jaren zyn zan^irsloopbaan be
gon, is gisteravond in de residentie een
grootsche en hartelijke hulde ten deel ge
vallen.
Gisteravond, na afloop van de toonkunst
uitvoering in het gebouw voor kunsten en
wetenschappen, waarop de „missa solem-
nis" van Beethoven werd uitgevoerd on
der leiding van dr. Peter van Anrooy en
waartoe medewerkten het Residentie-or
kest, het koor der afdeeling Den Haag van
de Maatschappij tot bevordering der Toon
kunst, alsmede de solisten Jo- Vincent, Suze
Luger, Willem Ravelli, Louis van Tulder,
Sam Swaap, en Johan de Zwaan, werd de
jubilaris allereerst toegesproken door den
voorzitter van het uitvoerend comité, Mr.
G. A. van Haeften.
Namens den minister van onderwijs,
kunsten en wetenschappen, sprak de heer
P. Visser, chef der afdeeling kunsten en
wetenschappen van het departement van
onderwijs, kunsten en wetenschappen. Spr.
deelde den jubilaris mede, dat hij bevor
derd is tot officier in de orde van Oranje»
Nassau.
De voorzitter van de Maatschappij tot
bevordering der Toonkunst, Jhr. mr. dr.
E. A. van Beresteyn dankte den heer Van
Tulder voor het vele, dat hij in het belang
van de Nederlandsche Toonkunst heeft
gedaan. Spr. deelde mede, dat het hoofd
bestuur op de a.s. algemeene vergadering
zal voorstellen den heer Van Tulder te
benoemen tot lid van verdienste. Zich
richtende tot den dirigent van dezen avond
dr. Peter van Anrooy, stelde spr. ook diens
beteekenis voor de toonkunst in het licht.
Hij deelde mede, dat het hoofdbestuur be
sloten heeft dr. van Anrooy de eerepen
ning van de Maatschappij toe te kennen.
Het talrijke publiek juichte ook deze on
derscheiding stormachtig toe.
Nadien spraken nog de heer Ravelli, na
mens de Nederlandsche Vereenigeing van
concertzangers, mevrouw Heyerman
Kleute, namens het afdeelingskoor van
Toonkunst, de heer Poulus, namens de ver
eeniging „Die Haghe-zangers" en de heer
Abrahams, namens een vereeniging, welke
zich ten doel stelt muziekuitvoeringen te
organiseeren voor in ziekenhuizen ver
toevende patiënten. Zij allen overhandig
den den heer van Tulder bloemen en ge
schenken.
Na afloop van de huldiging bestond er
gelegenheid den heer van Tulder per-
soonlyk geluk te wenschen, van welke
gelegenheid een groot gebruik werd ge
maakt.
