STADS
NIEUWS
29ste Jaargang
WOENSDAG 15 DECEMBER 1937
No. 8905
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
v Eenheid
BERICHT
De strijd in China
3)e ÊeidóefieCou/fco/iit
DE ABONNEMENTSPRIJS
bedraagt bi| vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent oer week2.50 per kwartaal
By onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 1 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné'a ver»
krygbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, btf
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003. POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT I
Gewone Advertentlên 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
-•*>&» het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES "an ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: 1 0.50
Dit nummer bestaat uit
vier bladen.
Wij citeeren uit de „Volkskrant":
„Alhoewel ook wy van oordeel
dat men moet trachten, eensgezind op
te treden (bedoeld wordt: in de Twee
de-Kamerfractie der R.-K. Staatspartij,
Red. „L. Crt"), zijn wij van oordeel,
dat er toch een mogelijkheid kan zijn,
dat zulks niet geschiedt. Hiervoor in de
plaats te stellen een dwang-positie,
waarbij men zijn overtuiging inslikt,
achten wij veel ernstiger, dan een ver
deeld optreden".
Wij zijn 't hiermede volkomen eens.
Eenheid is van heel veel waarde als
zij w a a r is en niet louter schijn!
Wij kunnen ons er over verheugen, aïs
de vertegenwoordiging van het katholieke
volk, van de R.-K. Staatsparty in verte
genwoordigende lichamen staat als een één-
heid tegenover belangrijke wetsontwerpen
of verordeningen als die eenheid is ge
baseerd op eenheid van overtuiging en in
zicht óf op een, ondanks verschil van over
tuiging en inzicht, verkregen overeenstem
ming, dat er een groot belang vastligt
aan een eensgezind optreden. Maar dan
en hierop leggen wij nadruk moet die
overtuiging zijn verkregen vrijwillig zon
der eenigerlei vorm van pressie of dwang,
zonder gewetensdwang!
In de parlementaire democratie moet de
zelfstandigheid, de persoonlijke verant
woordelijkheid van iedere afgevaardigde
gerespecteerd blijven. Ook hiertegen is wel
'ns gezondigd!
ANDERHALF MILLIOEN VOOR DE
TUINBOUW.
Te verdeelen onder telers van druiven,
boonen, tomaten en frambozen.
De Minister van Economische Zaken
heeft besloten uit het Landbouwcrisisfonds
aan hen, die als teler van gewassen van
den tuinbouw zijn aangesloten bij de Ne-
derlandsche Groenten- en Fruitcentrale,.
steun te verleenen tot een bedrag van ten
hoogste 1.580.000.
Deze steunverleening omvat de produc
ten blauwe en witte druiven, spekboonen,
pronkboonen, tomaten en fabrieksframbo-
zen.
SERUM TEGEN MOND- EN
KLAUWZEER,
Uit Quito (Ecuador) wordt gemeld: De
minister van landbouw heeft officieel aan
de academies van wetenschappen van
Frank ijk, Duitschland, Engeland en de Ver-
eenigde Staten medegedeeld, dat een se
rum is uitgevonden, waardoor vee voor den
tijd van een jaar onvatbaar wordt voor
mond- en klauwzeer.
ERNSTIG AUTO-ONGELUK IN AMERIKA
BURLINGTON, 15 Dec. (A.N.P.). In
Noord-Carolina, nabij Burlington, is een
vrachtauto in botsing gekomen met een
personen auto. De wagens vlogen in brand
en van de inzittenden kwamen er vyf in de
vlammen om. Drie liepen ernstige verwon
dingen op. Het ongeluk was een gevolg van
oe gladheid van den weg.
Zij die zich pér 1 Januari a.s.
op „De Leidsche Cotfrant"
abonneeren, ontvangen de
voor dien datum verschijnende
nummers GRATIS.
DE ADMINISTRATIE.
DE WERELD IN
VOGELVLUCHT
President Roosevelt heeft het incident
met de „Panay", de Amerikaansche ka
nonneerboot, welke op de Jangtse bij Nan
king door de Japansche strijdkrachten tot
zinken is gebracht, direct krachtig aan
gepakt. Hij heeft persoonlijk een bood
schap naar den keizer van Japan gezonden
en van hem persoonlijk excuses verlangd.
Dat valt den Japanners niet mee, want de
keizer is een goddelijk wezen in de oogen
der Japanners, en verlangen, dat hij zelf
verontschuldigingen zal aanbieden, is een
eisch, welke niet mis is. Minister Hirota
heeft zich reeds gehaast om de veront
schuldigingen van de regeering aan te bie
den en te verklaren, dat het incident een
vergissing is geweest en dat de schade
vergoed zal worden. De Japansche vrou
wen (waarom speciaal de vrouwen?) wil
len zelfs een inzamelinz houden om Ame
rika een spiksplinternieuwe kanonneer
boot aan te bieden. In regeeringskringen
te Washington heerscht thans een stem
ming van kalme afwachting.
Voorts is de Fransche minister van bui-
tenlandsche zaken Delbos weer uit Belgra
do vertrokken naar Praag. Hy nadert thans
het einde van zijn groote rondreis. De in
druk is, dat de reis nogal succes heeft,
maar of de resultaten inderdaad zoo gun
stig zijn, zal pas later blijken. Men kan
iemand feestelijk ontvangen en communi-
qué's uitgeven over volkomen overeen
stemming en toch zijn eigen weg blijven
gaan. In het gewone leven noemt men dat:
iemand met een kluitje in het riet sturen.
Burgerbevolking vlocht uit Hankau.
HANKAU, 15 December. (A. N. P.) De
Chineesche autoriteiten hebben de burger
bevolking aangeraden, Hankau te ontrui
men. Nadat gisteren hier bericht binnen
kwam van de aankomst van oorlogssche
pen voor Nanking, nam de ontruiming het
karakter aan van een oorlogsvlucht. Alle
stroomopwaarts varende schepen en de
treinen waren overvol. Intusschen zyn on
derhandelingen begonnen over het instel
len van een veiligheidszone te Hankau.
SJANGHAI, 15 December (A. N. P.).
Men verwacht, dat de Japansche troepen
thans naar het Zuiden zullen trekken. Naar
verluidt, staan te Sjanghai en Nanking
reeds vijftigduizend man gereed naar
Kwantoeng op te rukken. Vermoedelijk
zullen de Japansche troepen evenwel nog
veertien dagen wachten voor hun nieuwe
operaties te beginnen.
Ook is mogelijk, dat de troepen naar Han
kau oprukken, hetgeen tegelijk uit 't Noor
den en langs de Jangtse zou kunnen ge
schieden.
Uit het feit, dat de Japansche genie be
zig is met het herstellen van de bruggen
en spoorlijnen van den spoorweg Sjanghai-
Hantsjau maakt men op, dat zy thans ook
Hantsjau willen innemen.
Za! bij Kanton de tegenstand van China
eindigen?
TOKIO, 15 December. (A N. P.). De
„Nitsji Nitsji Sjimboen" kondigt aan, dat
het Japansche leger thans op zal rukken
naar Hankau en Kanton. Het blad bericht
verder, dat de toestand gespannen is. Maar
schalk Tsjane Kai Sjek verzamelt hier
een léger van meer dan driehonderddui
zend man. Volgens het blad zal de tegen
stand van China eindigen met de bezet
ting van Kanton door de Japansche troe
pen.
Zeventigduizend Chineezen te Nanking
gesneuveld.
TOKIO, 15 December. (A. N. P.) Het
aantal gesneuvelde Chineezen te Nanking
wordt van Japansche zijde op zeventigdui
zend geschat. Officieele gegevens zijn niet
verkrijgbaar.
JAPANNEEZEN WILLEN AMERIKA
EEN NIEUWE KANONNEERBOOT
AANBIEDEN.
TOKIO, 15 December (ANP). Een de
legatie van meisjesstudenten heeft een be
zoek gebracht aan den Amerikaanschen
ambassadeur om namens de Japansche
vrouwen en meisjes uiting te geven aan
het leedwezen over het incident met de
„Panay".
Er is hier voorts een beweging gaande,
de inschrijving open te stellen op een fonds
voor den bouw van een kanonneerboot,
welke aan de Vereenigde Staten zou wor
den aangeboden in de plaats van de „Pa
nay".
Uit den Leldschen Raad
Wy herkenden Maandag onzen Leidschcn
Raad niet meer.
Was de brave Sint nog niet naar Spanje
teruggekeerd en had deze voor een paar sur
prises gezorgd? Of verschieten de politieke
kleuren van dit eerbiedwaardig college?
De politieke verhoudingen stonden in
ieder geval zoozeer op hun kop, dat wij
van de eene verbazing in de andere vielen.
De voorzitter constateerde hetzelfde ver
schijnsel by het debat over de electriciteits-
tarieven, toen hij zeide zich danig geamu
seerd te hebben over de discussies.
Er zijn echter ook vreemde dingen ge
beurd bij de andere groote onderwerpen,
welke een punt van bespreking uitmaakten.
Vooreerst is nu, vlak voor de begroo
ting, waar het telkenjare steevast terug-
keerende klompen-debat welhaast z'n ko
peren feest gevierd zou hebben, het be
sluit genomen om aan de kinderen van de
Schoolkindervoeding voortaan schoenen te
verschaffen in plaats van klompen.
Zoo heel erg bevreemdend is dat nog wel
niet, want wij gaven het voorstel van mevr.
Braggaar den vorigen keer, toen de stem
men staakten, een goede kans. De vraag is
nu maar, of het bestuur van de vereenigmg
Schoolkindervoeding dat besluit zal uit
voeren. Want de raad kan wel besluiten,
maar de vereeniging is zelfstandig, zooals
wij in het verloop van de middagzitting
verscheidene malen hebben hooren ver
kondigen. Het bestuur is dus strikt geno
men bevoegd om het raadsbesluit naast zich
neer te leggen, al kunnen wij dat in
stryd met bepaalde geruchten vooralsnog
niet gelooven.
Vreemder werd de situatie, toen het voor-
stel-v. Eek ter tafel kwam om de gemeen
telijke vertegenwoordiging in het bestuur
voor Schoolkindervoeding thans waarge
nomen door één raadslid, den heer Bergers
met één lid uit te breiden. De meerder
heid van B. en W. voelde daar .niets voor,
omdat dit ging gelijken op een soort poli
tieke vertegenwoordiging, daar het duide
lijk was, dat de socialisten mevr. Braggaar
in dat bestuur wilden hebben.
De motiveering van den heer v. Eek, dat
het een vrouw moest zijn, de natuurlijke
specialiste op het gebied van kleeding en
voeding, was niet bepaald gelukkig en met
name zijn partijgenoot wethouder van Stra
len trachtte den ongunstigen invloed van
diens betoog weg te doezelen door het voor
te stellen, alsof het uitsluitend ging om
meer toezicht van gemeentewege in ver
band met de grootte der subsidie. Het voor
stel zou een slechte kans gemaakt hebben
als de soc.-democraten niet zeer onver
wacht de steun hadden gekregen van den
A.-Rev. heer Eikerbout en den C.-H. heer
v. d. Kwaak, die de vertegenwoordiging
zelfs wilden uitbreiden met twee. Dat werd
aanvaard en de zoozeer gevreesde politieke
vertegen woordigign is er nu in optima
forma!
Nog waren we niet klaar met de School
kindervoeding. De heer Goslinga had voor
gesteld deze maar geheel af te schaffen en
er een gezinsvoeding voor in de plaats te
stellen. Op zich zelf beschouwd en louter
in theorie is een gezinsvoeding natuurlijk
veel beter dan voeding van het schoolkind
alleen en is het gebruiken van de maaltij
den thuis natuurlijk beter voor het gezins
verband dan eten op school. Maar wij ver
klaren eerlijk, niet te kunnen begrijpen,
hoe een practisch man als deze oud-wet
houder van financiën aan zoo'n voorstel
ook maar heeft kunnen denken, in dezen
tijd. Hy mag dan wel beginnen met het
crediet voor deze voeding op z'n minst te
vervierdubbelen, afgezien nog van andere
bezwaren, welke de uitvoerbaarheid van
dat idee in den weg zouden staan. Maar het
eigenaardige van dit debat was, dat de heer
Goslinga aan zijn betoog kracht meende
by te zetten, door de ordonnantiën Gods er
bij te halen, wat hem in een vrij scherp con
flict bracht met zijn politieke vrienden, de
Christ. Historischen en hem zelfs den steun
van zijn eigen fractiegenooten kostte.
Maar het zou nog vreemder worden.
De avondzitting bracht ons n.l. een lang
durige discussie over een partieele verhoo
ging der electriciteitstarieven. Deze wordt
niet gemotiveerd door de positie der Licht
fabrieken, doch is niets anders dan een
middel om de begrooting sluitend te ma
ken.
De wethouder van financiën is een so
ciaal-democraat, ergo verdedigden de so
ciaal-democraten wie zou dat vroeger
ooit hebben willen gelooven een verhoo
ging der tarieven voor de kleine verbrui
kers, terwijl de winst der Lichtfabrieken op
meer dan 1.100.000 wordt geraamd!
Het was bepaald komiek, de oude zoo
vaak herhaalde argumenten van de rech
terzijde, thans van socialistische zijde te
hooren voordragen alsof ze iets nieuws had
den ontdekt. Gelukkig kwam het oude so
cialistische stokpaardje, dat tariefsverhoo-
ging een ongelijke en dus onbillijke indi-
xecte belasting vormt juist voor de minst
draagkrachtigen, toch nog aandraven. Doch
wie zat erop? Het was de heer de Reede.
Het arme dier werd echter door degenen,
die hem vroeger zoo vol geestdrift hadden
bereden, snood verloochend. Zij wilden lie
ver deze verhooging vna een inderdaad in
directe belasting en verklaarden zich tegen
het alternatief: verhooging der directe be
lastingen, ofschoon de rake opmerking werd
gemaakt, dat de partij, die zoozeer bekom
merd zegt te zijn voor de minst draagkrach
tigen, zeer goed kan weten, dat juist de
minst kapitaalkrachtigen wel door deze ta-
riefsverhooging, maar niet door een belas-
tingverhooging zouden worden getroffen,
want de werkloozen bijv. betalen in het ge
heel geen belasting.
De heer v. Eek kan zijn socialistisch ver
leden niet geheel en al verloochenen en
probeerde nog door uitstel iets te redden
uit de Kladderadatsch, doch dat mislukte
en het einde was al even vreemd als de
heele discussie, want het voorstel van B.
en W. werd aanvaard door de socialisten,
en onder de tegenstemmers paradeerden
uitsluitend leden der rechterzijde, zelfs een
der wethouders, n.l. de heer Wilbrink.
Tenslotte het vreemdste van alles. Door
den R.K. Bond voor Groote Gezinnen was
een adres ingezonden, met de vraag om bij
de vaststelling der lichttarieven meer re
kening te houden met de draagkracht.
U raadt het in geen tienen, maar het
was onze communist, die zich opwierp tot
kampioen voor de groote gezinnen en een
motie indiende, die hij in den geest van
het adres achtte.
De wel zeer merkwaardige vergadering
vond laat op den Maandagavond nog geen
einde; vier dikke punten en een interpel
latie bleven onafgedaan. A.s. Maandag
voortzetting. Met nieuwe surprises?
Mr. H. G.
JONGEREN-AFDEELING R. K. S. P.
Hedenavond half negen is de vergadering
van de Jongeren-afdeeling in „Royal",
Doezastraat 43 (bovenzaal).
Hans Hermans, (Redact, van „De Tyd")
komt voor de jongeren spreken over „Libe
ralisme in opkomst en verval".
Alle jongeren (van 1825) die zich
eenigszins voor politiek interesseeren (en
wie doet dat niet?) komen naar dezen be
kenden spreker luisteren. Er is plaats voor
velen. Het bestuur rekent dan ook op velen.
Ook niet-leden zijn zeer welkom.
Het Bestuur.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
Het Amerikaansche protest te Tokio te
gen het tot zinken brengen van de „Pa
nay". Hirota biedt verontschuldigingen
aan. (2de blad.)
Delbos van Belgrado naar Praag ge
reisd. (2de blad).
In de Dolomieten zijn 10 skiërs door een
lawine om het leven gekomen. (Buitenl.
Ber., 2de blad).
Binnenland
Minister Steenberghe geeft zijn meening
over verscheidene zaken van economischen
aard. (2d.e blad).
Verscheidene zaken van landbouw-crisis-
politiek. (2de blad).
De Tweede Kamer behandeld ojn. hooger
onderwijs. (2de blad).
Steun-bedrag voor tuinbouw. (1ste blad).
Gisteravond is bij Bad Boekelo op een
onbewaakten overweg een vrachtauto in
tweeën gereden, waarbij een der inzitten
den werd gewond. (4de blad).
Doodeiijk mijnongeluk te Heerlen. (4de
blad).
Sport en Wedstrijden
De 29ste partij van de match Euwe
Aljechin werd na 40 zetten afgebroken,
doch is vanmorgen door Aljechin opge
geven. (4de en 1ste blad).
DE WAARDE VAN HET MONTESSORI-
ONDERWUS VOOR DE OPVOEDING.
Voordrachten van prof. dr. H. A. Kramers
en dr. A. H. Fortanier.
In verband met de plannen, die bestaan
om hier ter stede een schooltje voor voor
bereidend Montessori-onderwijs op te rich
ten, sprak gisteravond prof. dr. H. A. Kra
mers, in een der zalen van het Nut over
het onderwerp: „Montessori-onderwijs, zoo
als het door de ouders gezien wordt". Spr.
begon met op te merken, dat de richtsnoer,
die dr. Maria Montessori voor moderne op
voeding en modern onderwijs gespannen
heeft, ook zijn wetenschappelijken zin lokt
en bevredigt. Vol van opofferende liefde
voor het kind en met fijne intuïtie heeft
zy n.l. van den aanvang af den proefonder-
vindelijken weg ingeslagen. De synthese,
die zij geschapen heeft, zoowel theoretisch
als practisch, getuigt van een werkelijk
grooten geest op het gebied der opvoeding
en spr. behoort tot de reeks van dankbare
ouders, die beleefd hebben, dat zyn eigen
kinderen de vruchten van haar werk pluk
ten.
De tyden zijn ryp, dunkt spr., dat alle
opvoeding, alle bij brengen van kennis,
door een bewust begrijpen van het kind en
van de taak van den opvoeder gedragen
wordt. Dat vinden we bij Montessori, bij
wie werkzaamheid van het kind zelfwerk
zaamheid, gehoorzaamheid: gehoorzaam
heid aan zich zelf en vryheid gebondenheid
aan zich zelf en aan zijn medemensch be
duidt.
By het gewone onderwijs wordt dikwyls
de opvoeding in hoogeren zin vergeten, ter
wijl deze bij het Montessori-onderwijs pri
mair is. Montessori heeft ontdekt de gevoe
lige periode by het kind en daarvan wordt
bij haar opvoedingsmethode gebruik ge
maakt. Men moet het kind niet dwingen tot
leeren. zoodat het het doet uit slaafsche
gehoorzaamheid. In vryheid leert het veel
meer in veel korteren tijd. Door de M.-
methode leeren de kinderen gemeenschaps
zin en zelfstandigheid, omdat zij zich zelf
en elkander helpen. De kinderen zijn zoo
veel beter dan men wel gedacht had. Laat
de gedachte, aldus spr., dat ieder kind al
leen met den onderwijzer contact moet
hebben, dat ze zich niet met zichzelf en
niet met elkander mogen bemoeien toch
los en je zult zien, dat ze zichzelf en elkaar
veel beter kunnen helpen, dan ge meendet.
Aan de hand van een aantal lantaarn
plaatjes vertelde spr. nog het een en an
der over de methode bij het M.-onderwijs.
Dr. A. H. Fortanier sprak daarna over
de psychologische zijde van het Montessori-
onderwijs, waarbij hij tot de conclusie
kwam, dat dit onderwijs het voordeel heeft,
dat het niet de abrupte overgang kent van
de vryheid van thuis naar het klassikaal
onderwijs. Door het minder geremd-zijn.
wordt de activiteit vergroot en het werken
in collectiviteit biedt uit psychologisch oog
punt eveneens belangrijke voordeelen. In
tusschen mag niet vergeten worden, dat
niet slechts de methode, maar vaak meer
nog de persoon, die leiding geeft, van door
slaggevende beteekenis is.
Er volgde op beide redevoeringen eeni-
ge discussie.
VOORDRACHT
PROF. DR. C. H. EDELMAN
Voor Leidsche Geologische Vereeniging.
In het Geologisch-Mineralogisch Insti
tuut alhier sprak gisteren prof. dr. C. H.
Edelman uit Wageningen voor de Leidsche
Geologische Vereeniging over: „Regionale
Petrologie van Nederland en aangrenzen
de gebieden".
Was tot voor weinige jaren het alge-
meene oordeel dat de zanden van Neder
land ondanks hun oogenschijnlijk zoo ge
heel verschillende geschiedenis, niet mi
croscopisch of anderszins van elkaar kon
den worden onderscheiden, thans mag na
de onderzoekingen van den spreker en
zijn medewerkers en leerlingen worden
gezegd, dat de Nederlandsche zanden zeer
groote verschillen in samenstelling ver-
toonen en zeer goed te onderscheiden zyn.
GOUDEN DOCTORAAT.
Woensdag 22 Dec. a.s. zal het 50 jaar
geleden zijn, dat mr. E. J. C. Greven, oud-
griffier bij het kantongerecht te Oud-
Beierland, thans wonende te Nice (Frank
rijk) aan de Leidsche Universiteit promo
veerde tot doctor in de rechtsgeleerdheid.