De Japanners binnen
Nanking
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN- OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
Een voorbarige feestviering te Tokio
De toestand van
Prins Berntiard
BINNENLAND
29ste Jaargang
MAANDAG 13 DECEMBER 1937
No. 8903
S)e CcicbeheSoii/fcaAit
DE ABONNEMENTSPRIJS
bedraagt bl| vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent oer weekS 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week S 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad ia voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 l'
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT t
Gewone Advertentlën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES "an ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: 1 0.50
Dit nummer bestaat uit
vier bladen.
V Vondel
Een interessant artikel in „Onze Kinde
ren" (nummer 11 van de 19de jaargang), ge
titeld „Vondel, opvoeder van zijn volk",
vangt aldus aan:
„Ook met de lange lijst van herden
kingsplechtigheden, lezingen, declama
tie-avonden, tooneeluitvoeringen, com
plete en bijzondere uitgaven voor
oogen, blijft er stog genoeg voor een
gedachten wisseling over de vraag, of
Vondel door ons volk in 't algemeen
gekend en gewaardeerd wordtEr
varingen zullen daarbij tegenover er
varingen gesteld worden. Bijvoorbeeld:
'n katholieke cultureele vereeniging
liet Gijsbrecht van Aemstel spelen in
een onzer zuidelijke provinciesteden.
Tijdens de pauze trachtten zeer velen
der aan cultuur „doende" fine fleur
niet eens te veinzen omwille van 't of-
ficieele, ietwat plichtmatige der onder
neming (onze grootste dichter was im
mers Roomsch!) en kraaiden baldadig
hun teleurstelling door de koffiekamer:
Geef mij maar 'n lollig blijspel! En toen
in die zelfde stad even later Vondels
verjaardag gevierd werd op initiatief
van 'n expresselijk daartoe ontworpen
comité met de befaamde „kopstukken"
als trekpleisters en gangmakers, kon
den 50.000 inwoners niet zooveel Von
del-minnaar leveren) waaronder er
nog waren, die voor hun fatsoen niet
weg konden blijven), dat 'n zaal van
beroepbare afmetingen tenaastebij ge
vuld werd.
Maar ook: 'n kloosterschool eerde
Vondels gedachtenis o.m. door 'n decla
matie van Jozef in Dothan en de ge
zichten van eenvoudige religieusen,
van wie vele vrijwel nooit lezen en
zeker niet aan cultuur „doen", weer
kaatsten als 'n spiegel de mimiek van
den voordrager, en haar nabetrachtin
gen bewezen, dat die eenvoudige zie
len niet enkel de gang van 't spel had
den gevolgd maar zelfs Vondels intenties
volkomen gaaf hadden begrepen....
Misschien wettigen deze feiten de
conclusie, dat 'n, door modern amuse
ment en jachtig leven bedorven ge
slacht in 't vermogen, om groot-men-
schelijke Kunst te smaken, achter staat
bij de eenvoudigen van geest".
Wij hebben een lang citaat gegeven,
maar 't schijnt ons interessant toe.
Ons inziens, kan de laatste zin aldus ge
wijzigd worden:
Deze feiten bevestigen, „dat 'n, door
modern amusement en jachtig leven bedor
ven geslacht, in't vermogen, om groot-
menschelijke kunst te smaken achter staat
by de eenvoudigen van geest".
't Staat n.l. naar onze meening vast, dat
't vermogen, om ware schoonheid, edele
kunst te genieten, bij zeer velen bedorven
is door het „modern amusement" en door
het „jachtig leven".
Het modern amusement, in een liefdesge
schiedenis-film en in een jasz-band-con
cert, vervlakken den geest, die daar z'n
eenige rustplaats zoekt in het jachtig
leven....
De mensch, die op deze of dergelijke
wyze aan cultuur „doet", verstompt
het vermogen, om het leven fijn aan
te voelen, om het leven diep te zien. En
dat vermogen bezitten de eenvoudige men-
schen, die zichzelf zijn en in de rust van
die zelf-kennis schoonheid en kunst kunnen
genieten, kunnen doordringen tot de groot-
menschelijke kunst van 'n VondeL
Vondel is dit jaar herdacht eenzijdig
in kringen van „intellectueelen". We mee-
nen beslist, dat de minder ontwikkelden
voorzoover zij niet behooren tot „het uit
gaand publiek" en waarlijk zijn „eenvou
digen van geest", Vondel met eenige
voorlichting en toelichting voortreffelijk
zouden kunnen genieten.
DE ERKENNING VAN FRANCO DOOR
URUGUAY.
MONTEVIDEO, 12 Dec. (A.N.P.) In een
communiqué van de kanselarij wordt me-
dedeeling gedaan van de instelling van han
delsbetrekkingen met de regeering te Bur
gos en de regeling van den consulairen
dienst in de door Franco bezette Spaansche
gebieden.
Amerikaansche kanonneerboot tot zinken gebracht
DE TEGENSTAND VIEL NIET MEE.
De woordvoerder van het Japansche le
ger heeft medegedeeld, dat de strijd in de
onmiddellijke omgeving van Nanking voort
duurt, zonder dat het tot een groote ont
wikkeling komt. Ter hoogte van Taiping,
halverwege tusschen Nanking en Woehoe,
zijn Japansche troepen de Jangtse overge
trokken. Zij rukken op naar het tegenover
Nanking liggende Poekau en moeten de
omsingeling der hoofdstad voltooien.
Naar vernomen wordt, spelen zich rond
Nanking verwoede gevechten af. De Hsie-
woesjan-heuvel is tot driemaal toe in ande
re handen overgegaan. Aan beide zyden
zyn de verliezen zeer groot. Japansche
vliegtuigen hebben brandbommen gewor
pen op Kiakwan, een der versterkingswer-
ken van Nanking aan de Jangtse.
De Japansche troepen, die gistermiddag
poogden de Zuiderpoort van Nanking te
veroveren, zijn er tegen den avond in ge
slaagd het geheele zuidelijk deel van de
vestingwerken in hun macht te krijgen.
De Japansche luchtmacht heeft de ster-
rewacht op den „Puruperen berg" vernield.
Verder wordt gemeld, dat een flottille Ja
pansche riviervaartuigen de versperringen,
welke de Chineezen in de rivier hadden ge
legd, hebben doorbroken en de Chineesche
batterijen, welke de stad aan de rivierzij
de verdedigen, onder vuur hebben geno
men.
De Japansche voorhoede, welke naar den
Noordelijken oever van de Jangtse is over
gestoken, is in den avond te Poekau, aan de
overzyde van Nanking, aangekomen. Deze
troepen willen den Chineezen den terug
tocht afsnijden.
CHINEESCHE
REGEERINGGSGEBOUWEN BEZET.
De Japansche troepen hebben hedenoch
tend de Chineesche regeeringsgebouwen te
Nanking bezet. Eenige uren eerder waren
de officieele woning van maarschalk Tsjang
Kai Sjek en de militaire academie bezet.
Verder hebben Japansche oorlogsschepen
de versperring bij Tsjinkiang in de Jangtse
doorbroken. Zij bombardeeren op het
oogenblik de stad.
Officieel wordt medegedeeld, dat de Ja
pansche troepen Poekau hebben bezet.
Viering van Nanking's verovering was
voorbarig.
Meft had in Japan verwacht, dat Zater
dag de triomfantelijke intocht van generaal
Matsoei in Nanking gevierd zou worden. De
viering hiervan is echter uitgesteld. Het
ontbreken van nieuws uit de Chineesche
hoofdstad schijnt er op te duiden, dat de
Japansche aanvallen slechts zeer langzaam
tot succes voeren.
Toch is een reusachtige optocht, vooraf
gegaan door duizend muzikanten, Zon
dagmiddag door de stad getrokken ter vie
ring van de nog niet voltooide overwinning
te Nanking. Hoewel de autoriteiten tot ma
tiging aanmanen, worden de feesten voort
gezet. De officieele feestelijkheden zyn
echter uitgesteld.
DE „PANAY" IN DEN GROND
GEBOORD.
Japansche vliegtuigen hebben de Ameri-
kaansche kanonneerboot „Panay" tusschen
Nanking en Woehoe tot zinken gebracht.
.Het schip lag vor anker op ongeveer
28 mijl boven Nanking. De „Panay" was
opgestoomd teneinde eventueel vallende
granaten te kunnen ontwijken.
Naar vernomen wordt zijn 55 overle
venden van de „Panay" er in geslaagd, de
kust te bereiken. Eenigen van hen zijn
zwaar gewond.
Volgens de tot nog toe ingekomen be
richten bevonden zich aan boord van het
schip o.m. twee secretarissen van de Ame-
rikaansche ambassade te Nanking. Tot de
overlevenden behoort ook de bevelhebber
van de „Panay" Hughes, die evenwel een
der beenen heeft gebroken.
Vroeg in den .ochtend, was de „Panay"
reeds door een vuurlijn van Japansche sche
pen gevaren, terwijl het schip vluchtelin
gen uit Nanking opnam.
Het Britsche oorlogsschip „Bee" en twee
Amerikaansche schepen spoedden zich naar
de plaats van het ongeluk.
De regeering der Vereenigde Staten zal
onmiddellijk een nauwkeurig onderzoek
doen instellen.
Een tankboot van de „Standard Oil Com
pany" is volgens te Washington ontvangen
berichten eveneens tot zinken gebracht.
Japansche verontschuldigingen.
De Japansche ambassadeur te Sjanghai,
Kawagoe, heeft den Amerjkaanschen am-
basadeur te Hankau Johnson, telegrafische
verontschuldigingen van de Japansche re
geering inzake het tot zinken brengen van
de „Panay" en drie tankschepen, aangebo
den.
De Japansche consul-generaal te Sjang
hai heeft gelijke stappen gedaan bij den
Amerikaanschen consul-generaal.
Ambassadeur Johnson heeft het Ameri
kaansche departement van buitenlandsche
zaken medegedeeld, dat de drie tanksche
pen vluchtelingen vervoerden.
OOK BRITSCHE SCHEPEN
AANGEVALLEN.
De Japanneezen hebben gisteren tot vier
malen toe in de Chineesche wateren Brit
sche schepen aangevallen. De eerste aan
val geschiedde gistermorgen bij Woehoe,
toen Japansche batterijen en mitrailleurs
vuur gaven op de Britsche kannonneerboot
„Lady Bird".
Eén schepeling werd gedood en een offi
cier, zoomede een marinier gewond.* Aan
boord van de „Lady Bird" bevonden zich
een Britsche consul en de Britsche militai
re attaché.
Japansche batterijen hebben eveneens
vuur gegeven op de Britsche kanonneer
boot „Bee", welke bodem evenwel niet ge
troffen werd.
Voorts werd de Britsche sleepboot „Tsing-
tah" beschoten.
Des namiddags hebben de Japanneezen
drie luchtaanvallen ondernomen op een
groep Britsche schepen, die zich beneden
strooms van Nanking bevonden.
Een vergissing.
Een Japansch hoofdofficier te Woehoe
heeft de Britsche autoriteiten er van in
kennis gesteld, dat hy order had ontvan
gen op alle zich op de Yangtse bevinden
de schepen te vuren, hoewel hij moest toe
geven, dat het vuren op de Britsche ka
nonneerboot een „vergising" was.
De Britsche pers is verontwaardigd.
De Britsche pers is zeer verontwaardigd
over de incidenten. De „Daily Telegraph
and Morning Post", kan niet gelooven, dat
hier opzet van de Japansche regeering in
het spel is, temeer aangezien op het oogen
blik baron Ishii te Londen is om Engeland
tp overtuigen van de goede zaak van Japan.
Het blad uit de voor de Japansche leger
leiding weinig vleiende veronderstelling,
dat de plaatselijke commandanten door een
paniek zyn gegrepen, zooals de Russische
Oostzeevloot in 1904.
De „News Chronicle" verzet zich tegen
de geduldige houding van Engeland. Het
blad verlangt dat schadeloossteling van To
kio zal worden geëischt, terwijl de „Daily
Express" verlangt, dat Engeland, dat aan
de zeerooverij in het Westen een eind heeft
gemaakt, ook in het Oosten hieraan een
einde zal maken.
ACHTTIEN PERSONEN OMGEKOMEN
BIJ HET „PANAY"-INCIDENT.
WASHINGTON, 13 Dec. (A.N.P.) Officie
ren van het Amerikaansche vlaggeschip in
de Chineesche wateren „Augusta", zijn van
meening, dat achttien opvarenden van de
„Panay" door de Japansche bommen zijn
gedood of zijn verdronken bij het zinken
van het schip.
TERUGTOCHT VAN DE CHINEESCHE
TROEPEN UIT NANKING.
TOKIO, 13 December. (A.N.P.) Van Ja
pansche zijde wordt medegedeeld, dat de
Chineesche'troepen gisteren begonnen zijn
over de Jangtse terug te trekken. Zy wer
den evenwel krachtig door de Japansche
vliegtuigen aangevallen, die vier groote
vyandelyke schepen tot zinken brachten,
alsmede verscheidene jonken. Meer dan
duizend Chineezen werden gedood.
De particuliere secretaris van Z. K. H.
Prins Bernhard, jhr. mr. C. Dedel, ver
strekte ons hedenmorgen 't volgendes com
muniqué:
„Sinds het laatste communiqué is
uitgegeven, is de verbetering van den
toestand van Prins Bernhard gelei
delijk voortgeschreden. Niettemin blijft
rust nog geboden. De hoofdwond is
genezen.
De toestand van hofjager Spek blijft
gunstig. De operatiewond is goed ge
nezen en er is reeds een begin van
bewegingsmogelijkheid in de knie".
WAT ANDERE BLADEN
SCHRIJVEN
HETZE VAN DE N. S. B.
Over hetzelfde onderwerp, waarover wy
verleden week enkele opmerkingen maak
ten de anti-katholieke-hetze in de N. S.
B., schrijft de T ij d:
„Van liberale of socialistische zijde heeft
niemand zich verwonderd over de benoe
ming, eenige weken geleden, van mr. van
Angeren tot secretaris-generaal aan het
departement van Justitie. De opneming van
één Katholiek in de rij van deze hooge
ambtenaren leek niemand opmerkelijk, in
tegendeel. Het bleef aan de N. S. B. voor
behouden, daartegen alarm te slaan.
„De R. K. S. P. werkt in stilte voort"
betitelt „Volk en Vaderland" een artikel,
waarin het de natie waarschuwt tegen den
toeleg van de R.-K. Staatspartij „meer en
meer alle sleutelposities in haar macht te
krijgen". Wij hebben van die stilte nooit
iets bemerkt en haar onzerzyds nooit be
tracht, wanneer het ging om de achterstel
ling van ons Katholieke volksdeel in de
bezetting van ambten een weinig te bete
ren.
Maar het N. S. B.-blad wijst met schrik,
naast mr. van Angeren, op den president
der Nederlandsche Bank, mr. Trip, die
„eveneens katholiek" is, en op den direc
teur-generaal van Handel en Nijverheid,
dr. Hirschfeld, die „naar afkomst Jood,
ook al katholiek" is.
Deze laatste vaststelling is waarschijn
lijk voor den heer Hirschfeld even nieuw
als voor ons. Maar „Volk en Vaderland"
is blijkbaar niet geintersseerd bij de juist
heid van zijn volkstelling, waar het op aan
komt, is stemming te wekken tegen „ka
tholiek".
„Katholiek is staatsgevaarlijk", wordt
meer en meer tout comme chez Hitler I
de leuze der N. S. B. Doch indien „Volk
en Vaderland", zonder misstelling, onder
de hooge ambtenaren geen genoegzaam
schrikwekkende cijfers kan vinden, mo
gen wij het blad dan misschien raden, het
eens te probeeren met den alarmroep: 37
pet. der bevolking is katholiek!
Gelukkig is er in Nederland voor het
anti-papisme geen voedingsbodem meer.
Toch is het nuttig te signaleeren, hoe de
wrok der teleurgestelden zich nu stort in
het, door anderen reeds verlatene, half
vergane karrespoor van de katholieke
hetze".
GEHEIM CONSISTORIE.
De nieuwe kardinalen.
VATIKA AN STAD, 13 December. (A.N.P.)
Hedenochtend is het Geheim Consistorie
bijeengekomen om de namen van vijf nieu
we kardinalen te vernemen. De bijeen
komst werd op de traditioneele wijze ge
houden. De kardinalen kwamen bijeen, ge
kleed in roode toog met paarse mantel, in
de zaal van het Consistorie. Vervolgens
verscheen Z. H. de Paus, vergezeld van een
afdeeling van de edelgarde en kamerhee-
ren, zoowel geestelijken als leeken.
Na den zegen te hebben gegeven maakte
de Paus de namen van de vijf nieuwe kar
dinalen bekend. Het college van kardinalen
wordt hiermede op 69 gebracht.
De nieuwe kardinalen zijn mgr. Pierre
Gerlier, primaat der Galliërs, mgr. Arthur
Hinsley, aartsbisschop van Westminster,
mgr, Guiseppe Pizzardo, secretaris voor
buitengewone kerkelijke aangelegenheden,
mgr. Adeato Piazza, patriarch van Venetië,
mgr. Ermenegildo Pellegrinetti, apostolisch
nuntius in Joego Slavië.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
Delbos* bezoek aan Belgrado. Met groot
enthousiasme ontvangen. (2de blad).
Mussolini deelt het besluit om uit den
Volkenbond te treden mee. (2de blad).
De Japanneezen zijn In Nanking doorge
drongen. Een Amerikaansche kanonneer»
boot in den grond geboord. (1ste blad).
Binnenland
Vrachtauto van veerpont te Eek en Wiel
in den Rijn gereden. (3de blad).
Branden te Amsterdam en Utrecht (3de
blad).
Sport en Wedstri|den
Zwemmen: Drie nieuwe wereldrecords
van Ragnild Hveger, (éde blad).
Wielrennen: Jef v. d. Vijver wereld
kampioen af? (éde blad).
Schaken: De 28ste partij EuweAl-
jechin door laatstgenoemde gewonnen, (éde
blad).
Postduiven: Uitstekende postduiven-
tentoonstelling in den Leidschen Burcht
(éde blad).
PROVINCIAAL PERSONEEL IN
ZUID-HOLLAND.
Geen salarisverhooging. Gemeenten en
winst der electriciteits-tarieven.
Aan de Memorie van Beantwoording van
het verslag der commissie van rapoprteura
uit de Prov. Staten van Zuid-Holland om
trent het onderzoek in de afdeelingen van
de provinciale begrooting voor 1938, is het
volgende ontleend:
Wat de door verschillende leden bepleit»
salarisverhooging van het personeel in
dienst der provincie betreft, wijzen Ged.
Staten er op, dat de regeering het stand
punt inneemt, dat, zoolang de salarieering
van het rijkspersoneel op het tegenwoordi
ge peil gehandhaafd moet blijven, ook de
legere organen zich van salarisverbeterin
gen hebben te onthouden.
De aangelegenheid van een doeltreffen
de regeling der lintbebouwing, mede in
verband met de ten deze tot stand geko
men wettelijke voorziening, heeft de aan
dacht van Ged. Staten. Zij stellen zich voor,
nadat hun onderzoek te dezer zake is ge
ëindigd, hierop nadgr bij de Staten terug te
komen.
Ook Ged. Staten achter het in beginsel
niet zonder bedenking, dat de winsten op
de electriciteitsvoorziening worden aange
wend ten behoeve van de huishouding der
stroomproduceerende gemeente. Het ge
vaar bestaat, dat de belangen van de elec
triciteitsvoorziening dientengevolge onder
geschikt worden gemaakt aan die van de
gemeentefinanciën. Voor het vraagstuk van
de winstonttrekkingen zal in een of ande
ren vorm een oplossing moeten worden ge
vonden.
Nu de crisis in het tuinbouwbedrijf niet
beperkt is gebleven tot een bepaalde streek
in deze provincie, doch van algemeenen
aard is geworden en het rijk bovendien de
steun verleen ing op dit gebied aan zich
heeft getrokken, is er voor de provincie
geen aanleiding om aan de tuinders finan-
cieele hulp te bieden. De crisis is trouwens
van zoodanigen omvang, dat het voor de
provincie met haar beperkte middelen niet
mogelijk geacht moet worden ook maar in
zeer bescheiden hrate aan den nood tege
moet te komen.
Ir. L H. Hijmans. t
In den nacht van Zondag op Maandag
is prof. dr. I. H. Hij mans, oud-hoogleeraar
aan de gem. universiteit te Amsterdam,
plotseling overleden in den ouderdom van
achtenzestig jaar.