De Japanners binnen Nanking DAGBLAD VOOR LEIDEN EN- OMSTREKEN Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN Een voorbarige feestviering te Tokio De toestand van Prins Berntiard BINNENLAND 29ste Jaargang MAANDAG 13 DECEMBER 1937 No. 8903 S)e CcicbeheSoii/fcaAit DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bl| vooruitbetaling: Voor Leiden 19 cent oer weekS 2.50 per kwartaal Bij onze Agenten 20 cent per week S 2.60 per kwartaal Franco per post 2.95 per kwartaal Het Geïllustreerd Zondagsblad ia voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent. TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 l' GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT t Gewone Advertentlën 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. TELEFOONTJES "an ten hoogste 30 woorden, waarin be- betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur, koop en verkoop: 1 0.50 Dit nummer bestaat uit vier bladen. V Vondel Een interessant artikel in „Onze Kinde ren" (nummer 11 van de 19de jaargang), ge titeld „Vondel, opvoeder van zijn volk", vangt aldus aan: „Ook met de lange lijst van herden kingsplechtigheden, lezingen, declama tie-avonden, tooneeluitvoeringen, com plete en bijzondere uitgaven voor oogen, blijft er stog genoeg voor een gedachten wisseling over de vraag, of Vondel door ons volk in 't algemeen gekend en gewaardeerd wordtEr varingen zullen daarbij tegenover er varingen gesteld worden. Bijvoorbeeld: 'n katholieke cultureele vereeniging liet Gijsbrecht van Aemstel spelen in een onzer zuidelijke provinciesteden. Tijdens de pauze trachtten zeer velen der aan cultuur „doende" fine fleur niet eens te veinzen omwille van 't of- ficieele, ietwat plichtmatige der onder neming (onze grootste dichter was im mers Roomsch!) en kraaiden baldadig hun teleurstelling door de koffiekamer: Geef mij maar 'n lollig blijspel! En toen in die zelfde stad even later Vondels verjaardag gevierd werd op initiatief van 'n expresselijk daartoe ontworpen comité met de befaamde „kopstukken" als trekpleisters en gangmakers, kon den 50.000 inwoners niet zooveel Von del-minnaar leveren) waaronder er nog waren, die voor hun fatsoen niet weg konden blijven), dat 'n zaal van beroepbare afmetingen tenaastebij ge vuld werd. Maar ook: 'n kloosterschool eerde Vondels gedachtenis o.m. door 'n decla matie van Jozef in Dothan en de ge zichten van eenvoudige religieusen, van wie vele vrijwel nooit lezen en zeker niet aan cultuur „doen", weer kaatsten als 'n spiegel de mimiek van den voordrager, en haar nabetrachtin gen bewezen, dat die eenvoudige zie len niet enkel de gang van 't spel had den gevolgd maar zelfs Vondels intenties volkomen gaaf hadden begrepen.... Misschien wettigen deze feiten de conclusie, dat 'n, door modern amuse ment en jachtig leven bedorven ge slacht in 't vermogen, om groot-men- schelijke Kunst te smaken, achter staat bij de eenvoudigen van geest". Wij hebben een lang citaat gegeven, maar 't schijnt ons interessant toe. Ons inziens, kan de laatste zin aldus ge wijzigd worden: Deze feiten bevestigen, „dat 'n, door modern amusement en jachtig leven bedor ven geslacht, in't vermogen, om groot- menschelijke kunst te smaken achter staat by de eenvoudigen van geest". 't Staat n.l. naar onze meening vast, dat 't vermogen, om ware schoonheid, edele kunst te genieten, bij zeer velen bedorven is door het „modern amusement" en door het „jachtig leven". Het modern amusement, in een liefdesge schiedenis-film en in een jasz-band-con cert, vervlakken den geest, die daar z'n eenige rustplaats zoekt in het jachtig leven.... De mensch, die op deze of dergelijke wyze aan cultuur „doet", verstompt het vermogen, om het leven fijn aan te voelen, om het leven diep te zien. En dat vermogen bezitten de eenvoudige men- schen, die zichzelf zijn en in de rust van die zelf-kennis schoonheid en kunst kunnen genieten, kunnen doordringen tot de groot- menschelijke kunst van 'n VondeL Vondel is dit jaar herdacht eenzijdig in kringen van „intellectueelen". We mee- nen beslist, dat de minder ontwikkelden voorzoover zij niet behooren tot „het uit gaand publiek" en waarlijk zijn „eenvou digen van geest", Vondel met eenige voorlichting en toelichting voortreffelijk zouden kunnen genieten. DE ERKENNING VAN FRANCO DOOR URUGUAY. MONTEVIDEO, 12 Dec. (A.N.P.) In een communiqué van de kanselarij wordt me- dedeeling gedaan van de instelling van han delsbetrekkingen met de regeering te Bur gos en de regeling van den consulairen dienst in de door Franco bezette Spaansche gebieden. Amerikaansche kanonneerboot tot zinken gebracht DE TEGENSTAND VIEL NIET MEE. De woordvoerder van het Japansche le ger heeft medegedeeld, dat de strijd in de onmiddellijke omgeving van Nanking voort duurt, zonder dat het tot een groote ont wikkeling komt. Ter hoogte van Taiping, halverwege tusschen Nanking en Woehoe, zijn Japansche troepen de Jangtse overge trokken. Zij rukken op naar het tegenover Nanking liggende Poekau en moeten de omsingeling der hoofdstad voltooien. Naar vernomen wordt, spelen zich rond Nanking verwoede gevechten af. De Hsie- woesjan-heuvel is tot driemaal toe in ande re handen overgegaan. Aan beide zyden zyn de verliezen zeer groot. Japansche vliegtuigen hebben brandbommen gewor pen op Kiakwan, een der versterkingswer- ken van Nanking aan de Jangtse. De Japansche troepen, die gistermiddag poogden de Zuiderpoort van Nanking te veroveren, zijn er tegen den avond in ge slaagd het geheele zuidelijk deel van de vestingwerken in hun macht te krijgen. De Japansche luchtmacht heeft de ster- rewacht op den „Puruperen berg" vernield. Verder wordt gemeld, dat een flottille Ja pansche riviervaartuigen de versperringen, welke de Chineezen in de rivier hadden ge legd, hebben doorbroken en de Chineesche batterijen, welke de stad aan de rivierzij de verdedigen, onder vuur hebben geno men. De Japansche voorhoede, welke naar den Noordelijken oever van de Jangtse is over gestoken, is in den avond te Poekau, aan de overzyde van Nanking, aangekomen. Deze troepen willen den Chineezen den terug tocht afsnijden. CHINEESCHE REGEERINGGSGEBOUWEN BEZET. De Japansche troepen hebben hedenoch tend de Chineesche regeeringsgebouwen te Nanking bezet. Eenige uren eerder waren de officieele woning van maarschalk Tsjang Kai Sjek en de militaire academie bezet. Verder hebben Japansche oorlogsschepen de versperring bij Tsjinkiang in de Jangtse doorbroken. Zij bombardeeren op het oogenblik de stad. Officieel wordt medegedeeld, dat de Ja pansche troepen Poekau hebben bezet. Viering van Nanking's verovering was voorbarig. Meft had in Japan verwacht, dat Zater dag de triomfantelijke intocht van generaal Matsoei in Nanking gevierd zou worden. De viering hiervan is echter uitgesteld. Het ontbreken van nieuws uit de Chineesche hoofdstad schijnt er op te duiden, dat de Japansche aanvallen slechts zeer langzaam tot succes voeren. Toch is een reusachtige optocht, vooraf gegaan door duizend muzikanten, Zon dagmiddag door de stad getrokken ter vie ring van de nog niet voltooide overwinning te Nanking. Hoewel de autoriteiten tot ma tiging aanmanen, worden de feesten voort gezet. De officieele feestelijkheden zyn echter uitgesteld. DE „PANAY" IN DEN GROND GEBOORD. Japansche vliegtuigen hebben de Ameri- kaansche kanonneerboot „Panay" tusschen Nanking en Woehoe tot zinken gebracht. .Het schip lag vor anker op ongeveer 28 mijl boven Nanking. De „Panay" was opgestoomd teneinde eventueel vallende granaten te kunnen ontwijken. Naar vernomen wordt zijn 55 overle venden van de „Panay" er in geslaagd, de kust te bereiken. Eenigen van hen zijn zwaar gewond. Volgens de tot nog toe ingekomen be richten bevonden zich aan boord van het schip o.m. twee secretarissen van de Ame- rikaansche ambassade te Nanking. Tot de overlevenden behoort ook de bevelhebber van de „Panay" Hughes, die evenwel een der beenen heeft gebroken. Vroeg in den .ochtend, was de „Panay" reeds door een vuurlijn van Japansche sche pen gevaren, terwijl het schip vluchtelin gen uit Nanking opnam. Het Britsche oorlogsschip „Bee" en twee Amerikaansche schepen spoedden zich naar de plaats van het ongeluk. De regeering der Vereenigde Staten zal onmiddellijk een nauwkeurig onderzoek doen instellen. Een tankboot van de „Standard Oil Com pany" is volgens te Washington ontvangen berichten eveneens tot zinken gebracht. Japansche verontschuldigingen. De Japansche ambassadeur te Sjanghai, Kawagoe, heeft den Amerjkaanschen am- basadeur te Hankau Johnson, telegrafische verontschuldigingen van de Japansche re geering inzake het tot zinken brengen van de „Panay" en drie tankschepen, aangebo den. De Japansche consul-generaal te Sjang hai heeft gelijke stappen gedaan bij den Amerikaanschen consul-generaal. Ambassadeur Johnson heeft het Ameri kaansche departement van buitenlandsche zaken medegedeeld, dat de drie tanksche pen vluchtelingen vervoerden. OOK BRITSCHE SCHEPEN AANGEVALLEN. De Japanneezen hebben gisteren tot vier malen toe in de Chineesche wateren Brit sche schepen aangevallen. De eerste aan val geschiedde gistermorgen bij Woehoe, toen Japansche batterijen en mitrailleurs vuur gaven op de Britsche kannonneerboot „Lady Bird". Eén schepeling werd gedood en een offi cier, zoomede een marinier gewond.* Aan boord van de „Lady Bird" bevonden zich een Britsche consul en de Britsche militai re attaché. Japansche batterijen hebben eveneens vuur gegeven op de Britsche kanonneer boot „Bee", welke bodem evenwel niet ge troffen werd. Voorts werd de Britsche sleepboot „Tsing- tah" beschoten. Des namiddags hebben de Japanneezen drie luchtaanvallen ondernomen op een groep Britsche schepen, die zich beneden strooms van Nanking bevonden. Een vergissing. Een Japansch hoofdofficier te Woehoe heeft de Britsche autoriteiten er van in kennis gesteld, dat hy order had ontvan gen op alle zich op de Yangtse bevinden de schepen te vuren, hoewel hij moest toe geven, dat het vuren op de Britsche ka nonneerboot een „vergising" was. De Britsche pers is verontwaardigd. De Britsche pers is zeer verontwaardigd over de incidenten. De „Daily Telegraph and Morning Post", kan niet gelooven, dat hier opzet van de Japansche regeering in het spel is, temeer aangezien op het oogen blik baron Ishii te Londen is om Engeland tp overtuigen van de goede zaak van Japan. Het blad uit de voor de Japansche leger leiding weinig vleiende veronderstelling, dat de plaatselijke commandanten door een paniek zyn gegrepen, zooals de Russische Oostzeevloot in 1904. De „News Chronicle" verzet zich tegen de geduldige houding van Engeland. Het blad verlangt dat schadeloossteling van To kio zal worden geëischt, terwijl de „Daily Express" verlangt, dat Engeland, dat aan de zeerooverij in het Westen een eind heeft gemaakt, ook in het Oosten hieraan een einde zal maken. ACHTTIEN PERSONEN OMGEKOMEN BIJ HET „PANAY"-INCIDENT. WASHINGTON, 13 Dec. (A.N.P.) Officie ren van het Amerikaansche vlaggeschip in de Chineesche wateren „Augusta", zijn van meening, dat achttien opvarenden van de „Panay" door de Japansche bommen zijn gedood of zijn verdronken bij het zinken van het schip. TERUGTOCHT VAN DE CHINEESCHE TROEPEN UIT NANKING. TOKIO, 13 December. (A.N.P.) Van Ja pansche zijde wordt medegedeeld, dat de Chineesche'troepen gisteren begonnen zijn over de Jangtse terug te trekken. Zy wer den evenwel krachtig door de Japansche vliegtuigen aangevallen, die vier groote vyandelyke schepen tot zinken brachten, alsmede verscheidene jonken. Meer dan duizend Chineezen werden gedood. De particuliere secretaris van Z. K. H. Prins Bernhard, jhr. mr. C. Dedel, ver strekte ons hedenmorgen 't volgendes com muniqué: „Sinds het laatste communiqué is uitgegeven, is de verbetering van den toestand van Prins Bernhard gelei delijk voortgeschreden. Niettemin blijft rust nog geboden. De hoofdwond is genezen. De toestand van hofjager Spek blijft gunstig. De operatiewond is goed ge nezen en er is reeds een begin van bewegingsmogelijkheid in de knie". WAT ANDERE BLADEN SCHRIJVEN HETZE VAN DE N. S. B. Over hetzelfde onderwerp, waarover wy verleden week enkele opmerkingen maak ten de anti-katholieke-hetze in de N. S. B., schrijft de T ij d: „Van liberale of socialistische zijde heeft niemand zich verwonderd over de benoe ming, eenige weken geleden, van mr. van Angeren tot secretaris-generaal aan het departement van Justitie. De opneming van één Katholiek in de rij van deze hooge ambtenaren leek niemand opmerkelijk, in tegendeel. Het bleef aan de N. S. B. voor behouden, daartegen alarm te slaan. „De R. K. S. P. werkt in stilte voort" betitelt „Volk en Vaderland" een artikel, waarin het de natie waarschuwt tegen den toeleg van de R.-K. Staatspartij „meer en meer alle sleutelposities in haar macht te krijgen". Wij hebben van die stilte nooit iets bemerkt en haar onzerzyds nooit be tracht, wanneer het ging om de achterstel ling van ons Katholieke volksdeel in de bezetting van ambten een weinig te bete ren. Maar het N. S. B.-blad wijst met schrik, naast mr. van Angeren, op den president der Nederlandsche Bank, mr. Trip, die „eveneens katholiek" is, en op den direc teur-generaal van Handel en Nijverheid, dr. Hirschfeld, die „naar afkomst Jood, ook al katholiek" is. Deze laatste vaststelling is waarschijn lijk voor den heer Hirschfeld even nieuw als voor ons. Maar „Volk en Vaderland" is blijkbaar niet geintersseerd bij de juist heid van zijn volkstelling, waar het op aan komt, is stemming te wekken tegen „ka tholiek". „Katholiek is staatsgevaarlijk", wordt meer en meer tout comme chez Hitler I de leuze der N. S. B. Doch indien „Volk en Vaderland", zonder misstelling, onder de hooge ambtenaren geen genoegzaam schrikwekkende cijfers kan vinden, mo gen wij het blad dan misschien raden, het eens te probeeren met den alarmroep: 37 pet. der bevolking is katholiek! Gelukkig is er in Nederland voor het anti-papisme geen voedingsbodem meer. Toch is het nuttig te signaleeren, hoe de wrok der teleurgestelden zich nu stort in het, door anderen reeds verlatene, half vergane karrespoor van de katholieke hetze". GEHEIM CONSISTORIE. De nieuwe kardinalen. VATIKA AN STAD, 13 December. (A.N.P.) Hedenochtend is het Geheim Consistorie bijeengekomen om de namen van vijf nieu we kardinalen te vernemen. De bijeen komst werd op de traditioneele wijze ge houden. De kardinalen kwamen bijeen, ge kleed in roode toog met paarse mantel, in de zaal van het Consistorie. Vervolgens verscheen Z. H. de Paus, vergezeld van een afdeeling van de edelgarde en kamerhee- ren, zoowel geestelijken als leeken. Na den zegen te hebben gegeven maakte de Paus de namen van de vijf nieuwe kar dinalen bekend. Het college van kardinalen wordt hiermede op 69 gebracht. De nieuwe kardinalen zijn mgr. Pierre Gerlier, primaat der Galliërs, mgr. Arthur Hinsley, aartsbisschop van Westminster, mgr, Guiseppe Pizzardo, secretaris voor buitengewone kerkelijke aangelegenheden, mgr. Adeato Piazza, patriarch van Venetië, mgr. Ermenegildo Pellegrinetti, apostolisch nuntius in Joego Slavië. VOORNAAMSTE NIEUWS Buitenland Delbos* bezoek aan Belgrado. Met groot enthousiasme ontvangen. (2de blad). Mussolini deelt het besluit om uit den Volkenbond te treden mee. (2de blad). De Japanneezen zijn In Nanking doorge drongen. Een Amerikaansche kanonneer» boot in den grond geboord. (1ste blad). Binnenland Vrachtauto van veerpont te Eek en Wiel in den Rijn gereden. (3de blad). Branden te Amsterdam en Utrecht (3de blad). Sport en Wedstri|den Zwemmen: Drie nieuwe wereldrecords van Ragnild Hveger, (éde blad). Wielrennen: Jef v. d. Vijver wereld kampioen af? (éde blad). Schaken: De 28ste partij EuweAl- jechin door laatstgenoemde gewonnen, (éde blad). Postduiven: Uitstekende postduiven- tentoonstelling in den Leidschen Burcht (éde blad). PROVINCIAAL PERSONEEL IN ZUID-HOLLAND. Geen salarisverhooging. Gemeenten en winst der electriciteits-tarieven. Aan de Memorie van Beantwoording van het verslag der commissie van rapoprteura uit de Prov. Staten van Zuid-Holland om trent het onderzoek in de afdeelingen van de provinciale begrooting voor 1938, is het volgende ontleend: Wat de door verschillende leden bepleit» salarisverhooging van het personeel in dienst der provincie betreft, wijzen Ged. Staten er op, dat de regeering het stand punt inneemt, dat, zoolang de salarieering van het rijkspersoneel op het tegenwoordi ge peil gehandhaafd moet blijven, ook de legere organen zich van salarisverbeterin gen hebben te onthouden. De aangelegenheid van een doeltreffen de regeling der lintbebouwing, mede in verband met de ten deze tot stand geko men wettelijke voorziening, heeft de aan dacht van Ged. Staten. Zij stellen zich voor, nadat hun onderzoek te dezer zake is ge ëindigd, hierop nadgr bij de Staten terug te komen. Ook Ged. Staten achter het in beginsel niet zonder bedenking, dat de winsten op de electriciteitsvoorziening worden aange wend ten behoeve van de huishouding der stroomproduceerende gemeente. Het ge vaar bestaat, dat de belangen van de elec triciteitsvoorziening dientengevolge onder geschikt worden gemaakt aan die van de gemeentefinanciën. Voor het vraagstuk van de winstonttrekkingen zal in een of ande ren vorm een oplossing moeten worden ge vonden. Nu de crisis in het tuinbouwbedrijf niet beperkt is gebleven tot een bepaalde streek in deze provincie, doch van algemeenen aard is geworden en het rijk bovendien de steun verleen ing op dit gebied aan zich heeft getrokken, is er voor de provincie geen aanleiding om aan de tuinders finan- cieele hulp te bieden. De crisis is trouwens van zoodanigen omvang, dat het voor de provincie met haar beperkte middelen niet mogelijk geacht moet worden ook maar in zeer bescheiden hrate aan den nood tege moet te komen. Ir. L H. Hijmans. t In den nacht van Zondag op Maandag is prof. dr. I. H. Hij mans, oud-hoogleeraar aan de gem. universiteit te Amsterdam, plotseling overleden in den ouderdom van achtenzestig jaar.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1937 | | pagina 1