29ste Jaargang
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
H. M. PIERROT
De wedstrijd
Euwe-Aljechin
BINNENLAND
VRIJDAG 3 DECEMBER 1937
No. 8895
S)e Gcld^cfieSoii^cmt
DE ABONNEMENTSPRIJS
bedraagt bi) vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week S 2.60 per kwartaal
Franco per post f 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: 1 0.50
Dit nummer bestaat uit
vier bladen.
V Elkaar ontmoeten
De (lib.) „Avondpost'' constateert:
Het feit, dat in de pers van alle drie
de groepen der rechterzijde onze be
schouwingen over de echtscheiding en
het huwelijk met instemming worden
geciteerd, bewijst, da't er wel degelijk
een grondslag is, waarop rechts en
links elkander kunnen ontmoeten.
Wij zijn dat heelemaal met de „Avond
post" eens a 1 s het blad het zoo wil be
doelen, als 't ons inziens bedoeld moet wor
den!
Er is een grondslag, waarop rechts en
links elkander kunnen ontmoeten.
Men kan het niet zóó bedoelen, dat rechts
en links dat wat zij gemeenschappelijk héb
ben als basis voor samenwerking kunnen
nemen, om al het and«te opzij te zetten,
al het andere te laten liggen als zaken,
die nog maar theoretische waarde hebben.
Er is een grondslag, waarop rechts en
links elkander kunnen ontmoeten. Als
ihe't bedoeld is, dat recnts en links in be
paalde strevingen, waarbij zij samen kun
nen gaan, ook samen moeten gaan,
elkaar moeten „ontmoeten", dan zijn wij
bet met deze bedoeling volkomen eens.
Wij herhalen graag, wat wij reeds meer
malen hebben betoogd en bepleit, dat over
alle partij-verschillen heen gezocht moet
worden naar wat vereent, om op de grond
slag van dat wat gemeenschappelijk is el
kaar te „ontmoeten"!
Beginsel-verschillen hebben tot nood
zakelijk gevolg verschillen in politieke
strevingen, hebben dus in een volk, dat
waarlijk vrij is tot noodzakelijk gevolg
het bestaan van verschillende politieke par
tijen.
Maar die politieke partijen moeten naast
elkaar willen staan in alles, waarbij
zij naast elkaar kunnen staan.
De een moet niet een straatje omloopen,
om de andere te ontwijken, maar zij moe
ten elkaar trachten 'te „ontmoeten" op e 1 k
terrein, dat zij krachtens him beginselen,
bun overtuiging, hun opvattingen geza
menlijk kunnen betreden.
TEE NAGEDACHTENIS AAN VADER
KOLPING.
125 jaar geleden werd de Gezellen-vader
geboren.
Ieder jaar in December viert het Kol-
pingswerk, de standsorganisatie der katho
lieke Gezellen, over de geheele wereld de
geboortedag van Kolping, maar dit jaar is
het een bijzonder feest, omdat zyn 125e
geboortedag herdacht wordt. Duizenden
handwerkers, meesters en gezellen zullen
op dezen dag den grooten Duitschen pries
ter en handwerker Adolf Kolping danken,
die de grootste sociale paedagoog van zijn
eeuw genoemd wordt. In meer dan tach
tig jaar heeft zijn werk zich uitgestrekt
van de Rijn tot aan de Amazone-rivier, en
van de Noordzee tot de Stille Oceaan klinkt
het Kolpingslied in vele talen. Vierhonderd
vijftig eigen huizen dragen den naam van
dezen man en honderdduizenden gelukki
ge families dragen hem op de lippen. Het
Kolpingsgraf in Keulen is reeds een volks
heiligdom geworden; ook het zaligverkla
ringsproces gaat vooruit en men hoopt dat
Koiping tot de eer der altaren verheven
moge worden.
NIEUW APOSTOLISCH VICARIAAT
IN DEN BELGISCHEN CONGO.
De Apostolische Prefectuur van N. W.
Uele in den Belgischen Congo, welk Mis
siegebied is toevertrouwd aan de Kruis-
heeren, is tot Apostolisch Vicariaat ver
heven en tot eersten Apostolischen Vica
ris is benoemd mgr. F. Blessing, O.S.C.,
geboortig uit Amsterdam.
MGR. HINSLEY OP DE BRES VOOR DE
ARBEIDERS.
Adventsbrief over de sociale nooden
van den tegenwoordigen tijd.
y-,
In zijn Adventsbrief neemt Z. H. Exc.
Mgr. Hinsley, aartsbisschop van Westmin
ster, de arbeiders in bescherming.
„God, Die den mensch bevolen heeft,
zijn brood in het zweet zijns aanziens te
verdienen, aldus schrijft de toekomstige
kardiaal, heeft daarmede niet gelast, dat
er een „lagere stand"van arbeiders moet
bestaan, om den „gegoeden klassen" door
zijn arbeid een behaaglijk leven te berei
den. Geen Katholiek kan overschillig blij
ven tegenover een staat van zaken, waar
bij de arbeid als koopwaar en de arbei
der uitsluitend als een instrument en niet,
wat primair is, als een onsterfelijke ziel
wordt beschouwd. Iedere Katholiek moet
willen, dat deze toestand in een meer chris-
telijken gewijzigd wordt en al het moge
lijke doen, om deze wijziging te verwezen
lijken. Hij mag niet stilzwijgend den huidi-
gen staat van zaken goedkeuren".
In het verdere verloop van zijn herder
lijken brief schrijft de aartsbisschop, dat
zelfs zekere Katholieken soms gezegd heb
ben dat de arbeiders op niets anders recht
heeft dan op zijn arbeid. Zekere Katholie
ken hebben gezegd, dat het van meer be
lang is, dat er een sociaal systeem van
kracht is; zelfs werd verklaard, dat de te
genwoordige positie van de arbeiders niets
te wenschen overlaat.
Anderzijds worden soms, als reactie,
even onhoudbare beweringen namens de
arbeiders geuit, zooals bijvoorbeeld: „de
arbeiders verlangen rechtvaardigheid en
geen naastenliefde", terwijl feitelijk beide
noodzakelijk zijn.
De aartsbisschop verklaart ten slotte in
zijn herderlijke schrijven, dat deze mistoe
standen zouden verdwijnen, indien de mo
raalwetten ook op dit gebied in acht wer
den genomen.
De door de Kerk geschetste sociale her
opbouw zal niet slechts een einde maken
aan de immoreele practijken op econo
misch gebied, doch zal ook het materieele
welzijn van alle klassen bevorderen.
„Msbd."
DE WERELD IN
VOGELVLUCHT
De Japanners hebben vanmorgen in de
internationale nederzetting te Sjanghai een
overwinningsparade gehouden, niettegen
staande de pogingen van de buitenlandsche
autoriteiten om hen daarvan af te houden.
Men was n.l. niet ten onrecht bevreesd, dat
in de nederzetting, waar momenteel 3 mil-
lioen Chineezen opeengepakt zitten, onge
regeldheden zouden uitbreken en om een
dergelijk risico te -loopen voor een betrek
kelijk kinderachtige overwinningsparade,
daarvoor gevoelde men niet zoo heel veel.
Maar de Japanners wilden en zouden hun
pleziertje hebben en demonstreerden voor
de gapende Chineezen hun militaire macht.
Gelukkig is het niet tot ernstige incidenten
gekomen. Er-is een handgranaat geworpen
en een Japansch vlaggetje verscheurd, ter
wijl een Chinees zich van de derde ver
dieping van een theater op straat wierp met
de kreet: Leve China.
Overigens is er niets gebeurd.
Velen zijn van meening. dat het doel van
de parade niet alleen was, de Chineezen te
overtuigen van de Japansche macht, doch
ook van het terugtrekken van Engeland en
Amerika uit het Veri-e Oosten en hét
prestige van deze mogendheden te schaden.
De Japansche woordvoerder verklaarde
evenwel, dat het doel was de troepen van
Jessfield naar Hongkioe te brengen.
Eerst, waren geen vliegtuigen te zien,
doch later kruisten acht groote Japansche
bommenwerpers boven de stad. Op be
paalde afstanden reden in de troep auto's
met luchtdoel-artillerie mede, gereed om
te vuren, doch geen enkele Chineesche
machine liet zich zien.
Voorts wordt ontkend, dat de Duitschers
plannen hebben om in hét conflict bemid
delend op te treden.
Overigens ontwikkelt zich de toestand in
het Verre Oosten zich volgens verwachting.
Terwijl gisteren de Japanneezen meldden,
dat zij een wedloop ervan maken, wie het
eerst in Nanking is, berichten de Chineezen
vandaag, dat zij de Japansche opmarsch
gestuit hebben. De waarheid zal wel zijn,
dat de Chineezen zoo nu en dan eens tegen
stand bieden en dan stokt te opmarsch even.
U vindt voor IEDERS BEURS
een smaakvol geschenk
bij:
MAARSMANSTEEG 14-21.
Door Dr. Euwe opgegeven
Naar wij vernemen heeft dr. Euwe de
24ste partij, welke gisteravond te Rotter
dam is aangevangen, na 40 zetten in een
voor Euwe nadeelige positie is afgebroken,
en hedenavond zou worden voortgezet, op
gegeven.
De stand is thans:
Aljechin 14H punt (negen gewonnen
partijen); Euwe 9M punt (vier gewonnen
partijen).
IN DEN KERSTNACHT IN DE
KLOOSTERKAPELLEN ALLééN
HUISGENOOTEN.
Wij herinneren nog eens uitdrukkelijk
aan de bepaling van de Haarlemsche Sy
node (No. 62), dat het verboden is om ter
bijwoning van de Nachtmis in de huizen
der Religieusen (Broeders en Zusters) per
sonen toe te laten, die aldaar niet inwo
nend zijn, de misdienaars slechts uitgezon
derd. Aan deze regel houden wij vast en
daarop kan door Ons geen enkele uitzonde
ring worden toegestaan.
De Z.Z.E.E. Pastoors gelieven de Eerw.
Oversten der Religieuze Huizen in hunne
resp. parochies hierop nog eens van te vo
ren uitdrukkelijk te wijzen en de geloovigen
worden verzocht de religieuzen niet lastig
te vallen met noodeloos aandringen.
De parochianen kunnen dit feest niet
schooner vieren dan in vereeniging met
„de herders" dit is hun eigen pastoor en
diens medehelpers den Goddelijken Verlos
ser te begroeten.
Gegeven te Haarlem, 25 November 1937.
t JOANNES PETRUS,
Bisschop van Haarlem.
„Sint Bavo".
HET KWARTJE.
ALS TWEE HETZELFDE DOEN.
In het Kamerdebat over de begrooting
van Sociale Zaken is uitvoerig gesproken
over het z.g. „kwartje van min. Romme.
De Minister was gelukkig in zijn verde
diging. Hij gaf toe, dat het op het eerste
gezicht ietwat zonderling lijkt, bij werk-
loozen op sparen aan te dringen. Maar als
men de zaak beter beziet, zal men moe
ten erkennen, dat van de werkloozen niet
gevraagd wordt, dat zij een kwartje over
houden, doch dat de kleine bedragen, die
zij voor kleeding, dekking en schoeisel
kunnen bestemmen, door den bijzonderen
steun worden aangevuld.
Was dat misschien een minder nuttige
soort van sparen vroeg de Minister zijn
feilen communistischen critiekers dan
die van de „spaarkaarten", welke zij onder
hun geestverwanten verspreiden om hun
deelname mogelijk te maken aan de nacht
feesten bij 't 20-jarig bestaan der Sovjet-
Unie?
Quod licet Komintern, non licet Romme.
„Tijd".
STRIJD TEGEN „VERLICHTE" KIPPEN.
De Pluimveecentrale heeft een „nacht-
brigade" ingesteld. Het is n.L aan „erken
de" fokkers en vermeerderaars verbaden,
den „werkdag" der kippen kunstmatig te
verlengen door electrische verlichting van
de hokken. Weliswaar wordt de eierenpro-
ductie daardoor gestimuleerd, omdat de
dieren langer „op" zijn en dus ook meer
voedsel tot zich nemen doch de broedre-
sultaten der eieren van zulke „verlichte"
kippen kunnen volgens deze crisiscen-
trale daardoor ongunstig worden he
in vloed. Dies tijgen thans de crisisambte
naren er l?ij donker op uit 's avonds en
's morgens vroeg om te speuren naar ver
lichte kippenhokken van erkende fokkers
en vermeerderaars....
De eerste delinquent, aldus meldt het
„Handelsblad", is reeds gesnapt in de om
geving van Barneveld.
Lelden
PRIESTERFEEST PATER JONGMANS.
Maandag 6 December a.s. herdenkt onze
stadgenoot, de zeereerw. pater Gregorius
Jongmans O.Carm. den dag, waarop hij
vóór 12 jaar in Den Bosch priester werd
gewijd. Pater Jongmans heeft nagenoeg
zijn geheele priesterleven in de Missie op
Java doorgebracht en vertoeft thans met
verlof in het vaderland. Momenteel ver
blijft hij ten huize van zijn broer, den heer
Th. A. J. Jongmans, de Mey van Streef
kerkstraat 17, alhier.
Pater Jongmans werd in 1897 te Leiden
geboren en deed op 6 September 1918 zijn
intrede in den Carmel, waar hij den lOen
d.a.v. gekleed werd. Na op 22 September
1919 geprofest te zijn, ontving hij 6 Juni
1925 in de kathedraal te Den Bosch de H.
Priesterwijding. Reeds het volgend jaar
in Juli vertrok pater Jongmans naar de
Missie van Java, waar hij achtereenvol
gens werkzaam was te Malang, Pasoe-
roean en Lawang. In deze Oosthoek van
Java heeft hij in de 11 jaren van zijn
priesterlijken arbeid buitengewoon ver
dienstelijk werd verricht voor de zielzorg
en wanneer zijn verloftijd verstreken zal
zijn, hoopt pater Jongmans weer naar zijn
geliefden Missiepost te kunnen terugkee-
ren.
De viering van dit priesterjubileum zal
plaats vinden Zondag 12 December a.s. in
de St. Petruskerk, waar pater Jongmans
om 10.30 uur de plechtige Hoogmis zal op
dragen.
PRIJSVRAGEN VAN HET
NUYENSFONDS.
Slechts op één van de vier prijsvragen een
bekroning.
Op de prijsvragen door het Nuyensfonds
in April 1935 uitgeschreven, zijn de vol
gent antwoorden binnengekomen:
1 Onder motto „Tolle eum": Het mi
nisterie van Granvelle in de Nederlanden.
Het ingeleverde geschrift getuigt van te
waardeeren belangstelling bij den schrijver
voor de geschiedenis, doch de jury, be
staande uit prof. dr. Comelissen, prof dr.
Th. Goossens en dr. G. Gorris S.J. oor
deelde, dat het werk, van wetenschappelijk
standpunt bezien, ver beneden de mini-
mum-eischen blijft, die redelijkerwijze ge
steld mogen worden.
Schrijver wordt verzocht een post-adres
aan ondergeteexenden secretaris op te ge
ven, waarop hem zijn manuscript zal wor
den teruggezonden.
2. Onder motto „Talitha Cumi": Over
zicht van de geschiedenis der Katholieke
Kerk in tegenwoordig Nederland vanaf de
Hervorming. De jury werd gevormd door
dr. G. Gorris S.J., pastoor W. Nolet en
mag. dr. P. Polman O.F.M. Zij oordeelde
het ingekomen antwoord een wetenschap
pelijke prestatie van groote beteekenis;
zeer uitgebreide, oorspronkelijke bronnen
studie gaat hier gepaard met frissche be
handeling en, stuksgewijze, uitstekende
synthese. Evenwel is het materiaal nog
voor een overgroot deel onverwerkt geble
ven; van een eenigszins gesloten geheel is
geen sprake. Dit ligt blijkbaar niet aan
een tekort in kennen of kunnen, maar hier
aan, dat de schrijver zich veel hoogere
eischen gesteld, en zijn taak veel uitgebrei
der opgevat heeft, dan in de uitgeschreven
prijsvraag lag opgesloten. Met dit al is aan
de gestelde eischen niet voldaan. Tot zijn
spijt kon het bestuur dus ook dit antwoord
niet bekronen.
3. Op de derde vraag: De overgang in
tegenwoordig Nederland van de geestelijke
en kerkelijke goederen uit Katholiek en
Protestantsch bezit tengevolge van de Her
vorming, is geen antwoord binnegekomen.
4. Op de vraag: Geschiedenis van de Ka
tholieke Kerkmuziek in Nederland sinds de
Hervorming, kwam een antwoord binnen
onder motto: „Beatus populus qui scit ju-
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
De ©verwinningsparade der Japanners
te Sjanghai. (2de blad).
Het antwoord van de linksche Spaan*
sche regeering inzake de kwestie der vrij
willigers. (2de blad).
De Belgische Kamer neemt een motie
van vertrouwen aan in de nieuwe regee
ring. (2de blad).
Een heftige rede van Lloyd George.
(2de blad).
Binnenland
Te Zwolle is een bejaard man door gas-
verstikking om het leven gekomen. (4de
blad).
Sport en Wedstrijden
De 24ste partij schaken tusschen Euwe
en Aljechin door Euwe opgegeven. (4de en
1ste blad).
DE DIENSTPLICHT
NiemveKath.amendementen
Naar wij vernemen zijn nieuwe amende
menten van den heer J. J. W. IJsselmuiden
c.s. te verwachten, ter vervanging van de
amendementen die reeds waren ingediend.
Li de nieuwe amendementen is de broe-
derdienst iets anders geregeld, wordt ook
ten aanzien van het contingent een ander
voorstel gedaan en komt niet meer voor
een verkorting van den eersten oefentijd.
bilatonem. De jury, de heer H. Andriessen,
prof. dr. G. Brom, en prof. dr. A. Smijers,
was van meening, dat dit geschrift op som-
ihige onderdeelen zou moeten worden bij
gewerkt, maar overigens waren bronnen
onderzoek en bewerking in hoofdzaak zóó
verdienstelijk, dat zij tot bekroning advi
seerde. Het bestuur sluit zich gaarne by
dit oordeel aan. Bij opening van het bege
leidende verzegelde briefje, blek de schrij
ver te zijn dr. A. J. M. Kat, kapelaan aan
de St. Bavo te Haarlem, voor wien de prijs
van 500 wordt beschikbaar gesteld, ter
wijl het diploma in een plechtige zitting
van het Nuyensfonds op nader te bepalen
datum zal worden uitgereikt.
Het bestuur besloot verder, dat de prijs
vraag: Overzicht van de geschiedenis der
Katholieke Kerk in tegenwoordig Neder
land vanaf de Hervorming, zou uitgeschre
ven blijven. De termijn van inzending werd
bepaald op 30 September 1939.
Namens het bestuur van het Nuyensfonds
G. GORRIS S.J., Voorzitter.
C. PRINZEN, Secretaris.
Bergendalscheweg 127, Nijmegen.
BASISPRIJZEN BLOEMBOLLEN.
Vaststelling ter vervanging van de
minimumprijzen.
Naar ons van bevoegde zijde wordt mede
gedeeld, heeft de minister van Economische
Zaken ter vervanging van de binnen- en
buitenlandsche minimumprijzen van bloem
bollen de volgende basisprijzen vastgesteld:
Hyacinten per 100 stuks: 19 cm en op
6.50, 18—19 cm 5.25, 17—18 cm 4,
16—17 cm 3, 15—16 cm 2.25, 14—15 cm
1.75, 13—14 cm 1.40;
enkele en dubbele vroege tulpen: zift 12
en op 1.60, zift 11—12 1.35, zift 10—11
0.95. Darmin-, Mendel-, late en andere tul
pen, met uitzondering van parkiettulpen:
zift 12 en op 1.40, zift 11—12 1.10, zift
10—11 0.70;
parkiettulpen: variëteiten café brun, café
pourpre, Constantinople, cramoisi brillant,
lutea major, markgraaf van Baden, per
fecta en gemengd in deze variëteit: zilft 12
en op 1.40, zift 11—12 1.10, zift 10—11
0.70, zift 9—10 0.45;
narcissen, welke groote bollen voortbren
gen: 0.14 per K.G., narcissen, welke kleine
bollen voortbrengen: 0.17 per K.G.
Deze basisprijzen vormen den grondslag
voor de berekening van de uitvoerheffingen,
welke dienen om de noodige fondsen bijeen
te brengen, om den opkoop van een even
tueel surplus te financieren.
Tevens dienen deze basisprijzen als
grondslag voor de uitbetalingen door het
Bloemboll ensurplusfonds.
