DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
Een blijspel over het Godsbestaan
Pater Hendrichs' nieuwe tooneelstuk
„Die Altijd blijft
De noodlottige
brand te Heerlen
PRINS BERNHARD
29ste Jaargang
DONDERDAG 2 DECEMBER 1937
No. 8894
DE ABONNEMENTSPRIJS
bedraagt bi| vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent oer week t 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post S 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT t
Gewone Advertentlën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES "an ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: 0.50
Dit nummer bestaat uit
vijl bladen.
V De steun voor de
werkloozen
De „spaarregeling" voor de werkloozen,
ingevoerd door minister Romme, hebben
wy nooit erg gelukkig gevonden; wij vin
den ze nog niet een gelukkige vondst.
Sparen van den poveren steun is toch
niet mogelijk!Maar er gebeurt heel
veel, wat op hetzelfde neerkomt, wat
practisch hetzelfde is, zei minister Romme
gisteren in de Tweede Kamer. En dat is
óók waar. Er is een socialistische bond, die
voorschotten geeft aan werkloozen met
wekelijksche terugbetalingen. Practisch
hetzelfde. Als er iets moet worden gekocht
er wordt toch nog wel 'ns iets gekocht
dan wordt het ook niet in-eens van de
wekelijksche steun afgehouden, maar in
gedeelten betaald. Practisch hetzelfde.
Maar dat woord sparen is eigenlijk ver
keerd. Psychologisch verkeerd; omdat het
den indruk wekt, alsof „de steun" zoo
danig is, dat er nog wel wat van kan wor
den overgehouden. Feitelijk verkeerd;
omdat wat de minister bedoelt met sparen
eigenlijk niet is het sparen, zooals men
dat gewoonlijk verstaat.
Alles bij elkaar genomen, is minister
Romme daarom, zooals wy reeds zeiden,
o.i. niet gelukkig geweest met zijn „spaar
regeling".
Wy verwijzen echter gaarne naar het
Kamer-verslag, waarin men lezen kan, dat
de minister de overdrijving in de critiek
op de „spaarregeling" weet bloot te leg
gen èn daarop leggen wy niet minder
nadruk dat hij verbeteringen in de
steunregeling in het vooruitzicht stelt
Wij hopen en wij vertrouwen dat
het minder gelukkige debuut van minister
Romme, gemaakt door de „spaarregeling"
spoedig zal zijn vergeten door de practijk
van het bewind, dat deze minister zal
voeren.
Met ingenomenheid hebben wij kennis
genomen van de verbetering in de
brandstoffentoeslag voor de werkloozen,
door den minister gepubliceerd.
MGR, SCHRAVEN f
Z. H. Exc. mgr. dr. G. Lemmens, bis
schop van Roermond, droeg gistermorgen
in de met stemmig rouw versierde kathe
drale "kerk te Roermond een pontificale
Requiemmis op voor de zielerust van den
in zijn missiegebied in China vermoorden
bisschop mgr. Schraven, apostolisch vica
ris van Chenting.
Na de H. Mis hield prof, dr. Féron een
korte lijkrede. Al kunnen wij Mgr. Schra
ven in canonieken zin geen martelaar noe
men, zeide spr., toch is hij een ware mar
telaar geworden voor zijn geloof, voor de
zielen. Hij was een door God wel op bij
zondere wijze uitverkorene; hij werd ge
roepen tot priester, tot missionaris, tot bis
schop, tot martelaar. Tot slot vroeg prof.
Féron aan Mgr. Schraven, om van uit den
hemel een machtige helper te willen zijn
bij het missiewerk.
Ontroerend en
vlot-geschreven
Het is dat Pater Hendrichs geen baardje
draagt,maar ook zonder dat baardje is
hij een echte Paulinische verschijning
vurig en temperament-vol, opbruisend en
goedhartig, gevat in zijn woordenspel,
eeuwig jong in zijn kijk op het moderne
leven en, boven-al, verteerd door ijver om
Christus te verkondigen aan de menschen.
Pater Hendrichs heeft vele vrienden; wij
weten niet, of hij vijanden heeft. Maar
zelfs zijn vijanden (zoo hij ze heeft) zullen
moeten erkennen, dat deze grijze, slagvaar
dige en strijdlustige Jezuiet is: een Nim
rod, „een groot jager voor den Heer".
Dat is de inzet van zijn leven geweest:
zielen te jagen voor Christus. Hij heeft
gejaagd „met alle bij de wet geoorloofde
middelen", door woord en geschrift en
door lichtbeelden. Deze jacht heeft hem
een rijke buit geleverd. Daarmede echter
niet tevreden, heeft hij een nieuwe metho
de uitgedacht om het schuwe wild te van
gen: het tooneel.
Pater Hendrichs heeft een tooneelstuk
geschreven over het bestaan van God.
Het is niet de eerste maal, dat de Pater
zich aan een tooneelstuk heeft gewaagd.
Van zijn hand verschenen vroeger reeds:
„De Sterkste" (bekroond), „Mijnheer de
Redacteur", „De firma Ladenstein" en an
dere. doch zijn nieuwste en jongste spel
overtreft al zijn voorgangers, door de bi-
zondere keuze van de stof en door de vlot
te dramatische uitwerking daarvan.
„Die altijd blijft", zoo luidt de titel van
dit apologetisch tooneelstuk, dat geen dra
ma en ook geen blijspel is. Maar het heeft
toch meer weg van een blijspel
Een blijspel over het bestaan van God??
zult ge mét fronsend voorhoofd vragen.
Ook onze nieuwsgierigheid was geprik
keld, toen wij van dezen opzet hoorden.
Op een mistigen avond hebben wij aan de
Leidsche residentie van Pater Hendrichs
aangebeld, om daar ons licht op
te steken.
„Ik zal het je voorlezen" zei de Pa
ter heesch. „Steek een sigaar op; je vindt
ze in het koffertje". Wij doken in het ver
maarde koffertje, dat Pater Hendrichs op
al zijn m.* ie tochten trouw vergezeld, en
onbescheiden als wij zijn, inspecteerden
wij den inhoud. Dit douane-onderzoek le
verde, behalve eenige blikken met sigaren
en verscheidene doosjes en fleschjes met
medicijnen, niets anders op dan volge
krabbelde paperassen. Enfin nu weten
we toch, wat in dat koffertje huist!
Pater Hendrichs begon zijn tooneelstuk
te declameeren: eerste bedrijf, tweede be
drijf, derde bedrijf
„Vind je 't niet mooi?" vroeg de decla
mator, met die onbevangen ijdelheid, wel
ke hij met St. Paulus gemeen heeft.
Wat kónden wij anders zeggen dan: „Het
is prachtig, pater; het is een stuk, dat het
doen zal".
Wat kónden wij anders zeggen.... wil
den wij eerlijk blijven.
DE LEERLINGEN DER R. K. VAKSCHO OL TE LEIDEN AAN HET WERK VOOR
DE NIEUWE WERELDBURGERS.
„Die altijd blijft" is een stuk met een
openhartig-apologetischen tendenz, maar
wie verwacht, dat het van vroomheid drui
pen zou, kent den schrijver niet.
Wel verre van zwaar-op-de-hand en
pieekerig te zijn, is „Die altijd blijft" een j
prettig en spannend stuk, geschreven in pit- I
tigen trant, met flitsende dialogen en gees- j
tige zetten.
Het stuk speelt zich af in het huis van
een Amsterdamsch industrieel. Deze indus
trieel, de heer Willems, is van huis Katho
liek, doch heeft zijn geloof verloren en
zich aangesloten bij de Godloozen-bewe-
ging.
Zijn echtgenoote, het echt type van een
goedmoedige, altijd-zorgende huisvrouw, is
niet-Katholiek. Hun oudste dochter, Els
een leuke en vlotte jongedame is welis
waar Katholiek gedoopt, doch daar is het
bij gebleven. Het jongste zoontje Henkie,
blindgeboren, is opgevoed zonder den naam
van God ooit gehoord te hebben.
Aldus is de situatie aan het begin van
het stuk niet erg hoopgevend op een
spoedige omkeer.
Het is het blindgeboren Henkie, dat de
aanleiding wordt, dat de geheele familie
Willems in het vierde bedrijf als ver
knocht Katholiek van het tooneel ver
dwijnt.
Henkie heeft van zijn vader een sterren
hemel in Braille-uitvoering gekregen, en
Henkie wil nu met alle geweld weten, wie
de „groote man" is, die de echte sterren
gemaakt heeft.
Papa Willems verdenkt eerst het dienst
meisje ervan het kind deze onzin op de
mouw gespeld te hebben. Maar Annie ver
klaart geen „perfester" te zijn; zij weet er
zelf niets van. Dan wordt de kapelaan der
parochie .beschuldigd van deze misdaad. De
kapelaan kan zich vrij pleiten, maar weet
toch het raadsel te verklaren, hoe Henkie
aan zijn wijsheid kwam. Het is door we
tenschappelijke proeven bewezen, dat kin
deren, die nooit over God hoorden reppen,
in hun negende of tiende jaar klare zeker
heid bleken te hebben van het bestaan van
God, als Schepper en Regelaar van het
Heelal.
De godlooze familie staat paf.
De tweede bres in het ys van het onge
loof wordt gehakt door de vroolijke Els,
een advocate, die verliefd is op een Ka
tholieken, en behalve dat, ook vermogen
den jongeman. Els wil wel eens wat meer
weten van die Kerk waarin zij gedoopt is,
ofschoon vader Willems haar bezweert,
zich „die nonsens van dat Rocmsche geloof'
niet in haar hoofd te halen. Maar Els gaat
„in de Bib. aan het doorbijten" en komt tot
de, voor een advocate gewichtige overtui
ging, dat er „zonder opperwezen geen ba
sis voor het recht" bestaat.
Terwijl het Godsbesef zich in de zielen
van Henkie en Els steeds duidelijker af-
leekent, spelen zich ten huize van de fami
lie Willems opgewonden scènes af, waar
in een Russische houthandelaar Socnolni-
koff, de kapelaan van de Piuskerk, Boger,
en de verloofde van Els, Karei Verlaan,
ieder flink part en deel hebben.
Langzamerhand openen zich ook bij Pa
pa Willems de oogen voor het licht der ge
nade, opgeschrikt als hij is door de vra
gen van het blinde Henkie. En mevrouw
Willem heeft, tijdens een gesprek met ka
pelaan Boger, al haar verzet tegen God
voelen smelten, toen de kapelaan zoo mooi
sprak over de Voorzienigheid.
Papa Willems wordt door den Russi-
schen godloochenaar bedrogen bestolen.
Deze half-ernstige, half-vroolijke scène
doet de deur toe èn aan de godloochenarij
èn aan het geheele verhaal. Het stuk be
sluit met een happy end, de aankondiging
van een dubbele bruiloft.
De karakter-teekening getuigt "Van een
rijk en opgeruimde menschenkennis. De
personen zijn in hun spreken en handelen
menschen, gelijk wij die allen in onzen
eigen kring kennen: een door zaken-tegen
slag nerveuse, maar in zijn hart zoo goe
dige vader, een huiselijke en bedrijvige
moeder, die diplomatiek alle huiselijke
twist tracht te sussen, een levenslustige en
schrandere dochter, met haar mond vol
studenten „slang", en een lief jongetje, dat
koppig antwoord wil, als een vraag bij hem
oprijst. De verloofde van Els bleef in
vage omtrekken geschetst, evenals de Rus
Socholnikow. Een prettige figuur heeft
de schrijver gecreëerd voor den
kapelaan een ijverige en kalme stads-
kapelaan, die zich niet opdringt en toch de
harten binnendringt en peiltEen ka
pelaan, die niet overdreven-heilig is en in
het geheel niet zalvend of vaderlijk doet,
toch een prachtige priesterfiguur.
Psychologisch-raak zijn ook de beweeg
redenen gegeven, welke ieder der leden
van de familie Willems tot de overtuiging
van het bestaan van God leidt. De moeder
komt tot de erkennig van een Voorzienig
heid door de taal van het gemoed; Els, de
advocate, door de bestudeering van de
gronden, waarop het recht rust; de indus
trieel door 't „proefondervindelijk" onder
zoek, gepubliceerd in .Psychologie Pédago»
gique", van De la Vaissière (uitgave 1936)
en het jongetje door de stem van het on
bevooroordeelde natuurlijk kenvermogen.
Dit tconeelspel werd, uit één stuk ge
goten, en de smid gebruikte voor de ver
vaardiging van dit chef d'oeuvre geen an
dere specie dan de bewijzen voor het Gods
bestaan.
Dit „Leitmotiv", de erkenning van den
Schepper, bungelt niet achteraan als een
vrome toespraak vóór het doek valt, maar
werd aan de geheele actie ingespoten. Het
wordt telkens weer in een boeiende en ori-
gineele vorm (o.a. het zeehonden-argu
ment) in de handeling opgenomen en mee
gevoerd, tot steeds meer verhelderd en
klaar begrip, uitmondend in een dwingende
en onafwijsbare overtuiging.
Daarom krijgt men ook geenszins den in
druk al doet bij eerste hooren de vier
voudige bekeering gechargeerd aan dat
de auteur den loop van het spel heeft moe
ten wringen en buigen om dit zelfs in
de apostolische carrière van Pater Hen
drichs verbluffend succes te bereiken.
De bekeering van de vier Willsmsen
volgt logisch en levens-echt uit de plotse
linge verandering van hun inzicht.
Opvoering van dit tooneelstuk voor een
God-loos (wat niet hetzelfde is als godde
loos!) publiek, zou een krachtige propa
ganda zijn voor de erkenning van God.
Maar zal het wel ooit die kans krijgen?
Met opvoering voor een God-lovend, Ka
tholiek publiek zou aan de toeschouwers
een groote weldaad worden bewezen. Den
wankelmoedigen zou een hart onder de
riem worden gestoken, den twijfelzuchti-
gen iedere afbuiging tot twijfel worden
versperd; aan de slappe ranken van den
Wijnstok zouden frissche levenssappen
worden toegevoegd en de sterke ranken tot
een ryke bloei van apostolische actie wor
den opgestuwd.
Alle toeschouwers zonder onderscheid
zullen van dit tooneelstuk veel „opsteken",
en, tegelijkertijd zich kostelijk amuseereni
Pater Hendrichs heeft met het schrijven
van dat tooneelspel een moderne vorm
van direct apostolaat geschapen, welke
w-ordt zij uitgebuit als in „Die altijd blijft"
het doel zal raken en de zielen in de roos
zal treffen.
ROLLAND.
Ook het tweede slachtoffer overleden.
De echtgenoote van den heer Huyten,
die de vorige week bij den brand aan het
Wilhelminaplein te Heerlen uit de tweede
verdieping sprong en daarbij zeer ernsti
ge verwondingen opliep, is vanochtend in
het St. Joseph-Ziekenhuis te Heerlen
overleden.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
De kwestie der Duitsche koloniën,
Duitschland wil geen vreemde bezittingen.
(4de blad).
Scheepsbemanning ontkent, dat Campin,
chi de gewraakte rede heeft gehouden. (4de
blad).
De twee overgebleven profes tan tsche
predikanten in Rusland gearresteerd. (4de
blad).
Overstroomingen op Jamaica. (4de blad).
Binnenland
De Minister van Sociale Zaken verdedigt
in de Tweede Kamer zijn beleid. (3de blad).
Gisteravond is bij Egmond de Katwijk-
sche logger K.W. 47 gestrand. Het schip is
hedennacht vlot gekomen. (5de blad).
Mevr. H., die bij den brand te Heerlen
uit het raam sprong en ernstig gewond
werd, is aan de gevolgen overleden. (1ste
blad).
Omgeving
De boerderij-brand te Hillegom. Van
de daders is nog geen spoor ontdekt. (2de
blad).
Sport en Wedslrlfden
Engeland won den voetbalkamp tegen
Tsjecho-Slowakije met 54. (5de blad).
De 23ste partij Euwe
(5de blad).
-Aljechin remise.
Zijn toestand hedenmorgen
AMSTERDAM, 2 December. De parti
culiere secretaris van Z. K. H. Prins Bern-
hard, jhr. mr. C. Dedel, verstrekte ons he
denochtend het volgende communiqué:
Deze nacht heeft meer slaap gege
ven dan de vorige, de hoofdpyn wis
selt, doch neemt in het algemeen af.
Prins Bernhard heeft met genoegen
zy'n ontbijt genuttigd.
De algemeene toestand blijft bevredi
gend.
Hof jager Spek heeft buiten de breuk van
zyn knieschijf geen stoornissen van eenig
belang. Ook hij heeft goed geslapen.
LEIDEN.
HOOFDAGENT G KLAY.
Verlaat den politiedienst.
Naar wij vernemen zal de hoofdagent-
rechercheur C. Klay na een 32-jarigen
diensttijd bij de politie alhier met ingang
van 1 Januari a.s. den dienst met pensioen
verlaten.
De heer Klay was aanvankelijk bij den
straatdienst werkzaam. Ongeveer twintig
jaar geleden ging hij over naar de recher
che, waar hy na eenige jaren tot hoofd
agent werd bevorderd.
