STADS
NIEUWS
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHI 32, LEIDEN
De Wedstrijd
Euwe-Aljechin
29ste Jaargang
DINSDAG 30 NOVEMBER I3J/
No. 8892
3>££eictoefi£00it/ïa/!tt
DE ABONNEMENTSPRIJS
bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent Der weeki 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per post f 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, du
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent. met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT t
Gewone Adverieniiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeeüngen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES "an ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: f 0.50
Dit nummer bestaat uit
vier bladen.
ga aaa
V Arbeidsvreugde en
werkloosheid
De arbeider moet de kracht, om de last
van den arbeid te dragen, niet zoeken in
de vlucht de vlucht naar de avonden,
de Zondagen, de vacantie.
De arbeider moet de kracht, .om de last
van den arbeid te dragen te dragen met
vreugde! vinden in den arbeid zélf.
Deze levensles, deze levenswijsheid heb
ben wij gisteravond beluisterd in een rede
van dr. Rozemond, directeur van „Maat
schappelijk Hulpbetoon" te Leiden, voor
de N.C.R.V.
In den arbeid moet de arbeider vinden
de groote vreugde, die er ligt in het ver
vullen van zijn plicht. Maar zoo
betoogde dr. Rozemond de omstandig
heden zijn voor den arbeider vaak zóó, dat
de vreugde van plichtsvervulling
voor hem niet of héél moeilijk bereikbaar
is! Hij kent het werk niet, hij doet steeds
hetzelfde werk, hij is als een levenloos deel
van het machinale geheel, hij ondervindt
geen waardeering a^s arbeider en vooral als
mensch.
Degenen, die invloed kunnen uitoefenen,
om den arbeid voor den arbeider vreugde
voller te maken: superieuren, leiders in
maatschappij en Staat, dragen een zware
verantwoordelijkheid aldus constateerde
dr. Rozemond zeer terecht.
In dezelfde radio-rede, waaruit wy
slechts een en ander aanstippen, en welke
rede ook zelf schematisch te schema
tisch? was, wees de heer Rozemond ook
naar de arbeiders, die werkloos zijn. En met
diepen nadruk wees hij daarbij op deze
Christelijke waarheid: Ook voor dezen is 't
mogelijk, de hoogste menschelijke roeping
te vervullen. Maar aldus ongeveer ver
volgde hij die hooge levensopvatting mo
gen wij niet eischen van de tallooze werk-
loozen, die van den wortel der Christelijke
levensleer zijn losgerukt.,..
Die schoone, sterkende Christelijke ge
dachte, dat ook de werklooze heeft een le
vensdoel, willen wij even wat nader bezien,
bezien in haar realiteit, haar werke
lijkheid.
Een levensdoel? En 't is, alsof
wij op ons voelen staren die talloozen, die
leven zonder werk, zonder verdiensten, in
een- voortdurend te-kort die talloozen,
wier ellende wij, God-zij-dank, meevoelen.
Hebben wij dan een levensdoel?
Wij, die niet het onderhoud kunnen ver
dienen voor het g«»zin, dat wij lief hebben.
Wij, jongeren, die zelfs niet de mogelijk
heid vóór ons zien, om een gezin te kun
nen vormen, een eigen thuis, waartoe een
ons ingeschapen verlangen ons drijft.
Wij, die de dagen en de maanden en de
jaren doorbrengen in niets-doen en hoe
lang nog?
Wü, jongeren, die niet de gelegenheid
hebben, om ons te bekwamen in een vak,
waarin wij later ons brood zouden kunnen
verdienen.
Wij, die leven in een maatschappij, die
ons als uitgestooten heeft, ons, de armen,
de ellendigen.
Hebben w ij een levensdoel?
Ja, ook gij allen, die zoo spreken moogt,
ook gij allen hebt een levensdoel. O, laat
uw katholieke courant, uw dagblad, dat
gij nog wilt beschouwen als een dagelijk-
schen huisvriend, u mogen wijzen op die
eenvoudige waarheid een waarheid, die
onomstootelijk vaststaat: gü hebt een le
vensdoel, elk uwer dagen, hoe troosteloos-
leeg aan werk, hoe droevig-arm aan wat
noodig is voor de leniging der stoffelijke
en óók zelfs der geestelijke behoeften van
u en de uwen, heefteenlevensdoel,
en hoog, een voornaam, een edel, een
schoon levensdoel.
Zeker, gij voelt dat niet wij begrij
pen het volkomen. Maar gü moet 't toch
inzien, toch b e g r ij p e n.
Voor alle menschen is dat levensdoel
hetzelfde het levensdoel, dat ons wordt
de wereld in Het auto-ongeluk van
vogelvlucht Prins Bernhard
De besprekingen van de Britsche minis
ters Chamberlain en Eden met hun Fran-
sche collega's Chautemps en Delbos heb
ben een zeer bevredigend verloop gehad.
In Britsche diplomatieke kringen ver
klaarde men zelfs, dat de conferentie een
van de meest bevredigende was, welke
men ooit heeft gehouden. Chautemps zei-
de: „Het leek wel een conclave: wij zijn
net zoo lang bij elkaar blijven zitten tot
er overeenstemming bereikt was".
De vertegenwoordiger van Havas heeft
de volgende indrukken opgedaan ten aan
zien van de gisteren gehouden besprekin
gen:
Lord Halifax heeft een volledig verslag
uitgebracht over de indrukken, welke hij
te Berlijn heeft opgedaan.
De Fransche ministers begrepen ten
volle de portee van zijn bezoek en zij ga
ven er zich rekenschap van, dat hij het
beperkte doel had bereikt, dat hij be
oogde.
De koloniale kwestie, aldus verzekert
men, werd vervolgens onder al zijn as
pecten bezien. Men werd het er over eens,
dat een vollediger onderzoek noodig zal
zijn.
Het a.s. bezoek van Delbos aan Midden-
Europa, aldus zegt men. werd besproken.
De toestand dezer landen, welke Delbos
zal bezoeken, werd onderzocht.
De beide regeeringen zijn eveneens be
reid den vrede in deze landen zoowel als
elders te handhaven. De toestand in het
Verre Oosten werd bestudeerd.
Men doet uitkomen, dat zijn ernst door
de ministers volkomen wordt begrepen en
dat het noodig is er voor te waken, dat de
bescherming der op het spel staande be
langen hun niet ontgaat.
De toestand in Spanje werd volgens de
zelfde kringen eveneens bestudeerd.
Men heeft aan beide zijden opgemerkt,
dat de niet-inmengingspolitiek volkomen
gerechtvaardigd was.
De resultaten van de conferentie zullen
worden bekend gemaakt in een communi
qué.
Het schijnt, dat Engeland met Frankrijk
heeft afgesproken, dat de koloniale eischen
van Duitschland onder de oogen gezien
zullen worden, maar daartegenover moet
ook een concessie van Duitsche zijd'e staan
en wel, dat Duitschland terugkeert tot het
collectieve systeem van verzekering van
den vrede.
De vraag is nu maar of Duitschland en
zijn „as-genoot" Italië genegen zijn om
zich weer iri het collectieve systeem in te
schakelen. Hun isolement heeft hun geen
windeieren gelegd en het is best mogelijk,
dat zij het spelletje met Japan nog een
tijdje willen doorspelen.
De drie en twintigste partij wordt
hedenavond in Rotterdam gespeeld.
Wij herinneren onze abonné's er
aan, dat bij eventueel afbreken der
partij wij 5.(vijf gulden) beschik
baar stellen voor hem of haar, die ons
de in couvert afgegeven zet opgeeft.
Bij meerdere goede opgaven beslist
het lot.
Deze opgave moet ons bereikt heb
ben voor de hervatting der partij.
Men mag niet meer dan één zet op
geven.
Op de enveloppe te vermelden:
EUWE-ALJECHIN.
voorgehouden door de rede, en door het
Geloof, door ons Katholiek Geloof, zoo schit-
teren-helder wordt belicht.
Dankt God en looft Hem gij, alle men
schen, in deze aller-droevigsten tijd, als
gij bezit het Geloof als gü dus dezen
tijd kunt bezien in het licht der Eeuwig
heid, als gij dus uw gezichtseinder zoo
veel wijder kunt uitstrekken, dan de be
nauwend-enge omgrenzing van uw bestaan
op deze aarde!
Het levensdoel van iederen mensch is:
God te dienen en zóó zijn ziel zalig te ma
ken. Dat is de eenvoudige waarheid, de
grond-waarheid van heel ons Geloof, waar
aan wü nu even willen herinneren naar
aanleiding van boven-geciteerde uitlating
van een Protestantsch mede-Christen.
Rede van den voorzitter der
Tweede Kamer
De voorzitter der Tweede Kamer mr. v.
Schaik heeft in de vergadering van heden
middag de volgende rede uitgesproken:
Geachte medeleden,
De dag van gisteren heeft in den lande
schrik en ontsteltenis te weeg gebracht
Over de zon van geluk, die van uit het
Koninklijk Huis in toenemende mate hare
warme stralen over het Nederlandsche volk
doet nederdalen, trok eensklaps een don
ker floers.
Intusschen mogen wij ons gelukkig prij
zen, dat de gevolgen van het aan Prins
Bernhard met diens geleider overkomen
ongeval minder ernstig zyn, dan aanvan
kelijk kon worden geveesd.
Ik weet, de gevoelens der Kamer te ver
tolken, als ik zeg, dat zij ten volle deelt
in de bezorgdheid, die zich van het Ko-
ninklü'k Gezin heeft meester gemaakt; dat
.zij levendig beseft, hoezeer Hare Majes
teit de Koningin, als liefdevolle en zorg
zame moeder door het gebeurde moet zün
getroffen en dat zij voor alles medeleeft
in de angstige spanning van haar, die met
de blijde vreugde van de naaste toekomst
in het verschiet, aan den dagelükschen
steun van haren gemaal op dit oogenblik
meer dan aoit behoefte zal hebben.
God geve, dat Züne Koninklijke Hoog
heid spoedig algeheel hersteld naar den
huiselijken haard kunnen wederkeeren.
De MINISTER VAN BUITENLANDSCHE
ZAKEN, de heer PATIJN, sluit zich na
mens de regeering van ganscher harte aan
bij de woorden, door den voorzitter gespro
ken. Spr. behoeft niet te zeggen dat ook de
regeering diep getroffen is door het onge
val, dat den Prins getroffen heeft. Spr. uit
den vurigen wensch dat deze spoedig her
steld in zijn gezin terugkeeren mag.
De Commenderij Nederland van de Jo-
hanniterorde heeft vandaag in het Burger-
ziekenhuis te Amsterdam, door den per
soon van haar secretaris, jhr. W. Laman
Trip, van haar belangstelling doen blijken
voor haar mederechtsridder Z. K. H. Prins
Bernhard.
De toestand van
Prins Bernhard
De particuliere secretaris van Z. K. H.
Prins Bernhard, Jhr. Mr. C. Dedel, ver
strekte hedenmiddag te half drie het vol
gende communiqué:
De behandelende geneesheeren zijn
tevreden over het verloop van de ziek
te van Prins Bernhard. Het bewuslz:jn
is volledig teruggekeerd. De °rins
heeft weer belangstelling voor zijn om
geving. Hij slaapt veel, maar in de
tusschentijden is hij volkomen helder
van geest. Complicaties deden zich niet
DE TOESTAND VAN DEN HOFJAGER
VAN DER SPEK.
De hofjager Van der Spek had een rus-
tigen nacht. Hedenmorgen werd een Rönt
genfoto van zijn knie gemaakt, waaruit
bleek, dat de knieschijf gebroken is. Over
eènige dagen zal deze operatie worden
behandeld. Zijn algemeene toestand is
goed.
R.K. VROUWENBOND.
Een kookdemonstratie.
Gistermiddag had voor den R.K. Vrou
wenbond afd. Leiden in Café-Rest. „Zo-
merlust" een kookdemonstratie plaats, wel
ke gegeven werd door de Levensmiddelen-
fabriek „Fortin" te Oude-Wetering. Het doel
van deze kookdemonstratie was, meer be
kendheid te geven aan de producten van
deze fabriek en te toon en, dat de Neder
landsche industrie zeer bruikbare en sma
kelijke levensmiddelen vervaardigd.
Allereerst werd bouillon rondgediend,
welke bereid was van Fortin bouillonpasta.
Dit natuurvleesch preparaat bleek niet on
der te doen voor een zelf getrokken bouil
lon. Vervolgens werd een nieuw product
gedemonstreerd n.l. het Fortin uienpoeder.
Tot nu toe, zoo hoorden wü in de toelich
ting, was de ui een bron van tranen, maar
nu vormt deze uienpoeder een bron van
genot en gemak. Het vervelende werkje
van uienpellen behoort nu tot het verleden
en bovendien biedt dit product het voor
deel, dat het aan tafel naar smaak als een
specerü kan worden toegevoegd, een nieuw
tje dus, dat èn de liefhebbers èn zij, die de
ui niet kunnen apprecieeren zullen toe
juichen.
Voorts toonde men, hoe men met den
inhoud van een pakje „Fortin soep" vlug
en zonder veel moeite eenige heerlüke bor
den soep kan bereiden, alleen door toevoe
ging van water. Het bleek, dat de smaak
pikanter kon worden gemaakt door toe
voeging van eenige druppels Fortin aroma.
Terloops werd een pakje „Fortin julienne"
getoond; deze edelselectie van soepgroenten
leent zich uitstekend om toegevoegd te
worden bij de bereiding van soepen.
Als volgend product van de Fortin
Levensmiddelen fabriek werd haar to
maten ketjap opgediend, met een stukje
toast, belegd met een schijfje ei. Dit pro
duct is niet alleen geschikt voor de Indische
rijsttafel maar vindt toepassing bij allerlei
soorten hors d'oeuvre en koude vleesch-
gerêchten.
Nadat wij nog hadden vernomen, dat de
ze fabriek ook vlugkokende havermout in
den handel brengt, volgde tenslotte het
zeer interessante product, de vlugkokende
rijst.Deze Fortin-rijst is in drie minuten
gaar en brengt dus een belangrijke kook-
besparing met zich mede. Dat men haar
behalve voor de gewone rijstgerechten ook
nog voor andere toespijzen kan bezigen,
bleek wel uit de bijzonder smakelüke rijst
koekjes, die voor de oogen van de aan
wezigen werden bereid op de komforen der
butagas-instellatie, welke midden in de
zaal stond opgesteld. Hiermede eindigde
deze huishoudelijke demonstratie, nadat
allen zich de resultaten van de verschil
lende bereidingen goed hadden laten sma
ken.
Ook voor de Nederlandsche Vereeniging
van Huisvrouwen, afdeeling Leiden, had
gistermiddag onder groote belangstelling
eenzelfde kook-demonstratie plaats.
WELDADIGHEIDSPOSTZEGELS EN
EN BRIEFKAARTEN.
Morgen, Woensdag 1 December zal de
verkoop der Weldadigheidspostzegels en
Briefkaarten voor het misdeelde kind be
ginnen.
Wij behoeven nauwelijks deze actie in
de belangstelling van het publiek aan te
bevelen. De postzegels en briefkaarten voor
het Kind worden steeds meer populair en
de opbrengst is voortdurend stijgend. Dit
jaar werd een bedrag van ƒ193.595.05 on
der instellingen van alle gezindten, die zie
ke, zwakke of gebrekkige kinderen ver-
pi egen, verdeeld. Wij hopen, dat ook dit
maal niemand zal verzuimen, de postze
gels „voor het Kind" gedurende de maand
December voor zijn correspondentie te ge
bruiken.
Het aantal postzegels is, in verband met
de veranderde posttarieven, met één ver
meerderd en bedraagt nu vüf. Zij hebben
een frankeerwaarde van ly23, 4, 5, en
12 y, cent en worden verkocht voor respec
tievelijk 3, 5, 6, 8 en 16 cent.
De briefkaarten zijn weer bijzonder ge
slaagd. Behalve een serie van 5 aquarellen
door de artisten J. van Hoboken en B. v. d.
Veer zijn er nog 3 losse kaarten van J. Heb-
belynck, waarmee men Kerst- en Nieuw-
jaarswenschen kan verzenden. De brief
kaarten zijn verkrijgbaar aan het tentje
op de postkantoren te Leiden en Oegstgeest
en bij de postagentschappen.
Het Comité vestigt tevens de aandacht
voornaamste nieuws
Buitenland
De besprekingen te Londen hebben tot
overeenstemming over de heele linie ge
leid. (2de blad).
Een Japansch bericht, dat de Wester-
sche mogendheden China financieel steu
nen. (2de blad).
Generaal Ludendorff ernstig ziek. (2de
blad).
Binnenland
De toestand van Prins Bernhard is voor
uitgaande. In de Tweede Kamer wordt
het gebeurde herdacht. (4de en 1ste blad).
De wijziging der Dienstplichtwet.
Oudste zoon uit groote gezinnen zal vrij
gesteld worden. Hoogstens 3 dienstplich
tigen per gezin. (2de blad).
De consumptiemelkregeling. (2de blad).
op de circulaires, die in Leiden en Oegst
geest verzonden zijn en waarbij een be-
stelkaart is ingesloten. Zoowel ter verge-
makkeling van de verbruikers als van het
Comité wordt men vriendelük doch drin
gend verzocht de bestelkaarten zoo spoedig
mogelijk in te vullen. Alle bestellingen
worden aan huis bezorgd.
Het Comité hoopt op aller medewerking
om den wensch van de Centrale Propagan-
da-Commissie te vervullen en dit jaar een
opbrengst van twee ton te kunnen be
reiken!
RECHTSPOSITIE VOOR HET LOSSE
GEMEENTEPERSONEEL.
In de op 7 December te houden verga
dering van het georganiseerd overleg zal
aan de orde komen de behandeling van
de ontwerp-overeenkomst voor het los
personeel bij de gemeente.
JOHAN VAN OLDENBARNEVELT.
Het lustrumstuk der Indologen Vereeniging.
De Lustrum Commissie der Indologen
Vereeniging schrijft ons:
In het Verwey-nummer van- „de Stem"
wijst Victor E. van Vriesland op het merk
waardige feit, dat nog nimmer een der
tooneelstukken van Verwey werd opge
voerd. Toen dat artikel gepubliceerd werd,
hadden de eerste repetities voor de opvoe
ring van „Johan van Oldenbamevelt" reeds
plaats gehad en wanneer op Vrijdag 3 De
cember, den laatsten dag van het Lustrum,
dit stuk in den Schouwburg te Leiden zal
worden gegeven, zal dan eindelijk, 43 jaar
r.a het verschijnen, de première plaats vin
den van dit groote treurspel. Het is ge
schreven in rijmlooze verzen, eenigermate
in den trant van het Shakespeare-vers; men
hoort ook hier.-soms aan het einde van een
scène het rijm, terwijl hier en daar even
eens kleine stukken proza voorkomen.
Het treurspel behandelt het conflict 'tus-
schen Maurits en Oldenbamevelt, doch het
reikt hooger dan een historisch spel; het
verheft zich boven de partijschappen van
die dagen, boven de twisten op godsdiens
tig en politiek terrein. In het geheele stuk
voelt men de innerlijke zekerheid van den
mensch die het tijdelijke van zijn bestaan
inziet, die verstaat dat bovenmenschelijk
streven uit de eene tijd worstelt met den
anderen, waarin de oude onherroepelük
moet ondergaan.
En al moge-de figuur van Oldenbamevelt
door Verwey geïdealiseerd zün, dit neemt
niet weg, dat dit spel historisch volkomen
verantwoord is, zooals Prof. Colenbrander
in een lezing voor de leden der Indologen
Vereeniging heeft uiteengezet.
Een werk als dit vraagt een sobere op
voering; trouwens Verwey zegt het zelf in
zün voorwoord: „Vandaar dat dit stuk door
praal van vertooning noch hartstocht van
taal van het tooneel af verbazen zal...."
Onder leiding van den heer E. Prins heb
ben wü getracht zoo dit stuk in te studeeren,
updat de bedoeling van den dichter niét
\erloren ga en zijn verzen ook na zün dood,
blijven klinken in dien eenvoud die hü ge-
wenscht heeft. Wij beseffen dat onze taak
niet gemakkelijk is maar vertrouwen, dat
het dichterschap van Verwey sterker zal
blüken dan de onvolkomen weergave van
de vaak moeilüke verzen.
