DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BINNENLAND
Dc wedstrijd
Euwe-AIjechin
29ste Jaargang
DINSDAG 23 NOVEMBER 1937
S)e GekiócheSou/fco/rit
DE ABONNEMENTSPRIJS
bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week t 2.60 per kwartaal
Franco per post 1 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935. REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. U
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT I
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES "an ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: 1 0.50
V Familieieest
Het Sint Nicolaasfeest is een echt familie
feest.
Helaas is bij velen de portemonnaie zóó
leeg. dat er niets aan kan worden gedaan
niets. Maar zij, die nog eenigszins in staat
zijn, om dit volksfeest te vieren, zullen 't
toch doen al is 't op een nog zoo beschei
den, nog zoo zuinige wijze.
En velen grijpen ook het Sint Nicolaas
feest aan als een welkome gelegenheid, om
op fijne, kiesche wyze goed te doen aan
anderen, die noodlijdend, hulpbehoevend
zfjn. Er zijn velen, die het Sint Nicolaas-
feest op deze wijze echt tot een C h r is t e-
1 ij k, een Katholiek feest makenl
Velen gaan in de nog voor 5 December
komende dagen inkoopen doen. Onze le
zers zullen ongetwijfeld ook daarbij, zoo
als bij zoo vele andere zaken, hun dag
blad willen raadplegen, 't Is overbodig, er
op te wijzen, dat de dagelijksche adverten
ties in onze courant een gids zijn, als de
keuze groot en moeielijk is en men zich
afvraagt, waar men het beste terecht kan.
In deze dagen zullen er-bovendien door onze
courant extra St. Nicolaas-nummers wor
den uitgegeven, waarvan Donderdag 't eer
ste verschijnt.
DE WERELD IN
VOGELVLUCHT
Het droevige en beschamende einde van
de Negenmogendheden-conf eren tie te
Brussel, nadert thans. Engeland, Frank
rijk en Amerika hebben het voorstel inge
diend om de conferentie voor on bepaalden
tijd te verdagen. Of met andere woorden:
„Wij zitten hier maar bij elkaar en welen
toch niet wat wij moeten doen. Laten we
maar naar huis gaan en tegen China zeg
gen: „zoek het zelf maar uit."
Zoo voelde de Chineesche gedelegeerde
Wellington Koo het ook en hij sprak zijn
teleurstelling uit over dit slot.
„In plaats van te hebben bijgedragen
tot het doen heerschen van stabiliteit en
orde in de wereld, zoo zeide hij, zal de
conferentie, door haar overijld en on
vruchtbaar einde, het gevoel van alge-
meene onveiligheid, dat reeds zoo ver
spreid is, versterkt hebben. Het is moge
lijk, dat zij op deze wijze de kleine en
zwakke staten nog meer aan de genade
overlevert van de sterke staten met agres
sieve neigingen en dat zij de vreedzame
naties er toe brengt zich minder dan ooit
veilig te gevoelen.''
Hij had deze rede wel kunnen opmaken,
toen de conferentie bijeenkwam, want dat
het aldus moest afloopen, was in hooge
mate waarschijnlijk. De wereld krijgt
langzamerhand ervaring van dergelijke
conferenties.
Ondertusschen zetelt er in Londen ook
nog een commissie, wier bestaan men
haast vergeten zou hebben, nl. de non
interventie-commissie, waarvan de com
missie voor de terugtrekking der vrijwil
ligers een onder-comité is. Dit comité
heeft eenigen tijd geleden haar voorstel
len aan de beide strijdende partijen in
Spanje doen toekomen en naar verluidt
is het antwoord van Franco thans onder
weg. Het zou in principe een toestemming
inhouden, doch allerlei reserves maken
omtrent de personen, die deel zouden moe
ten uitmaken van de delegatie, welke in
Spanje de terugtrekking der vrijwilligers
aan de beide zijden van het front zouden
moeten regelen. Het eind van het liedje
zal ook hier wel zijn, dat de vrijwilligers
ten slotte zelf terugtrekkenomdat de
oorlog inmiddels afgeloopen is.
JAPANSCHE EISCHEN TE SJANGHAI
INGEWILLIGD.
SJANGHAI, 23 Nov. (A. N. P.). De ge
meenteraad zal de Japansche eischen in
willigen, heeft de woordvoerder van den
raad medegedeeld. Hij voegde hieraan toe,
dat volgens zijn meening de Japansche
autoriteiten, welke Sjanghai bezet hebben,
het recht hebben alle noodzakelijke maat
regelen te nemen, om te voorkomen, dat
de Chineesche regeering hier een politieke
of andere activiteit ontwikkelt
NIEUWE BANEN VOOR
TUINBOUW-EXPORT
De Bond Westland voert besprekingen
met Zuid-Afrikaanschen gezant
De noodtoestand, welke dit jaar in den
Nederlandschen tuinbouw heerscht, heeft
het noodzakelijk gemaakt, dat er nieuwe
wegen voor den export komen.
De Bond Westland, waarbij twaalf vei
lingen zijn aangesloten, heeft met den ge
zant der Zuid-Afrikaansche Unie, dr. van
Broekhuizen, thans besprekingen gevoerd
betreffende export van Nederlandsche
tuinbouwproducten naar Zuid-Afrika.
De voorzitter van den bond Westland,
de heer J. Barendse, deelde na dit onder
houd mede, dat de gezant geen afwijzen
de houding innam tegenover een even-
tueele productieuitwisseling.
In den tijd dat Holland een overvloed
van druiven en andere tuinbouwproduc
ten heeft, die wegens den geringen export
bij groot kwanta moeten doordraaien,
heeft de Zuid-Afrikaansch Unie er be
hoefte aan en omgekeerd.
In de maanden October en November
is er in Zuid-Afrika veel vraag naag de
muscaatdruif, welke in het Westland dan
juist veel ter veiling wordt aangevoerd.
Dr. van Broekhuizen wees er den voor
zitter van den bond op, dat Zuid-Afrika
over het algemeen weinig van de crisis
had geleden. De prijzen, welke men ech
ter in zijn land besteedde voor fruit, wa
ren betrekkelijk heel laag.
De heer Barendse verklaarde, dat er
nog tal van moeilijkheden waren te over
winnen, alvorens men tot deze uitwisse
ling van tuinbouwproducten zou kunnen
overgaan.
RADIOREDE VAN MINISTER ROMME.
De Minister van Sociale Zaken zal a.s.
Woensdagavond van 7.20 uur tot 7.30 uur
over beide radiozenders het woord voeren
over het kleeding-, voeding, en dekkings
fonds.
PROVINCIALE STATEN VAN
ZUID-HOLLAND.
In de vergaderzaal van de Eerste Kamer
kwamen de Provinciale Staten van Zuid-
Holland hedenochtend bijeen, onder voor
zitterschap van den minister van Staat, jhr.
mr. dr. H. A. van Karnebeek, Commissaris
van de Koningin in Zuid-Holland.
De voorzitter opende de vergadering met
gebed en schorste hierop voor eenigen tijd
de vergadering, opdat een commissie een
onderzoek zou kunnen instellen naar de
geloofsbrieven van het nieuw benoemde lid,
den heer J. Sanders (S.D.).
Namens deze commissie adviseerde de
heer van Baren (AR.) tot toelating. Aldus
werd besloten. Nadat de heer Sanders de
gelofte had afgelegd, wenschte de voorzit
ter hem geluk met zijn benoeming.
De heer Sanders neemt de plaats in van
den heer van Zadelhoff, die in deze verga
dering zich vooral verdienstelijk heeft ge
maakt als lid van de onderwijs- en van de
wegenCommissie, naar de voorzitter zeide.
Nadat de afdeelingen waren getrokken
werd de agenda afgehandeld. De verschil
lende punten werden hetzij voor kennis
geving aangenomen of naar de afdeelingen
verzonden of in handen eener commissie
gesteld.
Ten slotte verdaagde de voorzitter de ver
gadering tot Dinsdag 14 December 's och
tends elf uur. Deze vergadering zal in de
ridderzaal worden gehouden.
VONDELHERDENKING TE NIJMEGEN.
Gistermiddag heeft, zooals reeds in hét
kort vermeld, de senaat der R. K. Univer
siteit te Nijmegen een zitting gehouden ter
herdenking van Vondels geboortedag.
Onder de aanwezigen merkten we op
mgr dr. J. de Jong, aartsbisschop van
Utrecht, mgr. A. F. Diepen, bisschop van
's-Hertogenbosch, mr. S. baron van Heem
stra, commissaris der Koningin in de pro
vincie Gelderland, den commandant van
het garnizoen te Nijmegen, overste G. C.
Land, de Dekens van Nijmegen en Ubber-
gen-Beek, verschillende leden van het cu
ratorium van de R. K. Universiteit, den
burgemeester van Nijmegen, den heer J. A.
H Steinweg en de wethouders mr. P. I. J.
M. van der Velden en C. van Westreenen.
De rector-magnificus, prof. dr. K. L. Bel-
lon, sprak een welkomstwoord tot de tal
rijke aanwezigen, waarna de professoren
dr. G. Brom, dr. Jac. van Ginneken S.J. en
De twintigste partij wordt heden
avond in Amsterdam gespeeld.
Wij herinneren onze abonné's er
aan, dat bij eventueel afbreken der
partij wij 5.— (vijf gulden) beschik
baar stellen voor hem of haar, die ons
de in couvert afgegeven zet opgeeft.
Bij meerdere goede opgaven beslist
het lot.
Deze opgave moet ons bereikt heb
ben voor de hervatting der partij.
Men mag niet meer dan één zet op
geven.
Op de enveloppe te vermelden:
EUWEALJECHIN.
dr. B. H. Molkenboer O.P Vondel herdach
ten als katholiek, theoloog en apostel.
De redevoeringen werder afgewisseld met
voordrachten uit Vondeis werken. Mejuf
frouw E. J. M. van den Berg droeg voor
Geboortezang aan Gregorius Thaumatur-
gus" mej W. Lavoo d^ocg een fragment
uit „Maeghdepalm" voor, waarna een ge-
aeelte uit „Altaergeheimenissen" werd
voorgedragen door den heer H. Dister.
Ook het St. Canisius College te Nijmegen
heeft Vondel herdacht.
In de hall van de bibliotheek van het St.
Canisius College is een tentoonstelling van
Vondels werken ingericht. Studenten van
het St. Canisius College gaven een opvoe
ring van „Lucifer".
DE SLAGERSGEZELLEN ZENDEN
MINISTER STEENBERGHE EEN
TELEGRAM VAN DANK.
Op een Zondag te Utrecht gehouden
vergadering van den R. K. Slagersgezel-
lenbond „Sint Joris" deed de voorzitter
de mededeeling, dat minister Steenberghe
heeft medegedeeld in een Zaterdag ont
vangen brief, dat het zijn ernstig verlan
gen is, dat de jongste maatregelen, die
voor het slagersbedrijf zijn getroffen aan
het bedrijf in zijn geheel ten goede zullen
komen, en dus óók aan de slagersgezel
len. De minister heeft van die opvatting
patroonsbond en de Nederl. R. K. Bond
van Slagerspatroons, die zich tegenover
den minister tot medewerking bereid ver
klaarden. Ook wat betreft bij den minis
ter ingekomen klachten van gezellenor-
ganisaties betreffende de slechte sociale
positie hebben de besturen van bovenge
noemde bonden zich tot overleg bereid
verklaard. De minister heeft den wensch
te kennen gegeven op de hoogte te wor
den gehouden door bij voorkomende
klachten feitelijke gegevens te verstrek
ken teneinde doeltreffend te kunnen op
treden.
Besloten werd minister Steenberghe
een telegram van dank te zenden.
Op deze vergadering werden bij accla
matie in het bestuur herkozen de heeren
P. van de Akker, 2e penningmeester; M.
v. Bergen, commissaris; J. H. P. Scharff,
voorzitter-redacteur; B. J. v. d. Vegt,
commissaris.
In de vacature B. Teunissen werd ge
kozen A. Span, Arnhem.
Een uitvoerige discussie ontspon zich
rond de begrooting, welke met enkele
ondergeschikte wijzigingen, als voorge
steld, werd vastgesteld.
Goedgekeurd werd het ook elders aan
genomen besluit tot royeeren van K.D.P.
leden en trouwe lezers van Onze Vaan.
Verschillende voorstellen werden be
handeld van zuiver organisatorischen
aard, waarna sluiting volgde.
ONTWERP-DIENSTPLICHTWET EN ZIJN
SOCIALE GEVOLGEN.
De besturen van de zes nationale katho
lieke standsorganisaties, t.w. de Alg. Kath.
Werkgeversvereniging, het R.-K. Werklie
denverbond, de Kath. Boeren- en Tuinders-
bond, de Ned. R.-K. Middenstandsbond en
de St. Adelbertsvereeniging, samenwer
kend in de Nationale Contact-Commissie,
hebben zich beraden over het ingediende
ontwerp tot wijziging van de Dienstplicht
wet.
Met voorbijgaan van de politieke en mi
litair-technische zijde van het vraagstuk,
hebben de besturen van voornoemde zes
nationale standsorganisaties hun bijzondere
aandacht gewijd aan de sociale gevolgen,
die een eventueele aanneming van het
aanhangige wetsontwerp doen verwachten,
Twee van die gevolgen heben hen daar-
by verontrust t.w.:
a. de verzwaring van de persoonlijke en
geldelijke lasten van het groote gezin;
b. het ontslag van de dienstplichtige
werknemers uit hun betrekking, juist ten
gevolge van het treden in militairen dienst.
Ad a.
Met betrekking tot het eerstvermelde so
ciale gevolg wenschen voornoemde bestu
ren vast te stellen, dat zoowel de uitbrei
ding van het contingent, als de verlenging
van den eersten oefentijd en de afschaf
fing van den broederdienst verreweg de
zwaarste zoowel persoonlijke als gelde
lijke offers vragen van de groote gezin
nen.
In dit verband spreken die besturen als
hun overtuiging uit, dat krachtens de ver-
deelende rechtvaardigheid op de Overheid
de zedelijke plicht rust, de evenbedoelde
^jjzondere lasten van het groote gezin, in
'^enigerlei vorm (gemitigeerde broeder-
dienst, weerbelasting, enz.) op billijke wij
ze en in redelijke mate te verlichten.
Ad b.
Ten aanzien van het tweede sociale ge
volg zijn meergenoemde besturen van oor
deel, dat als in hooge mate „onmaatschap
pelijk" en „onvaderlandslievend" moet wor
den gebrandmerkt het optreden van werk
gevers, die in verband met het vervullen
van den militairen plicht door hun werk
nemers, zonder dringende zakelijke rede
dezen uit hun betrekking ontslaan
hetzij dit geschiedt kort vóór den aanvang
hetzij kort nè beëindiging van den militai
ren dienst.
Werkgevers, die zonder dringende re
den zóó handelen, maken zich eenerzijds
schuldig aan plichtsverzaking jegens de
gemeenschap waarvan zij zelf deel uitma
ken en plegen anderzijds sociaal onrecht
aan hen, die door de Overheid worden ge
roepen om met onderbreking van hun
dienstbetrekking te worden opgeleid
voor de taak, de vaderlandsche gemeen
schap. zoo noodig, met hun bloed en leven
te verdedigen; en die er derhalve aan
spraak op mogen maken, vanwege hun mi
litaire opleiding kennelijk niet te worden
achtergesteld bij hen, van wie dergelijke
offers ter verdediging van het vaderland
niet worden gevraagd.
De besturen der in den aanhef vermelde
standsorganisaties zijn dan ook van mee
ning, dat de Overheid gehouden is, om in
den geest van de betreffende Belgische wet
geving, maatregelen te treffen ter voor
koming van ontslag in verband met het
vervullen van militaire verplichtingen, in
dien mocht blijken, dat het hier gesigna
leerde grievende euvel beteekenenden om
vang zou aannemen.
Intusschen vertrouwen bovengenoemde
besturen, dat de werkgevers in onze Ne
derlandsche samenleving genoegzaam ge
meenschapszin zullen weten op te bren
gen, om ten deze uit eigen beweging te
doen, wat hun sociale plicht hun oplegt.
Dll nummer bestaat uit
vier bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
TOEKENNING BIGGENMEKKEN.
Naar men ons van bevoegde zijde mede
deelt, heeft de minister van Economische
Zaken besloten, het aantal toe te kennen
biggenmerken voor 1938 te bepalen op
2.295.000, hetgeen een verhooging inhoudt
van ruim 139.000 merken tegenover het vo
rig jaar. Door den berekeningsfactor voor
het geheele land op 12 vast te stellen zal
in 1933 in verhouding tot het aantal toe te
kennen biggenmerken, een grooter aantal
fokzeugen kunnen worden aangehouden dan
in 1937. De toekenning zal in hoofdzaak
op dezelfde gronden geschieden als in 1937,
met dit verschil, dat inplaats van 20.000
merken het volgend jaar 80.000 merken be
schikbaar zullen zijn ter verdeeling onder
kleine zelfstandige landbouwers en land
arbeiders, die geen biggen mogen fokken
en voor wie de aankoop van biggen voor
de mesterij uit financieel oogpunt groot be
zwaar oplevert. De overige voorwaarden,
waaraan deze kleine varkenshouders zul
len moeten voldoen om voor deze toeken
ning van ten hoogste twee merken in aan
merking te komen, zijn onveranderd ge
bleven.
Ten slotte zyn de gewichtsgrenzen waar
binnen de biggen van metalen oormerk en
tatoueermerk beide voorzien moeten zijn,
gebracht op 15 en 30 kg., waardoor de ge
legenheid om niet-gemerkte biggen te ver-
handeeln, eenigszins is verruimd.
Verlaging van tarieven voor
telefoontoestellen.
Met ingang van 1 December zal de extra-
vergoeding voor een tafeltelefoontoestel,
ingericht voor ruggespraak van 1.10 tot
1 per maand worden verlaagd en de ver
goeding voor een zoemer van 0.30 tot
0.20 per maand.
De extra vergoeding voor extra-wekkers
verbonden op twee of meer stopcontacten
vervalt eveneens.
Voor het verbinden van een bestaanden
extra-wekker op twee of meer stopcon
tacten worden ook geen kosten voor eens
geheven.
Buitenland
De Negenmogendheden-conferentie over-
weegt, zich voor onbepaalden tijd te ver
dagen. (2de blad).
Het antwoord van Franco Inzake de te
rugtrekking der vrijwilligers zou onderweg
zijn. (2de blad).
De Fransche minister Delbos gaat een
reis maken door Centraal-Europa. (2de
blad).
Een recordvlucht van den Franschen
vlieger Codos. (Luchtv. 2de blad).
DE KEURING DER ONDERWIJZERS.
Voorloopige uitslag: aan 0,4 pet
geen gunstige verklaring.
Betreffende de keuring van onderwijzers
met betrekking tot tuberculosebestrijding
deelt de Memorie van Antwoord op de
Tweede Kamer-besprekingen over de be
grooting van Sociale Zaken mede, dat. het
gegrond uitzicht bestaat, dat de keuring in
de eerste maanden van 1938 beëindigd zal
zijn. Omtrent den uitslag der keuring kun
nen op dit oogenblik alleen de gegevens
worden verstrekt over de keuringen, ver
richt tot 1 Juli 1937.
Tot dien datum werden gekeuTd pl.m.
59.000 personen; van dezen kon aan 237
personen (of 0,4 pet.) geen verklaring
worden uitgereikt, dat zy niet lijdende
waren aan een vorm van tuberculose,
welke besmettingsgevaar oplevert Voor
1500 personen (2.5 pet.) werd geregeld
geneeskundig toezicht noodig geacht. De-
OPRUIMINGSDATA.
Een verandering wordt bepleit.
De Nederl. R. K. Bond van Handelaren in
Manufacturen en aanverwante vakken „St
Willibrordus" heeft zich tot den minister
van economische zaken gewend met een
request, waarin gewezen wordt op het na
deel dat de in de wet op opruimingen en
uitverkoopen genoemde data (2 Januari
en 15 Juli) opleveren in het belang van een
goeden verkoop en het goede verloop der
opruimingen.
Op deze wijze kan het namelijk geschie
den, dat opruimingen nu eens op een Vrij
dag, dan weer op een Maandag of op een
anderen willekeurigen dag een aanvang
nemen. In het request wordt er op gewezen,
dat het van groot belang zou zijn, indien
opruimingen steeds op een Zaterdag zou
den kunnen aanvangen, reden waarom den
minister wordt verzocht, het daarheen te
willen leiden, dat de mogelijkheid wordt
geschapen, om de vastgestelde opruimingen
te doen aanvangen op den tweeden 'Zater
dag in Januari en den tweeden Zaterdag ia
Juli.
3 PROCENT OBLIGATIELEENING
PROVINCIE ZEELAND.
Naar wij vernemen zijn de inschryvin-
gen met recht van voorkeur op de 3 pro
cent obligatieleening provincie Zeeland
groot ƒ2.325.000 zeer aanzienlijk geweest,
waardoor de toewijzing op de vrye inschrij
vingen uiterst gering zal zijn.
Uit de metaal-industrie.
Door de samenwerkende metaalbewer
kersbonden is aan den Metaalbond (bond
voor werkgevers in de metaalindustrie) d.d.
1 November 1937 een schryven gezonden,
waarin een bespreking wordt aangevraagd
over: 1. verhooging van de uurloonen van
arbeiders in dienst by leden van den Me
taalbond met 10%; 2. een regeling te tref
fen waarbij de vacantie voor 1938 weer op
een volle week bepaald wordt; 3. het vast
stellen van een regeling voor het werken
in ploegen.
Prof. dr. A. H. M. J. van Rooy ongesteld.
Prof. dr. A. H. M. J. van Rooy, de rec
tor-magnificus van de Amsterdamsche
Universiteit, die gisteren de Vondelher
denking te Nijmegen bijwoonde in de
aula der R. K. Universiteit, gevoelde zich
gisteravond, toen hij in het Oranjehotel
was teruggekeerd, niet goed. Na een con
sult met dokter D. van Vugt werd de
professor in het St. Canisius-ziekenhuis te
Nymegen opgenomen. Hij hoopt na eeni
gen tyd rust zijn taak weer te kunnen
hervatten.
