STADS
NIEUWS
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
Na de vliegramp
te Oostende
29ste Jaargang
VRIJDAG 19 NOVEMBER 1937
No. 8883
§e£eidóeheSou/fco/nt
de abonnementsprijs
bedraagt bi) vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent oer weekS 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week t 2.60 per kwartaal
Franco per post 1 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003. POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES "an ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingën worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: f 0.50
Onderwijs voor de
practijk
ln een artikel in „Het Katholieke
Schoolblad" troffen ons o.m. de volgende
uitspraken. Een inspecteur te Eindhoven
schrijft:
„Het lijkt mij dan ook goed gezien
van de leiding van een vrij groote ka
tholieke meisjesschool voor gewoon la
ger onderwijs te Eindhoven, dat ze
een weg gezocht heeft om het zeven
de leerjaar voor meisjes in sterke ma
te den huishuodkundigen kant uit te
sturen, door, naast het minimum aan
tal uren aan lestijd geëischt voor de
vak a tot en met j, in het leerplan op
te nemen een aanzienlijken lestijd (on
geveer 10 uren) voor het vak nuttige
handwerken en het aanleeren van al
lerlei andere huishoudelijke werkzaam
heden De proef schijnt te zullen sla
gen; immers het aantal leerlingen voor
het 7de leerjaar aan de betreffende
school is buitengewoon groot en haar
leerlust is onafgebroken gespannen."
We citeeren nog wat een inspecteur te
Helmond constateert over een reconstructie
van het onderwijs in den bovenbedoelden
zin:
„Enkele meisjesscholen kiezen de
leerstof voor lezen, schrijven, rekenen,
taal, natuurkennis en teekenen zoo
veel mogelijk zoo, dat ze betrekking
heeft op en voorbereidt voor de huis
houdelijke taak, die de meisjes na den
leertijd wacht."
Dat is ook inderdaad héél mooi!
Het zevende leerjaar voor hen, die niet
%erder gaan studeeren voor hen m.a.w.,
die na dit leerjaar het leven ingaan in
richten voor de practijk.
Voor de meisjes.
En voor de jongens.
Voor de meisjes, ook al geeft het nijver
heidsonderwijs gelegenheid zich op huis
houdelijk terrein te bekwamen. Ook na
zulk 'n 7de leerjaar zijn ze nog niet vol
maakt volleerd op dit gebied! En men
móet rekening houden met het feit, dat nu
eenmaal tóch niet alle meisjes naar een
cursus op een vakschool zullen gaan.
Voor de jongens kan zoo'n 7de leerjaar
als hier bedoeld ook buitengewoon nuttig
zijn. Men heeft niets meer te maken met
overgangs- en examen-eischey; de ohder-
wijzer kan zich volop geven aan wat naar
zijn meening de practijk van het leven on
middellijk vraagt; hij kan zoo goed, zoo
doeltreffend mogelijk aanvullen, wat in
vorafgaande jaren aan het onderricht is
te kort geschoten
In grootere plaatsen, zooals Leiden, waar
meerdere lagere scholen zijn, is een cen
traal 7de leerjaar zeer gewenscht. Zooals
dat bestaat bij het openbaar onderwijs. Ons
katholiek onderwijs vindt hier o.i. een
voorbeeld ter navolging.
de wereld IN
vogelvlucht
Naar uit de berichten uit China blykt,
heeft de reeds grootendeels verlaten hoofd
stad van China, Nanking, een oogenblik in
groot gevaar verkeerd om zonder slag of
stoot door de Japanners te worden inge
nomen. De van het Sjanghai-front terug
trekkende Chineesche troepen waren op
eens op de vlucht geslagen in volko
men wanorde, zoodat het Chineesche front
over een groote breedte doorbroken werd.
Hierdoor konden de Japansche troepen
ongehinderd oprukken in de richting van
Nanking, welke stad een oogenblik ern
stig werd bedreigd.
Heden werd echter van het front gemeld,
dat de terugtocht van de Chineezen was
gestaakt door krachtig optreden van het
Chineesche hoofdkwartier. De terugtrek
kende troepen waren te veel gedemorali
seerd, om den vijand het hoofd te bieden
en derhalve werden versche troepen inge
zet, ongeveer ter gelijke sterkte van de
terugtrekkende troepen. Deze nieuwe troe
pen kregen opdracht de nieuwe linie bij
Soetsjau en Kasjing te verdedigen. De
terugtrekkende legers werden verder naar
achteren geconcentreerd om opnieuw ge
organiseerd te worden.
Aan den strijd in dezen sector op de
uiterste rechtervleugel van het Chineesche
leger wordt veel gewicht gehecht, want
HET STOFFELIJK OVERSCHOT VAN DE
SLACHTOFFERS.
Naar Duitschland overgebracht.
Het stoffelijk overschot van de acht Duit-
schers, die bij de vliegramp bij Oostende om
het leven zijn gekomen, is gisteren in een
specialen wagen van de spoorwegen, welke
geheel met rouwfgloers is bekleed, naar
Duitschland gebracht.
Vannacht is het te Darmstadt aangeko
men en in den middag zal het naar de Ro-
senhoehe worden gebracht, waarbij de
Duitsche weermacht en de partij zich zul
len doen vertegenwordigen. Hier zal het
stoffelijk overschot in de kapel van het
oude mausoleum op baren worden gelegd.
De bijzetting zal vermoedelijk de volgende
week Dindsdag geschieden.
Van vele huizen in Darmstadt, de hoofd
stad van Hessen en de oude residentie der
vroegere groothertogen, waait de vlag half
stok, Hitler, Goering, Hess, van Blomberg
en vele anderen hebben hun deelneming
betuigd.
De Belgische autoriteiten en de bevolking
van Oostende hebben op treffende wijze
blijk gegeven van haar medeleven met de
zware slagen, die het huis Hessen bij de
vliegtuigramp hebben getroffen, toen gis
termiddag het stoffelijk overschot der
slachtoffers naar het station werd overge
bracht, om per trein naar Duitschland te
worden vervoerd.
ESat pas-getrouwde groothertogelijk
paar, dat den nacht te Oostende had door
gebracht, had zich des morgens eerst naar
het vliegveld begeven om nadere inlichtin
gen in te winnen omtrent de omstandighe
den van de ramp. Vervolgens gingen zij
naar het ziekenhuis, waar de vijf kisten
stonden. Onder de vele kransen waren er
ook twee van het Belgische kroonprinsje
Boudewijn en zijn zusje prinses Josephine
Charlotte.
Hoewel groothertog Ludwig den wensch
had uitgesproken, dat de overbrenging in
alle stilte zou geschieden, had zich een
groote menigte geschaard langs den weg
van het ziekenhuis naar het station. Over
al hingen de vlaggen halfstok, allen namen
de hoeden af of knielden neer, toen de
drie lijkwagens, waarin de vijf kisten wa
ren geplaatst, voorbijreden.
Op het station bevonden zich vele auto
riteiten. Daar werden de kisten in een spe
cialen wagon geplaatst, die tot chapelle
ardente was ingericht. Om halfzes arriveer
de de trein te Brussel, waar de rouwbe-
drijvenden opgewacht worden door den
minister van Verkeer, Jaspar, graaf de
Grunne, secretaris van koning Elisabeth en
baron von Richthofen, Duitsch gezant in
België.
indien de Japansche troepen er in slagen
een omtrekkende beweging te maken rond
Soetsjau, dan staat hen een nieuwe weg
naar Nanking open Op het oogenblik be
vinden-zich alleen nog de leden van het
kabinet en de militaire leiders te Nanking,
de ministers zullen vandaag of morgen
Nanking verlaten, Tsjang Kai Sjek zal te
Nanking blijven om de militaire operaties
te leiden.
-De verklaring van Chamberlain in het
Britsche Lagerhuis over de handelsbespre
kingen tusschen de Vereenigde Staten en
Engeland hebben een diepen indruk ge
maakt. Hoewel sprake is van handelsbe
sprekingen, hechten de meeste leden van
het Britsche parlement er de waarde van
een politiek verdrag aan. In welingelichte
parlementaire kringen verheelt men niet,
dat de leidende personen in Engeland en
de Vereenigde Staten hebben ingezien,
dat deze mededeelïng een dergelijken in
druk zou maken. In dezelfde kringen ver
klaart men verder, dat de regeering van
de Vereenigde Staten eerst twee of drie
dagen geleden deze beslissing heeft geno
men.
Ook van economisch standpunt be
schouwd, worden deze onderhandelingen
gunstig beoordeeld. Zij werden reeds lang
door negen tienden van het parlement ge
wenscht.
Door de verklaring van Chamberlain is
de sluier opgelicht, welke sedert een twin
tigtal maanden over de voorbereidende
besprekingen heeft gelegen.
Een nauwere aansluiting van Amerika
met de West-Europeesche mogendheden
kan van groot belang zijn voor de ont
wikkeling van de Europeesche en zelfs
van de Aziatische politiek. Geen wonder,
dat men van het slagen dezer handelsbe
sprekingen veel ophef maakt. Aan den
anderen kant moet men niet vergeten, dat
de wensch maar al te vaak de vader van
de gedachten is,
AFSCHEID KAPELAAN W. HESSING.
In de parochiezaal in de Maria Gij zen-
steeg heeft kapelaan Hessing na een werk
zaamheid van 8 1/2 jaar te Leiden gister
avond afscheid genomen voor zijn vertrek
naar Rotterdam.
Een zeer groot aantal belangstellenden,
parochianen en vrienden, waren bijeen om
den scheidenden kapelaan de hand ten af
scheid te drukken.
Voordat dit geschiedde, nam de hoogeerw.
Deken, A. H. M. J. Homulle het woord en
zeide, dat kap. Hessing den wensch had uit
gesproken dat dit afscheid eenvoudig en
onofficieel zou geschieden. En aldus de
Deken iemands laatste wil hebben wij
te eerbiedigen ook op zijn tocht naar het
aardsche paradijs. Het afscheid behoeft er
niet minder hartelijk om te zijn. Kap. Hes
sing aldus de Deken is het laatste erf
stuk, dat mij ontvalt, maar wij weten ook,
dat een priester geen blijvende woonplaats
heeft.
De Deken dankte hierna kap. Hessing
eerst als vriend voor de vele aangename
uren, voor de vele vriendschap en de vele
steun, bijstand en hulp.
Van hoe groote waarde het is omgeven
te zijn door vrienden, voelt men eerst goed
bij het scheiden.
Zijn kapelaan dankte de Deken Voor al
het werk, dat hij had verricht in de kerk
in de parochie en in de gezinnen. Hoeveel
dat is, weet God alleen. Spr. dankt hem
daarvoor tevens uit naam van het Kerk
bestuur, van de parochianen en van de ver-
eenigingen en zegde hem uit aller naam
heel bijzonder dank. Hij wenschte kap. Hes
sing toe, dat hij in Rotterdam met denzelf
den ijver zou werken en dat zijn werk daar
even gezegend zou mogen zijn als hier. God
zegene U, aldus besloot de Deken zijn toe
spraak
Hierop nam kap. Hessing het woord en
zeide, dat na zoo'n langen tijd in Leiden
te hebben gewerkt het afscheid langzamer
hand wel komen moest. Een kapelaan is
-maar een pion en het is ook evangelisch,
dat hij gaat waar hij gezonden wordt, vol
gens het woord: Ga en hij gaat, kom en hij
komt, doe dit en hij doet het. Hij bracht den
Deken dank voor het gezellig en prettig te
huis, dat hij al dien jaren bij hem in Leiden
gevonden had. Hij bracht dank aan de pa
rochianen en aan allen met wie hij had mo
gen samenwerken. Hij memoreerde voorts
zijn werk in de sociale vereenigingen en
herinnerde ten slotte aan het Engelsche
spreekwoord: Neem nieuwe vrienden en be
houd de oude om er aan toe te voegen: de
nieuwe die ik krijg zijn zilver, de oude zijn
goud.
Hierna namen allen met een handdruk en
enkele vriendelijke woorden afscheid.
R. K. STAATSPARTIJ.
Het 40-jarig bestaan der afd. Leiden van
de R. K. Staatspartij (voormalige R. K.
Kiesvereeniging) zal worden herdacht op
Woensdag 5 Januari a.s. in de Stadsge
hoorzaal.
Als sprekers zullen dien avond optreden
de ZeerEerw. Pater Borromeus de Greeve
en den heer W. Steinmetz, lid der Tweede
Kamer.
Door muziek en zang zal verder den
avond worden opgeluisterd. Men gelieve
nu reeds met dien datum rekening te hou
den.
„KATHOLIEK LEIDEN"
Het Winterprogram van „Katholiek Lei
den" ziet er zeer aantrekkelijk uit.
't Annonceert drie veel-belovende
avonden!
Zondag 28 November is de eerste avond.
Dan zal prof. dr. A. Steger een rede hou
den en zullen de Vereenigde Leidsche
Kerkzangers, het Alma-Koor en mej. Jo
Stallinga een concert geven.
Na dezen avond volgen er nog twee an
deren:
een avond van de Ver. Haagsche Spe
lers (Maandag 27 December);
een avond van het Tooneelgezelschap
„Jan Musch" (Dinsdag 22 Febr.).
Wy wenschen „Katholiek Leiden" en
Katholiek Leiden geluk met zulk 'n win
ter-program.
Voor een zeer klein bedrag kan men drie
avonden van hoog-staande kunst genie
ten.
Wij zijn er van overtuigd, dat de Stads
gehoorzaal deze drie avonden geheel bezet
zal zijn.
„Katholiek Leiden verdient het en Ka
tholiek Leiden zal er van profiteeren.
Ambstaanvaarding
prof. dr. M, David
Bijzonder hoogleeraar aan de
Leidsche Universiteit
Prof dr. M. David bijzonder hoogleeraar
vanwege het Instituut voor oud-Semieti-
sche Hellenistische en Joodsche rechtsge
schiedenis, om onderwijs te geven in de Ba
bylonische, Assyrische, Israëlietische en Hel
lenistische rechtsgeschiedenis aan de Leid
sche universiteit, heeft zijn ambt aanvaard
met het uitspreken van een inaugureele re
de hedenmiddag te vier uur in het groot
auditorium van het academiegebouw.
Het volgende is hieraan ontleend:
De jurist, die zich bezighoudt met de ont
wikkeling van het recht bij de volkeren der
Oudheid, ziet zich voor een nieuwe taak ge
steld. Want de opgravingen in de laatste
decennia hebben cultuurgebieden ontsloten,
waarover vroeger in het algemeen slechts
enkele mededeelingen van klassieke schrij
vers ter beschikking hebben gestaan, alsme
de Bijbelsche en Talmudische overleverin
gen. Bedoeld zijn de vondsten van papyri
en kleitafelen, die een nog steeds toenemen
de hoeveelheid materiaal leveren over hét
rchts- en economisch leven in Egypte en de
groote cultuurcentra van Voor- en Klein-
Azië en die daarmede onze kennis van de
geschiedenis over een tijdruimte van dui
zenden jaren uitbreiden.
De waarde van deze nieuwe bronnen be
staat niet alleen daarin, dat zij ten deele
voor de Grieksche en Romeinsche rechtsge
schiedenis van belang kunnen zijn of onze
kennis van het rechtsleven der antieke vol
keren vermeerderen; vooral voeren zij ons
nader tot het einddoel van de rechtsgeschie
denis, n.l. den uitbouw van de juridische fe
nomenologie het doorgronden van het recht
in zijn rijkdom aan verschijnselen en ge
dachten. Echter mag het resultaat geen le
venloos schaduwbeeld van de werkelijkheid
zijn, noch een philosophische abstractie,
noch een dood schema, een uiterlijke rubri
ceering, waarin men alle verschijningsvor
men van het recht uit alle tijden en alle
landen kan onderbrengen. Want deze wijze
van beschrijving zou nauwelijks meer op
leveren, dan het besef, dat bij zeer opper
vlakkige beschouwing zekere vormen van
het recht overal te vinden zijn, waar men-
schelijke gemeenschappen aangetroffen wor
den. Veeleer moet het recht, als wortelend
in het leven der menschheid, in onverbre
kelijk verband met de overige gebieden van
de menschelijke beschaving behandeld wor
den. De structuur van de staatkundige en
sociale ordening, dikwijls, sterk door theo-
kratische ideeën beinvloed, grijpt evenals
de structuur van de economische toestanden
gewoonlijk diep in het rechtsleven in; even
zeer hangt dit samen met het geheele gees
telijke leven van haar dragers.
Zonder verband met al de verschillende
cultuurverschijnselen, die steeds weer in el
kaar grijpen, kan het recht, d.w.z. de wer
kelijke draagwijdte van een rechtshandeling
niet worden begrepen. Evenmin is het dan
mogelijk, de beteekenis te doorgronden, die
het juridisch denken voor de geestelijke ge
steldheid van een volk bezit. In het bijzon
der geeft de geschiedenis van de Israëlieti
sche beschaving duidelijke voorbeelden, hoe
juridische begrippen tot fundamenteele le
vensbegrippen kunnen uitgroeien.
Ook dergelijke verhoudingen behoort de
rechtsgeschiedenis in haar onderzoek te be
trekken, indien zij er aanspraak op wil ma
ken, als onderdeel van de cultuurgeschie
denis te worden beschouwd. Zij is dus als
die wetenschap te kwalificeeren, die de ver
bindingen en wisselwerkingen tusschen het
rechtsleven aan den eenen kant en de overi
ge cultureele waarden aan den anderen kant
tracht aan te wijzen. Evenwel is te beden
ken, dat ook uiterlijke omstandigheden van
een land, zooals klimaat- en bodemgesteld
heid, alsmede natuurverschijnselen, evenals
op den cultus op het recht van een volk van
invloed kunnen zijn.
Hoe uiteenloopend de voorkomende rege
lingen in de afzonderlijke rechtsgebieden
zijn, ja zelfs in de verschillende ontwikke
lingsperioden van één enkel recht, en hoe
sterk het rechtsleven met de, genoemde fac
toren samenhangt, wordt nader aan de hand
van een voorbeeld uiteengezet. Behandeld
wordt het probleem van de persoonlijke ver
houdingen tusschen ouders en kinderen, die
langs een reeks van verscheidene cultuur
gebieden der Oudheid worden nagegaan. Op
de kwestie, tot hoe lang in het leven van een
Dit nummer bestaat alt
vier bladen.
S===5S=S5SSSS3
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
De „Osservatore Romano" is ongerust
over den religieusen toestand in Duitsch
land. (2de blad).
Wat broeit er in Frankrijk? (2de blad)
Nauwere aaneensluiting tusschen Enge
land en Amerika. (2de blad).
Overbrenging van het stoffelijk over
schot der slachtoffers van Oostende naar
Duitschland. (BuitenL Ber., 2de blad).
Binnenland
De minister van oeconomische zaken
heeft zich in beginsel bereid verklaard ver
bindendverklaring van het kartelreglement
en de verkoop- en betalingsvoorwaarden
van de textiel-conventie te bevorderen.
(2de blad).
De nieuwe regeling van de hulp aan klei
ne boerenbedrijven. (2de blad).
kind de vaderlijke macht bleef gehandhaafd,
waren vaak staatkundige verhoudingen van.
invloed. Daarentegen werd de omvang van
de vaderlijke macht daarnaast vooral door
economische en religieus-ethische factoren
•beheerscht, die dikwijls ieder op zich zelf,
dikwijls met elkaar verbonden op het
rechtsleven inwerken. Zoo zijn b.v. bij de
wijziging van de onbeperkte macht van den.
Oud-Romeinschen pater familias in de By-
zantijnsche periode invloeden van het Chris
tendom vast te stellen, maar ook opvattin
gen, die een absolutistische heerschappij met
zich medebracht.
Tenslotte volgden de gebruikelijke toe
spraken.
JUBILEUM-COMMISSIE 1938.
De speciale commissie, welke de op
dracht heeft, de viering van het 40-jarig
Regeerings-jubileum van H. M. onze ge-
eerbiedigde Koningin, voor te bereiden is
Woensdagavond met hare taak begonnen.
De besprekingen welke geleid worden
door Ir. P. C. Lindenberg, hadden een
zeer geanimeerd verloop.
Na onderlinge geedach ten-wisseling
werd een uitgebreid plan ontworpen, na
dat de onderstaande sub-commissies tot
stand waren gekomen: Ir. P. C. Linden-
berg, alg. voorzitter; Mr. N. G. Geelker
ken, alg. secretaris; J. Mulder, alg. pen
ningmeester.
Feestcommissie: H. G. van Everdingen,
W. van der Laan, A. v. d. Neut, Mej. B.
van Noort, kapt. C. H. Iwes, L. Questroo,
Mej. E. Raphaël.
Financieele Commissie: Joh. Brouweit
Mej. H. C. van Santen, C. Stolwijk.
Propaganda Commissie: K. Cebol en
G. F. Groot Enzerink.
Dr. FAUST IN DE STADSGEHOORZAAL.
Zooals men in de annonce van heden
avond weer kan lezen komt Dr. Faust naar
Leiden. Zondagavond zal deze groote illu
sionist voor het eerst in Leiden in de Stads
gehoorzaal optreden. In verschillende groote
steden is dit optreden reeds een overwel
digend succes geworden wat te begrijpen is,
als men weet, dat hier niet een goochelaar
aan het werk gaat, zooals er velen zyn,
maar een, die dames in de lucht laat zwe
ven, andere dames door midden zaagt,
menschen uit de zaal doet verdwijnen en
meer dergelijke grappen uithaalt.
Daarnaast treden nog verschillende an
dere medewerkenden op als madame Sylvia
en Tarco, de Amerikaansche tempomanipu
lator, zoodat wij vermoeden, dat de bezoe
kers van een sensationeelen avond verze
kerd kunnen zijn.
Handelsregister K. v. K.
Wijzigingen. 2764. Café „Vaart en
Spoorzicht". Noordwijkerhout, Haarlem
mertrekvaart 10. Uittr. E.: H. Gooi, dd. 15
Dec. 1937.
1615. J. van Deuren, Alphen aan den Rijn,
Raadhuisstraat 245. Kruidenierswaren;
grutterswaren. Uittr. E.: J. van Deuren,
dd. 15 Nov. 1937. Wijz. handelsn. in: H. van
Deuren. N. E.: H. van Deuren, Alphen aan
den Ryn.
