Litwinof verlaat Brussel. De terugtocht der Chineezen Beschouwingen over de Rijksbegrooting BUITENLAND Alle soorten van verzekeringen WOENSDAG 10 NOVEMBER 1937 DE LEiDSCHE COURANT TWEEDE BLAD - PAG. 5 TWEEDE KAMER NAAR MOSKOU TERUG. De Russische gedelegeerde ter Negen- mogendhedenconferentie Litwinof is gister avond uit Brussel naar Moskou terugge keerd. Naar men meent te weten, is het plotse linge vertrek van Litwinof uit Brussel be doeld als een gebaar om uiting te geven aan zijn gevoelens ten aanzien van de po gingen, Rusland buiten de presidentieele commissie of de kleinere bemiddelingscom missie te houden. Ook schijnt de Sovjet gedelegeerde beducht te zijn voor de mo gelijkheid, dat Italië zal worden opgenomen iq een dezer of in beide commissies. Potemkin. de tweede sovjet-gedelegeerde, blijft te Brussel, doch het is niet onwaar schijnlijk dat de geheele delegatie zal wor den teruggetrokken. Nader wordt gemeld: De volkscommissaris van buitenlandsehe zaken der Sovjet Unie, Litwinof, heeft bij zijn vertrek naar Moskou in antwoord op desbetreffende vragen medegedeeld: Mijn reis was tevoren vastgesteld. Ik zal te Brus sel terugkeeren, zooodra de conferentie een werkzamer keer zal nemen. Ten aanzien van de instelling van een beperkte commissie verklaarde Litwinof, dat deze commissie prematuur is. Men moet wachten op het Japanscne antwoord en de aanwijzingen, welke dit bevat. Heden besloten vergadering. De besloten vergadering welke vandaag zal worden gehouden, zal kort zijn. Er zal worden overgegaan tot de samenstelling der beperkte commissie, doch het is aan twijfel onderhevig of deze definitief zal worden. Er zijn meeningsverschillen gerezen aan gaande de mogendheden, die er deel van zouden moeten uitmaken. In sommige kringen is men van meening, dat de aanwijzing der mogendheden prema tuur, zoo niet schadelijk is voor het gestel de doel en de houding van Tokio zou kun nen beïnvloeden. Indien het antwoord van Tokio afwijzend is, zal in voltallige vergadering* en niet in een beperkte commissie de toestand moeten worden besproken. JAPAN MOET ZICH OP EEN LANG- DURIGEN OORLOG VOORBEREIDEN. De socialisten over de Kabinetsvorming Ir. Albarda tracht oneenigheid te zaaien Wie een vriend wil zijn van Rome Terugekeerd van een officieele missie naar Sjanghai heeft de Japansche jgnder- minister van oorlog, Koemesjiro KÓK ver klaard, dat Japan zich meer dan ooit moet voorbereiden op een langdurigen oorlog. De Japansche regeering heeft een wets ontwerp aangenomen strekkende tot een algeheele mobilisatie der hulpbronnen des lands. Dit ontwerp voorziet in de controle der industriën, van het kapitaal, de scheep vaart, den invoer, distributie van materiaal en van het handwerk en versterking en bescherming der militaire decreten. Het wetsontwerp dat einde Januari aan den Landdag ter goedkeuring zal worden voorgelegd, zal bij ordonnantie worden afge kondigd, zoodra een buitengewone toestand zijn toepassing noodzakelijk zal maken. In zekere kringen is men van meening, dat dit ontwerp totale mobilisatie, zoomede de instelling van een keizerlijk groot hoofd kwartier. er op wijst, dat de regeering er zich op voorbereidt eventueel het hoofd te bieden aan alle ernstige complicaties, die van de zijde van het buitenland zouden kun nen komen. DE STRIJD IN HET NOORDEN. Een communiqué, door het Japansche hoofdkwartier uitgegeven, meldt, dat Tai- joean hedenmorgen om half negen geheel bezet is door de Japansche troepen. Het communiqué voegt hieraan toe, dat het plaatselijke garnizoen vrijwel vernietigd was. Naar gemeld wordt, hebben de Chinee- sche troepen in het Noorden door een flank beweging de Japansche troepen, die langs den spoorweg Peiping-Hankau naar het Zuiden oprukken, in ernstig gevaar ge bracht. De Chineezen hebben verscheidene plaatsen achter de Japansche linies genomen j en zijn begonnen met de vernieling van spoorwegen en bruggen. De positie der Ja- panners, die in Noord-Honan bij Tsjangteh en Matoetsjeng opereeren. zou bedreigd worden. Volgens Chineesche berichten trek ken de Japansche troepen ten Noorden van de rivier de Tsjang terug. BELGIË SPAAK ZET ZIJN ONDERHANDELINGEN VOORT. Spaak heeft gisteren den geheelen mid dag zijn onderhandelingen voortgezet. In den vooravond heeft hij een bezoek aan den koning gebracht. Het verdere deel van den avond heeft hij telefonisch poli tieke personen gepolst. Indien de onderhandelingen gunstig ver liepen, hoopte hij de personen, die hij in zijn regeering wenscht op te nemen, heden ochtend te vereenigen. DUITSCHLAND ZEGT DUITSCHLAND HET CONCORDAAT OP? Onteigening van kerk gebouwen verwacht NOG DEZE MAAND VERWACHT. Uit alleszins bevoegde en betrouwde bron verneemt de „Tijd"-correspondent te Rome over den huidigen religieuzen toe stand in Duitschland het volgende: Alles wijst er op, dat binnen afzienbaren tijd, waarschijnlijk nog deze maand, Duitsch land het Concordaat met de Katholieke Kerk zal opzeggen. Bij de beroepstelling, die dit jaar in Duitschland gehouden werd, moest men op geven tot welk kerkgenootschap men be hoorde. Dit had ten doel vast te stellen hoeveel procent nog prijs stelde op het lid maatschap van een kerk. De resultaten van deze telling zijn nog niet bekend, maar vast schijnt te staan, dat men in den loop van dezen winter met alle middelen zal trach ten te bereiken, dat genoemd percentage in het voorjaar 1938 niet meer, maar veel eer nog minder dan 30 zal zijn. Daarop zou den dan allerlei maatregelen tegen de ker ken gebaseerd worden. 0.a. zou men bepaalde kerken zon der vergoeding onteigenen en deze ter beschikking stellen van de Deutsche Glaubenskirche. In Duitsche kerkelijke kringen weet men reeds, welke deze kerkgebouwen zulen zijn. Verder vernemen wy nog, dat voor den Staatsprijs welke op den Partijdag te Neurenberg aan Rosenberg werd toegekend aanvankelijk een ander in aanmerking kwam. Deze naam werd echter door Hit- Ier persoonlijk een dag voor de uitreiking geschrapt. Men wijst er op, dat dit geven van een onderscheiding aan Rosenberg, een des illusie te meer beteekent, daar men vaak meende, dat Hitier nog altijd niet stond aan de zijde van Ludendorff en Rosenberg, doch dezen slechts uit opportunistische en partij-politieke beweegredenen handhaafde. ITALIË MEN ONTKENT DAT BRUNO MUSSOLINI GEVALLEN ZOU ZIJN. In gezaghebbende kringen te Rome wordt formeel ontkend, dat het vliegtuig, waarin de zoon van den Duce, Bruno Mus solini, zat, zou zijn omlaag geschoten. Buitenlandsehe Berichten DE OVERSTROOMINGSRAMP NABIJ DAMASCUS. Uit Damascus wordt gemeld: Het water begint terug te trekken uit het overstroom de gebied van Kalamoen, zoodat men een begin heeft kunnen maken met het oprui- mingswerk in de verwoeste streek. Zooals men weet, zijn bij deze overstroo mingen ongeveer duizend personen om het leven gekomen, doordat geheele dorpen verwoest werden. De bergingsploegen hebben tot dusverre 600 lijken gevonden. Verscheidene honderden streexbewoners worden vermist. 10.000 woningen zijn ver nield. Men raamt de schade op 40 mil- lioen francs. AL TE WAAKZAAM. Uit Philippeville (Algerije), wordt ge meld: Maandagavond meenden twee sol daten van het derde regiment zouaven, die de ronden deden om de Kazerne, te zien, dat iemand in het naburige bosch rond sloop. Zij vuurden en doodden op slag den schildwacht die op post stond voor het munitiedepot. BRUTALE ROOFOVERVAL. Gisterochtend zijn twee elegant ge- kleede, gemaskerde bandieten binnenge drongen in de apartementen van mevrouw Hesketh Wright in Mayfair (Londen). Zij dwongen de bewoonster met voorgehou den revolver hun juweelen en bankbiljet ten ter waarde van twintig duizend pond te overhandigen. Zij namen de vlucht, na het slachtoffer te hebben gebonden. LEGENDARISCHE METEOORSTEEN EINDELIJK GEVONDEN. Een reusachtige meteoorsteen, waarnaar ontdekkingsreizigers 400 jaar lang ver geefs hebben gezocht, heeft mtn, naar de „Times" uit Buenos Aires meldt, eindelijk in Noord-Argentinië gevonden. Deze ont dekking is niet slechts van wetenschappe lijke beteekenis, doch zij kan tevens ten gevolge hebben, dat een gedeelte van den Argentijnse hen Gran Chaco bij de provin cie Santiago del Estero wordt gevoegd. Reeds in 1540 hadden de Spaansche „Conquistadores" opgemerkt, dat de spe ren, welke de Indianen in Noord-Argen tinië gebruikten, voorzien waren van ijze ren punten. Zij stelden een onderzoek in en kregen toen het verhaal te hooren van een geweldigen meteoorsteen, doch zij Vergadering van gisteren. Voorzitter de heer C. Smeenk. Onder voorzitterschap van den heer C. Smeenk werd de vergadering te 14.06 uur voortgezet. De Kamer besloot het opma ken van een nominatie voor het voorzitter schap vast te stellen op heden bij den aanvang der vergadering. Rede van den heer Albarda. Na voorlezing van de mededeelingen was het woord aan den heer ALBARDA (S.D.). Op één punt hebben de kiezers bij de jongste verkiezingen geen twijfel gelaten, namelijk omtrent hun afkeer van den tota- litairen staat en van hun trouw aan de de mocratie. De propaganda voor de dictatuur heeft het volk de waarde der democratie slechts beter leeren beseffen. De N.S.B. vertoont na de verkiezingen teekenen van verval: de waan van den dag is voorbij. Het bloed zou langs de straten stroomen!! De teruggang der liberalen zou niet zoo catastrofaal zijn geweest zonder een hard nekkige ontkenning van sociale strevingen en zonder een anti-socialistische politiek. Spr. is dankbaar, dat de arbeiders niet da gelijks de liberale bladen lezen, daar an ders, wegens hetgeen sommige medewer kers daarin schrijven, het bloed langs de straten zou stroomen. Ook bij de beoordeeling van de kabinets formatie moet men rekening houden met den verkiezingsformatie als heeft plaats gehad. Het stemmenpercentage der recht- sche partijen is in totaal iets teruggeloopen. De rechtsche kabinetten in de laatste de cennia vormen een reeks van mislukkin gen. De basis voor een rechtsch kabinet was niet aanwezig, al hebben d: rechtsche partijen tezamen ruim 52 pet. verworven. Op het stemmencijfer der R.K. Staats partij is niet af te dingen, evenmin op dat der C.H. Unie. Des te meer op het stem mencijfer der A.R. Partij, wier eigen stem- menaantal steeds in dalende lijn is gegaan. In 1933 was de plotselinge stijging te dan ken aan de idee van den „sterken man". Ditmaal deed dit verschijnsel zich nog ster ker voor. „Zet meer liberalen naast Colijn" was de leus, maar de liberalen en kleurloozen stemden liever op Colijn zelf. Zij zouden niet in zoo grooten getale op dr. Colijn hebben gestemd, indien deze te voren had verklaard een rechts kabinet te zullen vor men. Tijdens de verkiezingsperiode wilde de heer Colijn over de kabinetsformatie niet spreken, doch men kende zijn opvat tingen uit de opzienbarende rede, op 23 Febfuari in de Eerste Kamer gehouden. De samenwerking in zijn vorig kabinet prees dr. Colijn op 23 Februari in een gedeelte der rede, welke de memorie van antwoord niet aanhaalt. Vóór de verkiezingen kon een rechtsch kabinet niet worden verwacht. De heer Van Wijnbergen werd niet als de vertegenwoor diger der Roomsch-Katholieke opinie be schouwd, de persuitlatingen uit dien tijd bewijzen het. De memorie van antwoord geeft onvol doende inzicht in de historie. Vragen doen zich voor. Is het waar, dat dr. Colijn voor de niet-rechtsche ministers een onderge schikte plaats als vakministers had be stemd? Dan was een verzoeningspoging wel zonderling. Het siert den heeren Oud en Van Lidth de Jeude daarin niet te zijn getreden. Spr. bestrijdt de opvatting, door den heer De Geer voorgestaan, dat de formateur geen overleg moet plegen met de fracties Deze opvatting wordt nergens in het bui tenland gehuldigd. Zonder dergelijk over leg vaart de formateur op avontuur, het geen in 1925 is gebleken. Doch, al heeft de formateur niet met de fracties gesproken, met de fractie-voor zitters heeft hij wel gesproken en dezen stonden natuurlijk in overleg met de frac ties. De roomsch-katholieke fractie heeft na het gesprek ColijnGoseling vergaderd, met de heeren Schouten en De Wilde heeft dr. Colijn op 18 Juni te zijnen huize ge sproken. Waarover? Zeker niet over dc huwelijksvooruitzichten van Greta Garbo Na dit gesprek moet dr. Colijn van meening zijn veranderd. Hij heeft de gedachte van de breede basis laten varen. Volgens spr. had de formateur zijn opdracht behooren terug te geven en de formatie van een rechtsch kabinet aan den heer Schouten behooren over te laten. Thans heeft hij. ve len van zijn aanhangers ontgoocheld. Zijn Katholieken gedwongen democraten? In de memorie van antwoord aan de Eer ste Kamer op de algemeene beschouwin gen van Februari 1937 somt de regeering er nimmer in, te ontdekken waar deze was neergekomen. De legendarische meteoorsteen kreeg den naam van Meson de Fierro, en in 1884 bepaalde het Argentijnsche Congres, dat de grenslijn tusschen de provincie Santia go del Estero en den Chaco over den „Me son" zou loopen. Overeenkomstig dit de creet werd toen op goed geluk een lijn getrokken, die echter thans op een afstand van 20 kilometer van de plaats van den meteoorsteen blijkt te liggen. een heel lijstje op van onderworpen, waar over roomsch-katholieken en protestanten het niets eens zullen worden. Spr. betoogt, dat juist de onderwerpen, die den katho lieken het liefst zijn, bij een rechtsche sa menwerking naar de rustkamer worden verwezen. Tegenover de democratie is er slechts oppervlakkige eensgezin<Öieid: de roomsch-katholieken aanvaarden haar niet als beginsel. Ook de godsdienstvrijheid is voor de roomsch-katholieken een zaak van opportuniteit. Dat wil niet zeggen, dat men de Nederlandsche roomsch-katholieken op deze punten moet wantrouwen; hun min derheidspositie zal hen dwingen democra tisch te blijven. Spr. wil alleen de princi- pieele verschillen tusschen de rechtsche partijen aanwijzen. Christelijk-historische en anti-revolution- naire sprekers hebben in vroeger jaren bij verkiezings-redevoeringen betoogd, dat een coalitie het beste middel is om de speciale katholieke wenschen er onder te houden. Welnu, de rechtsche samenwerking is er thans Wat is er sinds de kabinetscrisis van 1935 veranderd in de houding van dr. C o 1 ij n De katholieken hebben zich verbonden met den man, die hun sociaal program het slechts gezind is en hebben geweigerd met de sociaal-gelijkgezinden samen te gaan. Een samenwerking tusschen so ciaal-democraten, roomsch-katholieken, vrijzinnig-democraten en wellicht chris- telijk-historischen ware mogelijk ge weest. De roomsch-katholieken hebben op het altaar der coalitie een groot deel van hun program geofferd. Het christelijk cachet moet op het re- geeringsprogram worden gedrukt door drie punten. Met bezorgdheid ziet spr. de voorstellen omtrent de huwelijkswetgeving tegemoet. Spr. vreest beperking der zelf standigheid der vrouw. Afwijzend staat spr. tegenmaatregelen tot beperking van den arbeid der gehuwde vrouw, tegen be moeilijking der echtscheiding. De voor genomen kindertoeslagregeling is aanlei ding tot een woord van waarschuwing. De soc.-dem. en de defensie. De noodzakelijkheid van uitbreiding der militaire uitgaven erkent spr.'s fractie. Zij aanvaarde echter niet elk regeerings- voorstel blindelings. Gaan dedefentie-plannen der regeering door, dan gaan wij een reeks van jaren tegemoet met ongedekte tekorten. Onder de roomsch-katholieken heerscht ontevredenheid over de sociale politiek der regeering, hetgeen in de pers en op den Nijmeegschen kaderdag is gebleken. De ellende in de gezinnen der werkloozen is onpeilbaar. Van deze gezinnen vraagt minister Romme, dat zij een kwartje per week zullen sparen. Spr. wil zijn gevoe lens hierover liever niet uiten. Er moet ruimte worden gezocht voor sociale voorzieningen. Daartoe zijn er twee middelen: tempering van de defensie-uit breiding en vermeerdering der rijksinkom sten. Wat het laatste betreft is spr. voor de aangekondigde heffing op het ontgaan van belastingen door naamlooze vennootschap pen. Spr. begrijpt niet den onwil der regee ring van zilveren naar nikkelen munt over te gaan. De Roomsche overheersching De heer KERSTEN (S.G.) verheugt zich over den verkiezingsuitslag, welke den af keer van het volk tegen de dictatuur de monstreerde. Spr. betoogt, dat de overheid de taak heeft Gods wetten te handhaven. Dit beginsel verloochenen niet alleen de nationaai-socialisten, doch ook de anti-re- volutionnairen, die zich niet tot taak stel len den waren godsdienst te bevorderen en het rijk van den antichrist uit te roeien. Uit de samenstelling van het kabinet blijkt, dat ons land reeds onder roomsche overheersching staat. Roomscne burgemees ters en roomsche ambtenaren worden aller wegen benoemd. Protestanten worden in roomsche ziekenhuizen verpleegd door den druk van dokters en raden van arbeid, aan protestanten worden rozenkransen en beel den uitgedeeld, pastoors komen met kaarsen en kerkelijke kleeding in neutrale zieken huizen. Rome wil de openbare processies in het noorden terug. Rome wil heel ons land herwinnen. Spr .komt op tegen de po litiek van het kabinet, die zich niet keert tegen den roomschen antichrist. Wie een vriend wil zijn van Rome, is een vijand der Hervorming. Wanneer men mocht meenen dat de politieke macht van een vereenigd protestantisme niet groot genoeg zou zijn, dan zal God het protestantsche volk als Gideon's bende beschermen. Wie veroorzaakte het mond- en klauwzeer? Spr. houdt vol, dat vernietiging van le vensmiddelen een verachting is van Gods Woord en hij acht het mond- en klauw zeer een staf daarvoor. De vergaderign wordt geschorst tot Woensdag een uur. Na het opmaken van de voordracht voor de benoeming van een voorzitter zullen de algemeene beschouwin gen worden voortgezet. De eerste sprekers zijn de heeren De Marchant et d'An- sembourg en Rost van Tonningen. GEMEENTERAADSLEDEN IN STATENKIESKRING GOUDA. Gisteravond hield de Vereeniging van R—K. Gemeenteraadsleden in den Staten- kieskring „Gouda" te Gouda in „Concor dia" een vergadering, welke slechts matig bezocht was. In zijn welkomstwoord deelde de voorzit ter, de heer A. C. A. Deerenberg, mede, dat dezen zomer wegens de financiën geen excursie georganiseerd was. Wel zal het volgend jaar ter viering van het eerste lustrum van de Federatie een uitstapje naar Breda gemaakt worden. De secretaris las vervolgens de notulen yoor, welke onveranderd werden vastge steld. Mr. dr. C. Ch. A. van Haren, secretaris der Federatie kreeg hierna gelegenheid tot het houden van zijn inleiding over: „De Gemeente-Begrooting en de „Gemeente- Rekening". Spreker begon zijn inleiding met de op merking, dat hij geen groote rede over een actueel politiek onderwerp wil houden, maar slechts een korte toelichting wil ge ven over het studiemateriaal, dat den le den toegezonden is. De schriftelijke voor lichting van de Federatie geschiedt niet om de leden te vormen tot juristen, maar om aan de leden inzicht te geven op het gebied der gemeentepolitiek. In Decem ber zullen de leden een brochure ontvan gen over: „De Armenwet", terwijl in Ja nuari een brochure over „Werkloozen- zorg" verschijnt. Een van de voornaamste bevoegdheden van den raad aldus spreker is het vaststellen van de jaarlijksche begrooting. B. en W. maken het ontwerp op. Bij groo- tere gemeenten wordt dit ontwerp in com missies van raadsleden behandeld, die er een rapport over uitbrengen. Vervolgens geven B. en W. over dit rapport een me morie van antwoord, waarna de openbare behandeling in den Raad volgt. Ten slot te moeten Ged. Staten deze begrooting goedkeuren. Opgemerkt dient te worden, dat B. en W. niet verplicht zijn aan de commissies gevraagde inlichtingen te verstrekken. De- zo verplichting bestaat alleen tegenover den Raad en niet tegenover commissies of de raadsleden afzonderlijk. In een gemeente, dat uit meerdere dor pen bestaat, kan elk dorp een afzonder lijk vermogen hebben. Het kan dan ook voorkomen, dat een gedeelte van een der gelijke gemeente in proces ligt met het andere gedeelte. Bij de samenstelling der begrooting re deneert het gemeentebestuur tot op zeke re hoogte juist andersom als b.v. een huis vader, die zijn uitgaven regelt naar de in komsten. Het gemeentebestuur gaat echter na, hoe groot de vermoedelijke uitgaven zijn, waarnaar de belastingen geregeld worden. Volgens rijks voorschrift is de begroo ting verdeeld in gewonen dienst en ka- pitaaldienst. Gewone uitgaven komen voor op den eersten dienst. Buitengewone uit gaven worden op den kapitaaldienst ge bracht. Het is immers billijk, dat het nage slacht, dat ook profiteert van het tot stand gekomen, werk, tevens gedeeltelijk de kos ten hiervan draagt. De autonomie van de gemeente heeft in de crisisjaren een gevoeligen knauw ge kregen. Schijnbaar stellen de vele ge meentebesturen de begrooting vast, doch practisch wordt de ontwerpnbegrooting eerst naar Ged. Staten gezonden, voordat de raad deze gezien heeft. Dit is nu tegen de bepalingen van de gemeentewet. Wel schrijft de wet op de noodlijdende gemeen ten een dergelijke handelwijze voor aan gemeenten, die noodlijdend zijn of het drei gen te worden. Maar het merkwaardige is, dat ook in vele andere gemeenten deze handelwijze gevolgd wordt. Spr. had gaar-, ne een wettelijke regeling hiervoor gezien. Nu wordt de wet ten aanzien van de goed keuring der begrooting door Ged. Staten verkeerd toegepast. Tot de competentie van den Raad be hoort niet enkel de vaststelling der maxi mumbedragen der posten, maar ook de be paling van den aard der werken, waar voor deze bedragen gebruikt zullen wor den. De commisie tot onderzoek der gemeente- rekening moet niet alleen zien naar de rechtmatigheid der uitgaven, maar ook j naar de doelmatigheid er van, m.a.w. na gaan of niet bepaalde firma's zijn bevoor deeld, niet onnoodig in andere gemeen ten gekocht is en niet te duur gekocht is. Op deze uiteenzetting werden vele vra- gen gesteld, die tot voldoening der vra- gers beantwoord werden, j Vervolgens werd de agenda besproken van de huishoudelijke vergadering en van het Congres, die beide op Zaterdag 20 No- vefber a.s. in Den Haag gehouden worden. Dr. de Veeger zal daar het, onderwerp „De Gemeente en Gezondheidszorg" behande len. Na stemming werden afgevaardigd het bestuurslid W. Middelweerd, uit Gouda en het lid Koning uit Veur. De voorzitter sloot vervolgens de ver gadering, nadat hij dank gebracht had aan mr. dr. van Haren voor zijn leerzame in leiding. Behalve nieuwste verkeers- voorschriften moet u óók nog de oudste ongevallenoorzaken (roe keloosheid en drankmisbruik!) kennen!

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1937 | | pagina 5