STADS
NIEUWS
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
Franco rukt Gyon
binnen
29ste Jaargang
VRIJDAG 22 OCTOBER 1937
No. 8860
S)e £eid4elie(2ou/fca/nt
DE ABONNEMENTSPRIJS
bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per weeki 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
c TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103093, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT
Gewone Advertentlën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES "an ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: f 0.50
V Een tweespan
De wering van revolutionaire volksver
tegenwoordigers, de uitsluiting van het
Kamerlidmaatschap van lieden, die zware
politieke of andere misdaden hebben be
gaan, en de opheffing van de parlemen
taire onschendbaarheid voor opruiers en
uitkraaiers van geheimen, zullen het par
lement aan prestige doen winnen. Daarom,
aldus ongeveer graaf De Marchant et d'An-
sembourg jl. Dinsdag in de Tweede Ka
mer, ben ik, die van de tegenwoordige
volksvertegenwoordiging niets moet heb
ben, die er niets voor voel, de „waardig
heid" van het parlement te verhoogen, te
gen de voorstellen tot Grondwetsherzie
ning, die daarop gericht zijn. De commu
nist de Visser volgde vermoedelijk een
soortgelijken gedachten-gang, al trachtte
hij den laatsten tijd dan ook voor „demo-
cratisch" te poseeren.
't Is een zonderlinge gedachten-gang!
Vooral bij een N. S. B.'er, die ons volk
wil opheffen, het losmakend en bevrij
dend van al wat minderwaardig, wat ver
derfelijk is. En onder het aller-verderfe
lijkste rekent de N. S. B. terecht!
het Communisme. En ziet nu! Bij de
voorstellen tot wijziging dergrondwets
herziening hebben de Communisten en N.
S. B.'ers één lijn getrokken. Zondert men
het wetsontwerp uit dat betrekking heeft
op het inkomen der Kroon, dan stemden
met de communisten de N. S. B.'ers in
gesloten formatie tegen alle wetsontwer
pen, waarover stemming noodig was.
D'Ansembourg en De Visser hand ln
hand, voor een caricaturist een dank
baar onderwerp, merkt de „Volkskrant"
op!
DE WERELD IN
VOGELVLUCHT
Ook Oviedo bevrijd
60.000 MILICIENS GEVEN ZICH OVER.
Gistermiddag is de hoofdcolonne der
nationalistische legers in Asturië Gijon
binnengerukt. Eenige nationalistische af-
deelingen hebben de stad alweer verlaten
en marcheeren verder in de richting van
het ten Westen van Gijon gelegen Aviles,
waarheen de republikeinen zich in wilde
vlucht hebben teruggetrokken.
De val van Gijon is tevens de bevrijding
van Oviedo geworden. Het nieuwe succes
der nationalisten heeft blijkbaar op de in
het bergland strijdende Asturiërs zulk een
demoraliseerenden invloed gehad, dat ve
len hunner besloten den strijd te staken.
Verscheiden afdeelingen van de republi-
keinsche soldaten, die Oviedo omsingel
den, liepen naar de rechtschen over. De
zen maakten van deze gelegenheid gebruik
om den tegenstand der belegeraars te bre
ken en maakten tal van gevangenen. Ovie
do is thans aan de Noordzijde geheel be
vrijd.
Dit belangrijke succes van Franco stelt
hem in staat, binnenkort zijn troepen uit
Asturië te concentreeren op andere deelen
van het front. Wellicht zal nu de situatie
aan het front van Teruel worden gefor
ceerd, waardoor Valencia van Barcelona
zou worden gescheiden. Het is niet onmo
gelijk, dat de wensch van de regeering om
van Valencia naar Barcelona te verhuizen,
met die dreigende splitsing in verband
staat. Het is immers veel gemakkelijker
om van Barcelona naar Frankrijk uit te
wijken dan van Valencia. Want op zee
kruisen de Italiaansche oorlogsbodems.
De besprekingen in de commissie van
de niet-inmenging worden vandaag her
vat. Volgens Eden, die gisteren een groote
rede in het Lagerhuis heeft gehouden, kan
vandaag nog een belangrijke opheldering
van de situatie verwacht worden. De ge
delegeerden zullen gelegenheid hebben
om het standpunt van hun regeeringen
nader uiteen te zetten.
DE TOESTAND VAN DE „SPECHT"-
SLACHTOFFERS.
De toestand van Huberman gaat voor
uit; waarschijnlijk zal hij half November
het hospitaal kunnen verlaten, waarna hij
met zijn secretaresse naar Java vertrekt.
Zijn langer verblijf in het hospitaal
houdt geen verband met de bekomen kwet
suren, doch met een lichte longaandoe
ning. Zijn temepratuur varieert tusschen
37.2 en 37.5.
Freule Smissaert zal waarschij-nlijk
Woensdag met het vliegtuig naar Java
I gaan.
Gistermiddag te 16.15 uur zijn de troe
pen van Franco Gijon binnengetrokken.
Zij werden geestdriftig begroet. Alle re-
publikeinsche voormannen zouden over
zee gevlucht zijn.
Naar vernomen wordt, zijn talrijke sol
daten der regeeringstroepen, die in de
nabijheid van Oviedo streden, na het ver
nemen van het bericht, dat Gijon zich had
overgegeven, naar de rechtschen overgeloo-
pen.
Men schat het aantal miliciens, dat zich
heeft overgegeven, op 60.000 man.
De rechtsche radio-zender A. Z. deelt
mede, dat de linksche leiders in den nacht
van Woensdag op Donderdag over zee in
de richting van Frankrijk zouden zijn ge
vlucht. Een aantal vooraanstaande aan
hangers van de regeering zou zijn gearres
teerd.
De val van Gijon had invloed op het ge-
heele front voor Oviedo waar verscheidene
bataljons de wapens neerlegden.
DE INDRUK IN FRANKRIJK.
Het orgaan van kolonel de la Rocque
„Le Petit Journal" schrijft: „Franco heeft
Gijon ingenomen en Asturië is thans ver
overd. Over enkele maanden zullen de
rechtschen misschien in Madrid zijn en op
datoogenblik zal men, volgens de ver
wachtingen van de deskundigen, kunnen
overgaan tot de werkelijke terugroeping
van de vrijwilligers. De oplossing, die door
de diplomaten gezocht is, zou wel eens
door de generaals kunnen worden opge
legd".
„Le Jour" is van meening, dat de val
van Gijon de definitieve ineenstorting van
de regeering van Valencia beteekent.
„Le Populaire" dringt aan op hulp aan
de evacuatie der Asturiërs.
De „Humanité" wijst er op, dat Musso
lini de zitting van de Londensche commis
sie juist lang genoeg heeft doen duren om
het Italiaansch-Franquistische leger in
-staat te stellen Gijon in te nemen.
NATIONALE RAAD VAN DE PHALANX
OPGERICHT.
Generaal Franco heeft een decreet on
derteekend, waarbij een nationale raad
voor de Spaansche Phalanx wordt opge
richt.
In dezen raad hebben o.a. zitting mej.
Filar Primo de Rivera, de dochter van den
vroegeren dictator, graaf del Rodezno, de
leider van de Carlisten, generaal Queipo
de Llano, Ramon Serrano Suner, een zwa
ger van generaal Franco, Manuel Falcon-
de, oud-leider van de Requetes, kolonel
Juan Yague en Eduardo Aunos, minister
tijdens de dictatuur van Primo de Rivera.
DE BIJEENKOMST DER NIET-
INMENGINGSCOMMISSIE.
Het secretariaat der niet-inmengings-
commissie heeft gisteren den geheelen dag
gewerkt aan de voorbereiding van de he
den te houden vergadering der onder-com
missie. Deze zal waarschijnlijk vanmiddag
om drie uur beginnen onder voorzitter
schap van lord Plymouth. De vast te stel
len tekst zal beoogen de voorstellen van
het Britsche plan van 14 Juli te transfor-
meeren in verplichtingen en beslissingen.
Er zal direct van gedachten worden ge
wisseld over de symbolische terugtrekking
der vrijwilligers.
In welingelichte kringen wijst men er
op, dat de maatregel doeltreffender zou
zijn, indien hij betrekking zou ïebben op
vliegtuigbestuurders. Het schijnt niet, dat
reeds vandaag dit voorstel zal worden ge
daan, maar dat men er zich toe zal bepa
len het aantal manschappen vast te stel
len, dt symbolisch zou worden terugge
trokken. Het schijnt, dat men algemeen te
vinden zal zijn voor het Britsche voorstel
van Juni jl. dat voorzag in een gelijk aan-
taL
De „Giornale d'Italia" is niet optimistisch.
De „Giornale d'Italia" deelt niet geheel
in het optimisme der Britsche pers naar
aanleiding van de besprekingen in de on
dercommissie voor de niet-inmenging. Men
heeft in het verleden steeds gezien, aldus
het blad, dat 'de inmenging van min of
meer geheimzinnige machten wijziging
bracht in de houding der regeeringen en
iedere practische inspanning belemmerde.
De verklaringen van Grandi beteekenen
niet, dat de houding der Italiaansche re
geering plotseling veranderd is, doch zij
vormen de logische voltooiing van een
politiek, die steeds gericht is geweest op
samenwerking, verzoening en ophelde
ring.
INWONERS 1.889.000
Het front van de regeering heeft thans
aanmerkelijke verandering ondergaan, nu
het Noord-Front hetwelk gelegen was aan
de golf van Biscaje versmolten is. Na ruim
1 jaar en 2 maanden is Franco er eindelijk
in geslaagd dit front op te ruimen; ver
bitterde gevechten hebben zich afgespeeld
vooral bij Irun, San Sebastian, Bilbao en
Oviedo; de regeering heeft in deze steden
lang met taai uithoudingsvermogen stand
gehouden en er zich heftig te weer gesteld,
maar was tegen den langen duur en over
macht van wijlen-Generaal Mola's troepen
en later die van de Generaals Franco en
Davila niet bestand. Thans strijdt Franco
over één lang front; verscheidene offensie
ven hebben zich hierlangs ontketend: bij
Cordoba, Brunete, Saragossa en Teruel. Het
I Teruelfront der nationalen (men ziet op de
kaart deze vooruitstekende tong) blijkt
voor de regeering de meeste zorg te baren,
het gevaar is niet ondenkbaar, dat dit front
gedeelte eenmaal de kust zal bereiken hier
door zou Catalonië van Valencia geschei
den zijn. Franco zou op deze manier zijn
lang front belangrijk kunnen inkorten,
trouwens alles wijst erop, nu het Noord
front gevallen is, dat het oorlogstuig en
manschappen naar het Teruel-front gezon
den worden. Een tweede vraag is nu hoe
verhoudt zich de bevolking van de beide
partijen? Op de kaart ziet men een even-
wichtstabel a'angebracht over de steden
welke door Franco zijn veroverd en die
waarover de regeering nog beschikt.
Spaansch Marokko en de koloniën in han
den van Franco zijn hierbij niet opgenomen.
GEBED OM GOEDE POLITIEK.
Wij gaven dezer dagen het gebed voor
goede politiek van de bestuurders van Wis-
cousin in Amerika.
Hier volgt nog een gebed, dat dichter
bij huis gebeden wordt, schrijft de „Geld."
Het is het gebed van de Kaderleden der
R.-K. Staatspartij en werd o.a. gebeden aan
het slot van den Kaderdag te Nijmegen:
Koning Christus,
wij weten, dat Gij Uw geest wilt laten
inwerken op individuen en gemeen
schap, en daarom ook op het staats
bestel;
Wij erkennen onzen plicht, om ons
zelf van Uw geest te vervullen en
dien uit te dragen in de gemeenschap.
Wij Katholieken, geroepen om dien
geest te brengen ook in het staatsbe
stuur van Nederland en om ons volk
in een gesloten eenheid den weg te
wijzen tot het staatsdoel, zooals het
Katholicisme dat bepaalt, wij aan
vaarden onze taak met moed en met
geestdrift.
Geef ons kracht en beleid, voortva
rendheid en inzicht.
Laat onzen ijver nimmer verbleeken.
Lieve Moeder Maria, wij rekenen op
Uwe bemiddeling bij Uw zoon, onzen
Koning Christus.
D1I nummer beslaat uit
vier bladen.
i aasaaa
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
Franco rukt Gijon binnen. (1ste blad).
Rede van Eden over de wereldsituatie.
(3de blad).
Groote brand op Borneo. (Ned. O.-Indië,
(3de blad).
Binnenland
Gisteravond zijn op een jongeman en
een meisje in het Liesbosch te Princen-
hage twee geweerschoten met hagel ge
lost. Beiden werden gewond. (4de blad).
Sport en Wedstrifden
Dr. Euwe verloor gisteravond te Leiden
opnieuw van dr. Aljechin. (4de blad).
Leidsche universiteit
300-jarig bestaan academisch-
klinisch onderwijs
Op Vrijdag 29 dezer zal de senaat
der rijksuniversiteit alhier in een
plechtige zitting bijeenkomen ter ge
legenheid van de herdenking van het
300-jarig bestaan van het academisch-
klinisch onderwijs.
De zitting wordt gehouden in de groote
aula van het academisch ziekenhuis. De
rector magnificus, prof. dr. J. A. J. Barge,
zal een herdenkingsrede uitspreken, waar
na het woord zal worden gevoerd door
ZE. den minister van onderwijs, kunsten
en wetenschappen, den president-curator
en de afgevaardigden van de universiteiten
van Weenen, Edinburgh en Budapest, wel
ke drie instellingen hun klinisch onderwijs
rechtstreeksch van Leiden hebben ont
vangen. De bedoeling is, dat na afloop der
zitting een bezoek wordt gebracht aan het
voormalig St. Caecili"-gasthuis, terwijl ten
slotte het gemeentebestuur een thee aan
biedt in het stedelijk museum de Laken
hal. Vele autoriteiten uit stad en land zul
len bij de plechtigheid tegenwoordig zijn.
DE OVERDEKTE ZWEM
INRICHTING
Ollicieele opening
op 4 November
Naar wij vernemen zal de officieele
opening van de Overdekte Zwemin
richting aan de Haarlemmerstraat
plaats hebben op Donderdag 4 Novem
ber a.s.
De laatste hand wordt thans gelegd aan
de afwerking van het nieuwe bad. Die laat
ste hand is misschien wat groot, doch er
komt thans toch wel zeer veel teekening in
interieur als exterieur. Het zwembassin is
klaar, doet frisch en vroolijk aan en één
oogopslag doet zien, dat alles ruim van op
zet is. Breede trottoirs omgeven het bassin
en bedriegen de voorteekenen niet, dan zal
het geheel er uitstekend verzorgd uitzien.
Het kinderbassin, het hooger gelegen ge
deelte dus aan den noordkant, zal worden
afgesloten door een flink aquarium. Van
daar vloeit het water in het kleine en daar
na naar het groote bassin.
In het diepste gedeelte daarvan zijn de
afvoerbuizen van het water zichtbaar. De
bassins hebben bovendien opstaande ran
den, zoodat het water van de trottoirs er
niet in kan vloeien.
Het personeel voor de inrichting, machi
nisten, instructeurs, bad jongens en -meisjes,
is reeds geëngageerd en over twee weken
kan alles gaan draaien.
De openingsavond, welke een officieel
karakter zal dragen, belooft iets bijzonders
I te worden. De organisatie daarvan is in
I handen van de besturen van de Leidsche
I' Zwemclub, de Zijl en Poelmeer, met welke
vereenigingen bereids overeenkomsten zijn
aangegaan betreffende de te houden oefen-
Dr. W. J. LÜTJEHARMS.
Benoemd tot hoogleeraar te
Bloemfontein.
Dr. W. J. Lütjeharms, hoofdassistent aan
het Rijksherbarium alhier, is benoemd tot
professor in de plantkunde aan het Uni
versiteitscollege te Bloemfontein (Z.
Afrika).
Dr. W. J. Lütjeharms werd 24 Januari
1907 te Alkmaar geboren. Hij bezocht de la
gere school en de H.B.S. aldaar en studeer
de aan de universiteit te Amsterdam, waar
hy in 1932 slaagde voor het doctoraal exa
men in de wis- en natuurkunde, hoofdvak
plantkunde.
In October 1928 werd hij assistent aan
het botanisch laboratorium te Amsterdam,
waar hij onder leiding van prof. Stomps
werkzaam was. 1 April 1929 werd hij vast
assistent aan het Rijksherbarium alhier en
op 1 October 1934 hoofd-assistent aan deze
instelling.
Den lOen Januari 1936 promoveerde hij
aan de Leidsche Universiteit tot doctor in
de wis- en natuurkunde op een proefschrift
getiteld „Zur Geschichte der Mykologie der
achtzehnten Jahrhundert".
Dr. Lütjeharms maakte tal van excursies
en wetenschappelijke reizen naar: per trei-
ler op de Noordzee, het Bernina-gebied en
Lugano, de Fransche kust, de Landes, Fran-
sche West-Pyrenaeën, Noord Spanje enz.
Van Februar; tot September 1936 ondernam
hij een reis naar Ned.-Indië en een expedi
tie naar Enggano voor verzamel-doeleinden.
In verschillende binnen- en buitenland-
sche tijdschriften verschenen artikelen van
zijn hand, voornamelijk over Mycologie.
avonden. Te gelegenertijd komen we op dit
openingsprogramma nader terug.
Naar wij tenslotte nog vernemen,
ligt het in de bedoeling van den heer
Koster, dat de aannemersfirma Visser
uit Leeuwarden, onmiddellijk na het
gereedkomen van de Overdekte een
aanvang zal maken met den bouw van
de nieuwe open zweminrichting aan het
Nieuwe Kanaal.