Algemeene vergadering
van den L.T.B.
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
De ramp van deT.13
Behandeling van de voorstellen
29ste Jaargang
VRIJDAG 15 OCTOBER 1937
No. 8854
DE ABONNEMENTSPRIJS
bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent oer weeki 2.50 per kwartaal
Bi. jiz Vger er. 20 cent per week 1 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geil'ustreeru Zondagsblad is vooi de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ?ent per kwartaal, by
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. U
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT J
Gewone Advertentiên 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend,
TELEFOONTJES "an ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: 0.50
Dit nummer bestaat uit
vier bladen.
Het rechtvaardig loon
„De patroon moet zich eenvoudig houden
aan het minimumloon, door bevoegden in
onderling overleg vastgesteld. Wie daar
onder gaat, betaalt geen rechtvaardig loon,
doch begaat een ernstige sociale zonde."
Aldus prof. Cleophas op de vergadering
van den L. T. B., gisteren te Haarlem ge
houden.
Wij willen deze korte en krachtige uit
spraak hier even naar voren brengen.
De waarheid, die er in ligt, is eigenlijk
vanzelf sprekend.
Als men een machine koopt, betaalt
men niet, wat men missen kan, maar wat
die machine naar het oordeel van tot
oordeelen bevoegden waard is.
Als men een arbeider in dienst neemt
en diens arbeidskracht wordt gebruikt
zou men mogen betalen, niet wat die ar
beidskracht moet worden waard geacht,
maar wat men missen kan!....
Zeker er kan wel 'ns een uitzonder
lijk geval zijnMaar, als geconstateerd
moet worden door prof. Cleophas, dat in
een streek van ons land 90 pet. der werk
gevers, „waarvan een groot deel katho
lieken" zich niet aan 't collectief arbeids
contract houdt, is dat allerdroevigst en
ligt daarin ongetwijfeld een reden voor
een ernstige aanklacht.
PE WERELD IN
VOGELVLUCHT
Morgen beginnen de besprekingen in
de non-interventie-commissie te Londen
over de kwestie van de terugtrekking der
vrijwilligers uit Spanje. In de verklarin
gen, welke de Britsche en de Fransche ver
tegenwoordiger in deze bijeenkomst zul
len afleggen, wordt geen tijdlimiet ge
noemd, doch wel zijn beide landen het er
over eei^ dat, indien -deze nieuwe poging
vruchteloos blijft, men niet kan verwach
ten, dat de huidige toestand voortduurt.
Men is wel uiterst coulant tegenover
Italië en van de dreigende „onwrikbare"
houding is niet zoo heel veel overgeble
ven. Intusschen is eenige vertraging van
niet zoo groote beteekenis, want de oorlog
in Spanje duurt toch al lang genoeg en
zal in de eerste weken nog wel niet ge
ëindigd zijn.
In Palestina is het terrorisme weer her
leefd. Aan alle kanten worden aanslagen
gepleegd en de Britèche troepen zullen hun
handen vol hebben om de rust weer te
herstellen.
De aanslag op de trein, welke Britsche
troepen vervoerde, bewijst, hoe gevaar
lijk het verzet van de Arabieren tegen het
Britsche verdeelingsplan is..
ONGELUK MET REVOLVER.
Officier schiet zich voor het hciofd.
Hedenmorgen om acht uur werd in een
der hotels te Groningen een gast met
een schotwond in het hoofd in zijn ka
mer gevonden. Vanuit deze kamer werd
drie keer gebeld, waarna een der kell-
ners zich naar boven begaf. Bij het ope
nen van de kamerdeur rook hij direct een
scherpe kruitlucht, en vond den gast,
achterover liggende op het bed, met een
bloedende wond midden in het voor
hoofd. Onmiddellijk werd de politiedok-
ter gewaarschuwd, die den patiënt on
derzocht. Daarbij bleek, dat een kogel in
het voorhoofd naar binnen was gedron
gen, maar niet door de hersenen was ge
gaan. Waarschijnlijk heeft het projectiel
in schuine richting het hoofd geraakt. De
kogel bevond zich achter het oog. Naar
voorloopig verbonden te zijn werd de pa
tiënt. overgebracht naar het Academisch
ziekenhuis. De recherche, was spoedig
ter plaatse.
Het slachtoffer blijkt te zijn de reser
ve eerste luitenant der administratie S.,
afkomstig uit Amsterdam, die in Gronin
gen eenige dagen onder de wapenen is.
Hij verklaarde hedenmorgen bezig te
zijn geweest zijn koffer te pakken, waar
in zijn automatisch pistool lag. Op on
verklaarbare wijze is het afgegaan. De
luitenant S. had toen nog gelegenheid om
te bellen. De toestand van het slachtoffer
is momenteel niet ongunstig.
BEGRAFENIS DER SLACHTOFFERS.
Op het kerkhof van Soerabaja.
Aneta seint uit Soerabaja: Het stoffelijk
overschot van den omgekomen officier-
vlieger Vethake is hedennacht door den
mijnenveger D. naar de marinekazerne
Oedjoeng te Soerabaja overgebracht. De
begrafenis zal morgen, Zaterdag, des mor
gens te half acht plaats hebben.
Het stoffelijk overschot van den kapitein
luitenant ter zee de Bruyne werd door een
vliegtuig drijvende gevonden, waarna het
per vliegtuig naar Soerabaja is vervoerd.
De mijnenveger D. is opnieuw naar
Bronddong vertrokken om de T. 16 naar
Soerabaja op te sleepen. Dit is intusschen
geschied en de T. 16 bevindt zich thans bij
de marine-vlieghaven Morokrembangan.
Het gouvernementsvaartuig Pollux voer
hedenochtend met het wrak der T. 13 het
marine-basin binnen, waarna het wrak per
vrachtauto verder naar Morokrembangan
werd getransporteerd.
De „Rigel" is tot heden nog op de plaats
van het onheil gebleven.
De ter aarde bestelling.
Heden vond de plechtige teraardebestel
ling plaats van de slachtoffers, die geval
len zijn bij de ramp van de T. 13.
De lijkkisten werden vervoerd door drie
"lijkkoetsen, overdekt met kransen. Bij het
verlaten van de ziekeninrichting zetten de
pijpers van de marine een treurmarsch in.
Het publiek sloeg ontroerd het vertrek uit
de centrale burgerlijke ziekeninrichting
gade. Langzaam en statig trok de stoet door
de stad langs de Darmo-boulevard naar den
doodënakker, waar de autoriteiten -eeds
waren vereenigd. Tevens waren daar aan
wezig ds. Eckenhausen, ds. Hamel en pas
toor van Ravestijn. Ook was de burgemees
ter van Soerabaja, mr. Fuchter, op de be
graafplaats aanwezig. De drie weduwen
van de gevallen gehuwde slachtoffers
wachtten hier de komst van den droeve
stoet af. Duizenden waren naar de begraaf
plaats op Kembang Koening gekomen, waar
onder doodsche stilte de lijkbaren naar de
graven werden gedragen. Aan de linker
en rechterzijde van de groeve stond een
vuurpeloton mariniers opgesteld. Op de kis
ten lagen de verschillende onderscheidings-
teekens, op die van wijlen Uurbanus steek
en sabel, en op die van de overige mannen
de dienstchevrons.
Er was een groot m^ssa-graf gedolven,
waar omheen zich aan drie zijden de mili
tairen en de pijpers hadden geschaard, ter
wijl aan de vierde zijde familieleden en
vrienden van de gevallenen hadden plaats
genomen. Dan klinkt het commando:
„vuur". Eén voor één worden de kisten, ge
dekt door de Nederlandsche vlag, boven-de
kuil getild, terwijl wapenmakkers door het
werpen van bloemen een laatsten groet
brengen.
Als de kisten boven de groeve staan,
klinkt een tweede salvo, op hetzelfde oogen-
blik worden de geweren gepresenteerd en
klinkt een koraal over den doodenakker.
De aanwezige militairen brengen het mili
tair saluut, de burgers ontblooten het hoofd.
Dan nemen de slippendragers de vlaggen
van de kisten, een officier doet zulks bij
de kist van wijlen Uurbanus en hierna
commandeert de kapitein van de mariniers:
„afvieren". Dit commando wordt zeven
maal herhaald, het eerst voor het stoffe
lijk overschot van Uurbanus, dan voor
Pronk, wiens kist naast die van wijlen Uur
banus wordt geplaatst, en zoo verder voor
de vijf anderen.
Pastoor van Ravestijn, geassisteerd door
twee koorknapen, verricht dan de absoute
voor de drie Katholieke slachtoffers.
Pastoor Ravestijn sprak als volgt: „Wij
roepen u een tot weersziens toe, want uw
laatste reis is niet geëindigd bij het neer
storten in zee. Naar wij vertrouwen zijt gij
opgestegen naar God's troon in den hemel.
Hij geve u eeuwige rust en leven".
Daarna werden de nabestaanden en
vrienden uitgenoodigd om aarde in het graf
te werpen.
Het zoontje van wijlen Uurbanus stond
alleen bij het graf van zijn vader.
De begrafenis van de mannen van de T.
13, welke eerst laat was afgeloopen, is een
aangrijpende plechtigheid geworden, welke
lang in het geheugen zal blijven.
In de T. 16 zaten ook 9 militairen.
Inmiddels stroomen uit Brondong uitvoe
rige rapporten binnen.
Het „Soerabajasch Handelsblad" maakt
er melding van, hoe gelukkig de landing
van de T. 16 is geweest, doordat de com
mandant in de meest ongunstige omstandig
heden het toestel-heeft kunnen laten dalen
met geen ander nadeel dan dat de- drijvers
op de scherpe karangsteenen zijn bescha
digd. Inmiddels zijn reeds nieuwe drijvers
gearriveerd.
De T. 16 is een les-toestel ter opleiding
In de gisteren te Haarlem voortgezette
vergadering van den Dioc. L. T. B. hield
na den voorzitter prof. A. H. P. Cleophas
een rede, waarin hij verschillende belang
rijke zaken naar voren bracht.
Wij gunnen anderen de verbetering in
hun bestaan, aldus spr.„ maar wij hebben
speciaal te zorgen voor onze standgenoo-
ten, die nog niet voldoende deelen in den
meerderen welstand. Toch kunnen we na
vele vergaderingen in mineurtoon nu van
een feest, van den arbeid spreken. Spr. wil
de echter, ook in verband met het begin
van zijn rede, de vraag stellen of de regee
ring niet al te gemakkelijk is met het tege
moetkomen aan de verlangen van de con
sumenten. Er wordt aangedrongen, maar
niet door de meest bevoegden, op verla
ging van den levensstandaard en ophef
fing van heffingen. Maar de regeering
moet voorzichtig Zijn met deze adviezen,
want een der belangrijkste vragen is, of
de bedrijven rendabel zijn.
Het zou on-sociaal zijn om niet mee te
doen met de verlaging van de levensstan
daard, maar het tempo moet geregeld wor
den in aansluiting met de belangen van de
producenten. De bedrijfskosten zijn niet
onbelangrijk verhoogd, laat men dat niet
vergeten. Ook de producenten moeten dus
hun aandeel hebben in de nieuwe opko
mende welvaart.
Spr. wenschte dan een en ander te
zeggen over de naleving der collectieve
contracten. Spr. heeft gehoord, dat in
een streek, elders in ons land 90 pet.
der werkgevers waarvan het over-
groote deel katholiek het contract
niet nakomt. Nu merkt men op, dat de
arbeider zich dikwijls aanbiedt voor
geringer loon, maar dat is een praatje
voor de vaak. De patroon moet zich een
voudig houden aan het minimumloon
door bevoegden in onderling overleg
vastgesteld.Wie daar onder gaat be
taalt geen rechtvaardig loon, begaat
een ernstige sociale zonde.
Spr. hoopte, dat het retraite werk dezen
winter beter zou mogen slagen en dat het
kernwerk beter ter hand zou worden ge
nomen.
Met vreugde gewaagde spr. van de groo
te belangstelling voor de onderwijsinstitu
ten. Velen zijn overbezet, zelfs moesten leer
lingen afgewezen worden. Als nu de ge
meentebesturen maar wat meer bijdragen
verleenen! Voor het onderwijs wordt ieder
jaar in het geheele bisdom een collecte ge
houden, maar ^e brengen h§t minste van
alle collecten op.
Ten slotte sprak de adviseur een persoon
lijk woord naar aanleiding van zijn arti
kel in de bladen over de saneering, die
door de Alg. Ver. v. Bloembollencultuur
werd afgestemd. Spr. wilde waarschuwen
tegen herleving van het liberalisme en de
goede resultaten van de crisis behouden nl.
ordening in de bedrijven, zooals in Qua-
dragesimo Anno is aangegeven. Het arti
kel werd geschreven om te pleiten voor
een gezond Christelijk solidariteitsbesef.
Jaarstukken.
De verschillende jaarstukken werden
goedgekeurd evenals de begrooting 1938.
Vakbond voor de
sierteelt.
Dan kwam aan de orde de bespreking
over de eventueele stichting van een der
van reserve-waarnemers, waarin behalve
de commandant off.-vlieger 1ste klasse T. J.
van Midde, ook de luitenant ter zee eerste
klasse Stroband, de reserve-waarnemers
van Rossem, Witte, Langman en Woudstra,
de sergeant-vlieger van Kooy en nog een
mecanicien en een sergeant hadden plaats
genomen.
Uit de mededeelingen van de inlandsche
bevolking bij Brondong blijkt, dat sommi
ge visschers bang werden van de afgescho
ten lichtkogels.
Anderen zagen de neerstorting en wel
afgeteekend, doordat de lichten der vleu
gels neerdoken .en het staartlicht omhoog
ging, waarna de slag volgde. De T. 13
schijnt zich, na den duik in de richting van
het water, plotseling te hebben opgericht
en daarna in een korte vrille in zee te zijn
gestort.
Bij den slag schijnt de dood der slacht
offers onmiddellijk: te zijn ingetreden.
Voor de tweede maal is het stille vis-
schersdorp Brondong thans het tooneel ge
worden van een tragedie.
den vakbond, voor de sierteelt. Het hoofd
bestuur voelt er veel voor, maar wilde de
vergadering laten beslissen. Een meerder
heid in het hoofdbestuur verklaarde zich
er tegen, omdat de eenheid in den bond
daardoor verbrokkeld zou worden.
De voorzitter zette de voorgeschiedenis
uiteen en wees er op, dat de belangstel
ling voor den L. T. B. in de bloembollen
streek niet groot was, omdat de sierteelt
kwesties naar veler meer-ing niet voldoen
de behartigd konden worden. De Vak
bond zal daarin thans voorzien. De finan-
cieele positie van den L. T. B. is gunstig,
zoodat iets gevraagd kan worden. Maar
de meerdere kosten zullen ruimschoots
vergoed worden dcor den toevloed van
nieuwe leden. Door den *j. T. B. zal de
mentaliteit onder de bloembollenkweekers
verbeteren, zij zullen beter gaan aanvoe
len, dat de maatschappij op Christelijken
grondslag moet berusten. Komen de nieu
we leden niet, dan heeft de organisatie in
ieder geval een goed voorbeeld gegeven.
De heer Groen verdedigde daarna de mee
ning van de minderheid. De L. T. B. is een
standsorganisatie en daarom moet naar
eenheid worden gestreefd. Het was noodig
een boeren- en een tuindersvakbond te
vormen. In den tuindersvakbond waren
boom- en bollenkweekersvertegenwoor-
digd, dus ook in het hoofdbestuur. Door
stichting van een derden vakbond wordt
nu de pariteit verbroken. Daarenboven zijn
vele bollenkweekers tevens tuinder. Op
groote ledenwinst heeft spr. weinig hoop;
voor de behartiging der vakbelangen zal
alleen meer uitgegeven kunnen worden als
de contributie voor de leden van den nieu
wen vakbond belagrijk hooger gesteld
wordt. Volle zelfstandigheid van de bollen
kweekers zou alleen mogelijk zijn, als
buiten den L. T. B. een R.-K. Bond voor
Bloembollenkweekers gesticht zou wor
den.
Spr. betreurde het, dat deze belangrijke
kwestie ter beoordeeling wordt voorgelegd
aan tal van afdeelingen, die absoluut koud
tegenover het voorstel staan. De derde
vakbond zal het begin zijn van de splijt
zwam. Laat men liever de tuindersvak
bond reorganiseeren omdat daardoor de
belangen van de bollenkweekers beter wor
den gediend.
Professor Cleophas verklaarde zich ook
bijzonder voor deze zaak te interesseeren.
Het gaat er om de belangen van alle be-
drijfsgenooten zoo goed mogelijk te be
hartigen. Het L. T. B. huishouden moet
zóó zijn, dat ieder zijn plaats heeft. De bol
lenkweekers zijn tot nu toe vrijwel afzijdig
gebleven, er „hokte" iets onder deze men-
schen. Na vele overwegingen en bespre
kingen concludeerde spr., dat ze in een af
zonderlijke groep moeten worden onderge
bracht.
De verdiensten van den Tuindersvakbond
zijn veel en groot. Maar een eigen vak
bond voor de bollenkweekers geeft betere
behartiging hunner belangen.
Wat is een zoo groot mogelijk eenheid?
In den L. T. B. kon ze nooit bereikt wor
den, waardoor ze een van de moeilijkste
organisaties is. De eenheid op godsdienstig-
sociaal gebied staat vooraan en die is er
gelukkig ten volle. Men moet vooral kij
ken naar de bollenkweekers het groot
ste aantal die in dit vak hun hoofdbe-
staan vinden. Zij hebben recht op een
eigen organisatie in den L. T. B.
De boeren moeten het belang van het
land- en tuinbouwbedrijf in zijn geheel
zien en dan zullen ze wel degelijk interes
se hebben voor de belangrijke reorgani
satie. Spr. heeft alle waardeering voor het
werk van den heer Groen in den Tuinders
vakbond. Maar hij is in de bollenstreek
nooit opgetreden, waarschijnlijk omdat hij
zich in deze streek niet voldoende thuis
voelde.
De heer v. d. Weyden merkte op, dat men
concessies gaat doen aan menschen, die tot
nu toe hun plicht, om katholiek georga
niseerd te zijn, niet zijn nagekomen.
Spr. waarschuwde ernstig voor versnip
pering. De L. T. B. heeft 8000 leden. De
Algemeene Vereeniging heeft 40.000 leden,
maar deze denkt er niet aan zelfs een boe
ren- en tuindersvakbond te scheppen. Bij
de Christelijke organisatie is het dito.
De heer van Tol, uit Loosduinen, zeide,
dat de arbeidersorganisaties overal groe
pen voor hebben. Richt men den derden
vakbond niet op, dan sluit men voor goed
de deuren voor een belangrijke groep vak-
genooten.
Verschillende afgevaardigden pleitten
voor een oplossing die bevredigen zou, on-
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
Zaterdag bespreekt de niet-inmengings-
oommi3sie de kwestie der vrijwilligere to
Spanje. (2de blad).
Het terrorisme leeft op in Palestina;
(2de blad).
Binnenland
Officier te Groningen schiet zich per
ongeluk door het hoofd. (1ste blad).
Verschillende ernstige verkeersonge
lukken. (4de blad).
Sport en Wedstrijden
Dr. Euwe boekt zijn tweede Overwin
ning op dr. Aljechin. (4de blad).
verschillig of splitsing daarvoor noodig
zou zijn.
De heer Lefeber, uit Lisse, was van mee
ning, dat de belangen van de bollenkwee
kers in handen moeten worden gegeven
van autoriteiten op dit terrein. Deze groep
moet het volle pond hebben om invloed te
kunnen uitoefenen. En dit gaat alleen door
de stichting van een eigen vakbond.
De voorzitter merkte op, dat het om een
principe-besluit gaat. De wijziging der sta
tuten en de uitgewerkte plannen komen
pas in het voorjaar is een speciale vergade
ring.
De heer P. Damen, uit Honselersdijk,
meende, dat er niet veel nieuwe leden ge
wonnen zullen worden, als het lidmaat
schap van neutrale vereenigingen verbo
den zal worden.
Daarna drongen vele leden aan op uit
stel, omdat de zaak te belangrijk is. Zij
wenschten in ieder geval geen voor of te
gen uit te brengen.
De kring West Friesland noemde de
kwestie een bijzonder en geen algemeen be
lang. Men bezie ze in een speciale verga
dering van den tuindersvakbond.
Een bloemist achtte zijn belangen in den
L. T. B. goed behartigd. Als de bollenkwee
kers eerst komen, dan kan er gepraat wor
den en gaat de zaak vanzelf beter.
Een ander achtte de boomkweekers en
de bollenkweekers veel verder van elkaar
staan dan tuinders en bollenkweekers.
De voorzitter deelde daarna mede, dat
de kwestie wordt aangehouden en dat over
wogen zal worden of de tuindersvakbond
gehoord moet worden.
De heer Groen verklaarde dit standpunt
van den voorzitter te deelen. Hij legde er
den nadruk op, dat deze kwestie geen zaak-
Groen is. Mocht het straks noodig zijn om
een bollenkweeker voorziter te maken
van den tuindersvakbond, dan zal spr.
daartoe gaarne medewerken. (Applaus).
Bestuursverkiezing.
Tot bestuursleden werden herkozen de
heeren Jac. Groen Azn. te Alkmaar en Th.
F. van Rijn te Lisse. In de vacature-Jos.
Sjerps werd gekozen de heer J. van Kam
pen te Spierdijk.
De jonge boeren en tuinders.
Rector L. J. Beune, bondsvoorzitter van
de K. J. M. V. in het bisdom Haarlem, sprak
na de pauze eenige woorden ter propagan
da voor de jonge boeren- en tuindersbewe
ging in de K. J. M. V.
Spr. herinnerde er aan, dat hij op de
vorige vergadering de oprichting van de
beweging kon aankondigen. Nu heeft hij
reeds 20 afdeelingen met 800 leden achtei
