DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
De wedstrijd
Euwe-Aljechin
BINNENLAND
29ste Jaargang
MAANDAG 11 OCTOBER 1937
No. 8850
DE ABONNEMENTSPRIJS
bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
Bi. jnz Vgenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreeru Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, by
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT t
Gewone Advertentlên 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES "an ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: 0.50
Dit nummer bestaat uit
vier bladen.
Vondel
Naar aanleiding van de Vondel-herden
king dit jaar op 17 Nov. a.s. is het 350
jaar geleden, dat Joost van Vondel werd
geboren merkten we onlangs, in ons num
mer van 27 September, op, dat, helaas,
een breede kring van het Nederlandsche
volk Vondel niet kent, terwijl het den groo-
ten Nederlandschen dichter zou kunnen en
moeten kennen".
In de socialistische pers schrijft A. B. K.
•bij het Vond elf eest o.m. het volgende:
Het deel van een volk, dat van de
school een letterkundig begrip mee
krijgt, is vernietigend klein. Daarmee
is echter niet gezegd, ofschoon de ge
nieters van verzen verhoudingsgewijs
altijd gering in getal zijn, dat Vondel
niet dichter bij het volk zou kunnen
staan. Ik weet, bijvoorbeeld, zeker uit
eigen ervaring, dat de volksvoorstel
lingen van zijn stukken juist door ar
beiders gretig bezocht werden en dat
zij er heerlijk van genoten ook. Het is
de eenvoud, aan het klassieke^ eigen,
die dit werk voor hen doet open gaan.
Wij willen hopen, dat dit Vondel-jaar den
grooten dichter, bij vele „intellectueelen"
in 't bijzonder, moge bekend maken.
Want zéér weinigen weten iets meer van
Vondel, dan dat hij is.... de grootste Ne
derlandsche dichter.... Zóó leeft hij in
hun verbeelding!
Wij herinneren er hier nog even aan dat
G. en W. te Leiden a.s. Donderdag een
Vondel-avond geeft.
V Leider en volgelingen
De heer Mussert heeft Zaterdag te Lun-
teren een rede gehouden voor zijn getrou
wen. En hij zeide daarin o.m.:
Indien ik ooit het gevoel krijg, dat
een ander beter dan ik geschikt is als
leider der beweging, dan zal ik het
oordeel vragen van de duizenden meest
harde werkers der beweging, niet van
een Pont, een Van der Goes van Naters
en consorten.
Pont c.s. zijn dit moge even terloops
opgemerkt afgevoerd van de lijst der
respectabele lieden ondanks de respec
tabele geslachtsboomen, die hun roem zijn
en blijven!
De leden der N.S.B. weten nu echter, dat
de leider het oordeel zal vragen van an
dere, meer achtenswaardige lieden in de
beweging, en wel van duizend; als hij ooit
het gevoel krijgt, dat een ander beter dan hij
geschikt is, als leider der beweging te fun-
geeren.Hij moet zelf „het gevoel" krij
gen. Als duizend anderen dit hebben, dat
zegt nog niets. En, als hij ooit dat gevoel
krijgt, dan zal hij aan de duizend meest har
de werkers der beweging vragen, hoe zij er
over denken. Dit zal dan, natuurlijk, voor
deze lieden een vraag zijn, waarop zij niet
in-een kunnen antwoorden, want te voren
hebben zij als goede nationaal-socialisten
nooit een twijfel-gedachte aan de opper-
geschiktheid van den leider in hun bin
nenste toegelaten.... En zéker heeft zoo
iets nooit een onderwerp van een onder
linge bespreking gevormd; dat zou een sa
menzwering hebben beteekend!
Hubermann's toestand
verergerd
DE VIOLIST HEEFT LONGONTSTEKING.
De toestand van den violist Hubermann,
die gewond werd bij de ramp van de
„Specht" is ten gevolge van longontsteking
verergerd, zoodat professor Reddingius van
Batavia, die thans te Palembang vertoeft,
het niet raadzaam achtte thans iets aan de
handen van den violist te doen.
De toestand van den heer Hubermann is
inderdaad ernstig. Professor Reddingius
NEDERLANDERS
IN ZWITSERLAND
RESULTATEN VAN HET HOTELPLAN.
Tijdens een kort verblijf te 'sGraven-
hage van den ontwerper en promotor van
het hotelplan, den Zwitser Gottlieb Dutt-
weiler, stond deze aan een redacteur van
het Algemeen Nederlandsch Persbureau een
onderhoud toe, waarin de resultaten van
den „hopla"-arbeid en de daaruit voort
gevloeide aanmerkelijke verruiming van
het vreemdelingenverkeer tusschen Neder
land en Zwitserland werden nagegaan.
De heer Duttweiler heeft niet geschroomd
om groote bedragen voor de verwezenlij
king van zijn denkbeelden ter beschikking
te stellen. Zoo vernamen wij, dat het eer
ste jaar, waarin hij zijn hotelplan tot uit
voering bracht n.l. van 1 Maart 1935—1
Maart 1936, hem 400.000 Zwitsersche francs
heeft gekost, en dat het tweede jaar deze
som nog met 220.000 francs was gestegen.
Doch in den afgeloopen zomer was de re
kening al zonder verlies, en voor de ko
mende jaren verwacht hij een gunstige ba
lans.
Zelf heeft hij bij het hotelwezen en de
spoorweg- of stoomvaart-ondernemingen
geen belangen, maar het is zijn trots, en
naar te streven, dat alle plaatsruimte in
de 880 hotels, de 47 bergbanen en de di
verse meerbooten in zijn land worden be
zet. Dit is in den afgeloopen zomer reeds
voor 85 pet. gelukt.
Het hotelplan heeft in Zwitserland
een omzet van tien millioen francs
(zw.) teweeggebracht en daarvan heb
ben de Nederlanders niet minder dan
de helft bijgedragen. In totaal hebben
35.000 Nederlanders dezen zomer hun
vacantie in Zwitserland doorgebracht,
d.i. 120 pet. meer dan in 1936.
Verder waren er zevenmaal zooveel En-
gelschen en vijfmaal zooveel Belgen als in
1936. Het aantal week-arrangementen in
Zwitsersche hotels bedroeg 60.000. Deze
successen zijn vooral mede te danken aan
de kortingen, welke de spoorwegen hebben
toegestaan en welke voor Beigië en
Frankrijk 5060 pet. voor Duitschland 79
pet. en voor de Zwitsersche spoorwegen 50
85 pet. beliepen.
Een enquete heeft uitgewezen dat slechts
0,7 van de „hopla"-deelnemers ontevreden
was, dat 6 pet. eenig voorbehoud maakte,
dat 4 pet. geenerlei klacht had, 40 pet. be
vredigd en 47 pet. enthousiast aws. (Deze
„statistiek" schijnt ons wel wat gephanta-
seerd. Wij willen veronderstellen, dat de
andere in dit interview gegeven cijfers
reëeler zijn. Red. L. Crt.).
Wederkeerig verwacht de heer Dutt
weiler een krachtige bevordering v§tn
het bezoek van Zwitsers aan Neder
land, vooral in het a.s. voorjaar den
blo emboli en tijd en in het midden
zomerseizoen aan zee, al ligt het voor
de hand, dat een zoo groot aantal Zwit
sers in Nederland als Nederlanders in
Zwitserland niet zal verschijnen.
Met de reisvereenigingen en reisbureaux
wordt aangenaam samengewerkt.
Ons systeem, zoo zeide de heer Duttwei
ler, berust namelijk op vrijwillige mede
werking van allen, die tot verruiming van
het verkeer kunnen bijdragen, derhalve
zonder overheidsdwang.
De heer Duttweiler is thans naar Londen
vertrokken om ook daar onderhandelingen
te voeren voor de uitbreiding van het ho
telplan.
Welke zet is afgegeven?
De derde partij werd afgebroken
met den volgenden stand. i
verklaarde, dat Hubermann niet buiten ge
vaar is, zoolang de longontsteking voort
duurt. De verwondingen aan zijn handen
zijn daardoor van geheel ondergeschikt be
lang geworden.
Verder verklaarde de geneesheer, dat de
heer Schoch nog eenige weken in het hos
pitaal zal moeten verblijven, terwijl de
tweede piloot Groeneveld wel spoedig als
genezen zal kunnen worden ontslagen,
evenals de heer Munro, die over een weekje
wel naar Singapore zal kunnen terugkeeren.
De toestand van de andere passagiers is
eveneens gunstig.
Aan freule Smissaert heeft de professor
vier weken volkomen rust voorgeschreven,
waarna zij uit Palembang zal kunnen ver
trekken.
A BCDE FG H
Opgaven moeten vóór de hervat
ting der partij of bekendmaking van
den afgegeven zet in ons bezit zijn.
Hij of zij, abonné van De Leidsche
Courant, die den zet raadt, kennen
wij een bedrag van f 5.(vijf gul
den) toe.
Bij meerdere goede oplossingen
beslist het lot.
Men mag niet meer dan één zet
opgeven.
DE WERELD IN
VOGELVLUCHT
Het Italiaansche antwoord op de Fransch-
Britsche uitnoodiging om deel te nemen
aan een conferentie van drie, teneinde de
non-interventie werkelijk effectief te ma
ken, in het bijzonder doox de vrijwilligers
uit Spanje terug te trekken is thans
gepubliceerd. De tekst blijkt .overeen te
stemmen met hetgeen er reeds verleden
week over verluidde. In het kort gezegd:
Italië vertikt het!
De vraag is nu: wat zullen Engeland en
Frankrijk doen? Er wordt reeds over ge
sproken, dat zij de heele inmengingspoli-
tiek maar zullen laten varen. Frankrijk
zou beginnen met de Pyreneeën-grens
open te stellen, waardoor groote groepen
vrijwilligers naar Spanje zouden kunnen
stroomen ter versterking van de regeering
van Valencia.
De „Giornale d'Italia" antwoordt op dit
dreigement, dat een dergelijke openstel
ling der Fransche grens practisch geen
verschil maakt met den werkelijken toe
stand, want dat er toch genoeg vrijwilli
gers clandestien over de Fransche grens
Spanje binnenkomen.
De „Times" schrijft naar aanleiding van
de Italiaansche weigering: „Men moet dus,
volgens de Italiaansche meening, terugkee
ren tot het non-interventie comité, maar
dit is practisch verlamd sedert Juli 1.1., en
het ziet er naar uit, dat het machteloos zal
blijven. Het blad spreekt trouwens een
streng oordeel uit over het comité, want,
wanneer dit zich tegen zijn taak opgewas
sen zou hebben getoond, zou het niet noo-
dig geweest zijn de recente uitnoodiging,
die Italië thans verworpen heeft, te ver
zenden. De „Times" tracht overigens aan
te toonen, dat men Duitschland niet zou
kunnen uitnoodigen tot de besprekingen
zonder ook tot andere landen, en in het
bijzonder Rusland een uitnoodiging te rich
ten. „Het resultaat zou dezelfde stand van
zaken zijn, die het niet-inmengings-comité
verlamd heeft. Om deze zuiver practische
reden is Duitschland niet uitgenoodigd en
dit wordt te meer gerechtvaardigd door de
omstandigheid, dat het geen Middelland-
sche Zeemogendheid is."
De „Daily Herald" schrijft: Men zou niet
moeten aarzelen. Het is geen tijd voor uit
stel. Een snelle, beslissende a.tie is nood
zakelijk. Het is goed optimistisch te zijn,
maar slecht ,voor den gek te worden ge
houden. Laat ons op het antwoord antwoor
den. Laten wij de onderhandelingen ope
nen. Maar laat men vandaag nog de
Fransch-Spaansche grens open zetten en
het embargo op wapenen opheffen."
VOORNAAMSTE NIEUWS
DE ALG. R. K. OFFICIEREN-
VEREENIGING.
EN DE REGEERINGSPLANNEN.
Het hoofdbestuur van de Alg. R. K. Of
ficieren Vereeniging (A.R.K.O.) verzoekt
opname van het volgende:
Den laatsten tijd wordt van bepaalde-
zijde, in de pers zoowel als hier en daar in
vergaderingen, de indruk gewekt alsof on
der de tot oordeetep bevoegden verschil
van meening zou neerschen omtrent de
noodzakelijkheid van de door de regeering
aanhangig gemaakte plannen. En de schijn
ontstaat alsof in het bijzonder in den kring
der katholieke officieren geen onverdeelde
instemming zou bestaan met de voorgestelde
verlenging van den eersten oefentijd. Zelfs
wordt een enkele maal de naam der A.R.
K.O. hierbij in het geding gebracht.
Het hoofdbestuur der Algemeene R. K.
Officieren Vereeniging (A.R.K.O.) acht het
zijn plicht ten deze volledige klaarheid te
scheppen en verklaart mitsdien, dat niet
slechts de door de regeering in uitzicht ge
stelde verbetering en aanvulling van het
materieel, doch ook de verhooging van het
contingent en de verlenging van den eer
sten oefentijd door de A.R.K.O. als drin
gend noodzakelijke weermachtsverbeterin-
gen worden toegejuicht.
SALARISSEN RIJKSPERSONEEL.
Verzoek aan de Tweede Kamer.
Het bestuur van de Centrale van rijks
personeel heeft zich met een adres tot de
Tweede Kamer der Staten-Generaal ge
wend met het verzoek te willen bevor
deren, dat het K. B. van 4 December
1935, houdende een algemeene salaris
verlaging ad 5 pCt., kon het zijn op kor
ten termijn, wordt ingetrokken.
Het adres is vergezeld van een uitvoe
rige memorie van toelichting.
DE EXPLOITATIE VAN WONINGWET
WONINGEN.
Een naar de grootte van het woningbezit
gedifferentieerde regeling voor de
berekening van de algemeene onkosten.
Teneinde aan bezwaren, geopperd tegen
de regeling inzake de exploitatie van Wo
ningwetwoningen, vervat in een circulaire
van den vorigen minister van scoiale zaken,
eenigszins tegemoet te komen, heeft de mi
nister van binnenlandsche zaken aan de
gemeentebesturen als volgt medegedeeld:
Voor de Woningwetwoningen werd tot
dusver in den regel, ongeacht het aantal
woningen, dat een gemeente of een woning
bouwcorporatie exploiteert, voor algemeene
onkosten toegestaan een bedrag van ten
hoogste 7.50 per woning en per jaar. Dit
bedrag wordt voor gemeenten of woning
bouwcorporaties, welke van 100 tot 500 wo
ningen exploiteeren met ingang van 1 Janu
ari 1938 verminderd tot 7 en met ingang
van 1 Januari 1939 tot 6.50; voor gemeen
ten of woningbouwcorporaties, welke 500
of meer woningen exploiteeren met ingang
van 1 Januari 1938 tot 6.75 en met ingang
van 1 Januari 1939 tot 6, met dien ver
stande, dat deze schaal niet tot gevolg be
hoeft te hebben, dat een absoluut lager be
drag wordt beschikbaar gesteld bij het be
reiken der klassen van resp. 100 tot 500
en 500 en meer woningen.
Onder het woningbezit, dat grondslag
voor de bepaling van het bedrag voor al
gemeene onkosten moet vormen, moeten
ook worden gerangschikt de op grond van
de Woningwet gebouwde of geëxploiteerde
woningcomplexen, waarvoor voorschotten
en/of bijdragen uit 's rijks-kas niet zijn
toegekend.
De Eerste Kamerzetel van Ds. van Duyl.
Het N.S.B. Eerste Kamerlid, mr. A. J.
van Vessem, heeft in een brief aan den
minister van Binnenlandsche Zaken uit
eengezet, waarom hij meent, dat een lid
der Eerste Kamer, als de heer Van
Duyl, om ontslag als lid der Kamer te
kunnen nemen, eerst tot de Kamer moet
zijn toegelaten.
Volgens mr. v. Vessem staat juist in de
Kieswet, dat leden der Eerste Kamer te
allen tijde ontslag kunnen nemen.
Adressant argumenteert, dat iemand,
die door het Centraal Stembureau be
noemd is verklaard, zijn benoeming in
den wettelijken vorm heeft aangenomen
en zijn geloofsbrieven ingezonden, wel
degelijk lid van de Kamar is geworden.
Buitenland
Italië weigert deel te nemen aan een
drie-mogendheden conferentie. Zal nu de
Fransch-Spaansche grens worden openge
steld? (3de blad).
Bij Tientsin hebben de Chineezen een
dijk doorgestoken. (3de blad).
In Duitschland mogen de priesters geen
godsdienst-onderricht meer geven op de
scholen. (3de blad).
De Engelsche fascistenleider Mosley door
een steenworp gewond. (3de blad).
De toestand van den bij de „Specht" -
ramp gewonden violist Hubermann is veel
verergerd. (1ste blad).
Sport en Wedstrijden
SCHAKEN: De derde partij Euwe Alje-
chin afgebroken. (4de blad).
VOETBAL: De IVCB-clubs DOS, Lisse
en Blauw Zwart versterkten gisteren haar
positie door fraaie overwinningen. In
den DHVB verloor St. Bernardus bij ver
rassing van VVSB. In den KNVB her
stelde Feyenoord zich fraai, Ajax verspeel
de een punt, Haarlem verloor. UVS won
van VDL, ASC speelde gelijk tegen BMT
en Alphen verloor. (4de blad).
KORFBAL: Nieuwe nederlaag van Fluks.
(4de blad).
ROEIEN: Bij de wedstrijden van den
Westelijken Roeibond won De Laak den
bondswisselbeker. (4de blad).
ZEILEN. De wedstrijden van de Na-
Kaag. (4de blad).
WERKLOOSHEID EN BEDRIJFSLEVEN
Bestrijding door regelingen op het gebied
van den arbeid.
De minister van sociale zaken heeft
een commissie ingesteld, welke tot taak
heeft: a. een bedrijfsgewijze in te stalen
onderzoek voor te bereiden naar de mo
gelijkheden van bestrijding van de hui
dige werkloosheid binnen het kader van
het Nederlandsche bedrijfsleven door re
gelingen op het gebied van den arbeid;
b. op grond van de resultaten van be-
djoeld onderzoek en van eigen inizicht aan
hem voorstellen te doen, welke tot daad
werkelijke vermindering van de werk
loosheid in de eerstkomende tijden zul
len strekken.
Tot lid en voorzitter dezer commissie
is benoemd de heer ir. R. A. Verwey, di
recteur van den rijksdienst der werk
loosheidsverzekering en arbeidsbemid
deling, tot lid en secretaris de heer Meyer
de Vries,, referendaris bij het departe
ment van sociale zaken, hoofdinspecteur
voor de werkverschaffing. Voorts hebben
in de commissie zitting ambtenaren van
de departementen van sociale en econo
mische zaken en van de arbeidsinspectie
alsmede vertegenwoordigers van de voor
naamste werkgevers- en middenstands
organisaties en arbeidersvakcentralen.
MAX VAN POLL.
Veertig jaar journalist.
Op 3 November a.s. zal het veertig
jaar geleden zijn, dat de heer Max van
Poll zijn journalistieke loopbaan begon.
Er is een comité gevormd, dat zich Voor
stelt hem bij die gelegenheid waardeening
voor zijn arbeid te betuigen.
De heer Max van Poll trad in 1897 in
de journalistiek, toen hij op 3 November
van dat jaar zijn aanstelling ontving als
corrector-verslaggever bij de „Breda-
naar". In April 1899 volgde zijn aanstel
ling in dezelfde positie bij de „Maas
bode", waar hij later nog eenige jaren
tot 1904 werkzaam was als redacteur
buitenland. Na eenige maanden redac
teur van de in Maastricht uitgegeven
„Volkscourant" te zijn geweèst, bekleed
de hij tot 1911 de positie van hoofdredac
teur van de „Gelderlander". In begin
1911 heeft hij de „Geldersche Courier en
de Courier" opgericht, welke na eenige
jaren werden opgeheven. Vervolgens
was hij gedurende bijna een jaar in 1917
werkzaam als redacteur bij de ,wNieuwe
Haarlemsche Courant", terwijl hij in
1918 als hoofdredacteur van het „Lim-
burgsche Dagblad" naar Heerlen vertrok.
In 1921 volgde zijn aanstelling als hoofd
redacteur van de „Nieuwe Eeuw"; die
van de „Morgen" volgde in 1923. Sinds
1935 is hij medewerker aan verschillende
katholieke bladen.