DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
Propaganda voor het Vreemdelingen-
Verkeer
NED. OOST-INDIE
29ste Jaargang
VRIJDAG 8 OCTOBER 1937
No. 8848
S)e Getd^eh^Soii/fca/iit
DE ABONNEMENTSPRIJS
bedraagt bi) vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
Bi; ona Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post f 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935. REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT I
Gewone Advertentlën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: f 0.50
De werkloozen-steun
Er is al heel wat te doen geweest over
de spanr-regeling voor de werkloozen: zelf
een kwartje per week sparen, dan geeft de
Overheid er een kwartje bij. Wij hebben
de radio-rede van minister Romme, waarin
deze zijn plannen inzake de steun-verlee-
ning uiteenzette, Woensdag opzettelijk in
zijn geheel afgedrukt. Als men die plan
nen als een geheel overziet, wordt die reeds
veel-gesmade spaar-regeling appetijtelijker
hoewel wij volmondig erkennen, dat er
nog veel in is, wat niet bevredigen kan.
Er zitten aan dit plan van minister
Romme veel haken en oogen; laten wij ho
pen, dat iedere haak het oog zal grijpen,
waarin hij thuis hoort!
Er gebeuren in ieder geval.... erger
dingen inzake de steun-verleening! En op
één van die erger dingen willen wij van
daag even wijzen: een algeheele intrek
king van de steun-uitkeering, om 'ns te
zien, of de werkloozen dan niet aan het
werk gaan!
Wij weten, dat de hier bedoelde maat
regel, door 'n enkele gemeente in practijk
gebracht, wordt verdedigd met een beroep
op onwilligen, die liever steun trekken dan
werken, terwijl tóch die onwilligheid niet
gemakkelijk kan worden bewezen.
Wij willen niet ontkennen het bestaan
van zulke beroeps-werkloozen al zijn 't
beslist uitzonderingen op de groote
massa!
Maar kan men dezulken dan niet op een
andere wijze uit den steun schakelen? Wij
zeiden 't reeds: 't is niet gemakkelijk
hun onwilligheid te bewijzen. Maar er zijn
toch wel, naar 't ons schijnt, middelen te
vinden, om aan zulk een bewijs te komen;
in een kleinere gemeente is dat in ieder
geval niet zóó moeilijk, als in een grootere.
Doch, hoe 't ook zij, mag een groote
meerderheid van goed-willende werk
loozen lijden onder het feit, dat een klei
ne minderheid wordt verdacht
verder dan een ernstige verdenking zal
men wel niet zijn gekomen van arbeids-
schuwheid?
Is dat niet een verschrikkelijk harde
maatregel? Is dat niet een middel, erger
dan de kwaal?
Wij ontkennen geenszins, dat vooral in
kleinere gemeenten, die geen bijdragen ont
vangen uit het werkloosheidssubsidiefonds
zooals b.v. Oegstgeest de werkloo
zen-steun zwaar op het budget kan o.ruk-
ken en dat men dien druk gaarne wil ver
lichten. Maar nogmaals: men houde bij al
de maatregelen, welke mén neemt, steeds
scherp in het geweten gegrift, dat in een
christelijke samenleving het doel nooit kan
en mag dienen om een middel te heiligen!
VAN HET CHINEESCHE FRONT.
TOKIO, 8 Oct. (A.N.P.). De Japanneezen
hebben Tsjengting aan het front van Pei-
ping ingenomoen. De Ohineezen ontruimen
Sjitsjawang, gelijk uit Japansche bron
wordt medegedeeld.
SJANGHAI, 8 Oct. (A.N.P.). De Japan
sche opperbevelhebber heeft een proclama-
te uitgegeven, waarin hij aangeeft, dat de
Japanneezen ten doel hebben de verplette
ring van de Nankingregeering. Een groot
offensief bij Sjanghai kan, zoo gelooft men,
van oogenblik tot oogenblik verwacht wor
den.
Het Comité van Katholieke Actie
„Voor God" schrijft ons:
De Katholieke pers
Het wapen van onzen tijd.
„Wat baat het Kerken te bou
wen, Missies te houden, scholen
op te richten 1 alle goede werken,
alle krachtinspanning der Katho
lieken zullen onvruchtbaar blij
ven, indien ze niet tevens zich
weten te bedienen van het wapen
„DE KATHOLIEKE PERS".
PIUSX.
BEROEP DER A.N.V.V. OP HET
PARTICULIERE BEDRIJF.
De regeering heeft aan de algemeene Ne-
derlandsche vereeniging voor vreemdelin-
ngeverkeer een subsidie toegekend, even
groot, als de bijdragen aan deze vereeni
ging uit particuliere bronnen zouden be-
Ioopen, zulks tot een maximum van
100.000.—.
Gistermiddag kwamen aan boord van de
„Statendam" het vlaggeschip van de Hol
land- Amerikalijn, dat voor het vreemde
lingenverkeer naar Nederland een staat van
actieven dienst heeft een select gezel
schap bijeen, welks leden, naar analogie
van een bekende term, met den verzamel
naam van „kapiteins der vreemdelingen-
industrie" konden worden aangeduid. Het
waren allereerst de gastheeren, het bestuur
van de Holland-Amerikalijn en de directeu
ren van verschillende scheepvaartmaat
schappijen, kopstukken uit de wereld van
het vervoer te land en door de lucht, lei
ders van hotelbedrijven, burgemeesters, di
recteuren van bureaux van vreemdelingen
verkeer, vertegenwoordigers van kamers
van koophandel en van allerlei handels- en
industrieele bedrijven, de meesten met hun
Het doel, waartoe de A.N.V.V. dit gezel
schap had bijeengeroepen, bleef niet ver
borgen. Het geld was ook hier de „nervus
rerum".
Bij verhindering van de directie der H.
A. L. heette de president-commissaris, de
heer W. van der Vorm, de gasten welkom,
waarna dr. A. A. van Rhijn, secretaris-gene
raal van het departement van economische
zaken, het woord nam. De belangstelling
voor het vreemdelingenverkeer is in ons
VERSCHRIKKELIJK AUTO
ONGELUK
VRACHTAUTO RIJDT DWARS DOOR
TWEE HUIZEN.
Niet minder dan 15 dooden.
Donderdagmorgen om 10.30 plaatselijke
tijd is een nieuwe vrachtauto op Gledoeng
bij Wonosobo ter hoogte van Kretek, ver
moedelijk door het weigeren van de rem
men, met groote snelheid een helling afge
reden. De auto is vlak bij de ei-volle pa
sar tegen een huis gebotst, door dit huis
heen gereden en eerst in een tweede huis
tot staan gekomen.
Aanvankelijk bedroeg het aantal
dooden elf, doch in den loop van den
dag is dit getal gestegen tot vijftien.
Van de gewonden verkeeren nog ve
len in levensgevaar. De zwaar bela
den vrachtauto werd bestuurd door
een hulp-chauffeur, terwijl de chauf
feur geen rijbewijs voor vrachtauto's
heeft. De hulp-chauffeur en chauffeur
zijn slechts licht gewond.
ZWARE WINDHOOS.
Aneta seint uit Semarang: Een zware
windhoos heeft gewoed in het Kotagede-
sche. Er zijn negen Kaloerahans (ressor
ten van Loerah's) getroffen. Talrijke hui
zen zijn vernield en beschadigd. Er is één
persoon zwaar gewond en drie personen
zijn licht gewond.
AARDSCHOKKEN IN JAVA'S
OOSTHOEK.
Aneta seint uit Kediri. Hedenochtend
zijn van den Oosthoek van Java verschil
lende -apporten Binnengekomen omtrent
aldaar geconstateerde bevingen. Te Kediri
is deze aardschok duidelijk gevoeld. Te
Bondowoso constateerde men in den nacht
te 3.15 uur een hevigen aardschok, welke
enkele seconden aanhield en gepaard ging
met htvig geraas.
Voor zoover bekend is geen materieele
schade aangericht en zijn geen slachtof
fers te tetreuren.
Op bet meteorologisch observatorium
te Batavia zijn deze aardschokken niet ge
registreerd.
land zeker niet te vroeg gekomen, aldus
spreker. Met genoegen kan worden gecon
stateerd, dat het inzicht baan breekt, dat
het vreemdelingenverkeer niet alleen in
commercieel, doch ook in ideëel opzicht een
landsbelang is. Het is verheugend, dat de
organisatie nieuwe banen zoekt en dat in
de persoon van mr. H. M. Planten zulk- een
geschikte leider is gevonden.
Spr. memoreerde het aanbod der regee
ring en hoopte, dat de belangstelling van
regeeringswege door de belangstelling van
de zijde van het bedrijfsleven zal worden
beantwoord.
Bij ontstentenis van baron Krayenhoff
heette de vice-voorzitter der A.N.V.V., mr.
Canter Cremers, de aanwezigen welkom.
Hij bracht dank aan de regeering voor
haar steun. Aan ƒ100.000 heeft de A.N.
V.V. echter niet genoeg. Nederland is in
den vreemde te weinig bekend.
Er is een achterstand in te halen. Spr.
deed een goed woord voor het inteekenbil-
jet, dat veelzeggend aan den ingang der
zaal was uitgedeeld.
Mr. Planten, de nieuwe directeur, leidde
met een korte toespraak den heer Ravelli
in. die een causerie hield over hetgeen hij
als vaste vertegenwoordiger van de A.N.
V.V. in New York voor het vreemdelingen
verkeer doet, of liever, niet kan doen. Hij
stelde in het licht hoe weinig hij kan uitge
ven voor reclame. Indien de gelden van
de vertegenwoordiger van de A.N.V.V. te
New York zouden worden verdubbeld, zou
den de resultaten verviervoudigd worden.
Mej. Dalgado vertelde van haar ervarin
gen als propagandiste voor Holland onder
de Amerikanen. Eenzelfde thema: indien er
meer geld ware
Een kleurenfilm .van „Holland bloemen-
land" onder assistentie van mej. Delgado
door mr. A. Hustinx vervaardigd, toonde
hierna de pracht der Nederlandsche bol
lenvelden. Zulke films, zeide mr. Planten in
zijn slotwoord, moesten wij meer kunnen
draaien. Alle vertegenwoordigers der A.N.
V.V. in het buitenland roepen om ruimer
middelen, om meer en beter materiaal. Uit
het nog niet vergeten rapport Krayen
hoff citeerde spr., dat de A.N.V.V. wer
ken moet met een budget van ƒ80.000.
terwijl alleen van regeeringswege in Hon
garije, België en Tsjecho-Slowakije
200.000.in Zwitserland 650.000.in
Oostenrijk 700.000.en in Frankrijk en
Duitschland 3.000.000.beschikbaar werd
gesteld. De inkomsten waren dienovereen
komstig. Nederland trok vorig jaar 4 mil-
lioen uit zijn vreemdelingenverkeer, Bel
gië 29 millioen, Oostenrijk 75 en Frankrijk
294. „De cost gaet voor de baet uyt".
Na te hebben aangekondigd, dat de A.N.
V.V. noodzakelijk haar budget tot 50.000
zal moeten verhoogen, riep ook mr. Planten
de medewerking in van de aanwezigen.
Ter vergadering reeds werden, naar wij
vernemen, groote sommen beschikbaar of
in het vooruitzicht gesteld. Cijfers waren in
dit stadium nog niet te noemen. De A.N.
V.V. zal haar actie krachtig voortzetten.
DE WERELD IN
VOGELVLUCHT
Italië heeft nog steeds niet geantwoord
op de FranschBritsche nota inzake Span
je. Wel heeft een artikel in de „Popoio
d'Italia" ons reeds voorbereid op een wei
gering. Volgens dat artikel zal er in de
nota staan, dat Italië gedeeltelijke bespre
kingen gevaarlijk vindt, dat het in ieder
geval niet wil confereeren, zonder z'n
vriend Duitschland en dat het de geheele
Spaansche aangelegenheid het liefst wil
bespreken in de non-interventie-commissie.
Dus niets anders dan een poging om op
nieuw de zaak op de lange baan te schui
ven.
Intusschen schrijft de „Daily Tel. and
Morning Post", dat de beide regeeringen
(Frankrijk en Engeland) ongerust begin
nen te worden.
NAAR AFSCHAFING VAN CRISIS
ACCIJNS OP RUNDVLEESCH.
Naar het „Hbld." verneemt, zal eerlang
waarschijnlijk omstreeks de jaarwisseling
ook de laatste 5 pet. crisisheffing op het
rund- en kalfsvleesch worden afgeschaft,
zoodat dit vleesch dan niet langer de „kap
stok" voor de financieele nooden van het
Landbouwcrisisfonds zal zijn.
De opbrengst van: de 5 pet., berekend per
jaar bedraagt 3 3^ millioen gulden.
HET MOND- EN KLAUWZEER
HOE VELEN EN HOE LANG NOG?
Wat betreft het mond- en klauwzeer
wordt nog een belangrijke uitbreiding
verwacht door den heer 't Hooft, den in
specteur van den Veeartsenij kundigen
dienst aldus lezen wij in het L.T.B.-blad.
Hij grondde deze meening in de eerste
plaats op de sterke stijging van het aan
tal geconstateerde ziektegevallen. In de
week van 29 Augustus tot 4 September
werden 408 gevallen in 63 gemeenten vast
gesteld, in de week van 5 tot 11 Septem
ber 930 gevallen in 157 gemeenten, van
12 tot 18 September 1782 gevallen in 312
gemeenten en van 19 tot 25 September
4342 gevallen in 591 gemeenten. De cij
fers betreffen telkens de in de betrok
ken week geconstateerde nieuwe gevallen.
In de ruim de helft der Nederlandsche ge
meenten zijn dus gevallen van mond- én
klauwzeer geconstateerd.
Over den duur der ziekte is weinig te
voorspellen. In den staltijd, die spoedig
aanbreekt, zal de verplaatsing van vee
zich beperken en de voortplanting der
ziekte zal dan ook sterk worden geremd.
Men moet evenwel rekening houden met
het zoogenaamde „uitloopen" van de kwaal
in het komende voorjaar. Toen in 1924 een
groote epizoötie geheerscht had (89.000
gevallen), was in Maart 1925 't aantal ge
vallen op 145 teruggeloopen. Toch zijn er
in 1925 nog 30.000 gevallen geconstateerd.
Het gevaar voor een dergelijk „uitloopen"
is ook voor het volgende jaar niet denk
beeldig.
In en om Amsterdam zijn 1522 bedrijven
besmet
Het mond- en klauwzeer neemt in en om
de hoofdstad snel in omvang toe. Gisteren
bleek het aantal aangetaste veebeslagen
v/eer met 47 toegenomen, zoodat nu 1522
boerderijen zijn besmet. In Amsterdam zelf
zijn 308 veebes fagen aangetast. De melkpro
ductie is teruggeloopen met tweehonderd
duizend liter, zoodat de boeren alleen hier
door 14.000 aan inkomsten derven.
De schade door de ziekte veroorzaakt is
echter veel grooter, ook omdat in Sloten en
Osdorp veel sterfgevallen voorkomen on
der het vee tengevolge van de kopziekte.
En door het optreden van naziekten, als de
dieren van mond- en klauwzeer hersteld
zijn, lijdt de veestapel wellicht nog meer,
dan door de ziekte zelf.
De uitbreiding is niet tegen te houden
omdat het onmogelijk is de boerderijen te
isoleeren. Zelfs is het een onbegonnen taak
ce veewagens, waarmede vee naar de mark
ten wordt vervoerd alleen naar Den
Bosch rijden er al 400 te ontsmetten.
De ziekte, die thans zoo snel om zich heen-
grijpt, is reeds in het voorjaar begonnen.
Geheel den zomer door waren er tal van
koeien met zeere spenen, hetgeen er op
wijst dat mond- en klauwzeer bezig is zich
te ontwikkelen.
De kwaliteit van de melk is, blijkens de
controle, die regelmatig wordt uitgeoefend,
niet noemenswaard verminderd en zelfs
beter dan op droge zomerdagen. Doch door
de sterk verminderde melkproductie moet
regelmatig consumptiemelk van elders wor
den aangevoerd.
Te verwachten is, dat in de komende win
termaanden de melkproductie nog meer zal
terugloopen, waardoor ook belangrijk min
der boter op de markt zal komen. Een en
ander zal ook in de prijzen wel tot uiting
komen.
WAT WIL DE ROTARY-BEWEGING?
Waarschuwing van Faus en Bisschoppen.
Het Comité van Katholieke Actie „Voor
God" schrijft ons:
In verband met eenige recente publica
ties in de katholieke bladen betreffende
de vormen van het Nederlandsche Society-
leven is het niet ondienstig de aandacht te
vestigen op de gemeenschappelijke verkla
ring, welke het Nederlandsche Episcopaat
op 12 Juli 1930 publiceerde en waarin een
ernstige waarschuwing was geformuleerd
tegen de Rotary-beweging
Naar aanleiding van een artikel in de Se-
maine Religieuse van Santiago had de Os-
servatore Romano reeds in Februari 1928
tegen deze vreemdsoortige broederschap ge
waarschuwd. Het bleek, dat in de Ver-
eenigde Staten vele katholieken en zelfs
priesters tot deze beweging waren toegetre
den. De Osservatore wees op de zonderlin
ge gebruiken, welke bij de Rotary-samen-
komsten werden gevolgd. „De conversatie
was onbedachtzaam en lichtzinnig; de ge
heele bijeenkomst droeg trouwens een
lichtzinnig karakter. Begrijpelijkerwijze
kwam het herhaaldelijk voor, dat priesters
zich door het bezoeken van deze vergade
ringen compromitteerden".
Op 23 Januari 1929 volgde een brief van
Dit nummer beslaat uil
vier bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
De vermoedelijke inhoud van het Ita-
liaansche antwoord op de FranschBrit
sche nota inzake Spanje. (2de blad).
De houding van de V. S. en Japan t o.
v. de as. Negenmogendheden conferentie.
(2de blad).
Een eigenaardige Duitsche uitspraak
over de beteekenis van het Concordaat.
(21e blad).
Abessinië nog niet gepacificeerd. (2de
blaci).
Een vreeselijk auto-ongeluk in Indië
veroorzaakt 15 slachtoffers. (Ned. O.-Indië
e blad).
De begrafenis van de slachtoffers van
de „Specht". (2de blad).
Binnenland
Naar afschaffing van crisis-accijns op het
rundvleesch. (3de blad).
De uitbreiding van het mond- en klauw
zeer. (3de blad).
Sigarenfabriek en gebouw van Leger des
Heils te Culemborg afgebrand; Cafébrand
te Den Haag. (3de blad).
Sport en Wedstrijden
De tweede partij om het wereldschaak
kampioenschap door Aljechin gewonnen.
(3de blad).
het Spaansche Episcopaat.
Mgx. Segura schreef letterlijk: „De Rota-
ry-club is doortrokken van een volslagen
laicisme. Terwijl zij voorgeeft zich bezig te
houden met handel, philantropie, interna
tionalisme en neutraliteit worden de ka
tholieke moraal en de katholieke geloofs
leer zonder meer genegeerd. Den aanhan
gers wordt een godsdienst opgedrongen,
welke niet die van Jezus Christus is".
Kardinaal Andrieu, Aartsbisschop van
Bordeaux, bevestigde deze verklaring zon
der eenige reserve. De Congregatie van het
Consistorie verklaarde op 4 Februari 1929,
dat op gewichtige gronden de Bisschopepn
aan de hun onderhoorige geestelijken moe
ten verbieden lid van de Rotary-clubs te
worden of bijeenkomsten van deze clubs te
bezoeken.
Welke die gewichtige gronden zijn, is niet
moeilijk te raden. De Osservatore Romano
wijst erop, dat de Rotarians zich herhaalde
lijk tegen de Katholieke Kerk keeren en dat
him gedachtengang op vrijwel alle punten
met die der Vrijmetselaars overeenkomt.
Pater Cahill S.J. ging zelfs zoo ver, dat hij
schreef: „de Rotary-club is een vorm van
vrijmetselarij, vaak genoemd de witte
magonnerie, welke ten doel heeft de katho
lieke wereld met vrijmetselaarsideeën te
infecteeren".
De verhouding van Rotary lot Vrijmetse
larij (Schotsche Ritus) is dezelfde als die
welke bestaat tusschen de Fransche Vrij
metselarij en de Liga voor Menschenrec!'
ten (ook ten onzent bekend).