I.V. DE L
TE UTRECHT.
AUTOBUSDIENSTEN.
LISSE
J. WASSENAAR
NERGENS BETER - NERGENS G0EDK00PER
ALLE WERKMANSGOEDEREN
Publiek Geheim
Adverteert in De Leidsche Courant
Gasitistallaleur li de Lichtfabrieken
Hooigracht 14
DONDERDAG 7 OCSOBER 1937
DE LEIDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD - PAG. 8
DE GOEDE AARDE
EEN FILM VAN HET CHINEESCHE
BOERENLAND.
Misschien is de tijd voorbij, dat bij een
film reeds enkel de cijfers van de produc
tiekosten en de tijd van voorbereiding im
poneerde. Groote films, die vo-rbestemd
zjjn om als meesterwerken der filmkunst
uit een bepaalde periode te blijven voort
leven, worden thans wij zouden haast
zeggen stiller, intenser gemaakt. Het zijn
„scheppingen", die naar cijfers alleen niet
beoordeeld kunnen worden.
Zulk een scheppirg is Metro-Gold wyn-
Mayer's werk „De Goede Aarde". Toen in
1933 Pearl S. Buck's wereldberoemd ge
worden roman verscheen, werden de rech
ten dadelijk door thans wijlen Irving G.
Thalberg aangekocht. Thalberg zag ter
stond reeds in dit boek de mogelijkheid
om een film van zoo grandioos volume als
(in him tijd) Ben Hur en De Groote Pa
rade te maken. Hij zag voor zich een vi
sioen van het Chineesche land, met alle
sociale en individueele problemen, die het
boek opwierp, hij zag een eeuw van het
onsterfelijke China voor zich en in zijn ver
beelding rijpte dit China tot werkelijk
'heid. 't Zou niet maar „een" film worden,
maar d e film van China, een film van
menschen voor menschen, van millioenen
voor millioenen.
Het begon op de manier van Mohamed
en den berg. Metro-Goldwyn-Mayer ging
n. China en daarna haalde Metro-Goldwyn-
Mayer China binnen haar eigen muren. Het
werkelijke karakter van het Oosten moest
niet alleen in de personen, de entourage en
de „sfeer" gevonden worden, maar de
goede aarde zelf wilde men herscheppen en
men hervond het „landschap" in Zuid-Ca-
lifornië, waar bergen en dalen beplant
werden met rijst- en korenvelden, waarvan
men den groei moest afwachten om de
oogst en de daaropvolgende regens op het
verlaten land in beeld te brengen. Men
leefde met en op de aarde in deze film
en men volgde de werkelijkheid tot in het
grootsche „décor" van de natuur zelf na.
De film is, evenals het boek, als ver
haal eenvoudig: elk woord dat gesproken
wordt, schijnt tienmaal overwogen. Men
merkt aan het spreken en het denken van
De onlangs overleden filmster Jean
deze mensch hoe nauw zij nog met de
aarde verbonden zijn. Het zijn de Chinee
sche levenswijze en de Oostersche wereld
beschouwing, die in deze film leven. Maar
juist omdat alles zoo eenvoudig, zoo hel
der en zoo diep en logisch doorvoeld is, zal
daardoor de geheele „idee", die deze film
beheerscht, juist ook tot Westerlingen spre
ken: ja, zij is ten slotte slechts d e primi
tieve levensbeschouwing achter alle cul
tuur als zoodanig zijn toont de eenheid van
denken in alle menschen, en het kleed,
waarin deze algoede, alware wijsheid ge
vat is, is slechts Chineesch, en daardoor
zuiverder, edeler bewaard gebleven in zijn
ongereptheid.
In een film als deze is slechts naar zui
ver artistieke intenties te werk gegaan.
Men wilde het wezen van het boek, niet
den uiterlijken vorm. Men wilde bewijzen,
waartoe het hoogste samengaan van kunst,
in spel en regie, met de laatste vindingen
der techniek in staat was. Men schuwde
geen moeilijkheden. Een belangrijk frag
ment van het boek, de sprinkhanenplaag,
die de landen van den rijk geworden boer
Wane teisterde, is niet „met kunst en
vliegwerk" te realiseeren. Men wachtte de
„echte" springhanenplaag af, die Amerika
telkens weer teistert en men verfilmde,
met de acteurs er bij, een der ontzettend-
ste en voor hen, die het nimmer zagen, on
geloof elijkste gebeurtenissen in beeld en
geluid: het aanzwermen van milliarden en
milliarden sprinkhanen, die de landen als
een voorbijvliegende pest kaalvreten en
zich aan de vechtende menschen en die
ren schijnen vast te hechten. Men schiep
het oorspronkelijkste stuk film, dat ooit
gemaakt werd: een der catastrophen van
de natuur, die slechts met de aardbeving
van San Francisco in de gelijknamige film
te vergelijken is en toch deze in aangrij
pende grootheid wellicht nog overtreft.
Men hield daarnaast de draad van het
verhaal ongeschonken en in zijn volle
Harlow in haar laatste film „Suzy".
kracht aan. Het is het verhaal van de nar-
men, sterken boer Wang, die een vrouw
trouwt, zoo deemoedig, zoo stil en toch zoo
trotsch als de aarde zelf. De film volgt op
harmonische en magistrale wijze het le
ven van deze twee enkelingen, die als een
symbool voor millioenen staan: volgt hen
in hun leven en zwoegen op de aarde in
nood en storm. Volgt hen, terwijl zij met
de kracht hunner handen het bezit ver
werven, dat een hongersnood him dreigt
te ontnemen. Volgt hen in hun ellende in
de Chineesche steden, waar de revolutie
uitbreekt, die de eenvoudige boeren met
ontzetting slaat. Volgt hen in dat groot
sche als een symphonie zich uitspreidende
tweede deel van hun leven, als de aarde
vruchten draagt en het moeizame leven
schijnt te loonen. Schijnt. Want groot is
de verwijdering, die dan tusschen den
man, die wereldsche genoegens zoekt, en
de vrouw, die nu en altijd nauw aan de
eenvoud der aarde zelf verbonden blijft,
dreigt te ontstaan. En het is slechts in de
aangrijpende slotscène, als binnen de luis
ter van het feest van den rijk geworden
Wang voortgang vindt en op dat oogenblik
de arme, afgetobde vrouw O-Lan gestor
ven is, dat Wang de woorden vindt, die
het thema voor de heele film zijn: „O-Lan,
jij was de goede aarde!"
In deze film worden de hoofdrollen ge
speeld door Luise Rainer en Paul Muni. Zij
waren reeds maanden en maanden bezig
met het werken voor deze film, toen nu
een half jaar geleden de tijding door de
wereldpers ging, dat zoowel Luise Rainer
alsook Paul Muni bekroond waren door de
bekende Academy of Motion Pictures als
de beste actrice en de beste acteur van het
jaar. Elk afzonderlijk. Luise Rainer voor
haar creatie in „The Great Ziegfeld, Paul
Muni voor zijn rol in „Louis Pasteur". Het
is dus wel een heel bijzonder evenement,
deze twee sterren onder de sterren voor
het eerste bijeen te zien, in die rollen die
als het ware hun „épreuve de maitre" ge
worden zijn.
Want voor beiden zijn het de rollen ge
worden, die tegelijk het hoogste inleven in
hun rollen en tevens de geraffineerdste
techniek vergden. Aan het publiek thans
om te beoordeelen of zij hun eere-titel te
recht hebben verdiend!
Geregisseerd werd deze film achtereen
volgens door George Hill, die tijdens de
opnamen in China gestorven is, door Vic
tor Fleming en door Sidney Franklin.
Maar tijdens zijn leVen heeft Irving G.
Thalberg zich reeds zoo intensief met dit
zijn levenswerk bemoeid, dat de Metro-
Goldwyn-Mayer terecht als eerbewijs aan
dezen grootsten producer van zijn tijd, het
werk „De Goede Aarde" aan de nagedach
tenis van wijlen Irving Thalberg heeft op
gedragen.
DE SOVJET-FILM
Ernstig verval.
Het is niet de eerste maal, dat de Rus
sische kranten heftige aanvallen doen op
de toestanden in de Sovjet-filmindustrie,
doch thans publiceert de Istwestija te
Moskou een artikel, waarin de Russische
film meedoogenloos onder handen geno
men wordt. Eigenlijk is de achteruitgang
reeds direct na de groote periode van
Eisenstein, Pudowkin en Dowsjenko be
gonnen. Hoe het er thans uitziet, gelieve
men te lezen in de volgende tirade die het
Hbld. aan de Istwestija ontleende:
In het begin van 1935 deden de bestuur -
1 deren van de Russische filmindustrie
(Sojuskino) fabelachtige toezeggingen, in
1935 zouden 65, en in 1936 120 groote speel
films worden opgenomen. Tot en met De
cember 1936 werden echter slechts 59
rolprenten afgeleverd, vijf werden er door
de censuur verboden en 6 werden er niet
afgemaakt, omdat zij toch tot mislukking
gedoemd warenOok werd er gebluft
dat de film-in-kleuren een voorname
plaats zou innemen, het resultaat was één
enkele, technisch zeer zwakke gekleurde
film, geregisseerd door Ekk, die vroeger
wel eens verdienstelijk werk heeft ver
richt, doch na zijn gekleurde film uit Mos
kou werd verbannen en naar de Oekraine
gezonden. De „Istwestija" onthult ook de
volkomen mislukking van den in het vijf
jarenplan opgenomen bouw van een
„Sovjet-Kollywood" aan de Zwarte Zee.
Daar zouden groote ateliers verrijzen,
110 regisseurs, 72 operateurs, 500 artisten
en duizenden figuranten en technici werd
werk toegezegd in de nieuwe filmstad,
maar er is nooit een atelier gebouwd!
Met merkwaardige openhartigheid ont
hult het blad, dat de Russische filmindus
trie aan den grond zit door de onbekwaam
heid der leiders, die bijvoorbeeld geen
enkelen Russischen schrijver van naam
hebben aangezocht een draaiboek te schrij
ven. Dat deden de regisseurs en de vriend
jes zelf wel, maar het resultaat was be
droevend, vooral als men bedenkt, dat de
amateuristische schrijvers van draaiboe
ken en scentario's, waarvan de meeste
nooit gebruikt werden, in twee jaar aan
honorarium vijf millioen roebel ontvingen.
Van de 143 regisseurs, in dienst van de So
juskino, regisseerden er 45 van af 1 Ja
nuari 1935 tot heden geen enkele film: zij
schreven draaiboeken, die nog in de kast
liggen.
Hoe het mogelijk is, dat zulke wantoe
standen konden heerschen? Wel, de zon
debokken zijn spoedig gevonden: het is
allemaal de schuld van de Trotskisten.
Wel zijn de rangen van de Sojuskino den
laatsten tijd gezuiverd van „volksvijan
den", maar de sabotage heeft, diepe won
den geslagen, en nog zijn er vele ver
dachten, die eerst moeten verdwijnen voor
de industrie weer gezond zal worden. Of
de vijf millioen roebel, uitgekeerd aan de
niets-presteerende regisseurs, uitsluitend
in handen zijn gevallen van de domme,
onbekwame aanhangers van Trotski, ver
telt de „Istwestija" er niet bij, maar dat
het communistisch paradijs veel weg heeft
van een Augiasstal, wordt met den dag
duidelijker.
SLACHTOFFERS VAN HUN
BEROEP
Vier filmoperateurs in China gesneuveld.
Weinig beroepen zijn zoo gevaarlijk als
dat van „filmnieuwsjager". Als er ergens
gevaar is of dreigt, moeten zij er bij zijn
en ook mogen ze op het slagveld niet ont
breken. Een zware taak hebben de film
operateurs vooral in het Chineesch-Japan-
sche confict; vier zijn er reeds gevallen,
zooals Bobby Hower, cameraman van de
World News, in de „Paris Soir" beschrijft:
Wij waren met achten, en sinds enkele
dagen zijn er nog maar vier over....
De eerste was Wong, filmoperateur van
de „News of the Day", het gesproken dag
blad van Hearst. Een explosie tegenover
het hotel, waar hij juist uitkwam, slinger
de hem twee huizen verder
Men vond hem met het hoofd steunend
op de borst van een armen Chinees temid
den van een tiental lijken. Hij was nooit
f
Mariene Dietrich
De berichten over de volgende Dietrlch-
film zijn nog niet van dien aard, dat men
zich een duidelijk beeld van het komen
de product kan vormen. Werd aanvanke
lijk als titel „Midnight" opgegeven, nu
wordt de film als „French without tears"
aangekondigd. Als regisseur werd eenigen
tijd geleden de naam van Lubitsch (die ook
„Angel" geregisseerd heeft), thans die van
Mitchell Leisen genoemd.
Zooals men weet, zal George Rigaud
Marlène's partner worden. Het scenario
wordt geschreven door Charles Brackett
en Billy Wilder.
bang geweest, had „gewerkt" in de huizen
waar de cholera heerschte; twee van zijn
toestellen waren reeds met kogels door
zeefd.
Onze vriend Bruces was ook bij ons. Bij
den laatsten aanval was hij vertrokken
met twee jonge Chineezen, die hem naar
de kade moesten brengen. Hij hoopte
goede „shots" te kunnen nemen. Hij had
al eens een prachtige opname gehad van
de explosie op de markt, een buitenkans
je, dat hem brandwonden op het geheele
lichaam had gekost. Geheel in het ver
band vertrok hij toch weer naar het front.
Drie dagen later vonden wij hem toeval
lig terug.... met bebloed gezicht, bedekt
met slijk.... Verder op, zijn camera in
de modder.
Heway Kotani van de „Paramount" werd
teruggezonden, omdat hij Japanner is, en
zijn plaatsvervanger Powell heeft ook al
moeilijkheden met de autoriteiten.
Toen ons hotel verwoest was hebben wij
een kleine villa van een Franschen dok
ter gehuurd. Het huurcontract was wel
heel eigenaardig; als de villa, die niet door
de autoriteiten beschermd wordt, na den
oorlog niet verwoest is, dan zal de eige
naar ons het dubbele van den huurprijs
terugebetalen als cadeau. In afwachting
daarvan hebben we maar vooruitbetaald.
In onze villa, die telefonisch met het
vliegveld verbonden is, hebben wij een
klein laboratorium ingericht. lederen nacht
blijft er een van ons de wacht houden.
Hoe wij hier leven?
Wij vragen het ons zelf ook af. Ik heb
drie dagen niets anders gehad dan een
bus conserven, die ik pas zoo laat moge
lijk wilde openen. Toen ik daartoe „be
sloot, zag ik zooveel begeerte in de oogen
van anderen, dat ik de bus heb weggeven.
Ik kon zelf een beetje „tei-tei" krijgen
een soort rijstgerecht. Dat was alles.
Op een morgen merkten wij, dat we nog
maar twee hemden hadden voor vier man.
Onze bediende ging weg en kwam na tien
minuten terug met een veertigtal hemden!
Hij was ineens op het idee gekomen
eens te gaan kijken naar het „One Dollar
Store"-warenhuis, dat pas verwoest was.
Vanaf 3 October 1937 wordt de dienstregeling
WARMOND-LEIDEN op ZATERDAG en ZONDAG
uitgebreid met de navolgende dienst:
LEIDEN vertrek 12.15 's nachts
WARMOND 12.30
N.V. AUTOBUSONDERNEMING
Dir. MAARSE KROON
Leimuiden-Aalsmeer
Abonnementen en
Advertentiën worden
aangenomen door
HEERENWEG 133
dan bij het:
NIEUWE MARE 23 bi Lammermarkt (gesloten huis] - LEIDEN
WAAROM?
OMDAT ai onze goederen: WINTERJASSEN, REGENJASSEN, COSTUMES,
KINDERKLEEDING, uitmunten in model, kwaliteit en prijs
Dit is ons mogelijk, omdat wij ALLE 0NN00DIGE ONKOSTEN VERMIJDEN
Onze geheele opzet is eenvoud en degelijkheid.
Onze enorme omzet in onze 29 verkoopmagazijnen en de vervaar
diging in eigen fabrieken maken ELKE CONCURRENTIE ONMOGELIJK
GEOPEND tot 8 UUR. ZATERDAGS tot 10 UUR
TDIA EUflUI BREESTR. 3I
I ImlrlSeUiB TELEFOON 3875
brengt van Vrijdag 8 October wederom een
ZEER SPECIAAL PROGRAMMA.
BENJAMINO GIGLI
de wereldvermaarde Italiaansche tenor, zal
wederom aller harten veroveren, met zijn pheno-
menale zang, in de buitengewoon charmante film
Een film van BENJAMINO GIGLI
's-werelds grootsten zanger,
IS EN BLIJFT ALTIJD EEN EVENEMENT.
ALS 2de HOOFDFILM een der grootste en meest
films van de fransche filmindustrie
Een geestige comedie, waarin de hoofdrollen
vertolkt worden door
FRANCOISE ROSAY en RAIMU
Een film die Uw aller belangstelling vraagt.
DE LAATSTE BINNEN- EN BUITENLANSCHE
ACTUALITEITEN en nieuws uit Ned. Oost-Indië.
Onze prijzen blijven binnen ieders bereik van f 0.30 tot f I,—
ZATERDAG EN WOENSDAG MATINEE MET
GEHEEL AVONDPROGRAMMA tegen matineeprijzen
Zondags doorloopende voorstellingen van 2 tot 7 uur
Bespreekt Uw plaatsen Cassa geopend vanat II-3 uur
en is bijzonder geschikt voor
Studeerkamers, Salons,
Badkamers, Slaapkamers,
Wacht- en Spreekkamers
Raadpleegt Uw erkenden
Raad van Commissarissen:
Jhr. Mr. J. K. H. DE BEAUFORT VAN LEUSDEN
Mr. A. M. A. Baron VAN B0ETZELAER VAN L0ENEN
EN W0LFEREN (6ed. Comm.)
Mr. W. I. D0UDE VAN TROOSTWIJK
Jhr. Mr. J. M. VAN ASCH VAN WIJCK
A. TEN N0EVER DE BRAUW
Leusden
De Bilt
Nieuwersluis
Amsterdam
Wijk bij Duurstede
Verstrekt CREDIETEN, ook BOUWCREDIETEN.
Neemt gelden deposito.
Agent voor Leiden en Omstreken de Heer A. J. DEN HOLLANDER,
PRINSESSEKADE 3 (ingang Schapensteeg) LEIDEN
De Directie: J. B. DE BEAUFORT
6608 N. C. DE RUYTER.
