Nieuwe duikbootaanval in
de Middellandsche Zee
IJSDAG 5 OCÏG-JR 1937
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
Italië zal spoedig antwoorden op
Fransch-Britsche nota
BINNENLAND
1 29ste Jaargang
No. 8845
DE ABONNEMENTSPRIJS
bedraagt bi) vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
Bi. onz \genten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per post f 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT l
Gewone Advertentlén 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: f 0.50
Dit nummer bestaat uit
vier bladen.
De Zondag-viering
Ds. G. H. Kersten en ds. W. C. Lamain
hebben, in hun kwaliteit van praeses en
scriba van de Generale Synode der Gere
formeerde Gemeenten, een „open brief"
gericht tot Prinses Juliana en Prins Bern-
hard, waarin zij zeggen:
„met groote droefheid uit de nieuws
bladen te hebben vernomen, de herhaal
de schending van den Dag des Heeren
door Uwe Vorstelijke Personen, ter ge
legenheid van Uw reizen;
dat zij zich door Gods Woord en
door de op dat Woord gegronde uitspra
ken der Synoden uit den bloeitijd der
kerk onzer vaderen gedrongen gevoelt,
Uwe Koninklijke Hoogheden met allen
ootmoed er op te wijzen, dat de schen
ding van den Dag des Heeren niet al
leen schuldig stelt voor God, maar ook
als voorbeeld niet nalaat haar nadee-
ligen invloed uit te oefenen op het Ne-
derlandsche volk;
dat zij, uit oprechte liefde tot het
doorluchtig Huis van Oranje en zoe
kend het waarachtig heil van dat rijk
gezegend Vorstenhuis en van geheel
het Nederlandsche volk, Uwen Konink
lijken Hoogheden de genade des Heili
gen Geestes toebidt, die" in de rechte
wegen des Heeren doet wandelen".
Dit document is in verschillende bladen
gepubliceerd.
Maar er is ook protest gekomen uit Pro-
testantschen kring.
In het Evangelische Zondags
blad schrijft prof. dr. C. G. Wagenaar o.m.
het volgende over den brief van ds. Kersten
en de zijnen:
„Wanneer deze Synode (de Generale
Synode der Gereformeerden Gemeen
ten) een brief van dezen inhoud aan
het Prinselijk Paar had gezonden, ge
heel persoonlijk, dan zouden Prinses en
Prins deze uiting waarschijnlijk als een
cri de conscience (een gewetenskreet)
hebben kunnen waardeeren, daargela
ten de vraag, hoe zij er verder op ge
reageerd zouden hebben. Maar nu men
zich geroepen en gerechtigd gevoeld
heeft, dit schrijven aanstonds wereld
kundig te maken, laadt men de sterke
verdenking op zich, dat er aan „allen
ootmoed", waarmede men zegt „daarop
te wijzen", nogal wat ontbreekt. Het
moge in de kringen der Gereformeerde
Gemeenten voornoemd gebruikelijk
zijn, aldus, zonder voorafgaand ver
maan, openlijk tucht over hare leden
te oefenen, men had behooren in te
zien, dat deze wijze van behandeling
in dit geval, zoowel met het oog op de
positie van het Prinselijk Paar, als met
het oog op de plaats, die de Generale
Synode tegenover hen inneemt, vol
strekt ongepast geacht moet worden. Als
het „toebidden van de genade des Hei
ligen Geestes, die in rechte paden des
Heeren doet wandelen", meer dan een
frase is, dan had de Synode dat eerst
wel eens op zichzelf mogen toepassen.
Wellicht had de Heilige Geest haar be
tere wegen gewezen, om haar doel te
bereiken. Omtrent de liefde, die in dit
verband ook genoemd wordt, wordt in
I Cor. 13 oa.. gezegd, dat zij niet onge
schikt handelt, dat zij zich zelve niet
zoekt, niet verbitterd wordt en geen
kwaad denkt".
Interessant is ook, dat in het „Alg. Week
blad voor Christendom en Cultuur" de Hof
prediker, prof. dr. H. Th. Obbink, een arti
kel schrijft, om er op te wijzen, dat er groot
verschil is tusschen den Joodschen Sabbat
onder Israël en den Christelyken Zondag
tusschen de regels door constateerend,
dat er Protestanten zijn, die meer de
Joodsche Sabbat dan een Christelijke
opvatting van den Zondag tot richtsnoer
van hun leer en practijk nemen.
Wij mengen ons niet in het meeningsver-
schil tusschen geloovige Protestanten
over de Zondag-viering het feit is echter
merkwaardig genoeg, om er de aandacht op
te vestigen.
BLIK VERGIFTIGING TE MENADO.
Tien broeders vaji D<>n Bosoo ziek.
Aneta seint uit Menado: In het frater
huis Don Bosco zijn tien broeders ernstig
ziek geworden door blikvergiftiging. De
R. K. jongensscholen waar deze fraters
les geven, zijn voorloopig gesloten.
BRITSCHE TORPEDOJAGER
AANGEVALLEN.
De Britsche torpedobootjager „Basilisk",
die in het Westelijk gedeelte der Middel
landsche Zee patrouilleert, is gistermorgen
door een onbekende duikboot aangevallen.
De duikboot vuurde een torpedo af, die
geen doel trof. De jager beantwoordde den
aanval met dieptebommen, waarvan de uit
werking niet bekend is.
Naar vernomen wordt had de Britsche
torpedojager de aanwezigheid van een on
derzeeër door middel van zijn luistertoe
stel bemerkt, voor de torpedo werd afge
vuurd.
Uit Denia wordt gemeld, dat zeven Brit
sche torpedojagers en twee watervliegtui
gen nabij kaap San Antonio bijeen zijn ge
komen en getracht hebben den onbekenden
onderzeeër op te sporen.
Volgens een bericht uit Valencia aan het
Spaansche persagentschap werd de aanval
van den onbekenden onderzeeër op den
Britschen torpedojager gedaan te acht uur
in den ochtend, op 25 mijl ten Oosten van
kaap San Antonio.
De beide torpedojagers voeren vervolgens
in tegengestelde richting en bleven diepte
bommen werpen. Te half drie in den mid
dag kwamen nog twee topedojagers, en
eenige minuten later waren in totaal ze
ven Britsche torpedojagers ter plaatse. Zij
verdeelden zich in twee groepen en met
medewerking van twee watervliegtuigen
zochten zij de zee af.
Te vijf minuten over half vier steeg
een rookkolom uit zee op, in de rich
ting waar de tweede afdeeling ope
reerde.
Te Londen werd gisteravond medege
deeld, dat het zoeken naar de onbekende
duikboot, die de „Basilisk" heeft aangeval
len, nog voortduurt.
Uit Gibraltar wordt nog gemeld, dat de
onderzeeër na den aanval snel onderdook.
De duikboot niet gevonden.
LONDEN, 5 Oct. (A.N.P.) Press As
sociation meent te weten, dat de opspo
ring van den onbekenden onderzeeër, die
een aanval heeft gedaan op de „Basilisk''
waarschijnlijk geëindigd zal worden.
Men heeft den geheelen nacht gezocht,
maar zonder resultaat.
SPOEDIG ANTWOORD VAN ITALIë.
Deze week nog bekrachtiging van de
overeenkomst van Parijs.
Van welingelichte Italiaansche zijde ver
luidt, dat de bepalingen omtrent de deel
neming van Italië aan de controle in de
Middellandsche Zee waarschijnlijk nog deze
week bekrachtigd zullen worden. Ook het
antwoord op de FranschBritsche nota be
treffende den toestand in Spanje wordt nog
in den loop der week verwacht.
Een Duitsche meening.
In een hoofdartikel bepleit de „Deut
sche Allgemeine Zeitung" 't blijven van
de vrijwilligers in Spanje. Volgens het
blad is de aanwezigheid van de vrij
willigers tot op zekere hoogte wettig,
aangezien het verbod van het zenden
van vrijwilligers veel te laat is ge
komen.
Wel is het blad van meening, dat de wa
pens, welke over de Fransche grens naar
Spanje zijn gebracht, op onwettige wijze
zijn verschaft.
Theoretisch kan men de Spaansche crisis
localiseeren zoowel door de vrijwilligers
te laten waar ze zijn, alswel door hen terug
te trekken. Voor den vrede is slechts één
ding van belang, n.l. dat de crisis gelocali-
seerd wordt. Zonder twijfel zou een alge
meen terugtrekken van de vrijwilligers den
vrede ten goede komen, doch wanneer deze
maatregelen niet algemeen doorgevoerd
worden, zou de toestand des te erger wor
den. Op den meest "vriendelijken toon, zoo
gaat het blad verder, dreigen Frankrijk en
Engeland Italië, 'n onbeperkte hoeveelheid
wapens over de Pyreneeën te zfenden. Dit
dreigement bewijst de algeheele afwezig
heid van verantwoordelijkheidsgevoel.
GEEN NIEUWS VAN DE FRONTEN.
Generaal Queipo de Llano heeft ver
klaard, dat zich Maandag aan geen der
fronten krijgsverrichtingen hebben voor
gedaan, welke dienen te worden vermeld.
Vooral in Asturië was het weer slecht,
waardoor de militaire operaties onmogelijk
werden gemaakt.
HET BOMBARDEMENT VAN VALENCIA.
De „Times" schijft: De steeds feller bom
bardementen, waaraan de Spaansche Oost
kust wordt blootgesteld, hebben de strek
king te bewijzen, dat de formaties lucht
strijdkrachten van Majorca, die voor reke
ning van Franco werken, op substantieele
wijze versterkt zijn en dat de bases voor
dit doel in orde zijn gebracht. Vanwaar ko
men deze versterkingen? Dat is stof voor
veronderstellingen, evenals in het geval
van de zeeschuimende duikbooten. Men kan
zich echter afvragen of de actie, die hoofd
zakelijk ter zee werd uitgevoerd, thans niet
hoofdzakelijk in de lucht wordt ten uitvoer
gelegd. In ieder geval is hier een reden te
meer om de niet-inmenging snel doeltref
fend te maken".
De „Daily Telegraph" en de „Morning
Post" schrijft: „Het belang der luchtbom
bardementen op Valencia en de naburige
steden door zeer machtige vliegtuigen van
een type, dat volgens de ter beschikking
staande inlichtingen, niet van rechtsch
Spaansche fabricaat is, wordt te Londen
uitgelegd als een versterking van het
Fransch-Britsche standpunt ten aanzien
van de noodzakelijkheid om snel maatre
gelen te nemen, teneinde een werkelijkheid
te maken van de niet-inmenging. Men weet,
dat de laatste raids werden uitgevoerd door
toestellen, die hun basis hadden op Majorca
en recente inlichtingen melden, dat deze
bases kortgeleden uitgebreid zijn, terwijl
er nieuwe, welgeoefende bemanningen van
niet-Spaansche nationaliteit zouden aanko
men".
DE WERELD IN
VOGELVLUCHT
Langen tijd is het in de Middellandsche
Zee goed gegaan. Dank zij de aanwezig
heid van een flinke Britsche en Fransche
oorlogsvloot, hebben de zeeschuimende
duikbooten zich rustig gehouden. Maar
gisteren heeft zich weer een aanval voor
gedaan van een onbekenden duikboot op
den Britschen torpedojager „Basilisk". De
torpedojager heeft onmiddellijk diepte
bommen afgeschoten, maar blijkbaar zon
der resultaat. Andere oorlogsschepen wer
den gewaarschuwd en gezamenlijk is men
op zoek gegaan naar den verraderlijken
aanvaller. Echter tevergeefs. De vraag is
nu weer: van welke nationaliteit was die
duikboot?
Het Fransche blad „Le Jour" schrijft:
„Het zal thans voor de autoriteiten van
Valencia, na de aanvaarding van de ac-
coorden van Nyon door de regeering te
Rome, heel moeilijk zijn te verklaren, dat
de aanvaller een Italiaansche duikboot
is. Die stelling is volkomen absurd gewor
den. De aanval op het Britsche schip kan.
thans slechts de doeleinden van Moskou
dienen, dat er belang bij heeft den rust in
de Middellandsche Zee te verstoren."
Maar zoo denkt de socialistische „Oeu
vre" er niet over.
„Deze nieuwe agressie in de Middel
landsche Zee, schrijft dit blad, heeft een
aanzienlijke moreele uitwerking, aange
zien zij getpigt van den duidelijk bepaal -
ren wil van den kant van hen, die Franco
helpen, ongestoord door te gaan, ondanks
alle aanbiedingen tot besprekingen. Aan
den anderen kant blijkt wel, dat het bom
bardement van Valencia het begin vormt
van een nieuw en groot offensief der op
standelingen en Italiaansche troepen op
de republikeinen."
Zoek hot nu'maar eens uit.
Het bombardement van Valencia wordt
erbij gehaald, omdat dit ten uitvoer is ge
legd door groote bombardementsvliegtui
gen, zooals Franco ze tot nu toe niet had.
BELANGEN VAN HET RIJKSPERSONEEL
Allerlei punten hebben reeds de aandacht
van de R.K. Kamerfractie.
Maandag werd een deputatie uit de R.K
Centrale van Burgerlijk Overheidsperso
neel, bestaande uit de heeren L. J. M. Pijl
man, tweeden voorz. van de A.R.K.A., M. v.
d. Broek, voorz. „St. Petrus", M. L. A.
Klein, bondsambtenaar R.K. Politiebond
„St. Michaël" en L. F. Guit, voorzitter „St.
Paulus", door de commissie voor ambtena
renzaken uit de R.K. Kamerfractie ontvan
gen, ten einde een bespreking te wijden
aan de positie van het overheidspersoneel.
O.a. werd aandacht geschonken aan:
a. De salarispositie van het Rijkspersoneel
in het bijzonder en van de lagere organen
in het algemeen;
b. De toepassing door de regeering van
artikel 126 van de ambtenarenwet en arti
kel 223 van de gemeentewet;
c. Het in vele gevallen niet toekennen
van kinderbijslag aan personeel op ar
beidscontract in dienst genomen;
d. Den inhoud van het rapport-Schouten
en de aanvullende circulaires van het mi
nisterie van Binnen landsche Zaken dien-
Uit de besprekingen bleek, dat de aan de
orde gestelde punten reeds de aandacht van
de R.K. Kamerfractie hadden en verwacht
mag worden, dat bij de openbare behande
ling van de rijksbegrooting 1938 van die be
langstelling ook zal worden blijk gegeven.
DE DISTRIBUTIE VAN GOEDKOOPE
LEVENSMIDDELEN.
Ook voor arbeiders in werkverschaffing,
als hun inkomsten den aan werkloozen
verleenden steun niet overtreffen.
De minister van sociale zaken heeft ter
kennis van de gemeentebesturen gebracht,
dat arbeiders, werkzaam bij de met steun
van het Werkfonds uitgevoerde objecten,
voor de verstrekking van de vanwege zijn
departement verkrijgbaar gestelde goed-
koope levensmiddelen in aanmerking mo
gen komen, indien hun totale inkomsten,
inclusief het werkverschaffingsloon, niet
hooger zijn dan het inkomen, hetwelk zij
zouden hebben, indien zij onder de steun
regeling voor werklooze arbeiders waren
opgenomen of bij een werkverschaffing wa
ren te werk gesteld.
ONZE NIEUWE GEZANT IN
ZUID-AFRIKA.
Binnenkort is de benoeming te wachten
van jhr. W. F. van Lennep.
De regeeringspersdienst meldt:
Naar wij vernemen, is binnenkort de
benoeming te verwachten van jhr. W. F.
van Lennep, tot dusver gezantschapsraad te
Brussel, tot Hr. Ms. gezant in de Unie van
Zuid-Afrika.
De heer Van Lennep is in 1894 te Am
sterdam geboren. Na het beëindigen van
zijn gymnasiale studiën te Haarlem en
's Gravenhage, legde hij met goed gevolg
examina voor gezantschapsattaché en ge
zantschapssecretaris af. Na een jaar te Boe
karest als gezantschapsattaché te hebben
doorgebracht, aanvaardde hij in 1920 een
functie in het kabinet van den minister van
Buitenlandsche Zaken. In 1922 ging hij als
attaché naar Berlijn en werd in 1924 be
vorderd tot gezantschapssecretaris tweede
klasse te Bern.
In 1927 bekleedde hij dezen post te Con-
stantinopel. Als gezantschapssecretaris eer
ste klasse ging hij in 1928 naar Boekarest
en in 1931 naar Pretoria, waar hij in 1934
gezantschapsraad werd.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Blijkbaar zijn het Italianen geweest. De
inmenging van Italië is dus nog altijd niet
stop gezet.
De toestand in China is nog altijd onge
wijzigd. Er valt geen nieuws van beteeke-
nis van te melden. Maarschalk Tsjang Kai
Sjek heeft in een interview verklaard:
„Wij verwachten van de vredelievende
mogendheden de verdediging van de be
ginselen, die in het volkenbonispact zijn
vastgelegd en verwachten dus de snelle
toepassing van economische sancties tegen
Japan",
Wij deel en zijn optimisme niet.
Buitenland
Een Britsche torpedojager in de Middel
landsche Zee door een duikboot aangeval
len. (2de blad).
De toestand in China. (2de blad).
Van Zeeland gaat een maand op vacan
tia (2de blad).
Nieuwe arrestaties van geestelijken in
Rusland. (2de blad).
Binnenland
Voorschriften inzake tuinbouwteeltre
geling. (1ste blad).
Het mond- en klauwzeer. (1ste blad).
PROF. DR. E. v. EVERDINGEN.
Eervol ontslag als hoofddirecteur van het
Kon. Ned. Met. Instituut.
Bij K. B. is met ingang van 1 Maart 1938
aan prof. dr. E. van Everdingen op zijn
verzoek eervol ontslag verleend als hoofd
directeur van het Koninklijk Nederlandsch
Meteorologisch Instituut, met dankbetui
ging voor de vele belangrijke in dit betrek
king bewezen diensten.
R.K. KAMER-CENTRALE LEIDEN.
De R.K. Kamer-Centrale te Leiden houdt
een algemeene vergadering op Zaterdag 6
November, des namiddags 2.30 uur, in
„Concordia", Westhaven te Gouda.
De agenda luidt: 1. Opening. 2. Notulen.
3. Rondvraag (alleen voor aangelegenheden
die nog 't aftredende bestuur betreffen). 4.
Sluiting.
1. Heropening der vergadering door het
in jaren oudste Bestuurslid. 2. Verkiezing
van 9 bestuursleden. (De candidatenlijst
wordt ten spoedigste na 25 October toege
zonden). 3. Verkiezing van een voorzitter
(uit de gekozen bestuursleden). 4. Verkie
zing van een secretaris (uit de gekozen be
stuursleden). 5. Schorsing der vergadering
ter voldoening aan het in art. 9 Alge
meen Reglement bepaalde, betreffende
de aanwijzing van een lid van het Bestuur
der R.K. Staatspartij, en een plaatsvervan
ger daarvoor, alsmede tot beraad door het
Bestuur of het een advies zal geven voor de
samenstelling van de afvaardiging naar den
Partijraad, en, zoo ja, hoe dat advies zal
luiden. 6. Verkiezing van 7 leden en 7
plaatsvervangers voor de Partijraadsaf
vaardiging. (De candidatenlijst wordt ten
spoedigste na 25 October toegezonden). 7.
Aanbieding der begrooting 1938 door den
penningmeester. 8. Rondvraag. 9. Sluiting.
GOEDGEKEURDE RIJWIEL
ACHTERLICHTEN.
De Minister van Waterstaat heeft tot we
deropzegging de hieronder genoemde soor
ten rijwiellichten met reflector goedge
keurd:
het door de N. V. Leko, te Utrecht, op 21
September 1937 ingezonden type van rij
wielachterlicht met reflector, voorzien van
het ingeschreven handelsmerk: „Summum",
type-aanduiding 2;
het door de N. V. Leko, te Utrecht, op
21 September 1937 ingezonden type van rij
wiel-achterlicht met reflector, voorzien van
het ingeschreven handelsmerk: „Summum",
type-aanduiding: 3;
het door de N.V. Nederlandsche Metaal-
warenfabriek „Record", te Velp (G.) op 16
September 1937 ingezonden type van rij
wiel-achterlicht met reflector, voorzien van
het ingeschreven handelsmerk: „Record",
type-aanduiding: 1;
het door de Metaalwarenfabriek „Steco"
te Barneveld-Essen, 17 September 1937 in
gezonden type van rijwiel-achterlicht met
reflector, voorzien van het ingeschreven
handelsmerk: „Esteka", type-aanduiding:
1; en
het door de genoemde fabriek 17 Septem
ber 1937 ingezonden type van rijwiel-ach
terlicht met reflector, voorzien van het in
geschreven handelsmerk: „Esteka", type
aanduiding: 12.
