DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BINNENLAND
Uit de N.S.B.
Zöste Jaargang
VKIJÜAÜ 1 OCTOBER 1937
No. 8842
S)e £ckióeli£(Boti/fca/rit
DE ABONNEMENTSPRIJS
bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
Bi. onz ^.gen'en 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
tiet Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT J
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: f 0.50
Verkeerde zuinigheid
Neen wij gaan de Leidenaars en an
deren, die morgen 3 October vieren, niet
bewegen, omheelemaal niet zuinig te
zijn, zooveel mogelijk uit te geven, 't Is,
ook op 3 October, een onverantwoordelijke
dwaasheid, om meer uit te geven, dan men
gezien zijn behoeften en verplichtingen
uitgeven kan! Wijze zuinigheid mag
nooit heel en al uit het oog worden ver
loren!
Maar er is ook een verkeerde zuinigheid
en daarover willen we 'n paar dingen
zeggen.
De vroegere Bisschop van Haarlem Mgr.
Callier, die als „man van den ouden stem
pel" vanzelfsprekend de zuinigheid zeer
waardeerde, heeft 'ns in de Stadsgehoor
zaal te Leiden 't was op een diocesanen
Katholiekendag gewaarschuwd voor de
verkeerde zuinigheid, welke hij noem
de: oppotten
In dezen tyd treft men ook vele a n-
dere voorbeelden aan van verkeerde zui
nigheid.
Een verkeerde zuinigheid uit zich b.v.
doordat menschen die heusch toch veel
meer inkomsten hebben dan vereischt voor
hun noodzakelijk levensonderhoud! be
knibbelen op contrfbuties, donaties, bijdra
gen voor charitatieve instellingen of ka
tholiek-sociale ondernemingen.
Dat is wel niet de verkeerde zuinigheid,
die bestaat in het oppotten. Maar 't is óók
een vorm van verkeerde zuinigheid.
Als men wil bezuinigen, om daardoor
meer geld beschikbaar te hebben voor aal
moezen 't is echt Christelijk, indien....
men goed uitkijkt, waar en waarop men be
zuinigt.
Als men wil bezuinigen, omdat de min
dere inkomsten vermindering van uitgaven
gewenscht of noodzakelijk maken 't kan
prijzenswaardig zijn of is zelfs strenge
plicht, maar men lette er ook dan nauw
lettend op, waar die bezuiniging terecht
komt.
En we herhalen: Min of meer vermo
gende lieden, die beknibbelen op him do
natie voor een charitatieve vereeniging of
iets dergelijks en dezulken zijn er!
geven ergernis. Vooral als zij bekend staan
als Katholieken van den hoogeren of
nota bene! den leidenden stand!
DE WERELD IN
VOGELVLUCHT
Mussolini is weer thuis en is door zijn
hoofdstad met gejuich en vlaggentooi ont
vangen. Teruggekeerd op het Palazzo Vene-
zia heeft de Duce de menigte toegesproken
over de Duitsch-Italiaansche vriendschap.
Hij zeide o.a.:
De doelstellingen van deze vriendschap
zijn: een innige solidariteit tusschen de
twee revoluties, de wedergeboorte van
Europa, de vrede tusschen de volken, die
dien naam waardig zijn,"
Italië, heeft gisteren mede het accoord
van Nyon te Parijs onderteekend, welk
accoord, zooals men weet, de patrouillee
ring regelt op de Middellandsche Zee tegen
de duikbooten-aanvallen. Met Engeland en
Frankrijk doet Italië thans mee aan de con
trole op de Middellandsche Zee. Als deel van
Italië is aangewezen vrijwel de geheele
Thyrreensche Zee met inbegrip van de wa
teren om Sardinië en Sicilië en verder de
Adriatische en de Ionische Zee. In het
Oostelijk deel der Middellandsche Zee be
waakt Italië een zone langs de kust van
Tripolis en Egypte, die eindigt bij Port
Said. Om Italië in de gelegenheid te. stellen
zijn verbindingsweg met Tripolis te be
waken, heeft men een strook van zestig
zeemijlen vastgesteld, die den Noordelijken
en den Zuidelijken bewakingsspctor van
Italië verbindt en waar de Italiaansche vloot
eveneens zal patrouilleeren.
Nu Italië eenmaal aan dit accoord heeft
deelgenomen, is het streven van Engeland
en Frankrijk gericht op Italië's deelneming
aan de actie om de vrijwilligers uit Spanje
te krijgen. Men wil daartoe een conferentie
van drie (Engeland, Frankrijk en Italië)
beleggen, doch Italië gevoelt daarvoor nog
weinig. Het wil deze kwestie liever in de
niet-inmengings-commissie bespreken. Lon-
DE KONINGIN LICHT ONGESTELD
Naar wij vernemen is de beëediging van
mr. J. A. N. Patijn, als minister van Bui-
tenlandsche Zaken, welke' hedenmiddag 2
uur op het Loo door H.M. de Koningin
zou geschieden, wegens lichte ongesteld
heid van de Koningin tot later uitgesteld.
LOONSVERHOOGING IN DE METAAL
INDUSTRIE.
Uit Hengelo wordt gemeld: De vertegen
woordigers der drie metaalbewerkersbon
den hebben nogmaals, onder leiding van
den directeur van den Metaalbond, op het
kantoor van dien bond te Amsterdam ge
confereerd met directieleden van de ma
chinefabriek Gebroeders Stork en O. en G.
Dikkers en Co. N.V. te Hengelo over vroe
ger gedane verzoeken tot verhooging der
loon en van de werklieden.
Het resultaat is geweest, dat beide fir
ma's hebben toegezegd de loonen van al
hun werklieden met 2 cent per uur te ver-
hoogen, met dien verstande evenwel, dat
de loonen van 60 jongens, die bij dë firma
Dikkers werkzaam zijn voor een loon van
14 cent of minder, slechts een cent zullen
stijgen, terwijl de firma Stork de loonen
van 87 jongens met 1 cent zal verhoogen,
waartegenover staat, dat veel jongeren daar
meer dan 2 cent verhooging zullen krijgen.
De resultaten van de besprekingen zijn
met de leden der drie organisaties bespro
ken. De belegde vergaderingen waren druk
bezocht, hoewel een grooter resultaat was
verwacht, hebben de leden, die bij de firma
Stork werkzaam zijn, met vrijwel alge-
meene stemmen besloten om het resultaat
te aanvaarden; zij deden dit, nadat zij ken
nis hadden genomen van de mededeelingen.
welke de vertegenwoordigers der firma
Stork aan de bestuurders hunner organi
saties hadden gedaan over den gang van
zaken in de onderneming, die nog steeds
met een scherpe buitenlandsche concurren
tie te kampen hebben.
Daarentegen namen de leden, werkzaam
bij de firma Dikkers, een besluit, waarin
den bestuurders der organisaties verzocht
werd aan hun firma mede te deelen, dat
de loonsverbetering geen bevrediging kon
wekken en om op een verdere verhooging
der loonen aan te dringen.
De organisaties zullen zich over de fir
ma Dikkers opnieuw tot den Metaalbond
wenden.
Actie voor loonsverhooging in de cacao-,
chocolade- en suikerwerkbedrijven.
De hoofdbesturen van de algemeene,
roomsoh-katholieke en christelijke bonden
van arbeiders in de cacao-, chocolade- en
suiker be werkingsbedrij ven hebben zich per
circulaire tot alle cacao-, chocolade- en sui
kerwerkfabrikanten gewend, waarin zij het
verzoek doen, alle bestaande loonen met
tien procent te verhoogen.
Verzocht wordt ,de loonsverhooging op
Maandag 18 October te laten ingaan en in
elk geval vóór 15 October a.s. antwoord te
zenden.
Tegelijk met het verzenden dezer circu
laire hebben de hoofdbesturen een bespre
king aangevraagd met de organisaties van
de cacao-, chocolade- en suikerwerkfabri
kanten over de wenschelijkheid om, door
middel van een collectief contract, ordening
te verkrijgen in de uiteenloopende toestan
den op het gebied der arbeidsvoorwaarden.
INVOER VAN VOERTARWE.
De opbrengst van den tarweoogst in Ne
derland wordt dit jaar geschat op 300.000
ton. De hoeveelheid inlandsche tarwe dooi
de meelfabrikanten te mengen in hun maal
tarwe bedraagt ongeveer 280.000 ton. Er zou
daardoor slechts een quantum van 20.000
ton beschikbaar blijven voor voertarwe. De
Akkerbouwcentrale, heeft thans aan de be
langhebbenden bericht, dat met de aanvra
gen om consenten voor het importeeren van
voertarwe eenigszins soepeler zal worden
gehandeld dan tot nu toe. Deze toezegging
geldt slechts voorloopig; ook is geen be
paald contingent toegestaan.
den en Parijs zijn echter van zins toch
door te zetten.
In elk geval is men te Londen steeds min
der geneigd, de bespreking van het non-
interventievraagstuk op de lange baan te
laten schuiven of zich te leen en voor ver
tragende manoeuvres, van welke kant zij
ook komen.
Dr. DE VOS VERLAAT DE N.S.B.
Dr. de Vos, secretaris van Musserts Hoo-
gen Raad van Discipline, heeft aan den Alg.
Leider der N.S.B., ir. A. A. Mussert, het vol
gend schrijven gericht:
„De geruchten die naar aanleiding van de
ontslagneming van ds. van Duyl de ronde
doen, alsmede de verschenen publicaties in
de groote dagbladen hebben mij den in
druk gegeven, dat U, onder bedreiging van
eenige Uwer leden, zuiver persoonlijke aan
gelegenheden die ook mij aangaan, heeft
misbruikt om U zonder vorm van proces
en zonder zich van „waarheid" op de hoog
te te stellen, te ontdoen van een Uwer
trouwste helpers.
Hierdoor heeft U zich jegens mij tevens
aan woordbreuk schuldig gemaakt, en zich
niet ontzien hoogstaande menschen mede
door het slijk te halen.
Daar ae „waarheid" het eenige wapen is,
waarmede ik heb gestreden om betere ver
houdingen in onze samenleving te bereiken
en ik thans overtuigd ben, dat U in vele
gevallen naar eigen goeddunken van een
edele strijdmethode afziet, bedank ik als
Secretaris van Uwen Hoogen Raad van Dis
cipline en als lid der N.S.B."
Mr. PONT DOET EENIGE
MEDEDEELINGEN.
De beschuldiging tegen ds. Van Duyl.
De plaatsvervangend leider van de N.S.B.
de heer Van Geelkerken heeft medegedeeld,
dat het moreel gedrag van ds. Van Duyl
aanleiding is geweest tot diens uittreden
uit de N.S.B. En nu heeft mr. D. F. Pont
het noodig geoordeeld aan de „Telegraaf"
eenige mededeelingen te doen, door men
zich in Utrecht mi niet heeft gehouden aan
de afspraak, om, geen tendentieuze mede
deelingen te doen.
Volgens mr. Pont is bij het bekende on
derhoud te Hilversum op ds. Van Duyl de
sterkste pressie uitgeoefend, dat deze zou
bedanken als lid van de N.S.B. en al zijn
functies ter beschikking zou stellen en wel
omdat eenige leden uit het Gooi tegen hem
een klacht hadden ingediend, De beginse
len van de N.S.B. zouden eischen, dat ds.
Van Duyl op staanden voet uit de bewe
ging zou gaan, anders zou dadelijk gepu
bliceerd worden, waarvan hij werd beschul
digd Als hij niet bedankte, zou hij ge
royeerd worden.
Volgens mr. Pont heeft men daarbij van
de kwetsbaarheid van ds. Van Duyl als
predikant gebruik gemaakt.
Mr. Pont heeft ds. Van Duyl positief ge
vraagd of er iets van de beschuldiging waar
was. Ds. Van Duyl heeft hem op zijn eere
woord verklaard, dat er niets van aan was
en dat hij zich volkomen correct had ge
dragen.
Mr. Pont is na zijn onderhoud met ds.
Van Duyl naar het hoofdkwartier gegaan
en, daar heeft hij den heer Mussert ge
vraagd, of de klacht tegen ds. Van Duyl
juist was. De heer Mussert antwoordde
toen, dat hij zulks niet wist en het hem ook
niets kon schelen. Het feit, dat er een
klacht was ingediend, maakte het voor ds.
Van Duyl onmogelijk, als Eerste-Kamerlid
te blijven. Mr. Pont zeide, dat men toch
niet iemand mag veroordeelen zonder hoor
en wederhoor toe te passen. De heer Mus
sert zeide, dat de klacht al eenige weken
te voren was ingekomen. Ook al had men
de zaak voor den Hoogen Raad van orde
en discipline gebracht, de veroordeeling
stond van te voren vast. Onder deze om
standigheden had mr. Pont geen vertrou
wen meer in de leiding en zeide te bedan
ken.
Ook was dit het eenige, wat hij onder de
gegeven omstandigheden kon doen, om den
lichtvaardig aangetasten goeden naam van
ds. Van Duyl te beschermen.
Nog deelde mr. Pont op deze persconfe
rentie in „De Groot Club" mede, dat hij het
niet uitgesloten achtte, dat ds. Van Duj-1
in gesprekken blijk had gegeven niet lan
ger vertrouwen te kunnen stellen in het
beleid van ir. Mussert. Daar de leiding be
vreesd was voor de groote populariteit van
ds. Van Duyl heeft men hem niet, gelijk
jhr. Van der Goes van Natersen andere
minder op den voorgrond tredende figuren,
durven royeeren, en moet hij wel aanne
men, dat men de klacht uit het Gooi ge
bruikt heeft om daar te kwetsen, waar hij
kwetsbaar leek.
Ten slotte gaf mr. Pont op een vraag als
zijn meening te kennen, dat de heer Mus
sert de kwaliteiten van een leider ten eenen
male mist. Deze heeft niet den zedelijken
I moed, zich terug te trekken. Daar de heer
1 Pont op het oogenblik geen menschen in
I Nederland zou kennen met voldoende lei
derscapaciteiten, zou hij thans slechts als
I uitweg weten een directorium, een soort
driemanschap. De beginselen in het N.S.B.-
programma neergelegd, hebben, aldus be
sloot mr. Pont, nog steeds voor een groot
deel mijn instemming.
DE EERSTE SCHOOL VOOR TOEVAL
LIJDERS IN NEDERLAND.
In Huize „Providentia", Sterksel bij
Eindhoven.
In het jaar 1920 werden te Sterksel N.-Br.
door de Congregatie der Broeders van den
H. Jozef wier Stichter Mgr. Savelberg
isvan het toenmalige vennootschap
„Heerlijkheid Sterksel" terreinen aange
kocht om er een stichting te beginnen voor
de verpleging van lijders aan epilepsie. Dit
geschiedde onder het toenmalige Bestuur
der Congregatie: Mgr. L. Driessen z.g., Di
recteur dier Congregatie en opvolger van
den Stichter, en den Algemeenen Overste
Br. Aloysius.
In dat jaar werd reeds een bescheiden
woning gebouwd voor enkele broeders en
de eerste verpleegden. Deze werd in 1935
door brand verwoest en is nu vervangen
door een nieuwbouw voor de kinderafdee-
ling.
In 1925 werd begonnen met den grooten
nieuwen bouw, welke in 1927 betrokken
werd met een 60-tal patiënten.
Onder den Geneesheer-Directeur dr. A.
Kwisthout en onder het bestuur van den
Algemeenen Overste, Br. Werenfridus, en
den plaatselijke Overste, Br. Corbinianus,
nam het getal patiënten in ruime mate toe.
In 1933 ging men er zelfs toe over, de eer
ste kinderen aan te nemen, en door de ge
stadige toename van het aantal kinderen
zag het Bestuur zich genoodzaakt, voor hen
een afzonderlijke afdeeling te bouwen op
de plaats van het afgebrande oude gedeelte.
Vanwege de uitbreiding van de kinder-
afdeeling werd nog in 1935 overwogen, de
kinderen in het genot te stellen van Lager
Onderwijs. Met medewerking van den heer
G. Witteboer, onderwijzer, werden aan en
kele leerlingen de eerste lessen gegeven,
aanvankelijk tweemaal, later viermaal per
week. Dit bescheiden begin vond zijn be
kroning, toen op Maandag 20 September
1937 de Minister van Onderwijs op voor
dracht van den Inspecteur van het buiten
gewoon Lager Onderwijs, den heer dr. I.
C. van Houte, toestemming gaf tot het op
richten van een school voor buitengewoon
Lager Onderwijs voor kinderen die lijden
de zijn aan epilepsie.
Deze nieuwe school, de eenige voor toe
vallijders hier te lande, zal in werking tre
den einde 1937. De schoollokalen zijn on
dergebracht in de kinderafdeeling, welke
geheel naar de eischen des tijds is inge
richt en voorzien is van de modernste com
forts.
Hulde mag hier gebracht worden aan het
Bestuur van de Congregatie, en vooral aan
Br. Overste van Huize „Providentia", die
den moed gehad hebben, zulk een groot
werk te beginnen, en het tot voltooiing
brachten. Voorzeker zullen zij, evenals In
specteur dr. van Houte, nu de vruchten van
al hun moeite gaan plukken, nu door de
beslissing van het Ministerie van Onder
wijs de kroon op hun werk gezet werd.
De gemeente Maarheeze, waaronder
Sterksel gelegen is en welke staat onder
het bestuur van Burgemeester van Schaick,
kan weer trotsch gaan op nieuwe vooruit
gang.
Moge deze school onder Gods zegen nog
lang een weldaad zijn voor alle roomsch-
katholieke jeugdige toevallijders.
VERSPREIDING VAN BEURSKOERSEN
PER TELEX-DIENST.
De telexmetten van het A.NJ». vinden
navolging.
De vereeniging voor den effectenhandel
heeft, gezien de goede resultaten van de
werking der netten van het A.N.P., in over
leg met het staatsbedrijf der posterijen, te
legrafie en telefonie, besloten tot het in
richten van een dienst, waardoor de beurs
koersen onmiddellijk over het geheele land
kunnen worden verspreid door middel van
de zoogenaamde telex-toestellen (verre-
schrijvers).
Deze dienst beoogt hetzelfde als de reeds
eenige jaren in Amsterdam en 's Graven-
hage functionneerende tikkerdienst, welke
dienst door een afzonderlijke naamlooze
vennootschap wórdt verzorgd, en tot volle
tevredenheid der abonné's werkt. Daar de
tikkerdienst echter om technische redenen
alleen bij een zeker aantal aansluitingen in
een plaats economisch kan functionneeren,
terwijl de telex-koersendienst in iedere
plaats, hoe klein ook, in het geheele land
kan werken, zal deze dienst, naast den
reeds bestaanden tikkerdienst, een nuttige
rol bij de snelle verspreiding van koersen
vervullen.
De telex-koersendienst is tevens een aan
vulling van den door de vereeniging voor
Dit nummer bestaat uit
vier bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
Mussolini te Rome teruggekeerd. (2de
blad).
De Spaansche kwestie te Genève (2de
blad).
Alle theologische scholen van de Belij
dende Kerk in Duitschland verboden. (2de
blad).
Binnenland
Bij Quatrebras reed een auto door over
vermoeidheid van den chauffeur tegen een
boom; een der inziten werd gedood. (4de
blad).
i 1 i
In een emaillefabiiek te Doetinchem had
ontploffing plaats, waardoor vijf arbeiders
brandwonden opliepen. (4de blad).
Sport en Wedstrijden
De wielrenner Peperkamp uit Den Bosch
is hedenmorgen bij het trainen tegen een
auto gebotst en ernstig gewond. (1ste blad).
Klok verzetten!
i In den nacht van Zaterdag op Zon-
1 dag a.s. eindigt de zomertijd.
Men zorge er voor, alvorens ZA-
TERDAGAVOND naar bed te gafan,
1 de klok een uur achteruit te zetten.
den effectenhandel reeds sinds jaren ge-
exploiteerden radiokoersendienst.
Het behoeft geen betoog, dat deze nieuw
te openen dienst, waarbij door de P.T.T. en
de vereeniging voor den effectenhandel de
modernste middelen ten dienste worden ge
steld van een vlug en accuraat effecten- en
beursverkeer, van groot nut zal kunnen
zijn in de eerste plaats voor de bank- en
effectenkantoren in Nederland, doch daar
naast ook voor personen en instellingen,
voor wier bedrijf het verloop der effecten-
markt van belang is.
Een circulaire is uitgegeven, waarin alle
bijzonderheden omtrent den telex-koersen
dienst, alsmede voorbeelden van den tekst,
zooals deze op de verreschrijvers zal ver
schijnen, zjjn opgenomen, terwijl daarin
tevens de verdere gebruiksmogelijkheden
van de telex-apparaten zijn beschreven.
Exemplaren dezer circulaire en nadere
inlichtingen zijn verkrijgbaar bij het se
cretariaat der vereeniging voor den ef
fectenhandel, Beursplein 5, Amsterdam, en
bij het hoofdbestuur der posterijen, telegra
fie en telefonie, afdeeling Havee, te 's Gra-
venhage.
K. R. O.-BESTUUR.
In verband met het overlijden van mr.
Franses, secretaris van het K.R.O.-be-
stuur, werd op de jongstleden gehouden
vergadering van het hoofdbestuur tot se
cretaris benoemd de heer Herluf van
Lamsweerde.
De spaarregeling voor den B-steun.
De minister van sociale zaken, mr. Rom-
me, zal Dinsdagavond te half 8 voor de
radio een uiteenzetting geven van de nieu
we bepalingen terzake van de vergoeding
voor kleeding aan werkloozen.
