DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
De aardbeving op
Java.
28ste Jaargang
DINSDAG 28 SEPTEMBER 1937
No. 8839
DE ABONNEMENTSPRIJS
bedraagt bi) vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
Bij ona Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT J
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: f 0.50
Dit nummer bestaat
vier bladen.
uit
Ons leger
Wij zijn voorstanders van internationale
ontwapening.
En wij willen de nationale bewapening
niet verder laten gaan, dan n o o-
d i g is voor 's lands beveiliging bij het uit
breken van een oorlog. Niet verder! Wij
beschouwen het als een zeer duren plicht,
om ook inderdaad geen cent meer uit te
geven voor de bewapening, dan voor
's lands veiligheid vereischt wordt,
omdat al het meer uitgegeven geld inpro-
ductief is, erger dan dat: wordt besteed
aan een schadelijke, een gevaarlijke over
drijving.
Nu heeft de Regeering een wetsontwerp
ingediend tot wijziging der Dienstplichtwet,
waardoor veel zwaardere lasten voor de be
wapening op ons volk worden gelegd, dan
op heden.
De jaarlijksche lichting zal naar de
regeerings-voorstellen worden gebracht
van 19.500 op 32.000 man; de eerste-oefen-
tijd voor de onbereden korpsen, allereerst
voor de infanterie, wordt verdubbeld en
van 51/2 maand tot 11 maanden uitgebreid.
Als gevolg van dit alles zullen de jaarlijk
sche uitgaven worden verhoogd met 17.5
millioen gulden, terwijl voor uitbreiding
der kazerneering een uitgaaf in eens van 22
millioen noodig is.
Hoe staan wij daar tegen
over?
In „Ons Noorden" is de katholieke gep.
generaal-majoor Verbeme het regeerings-
voorstel te lijf gegaan.
De schrijver zou het veel verstandiger
vinden, het geld te besteden aan de tech
nische verbetering van het leger en aan
meer herhalings-oefeningen voor de andere
lichtingen. En hij gewaagt van „parade-ver
dubbeling", als hij de uitbreiding van de
jaarlijksche lichting en van den eersten
oefentijd aan felle critiek onderwerpt.
In „De Vrijzinnig-Democraat" zegt mr.
Joekes, het „ernstig" te moeten „betwijfe
len", of het noodzakelijk is, de defensie
uitgaven zóó op te voeren als de regeering
reeds blijkens de Millioenennota wilde doen,
en betoogt mr. Oud, .dat die uitgaven in
„redelijke verhouding" moeten blijven staan
met betrekking tot de staatsfinanciën en tot
hetgeen voor andere groote volksbelangen
wordt gedaan.
Hoe staan wij daar tegen
over?
't is een vraag, waarop het antwoord niet
gemakkelijk is! Wij vertrouwen, dat de
vertegenwoordigers der R. K. Staatspartij
alleen dan met de voorgestelde lastenver
zwaring zullen meegaan, als hun deover-
t u i g i n g is geschonken, dat deze a b s o-
luutnoodzakelijkis. En wij ver
trouwen óók, dat de Regeering, als na ge
houden overleg met de Volksvertegenwoor
diging, tempering van de lasten m o g e 1 ij k
blijkt, niet zal aarzelen, haar voorstellen te
wijzigen. Het Nederlandsche volk wil geven
voor de bewapening wat droeve
noodzaak eischt, maar niet meer.
EINDE ZOMERTIJD.
De zomertijd eindigt in den nacht van
Zaterdag 2 op Zondag 3 October a.s. Des
nachts om 3 uur zullen de klokken een uur
worden teruggezet en geplaatst op 2 uur.
VOORZICHTIG MET PADDESTOELEN.
Zeven personen overleden.
MILAAN, 28 Sept. A. N. P.). In een
voorstadje van Milaan heeft zich een ern
stig geval van paddestoelenvergiftiging
voorgedaan. Twee gezinnen moesten na
het gebruik van groote hoeveelheden zelf
geplukte paddestoelen naar het ziekenhuis
worden vervoerd. Zeven personen zijn
reeds overleden.
NADERE BERICHTEN.
Aneta seint nader uiit Batavia, dat te
Klaten twee personen werden gedood,
één zwaar gewond en twee lichtgewond
door het instorten van huizen. Van de
suikerfabriek Beran is een deel van den
voorgevel ingestort.
Te Demakidjoe is een schoorsteen om
gevallen.
De aardbevingen werden gevoeld in
Solo, Djocja, Randja-Ekok, Magelang,
Kediri, Tjilatjap, Wonosobo, Madioen en
Cheribon. De seismograaf van Babadan
is volkomen ontzet.
In Magelang is een huis ingestort. In
Djocja zijn bijna alle huizen gescheurd,
terwijl het stationsgebouw aldaar onbe-
teekende scheurtjes vertoont. In Tjilat
jap zijn vele muren van kantoren en
woonhuizen gescheurd, terwijl daken
verschoven zijn.
In Kediri vluchtten de menschen de
straat op.
Ook in Madioen, Batavia en Bandoeng
zijn de schokken ook waargenomen.
Ook de seismograaf van de Papanda-
jan is ontzet.
In Pekalongan is de schoorsteen van
de suikerfabriek Medarie zwaar ge
scheurd. De fabriek zelf is echter intact.
De treinenloop ondervond door de aard
schokken geen hinder. Alle berichten
dragen een voorloopig karakter.
Nieuwe lichte schokken in den
afgeloopen nacht.
Aneta seint uit Batavia:
Omtrent de aardbeving van eergisteren,
waarvan eerst thans een eenigszins volle
dig overzicht kan worden gegeven, is nog
het volgende te"melden:
Het meteorologisch observatorium te Ba
tavia registreerde te 16.27 uur een vrij
hevige aardschok, waardoor de pennen van
twee seismografen in het ongereede raak
ten. De afstand was circa 600 K.M. van
Batavia, de richting viel moeilijk vast te
stellen, doch was waarschijnlijk Oost-Zuid-
Oost.
Diverse cultuur-maatschappijen verge
wisten zich onmiddellijk omtrent even-
tueele schade aan aanplantingen toegebracht
Deze is echter tot dusver nergens gecon
stateerd.
In de buurt van Solo schijnt veel schade
te zijn aangericht. Behalve omtrent de
reeds gemelde ongelukken kwamen berich
ten binnen over nog enkele gewonden. In
den loop van den afgeloopen nacht werd
te 3.27 uur een nieuwe, doch lichtere schok
geregistreerd.
Uit Djocja wordt gemeld:
Ir. Neumann van den Vulkanologischen
dienst deelde mede, dat in den afgeloopen
nacht nog verschillende lichtere schokken
zijn gevoeld. Te 3.17 uur kwam een schok
voor op dezelfde plaats en op denzelfden
afstand als de groote stoot, die eergisteren
werd gevoeld. De woning van de resident te
Banjoemans werd licht gescheurd.
In de omgeving van Djocja zijn nog ver
schillende fabrieksschoorsteenen neerge
komen; in de dessa Kebonsroeng zijn twee
k_; deren lichtgewond.
Uit Kediri wordt gemeld:
Van twee gebouwen zijn de muren inge
stort, terwijl andere, zooals dat van de
A.N.I.E.M., de sociëteit en diverse toko's
groote scheuren vertoonen. Enkele personen
zijn licht gewond.
Te Semarang is gedurende 30 seconden
een lichte aardschok gevoeld, die echter
geen schade aanrichtte.
De naald van de seismograaf op de Me-
rapi is gesprongen.
Dr. Neumann van den vulkanologischen
dienst begaf zich gisterenavond naar den
top van de Merapi. Na zijn terugkeer ver
klaarde hij dat de werking van de Merapi
niets met de bevingen uitstaande heeft.
In de omgeving van Toelongaggoeng zijn
door de aardbeving diverse inlandsche wo
ningen ingestort, terwijl in de plaats zelf
verschillende muren gescheurd zijn.
GROOT JAPANSCH OFFENSIEF
VERWACHT.
NANKING, 28 Sept. (A. N. P.). De Ja-
panneezen blijven de Chineesche stellin
gen bombardeeren en de Chineesche ar
tillerie beantwoordt, he+ vuur onafgebroken
Indien het droge weder aanhoudt, ver
wacht men de volgende week een groot
Japansch offensief. Vandaag is een guaot
Japansch hospitaalschip nabij het Japan
sche consulaat in Sjanghai gemeerd. Het
aantal dooden aan de cholera in de Chi
neesche vluchtelingenkampen heeft de 300
overschreden.
NANKING WEER BESTOOKT.
NANKING, 28 Sept. (A. N. P.). Dertig
Japansche vliegtuigen hebben een korten
aanval ondernomen op Nanking. De bom
men vielen op het militaire vliegveld en
op het arsenaal.
DE VEROORDEELING DER
BOMBARDEMENTEN.
Japan er weinig mee ingenomen.
TOKIO, 28 Sept. (A.N.P.). Naar Domei
meldt, verklaart men in Japansche marine
kringen ten aanzien van de veroordeeling
van het bombardeeren van Chineesche ste
den door de Volkenbondscommissie voor
het conflict in Oost-Azië „dat de daar ge
uite kritiek uitsluitend op onvolledige pers
berichten berust. De besluiten van de Ge-
neefsche commissie, zoo zegt men, zijn niet
bevorderlijk voor opheldering van den toe
stand, daar zij tegenover de wereld vol
komen onjuiste indrukken weergeven. De
Japansche luchtstrijdkrachten beperken
haar aanvallen tot Chineesche militairen en
militaire inrichtingen, en de burgerbevol
king geenszins het doel der aanvallen".
ANTI-JAPANSCHE GEVOELENS IN
NIEUW-ZEELAND.
DUNEDI, (Nieuw Zeeland), 28 Sept. (A.
N. P.). De havenarbeiders te Dunedin heb
ben besloten, geen ijzer af val meer te la
den, dat voor Japan bestemd is. Dit be
sluit is genomen naar aanleiding van het
bombardeeren van weerlooze vrouwen en
kinderen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
Musssolini te Berlijn. (2de blad).
De Spaansche kwestie voor de Assem
ble. (2de blad).
Een scherp Britsch protest in de Com
missie van 23 tegen het bombardeeren van
Chineesche steden. (2de blad).
Binnenland
Een nieuwe steun-regeling voor de klei
ne boeren. (2de blad).
De stand van het mond- en klauwzeer.
(2de blad).
DE WERELD IN
VOGELVLUCHT
Mussolini is gisteren te Berlijn aangeko
men tegelijk met Hitier. Het moet er ge
weldig geestdriftig naar toe zijn gegaan,
de menigte moet niet gejuicht maar zich
schor gebruld hebben. De organisatie van
Mussolini's reis is tot nu toe perfect ge
weest; in het organiseeren van dergelijke
dingen zijn de Duitschers altijd meesters
geweest. De geestdrift der Berlijners kon
evenwel niet georganiseerd worden; deze
is spontaan en echt geweest. Daar valt
niet aan te tornen. Intusschen weet nie
mand, ook de Berlijners niet, wat Musso
lini nu eigenlijk is komen doen. Over de
besprekingen ligt geen sluier, er ligt een
dubbel-dik kleed over, waar niets door
heen dringt. Men kan wel gissen maar men
weet niets.
In de Assemblée te Genève is gisteren
de Spaansche kwestie ter sprake gekomen.
De afgevaardigde van de Spaansche re
geering del Vayo critiseerde de laksche
houding van den Volkenbond en eischte
een directe inmenging, natuurlijk ten gun
ste van Valencia. Als de Bond maar flink
durft aan te pakken, kruipen Duitschland
en Italië wel in hun schulp. Wij gelooven,
dat de weerklank van deze rede in den
Bond wel niet heel groot zal zijn.
Te Genève vergadert tevens de Commis
sie van 23 ter bespreking van het Chi-
neesch-Japansche conflict. Deze commis
sie heeft gisteravond een verklaring opge
steld, welke aan den Volkenbond voorge
legd zal worden en waarschijnlijk wel
weerklank zal vinden in de geheele we
reld. Het is een krachtig protest tegen het
bombardeeren van open steden in China
door de Japansche luchtmacht. Zij luidt
als volgt:
„De raadsleden der commissie, de kwes
tie van het bombardeeren van open ste
den in China door de Japansche lucht
macht besprekend spreekt haar diepe ont
roering uit over deze bombardementen,
die den dood van onschuldige personen
der burgerbevolking, met inbegrip van een
groot aantal vrouwen en kinderen tenge
volge hebben gehad, verklaren dat er gee
nerlei verontschuldiging voor dergelijke
handelingegn bestaat, die in de geheele we
reld een gevoel van afschuw en van ver
ontwaardiging hebben opgewekt en ver-
oordeelen deze handelingen."
Het Gangetje te Leiden vóór de verbreeding in het jaar 1928. (B. en W. stellen nu weer een ver.
breeding voor van het Gangetje en een nieuwe brug inplaats van de bestaande, die men ook op
bovenstaande photo ziet.) (Zie het 2de blad van dit nummer)
SPRING NIET OP EEN RIJDENDE
TRAM.
Omstreeks 1 uur vannacht is de 23-
jarige J. Voogd, wonende in de Van der
Takstraat te Rotterdam, op den Coolsin-
gel te Rotterdam nabij de van Oldenbar-
neveldstraat op een in volle vaart rijden
den motorwagen van lijn 2, gesprongen.
Daarbij kwam hij in botsing met de op het
kruispunt CoolsingelVan 01denbai\ie-
veldstraat staande verkeerslantaarn, waar
door hij van den wagen afsloeg en onder
den baanschuiver van den bijwagen ver
dween. Nadat men hem onder de tram van
daan had gehaald, bleek dat hij een ern
stige schedelfractuur had opgeloopen, ter
wijl zijn linkerbeen op verschillende plaat
sen was gebroken. Bovendien had hij nog
tal van verwondingen gekregen.
In zorgwekkenden toestand is V. naar
het ziekenhuis aan den Coolsingel ver
voerd, waar hij is ergonomen.