De buitenlandsche
oorlogsschepen
te Nanking
DE SPAANSCHE
BURGEROORLOG
Roosevelt tegen de
dictatuur
^Help!
BUITENLAND
©UÖilOÏ
tóabak
SCHOl/ï/n COOPVAERT
S
DINSDAG 21 SEPTEMBER 1937
ÜE LEIDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD - PAG. 6
Weigeren Nanking te
verlaten
IN VERBAND MET HET A.S. BOMBAR
DEMENT.
De Britsche admiraal Little en de
Fransche admiraal Le Bigot hebben cate
gorisch geweigerd te voldoen aan het ver
roek van Hasegawa, hun oorlogsschepen
stroomopwaarts van Nanking te verplaat
sen, in verband met de omstandigheid,
dat de Chineesche hoofdstad dreigt te
worden gebombardeerd
Ook de Amerikaansche admiraal Yar-
nell weigert, de Amerikaansche oorlogs
schepen „Luzon" en „Guma", die zich op
het oogenblik te Nanking bevinden, te
verplaatsen, daar het noodig is dat zij in
de Chineesche hoofdstad blijven, zoolang
zich daar nog Amerikaansche onderdanen
bevinden. De admiraal heeft Hasegawa
verzocht, instructie te geven, dat bij het
uitvoeren van eén luchtaanval op Nan
king deze oorlogsschepen vermeden wor
den.
Het personeel der Sovjet-Russische am
bassade verklaart, dat het op het oogen
blik geenszins voornemens is, de hoofd
stad te verlaten.
De Britsche ambassadeur, Graigie, heeft
gistermiddag een bezoek gebracht aan den
onder-minister van Buitenlandsche Za
ken te Toiko, Horinoetsji, teneinde te ver
nemen wat de ware bedoelingen der Ja-
pansche regeering zijn ten aanzien van de
aangekondigde luchtaanvallen op Nan
king. Horinoetsji zou daarop den ambas
sadeur de verzekering hebben gegeven,
dat het, zooals vice-admiraal Hasegawa
reeds heeft verklaard, uitsluitend debe
doeling der Japansche regeering is, de
Chineesche troepen en militaire gebouwen
te bombardeeren, teneinde de militaire
operaties der Chineezen te belemmeren.
Het gros der Japansche troepen aan de
spoorlijn TientsinPoekau bereidt een
algemeen offensief op Thangtsjau voor.
Een détachement dat de Chineesche troe
pen uit de stellingen ten Westen van Mats-
jang verdrijft, heeft gistermorgen Jents-
jatsjang, Tsjentsjatsjang en Tsjantsjatau,
ten Zuidwesten van Tatsjeng bezet.
De Amerikaansche onderdanen uit het
binnenland van China, die de wijk had
den genomen naar Haitsjau, het eindpunt
van den Loenghai-spoorweg, zijn gisteren
door een Amerikaanschen torpedojager
geëvacueerd.
De Japanneezen hebben gisteren Hingpo
bezet, een belangrijk strategisch punt aan
de Z.W.-grens van de provincie Soeijoean.
oean.
In samenwerking met de Japanners
trekken de Mongoolsche troepen op naar
Soeijoean. De Mongoolsche cavalerie
heeft, na 1500 man Chineesche troepen
verslagen te hebben, Kaosjiasji bezet en
is vervolgens verder naar Soeijoean op
gerukt.
De strijd In het Noorden van
Sjanhai.
Aan het front van Sjanghai hebben vol
gens Domei de Japansche troepen gister
morgen te Lotiensjen onder dekking der
artillerie een algemeen offensief geopend
op de Chineesche troepen, die zich daar
op in Zuid-Westelijke richting terugtrok
ken. Een Chineesche tegenaanval werd
door het detachement Tagami onder zwa
re verliezen voor de Chineezen afgeslagen.
Het detachement van Kawanami heeft
aan het Oostelijk front verscheidene plaat
sen bezet.
Groot-Brittannië heeft er officieel in
toegestemd, dat de Japanners langs de
Chineesche kust varende Britsche sche
pen praaien, om zich van de identiteit te
vergewissen.
Volgens den woordvoerder van het Ja
pansche ministerie van Buitenlandsche
Zaken beschouwt Japan deze actie binnen
de grenzen der zelfverdediging, waarbij
hij verwees naar het ter zake door de Ja
pansche autoriteiten genomen besluit.
Reuter meent nochtans uit gezagheb
bende bron te weten, dat de nauwkeurige
toestand als volgt is: Groot-Brittannië
heeft in antwoord op de Japansche mede-
deeling van 25 Augustus verklaard deze
procedure onwettig te noemen, doch het
-wilde zijn wettige eischen niet staande
houden op de volgende voorwaarden:
1. Ingeval een Britsch oorlogschip in de
buurt van een Japansch oorlogschip zou
zijn, zou verlof moeten worden gevraagd
aleer tot de inspectie van het Britsche
koopvaardijschip zou kunnen worden
overgegaan.
2. In geval geen Britsch oorlogschip in
de buurt zou zijn, zou het Japansche oor
logsschip de Britsche autoriteiten direct
van de inspectie moeten verwittigen.
Groot-Brittannië heeft er daarenboven op
aangedrongen, dat de inspectie beperkt
zou zijn tot de verificatie der scheepspa
pieren en behoudt zich het recht voor
schadeloosstelling te eischen voor schade,
welke door eenige Japansche actie zou
zijn veroorzaakt.
Russisch protest te Tokio.
De Russische ambassadeur te Tokio, Sla-
voetski, heeft 17 dezer bij den Japanschen
minister van Buitenlandsche Zaken, Hiro-
ta, schriftelijk geprotesteerd tegen de den
laatsten tijd veelvuldig voorkomende aan
randingen van ambtenaren der ambassa
de en leden van de handelsvertegenwoor-
diging der Sovjet-Unie te Tokio door on
bekende Japanners.
In het protest vestigt Slavoetski er in
het bijzonder de aandacht van Hirota op,
dat bij al deze aanrandingen de aanwezige
politie-agenten geen maatregelen namen
om ze te verhinderen of om de daders te
arresteeren.
KANTON AANGEVALLEN.
De Chineesche stad Kanton is twee uur
lang het tooneel geweest van een woesten
aanval van Japansche vliegtuigen. De Chi
neezen beweren, dat er slechts weinig scha
de is aangericht en dat zij drie Japansche-
vliegtuigen hebben neergehaald.
AMERIKA ZENDT EEN VERTEGEN
WOORDIGER NAAR DE COMMISSIE.
De regeering der Vereenigde Staten
heeft besloten een vertegenwoordiger naar
de consultatieve Volkenbondscommissie
voor het Japansch-Chineesche conflict te
zenden.
GEVECHT IN DE UNIVERSITEITSWIJK.
Gistermorgen is het in de universiteits
wij k te Madrid na het ontploffen van een
mijn der regeeringstroepen tot een vrij
hevig gevecht gekomen. De strijd duurde
ruim een uur, doch had geen verandering
in de frontlijn tot gevolg.
Dooden bij een luchtaanval.
Vliegtuigen dei rechtschen hebben het
dorp Masnou gebombardeerd. Drie inwo
ners zijn om het leven gekomen, zestien ge
wond.
Wapens te Barcelona ontdekt.
kigerwijze niet ten uitvoer te leggen. Pro-
beeren een plan uit te werken door mid
del van onderhandelingen met niet ter
conferentie tegenwoordige landen zou een
uitstel hebben te weeg gebracht. Het doel
was snelheid en doeltreffendheid.
De overeenkomst van Nyon laat de mo
gelijkheid open van een herziening en de
Britsche en de Fransche regeering zullen
zeer zeker ten allen tijde bereid zijn eenig
voorstel tot herziening, dat zou worden
ingediend, in overweging te nemen.
Na Eden voerde nog de minister van
Buitenlandsche Zaken van Irak het
woord, die uiteenzette waarom zijn land
tegen het plan tot verdeeling van Palesti
na is.
De bijeenkomst werd vervolgens tot
half vijf geschorst.
Reuter verneemt betreffende het En-
gelsche standpunt en de Italiaansche
eischen nog nader, dat de Britsche regee
ring als partij bij de overeenkomst van
Nyon oprecht wenscht de deur open te
houden voor deelneming van Italië, in
dien dat land zich werkelijk bereid toont
aan den patrouilledienst mede te werken.
Men is overigens in Britsche kringen van
meening, dat de Italiaansche eisch tot ge
lijkheid geen verband met de kwestie
houdt, omdat er ook tusschen Engeland
en Frankrijk geen' gelijkheid bestaat ten
aanzien van het aandeel, waarvoor men
in den patrouilledienst medewerkt. Wat
de conferentie betreft: de gelijkheid be
staat slechts hierin, dat alle leden gelijke
lijk besloten zijn een einde aan de zee-
rooverij te maken. Italië heeft niet ge
toond, van den aanvang af dien wensch
gehad te hebben en derhalve moet het
naar Britsche meening concrete voorstel
len doen om rede, andere mogendheden
van te overtuigen, dat het bereid is aan
den patrouilledienst deel te nemen.
BELGIË
FRANKRIJK
BONNET OVER DE FINANCIEN.
De Fransche minister van financiën,
Georges Bonnet, heeft een radio-toespraak
gehouden, waarin hij aanmaande tot na
tionale solidariteit in het belang van het
definitieve herstel van het economische le
ven en de financiën, welk herstel voor
waarde is voor de handhaving van de
munt en de democratische vrijheden. Bon
net verklaarde, dat de schok, die de geld
markt de vorige week heeft beleefd, heeft
aangetoond, hoe noodzakelijk de gevraagde
offers zijn. De begrooting van 1938, die
deze week aan het parlement zal worden
voorgelegd, zal een overschot aan inkom
sten van 1.600.000.000 frank hebben. De be
lastinginkomsten vertoonen een norma
len vooruitgang, terwijl de beleggingen in
de spaarkassen aanzienlijk hooger zijn,
vooral in Augustus. De consolidatie van
5.400.000.000 frank aan schatkistbiljetten
van 1934 zal deze week voltooid worden,
dank zij den steun van den spaarder. De
lasten van de schatkist in 1938 zal hoofd
zakelijk bestaan in die van de nationale
verdediging. Bovendien zullen aan de mi
litaire uitrusting een deel van het overschot
der gewone begrooting en alle eventueele
andere overschotten besteed worden.
Bonnet zeide verder, dat de financieele
inspanning geheel op het economische en
politieke plan moet geschieden, indien men
de munt wil handhaven. Hij verklaarde
niet zijn toevlucht te willen nemen tot de
goudvoorraad der Bank om de munt op
een kunstmatig peil -te handhaven, daar de
munt de uiting van de geheele bedrijvig
heid van het land is. Ook elke vorm van
controle op de wisselmarkt moet verwor
pen worden. De minister zeide trouw te
-blijven aan het driezijdige accoord van
September 1936, dat maatregelen van mo
netair isolement formeel uitsluit. Op het
oogenblik dat de kunstmatige oplossingen
terzijde zijn geschoven, is de frank zoo als
de natie hem gemaakt heeft. Bonnet waar
schuwde speculanten, dat Frankrijk be
schikt over een egalisatiefonds, dat rijke
lijk van buitenlandsche deviezen voorzien
is en zeergeschikt om de munt tegen spe
culatie te beschermen. Dit fonds zou ech
ter niet kunnen voorzien in het blijvende
tekort op de handelbalans, als dat grooter
is dan hetgeen redelijkerwijs van de na
dere balansposten verwacht kan worden.
Het land moet nieuwe rijkdommen schep
pen. De frank is eerst buiten bereik der
aanslagen indien het rhythme van de
voortbrenging versneld wordt. Bonnet deed
een beroep op werknemers en werkgevers
voor de vergrooting der productie. Elders
kon men zeggen: er moet tusschen kanon
nen en boter gekozen worden. Frankrijk
wil voor de landverdediging niets nalaten,
doch het wil tegelijkertijd het peil van het
volksleven handhaven en de wetten van so
ciale gerechtigheid eerbiedigen.
DE BOMAANSLAG OP DEN TUNNEL
TE CERBERé.
Het onderzoek, dat is ingesteld naar aan
leiding van het vinden van bommen in den
spoorwegtunnel te Verberé, heeft geleid tot
een voorloopige bekentenis van den Ita
liaan, die na dezen aanslag is gearresteerd.
Deze heeft toegegeven, dat hij het oude
militaire hospitaal te Perpignan en het
Spaansche consulaat te Toulouse moest op
blazen, doch dat hij hiertegen opzag, aan
gezien hij vreesde, den dood van verschei
dene menschen te zullen veroorzaken. Hij
had zich daarom van zijn bommen ont
daan.
AMERIKA
EEN WAARSCHUWING EN CRITIEK.
De democratie zal niet ten onder gaan.
Staande aan den voet van het George
Washington-monument heeft president
Roosevelt, ter gelegenheid van het 150-jarig
bestaan der Amerikaansche grondwet, een
rede gehouden, waarin hij, naar Reuter
meldt, in krachtige bewoordingen waar
schuwde tegen „de toenemende bedreiging,
die de dictatuur vormt".
Het gevaar, dat wij in een oorlog verwik
keld zouden worden een gevaar, dat wij
kennen en waarvan wij de grootte, kunnen
bepalen aldus de president zien wij
rustig onder het oog. Doch in veel grooter
mate zijn vooruitzien, verstand en geduld
vereischt, om ons te kunnen verweren tegen
den aanval, die door de groeiende dictatuur
beweging op het moreel van een democra
tie gedaan wordt.
Wij ontkennen niet. dat de methoden der
dictatuur onverschillig of zij zich com
munistisch, dictatoriaal of militair noemt
voor velen in de betreffende landen
materieele voordeelen hebben opgeleverd,
welke zij niet hadden kunnen verkrijgen
onder de democratische bewindsvormen, die
zij tot mislukking hebben gebracht.
De werkloosheid is er afgenomen, maar
de oorzaak hiervan is de krankzinnige fa
bricage van oorlogsmaterieel.
Er heerscht orde, maar zij wordt gehand
haafd door vrees en ten koste van de vrij
heid en de individueele rechten.
De leiders dezer dictaturen lachen om alle
constituties. Zij verklaren, dat men hun
methoden zal overnemen en voorspellen een
spoedig einde der democratie in de geheele
wereld.
Maar deze opvattingen en voorspelling
worden door diegenen onder ons van de
hand gewezen, die nog altijd vertrouwen
in de democratie stellen, dat wil zeggen
door de overweldigende meerderheid der
naties van de wereld en de meerderheid van
het menschdom.
De mannen en vrouwen van onzen tijd
zullen niet lijdelijk aan één man of aan één
groep der bevolking het bestuur van hun
land overlaten. Zij zullen op een gegeven
oogenblik staan op hun recht, niet slechts
om te kiezen, wie hen zal besturen, doch
tevens zullen zij eiscen, dat periodiek door
vrije verkiezingen deze keuze opnieuw aan
het oordeel des volks onderworpen wordt.
De nieuwe bewindsvormen hebben de
wereld op een punt gebracht, waarop de
beschaving wordt bedreigd. Bewapeningen
en begrootingstekorten nemen hand over
hand toe. De handelsbelemmeringen worden
steeds grooter in aantal en koopvaardij
schepen worden in volle zee bedreigd.
Vrees voor aanvallen, voor Invasie en
revolutie heerscht in de geheele wereld.
Het Amerikaansche volk zal dit groeiende
gevaar echter verre van zijn kusten weten
te houden.
ROOD /7
■^4' ...den man,die nwitten
wandelstok draagt als hij
de straat moet kruisen!
(Want zoo'n stok wordt Cb
gedragen door menschen,
die slecht kunnen zien) YbV
De algemeene gedelegeerde voor de open
bare orde in Catalonië heeft aan de pers de
volgende mededeeling doen toekomen:
„Vanmorgen heeft de politie op order van
hoogerhand het lokaal „Escolapios" bezet
en ér een huiszoeking verricht waarbij wa
pens, munitie en uniformen van de Guardia
de Asalto werden ontdekt.
Incidenten deden zich niet voor".
VOLKENBOND
NIEUWE LEDEN VAN DEN V.B. RAAD.
Nederland candidaat voor derden zetel.
Tot leden van den Volkenbondsraad
zijn gisteren gekozen Iran, dat van de 52
stemmen er 48 behaalde, en Peru, dat 46
stemmen verkreeg.
De uitslag van de stemming over de al
dan niet toelating van Spanje tot den
Volkenbondsraad heeft, naar Reuter be
richt eenige beroering gewekt, welke
evenwel, door het geheim zijn der stem
ming, weer werd gekalmeerd. Er werd
wel aangetoond, dat de meerderheid der
Assemblée in ieder geval afwijzend staat
tegen partijkiezen in het Spaansche con
flict.
Voorts bewijst, naar men meent, de uit
sluiting van Turkije, dat de .Assemblée,
hoewel tegen het principe der herkies
baarheid, in dit bijzonder geval wilde te
kennen geven, dat de voorafgegane stem
ming niet als tegen Spanje gericht moest
worden beschouwd.
De stemming voor den derden vacanten
zetel in den Volkenbondsraad zal niet
voor Woensdag of Donderdag worden ge
houden.
Verscheidene delegaties schijnen België
den door de niet-herkiezing van Spanje
vrijgekomen zetel te willen aanbieden.
Indien de regeering te Brussel, tegen de
algemeene verwachting in, hiervoor niets
zou gevoelen, zou Griekenland, als Bal-
kanstaat gesteund door Turkije, talrijke
stemmen op zich kunnen vereenigen,
evenals Nederland.
EDEN OVER VERLAGING VAN
DOUANETARIEVEN.
Engeland en Frankrijk zijn bereid tot
eventueele wijziging van accoord van
Nyon.
De Britsche minister van Buitenlandsche
Zaken, Eden, heeft in de ochtendbijeen
komst van de Assemblée een redevoering
gehouden, waarin hij zeide, dat een over
eenkomst tusschen Groot-Brittannië en de
Vereenigde Staten, beoogende hun doua
netarieven te verminderen, een der meest
doeltreffende maatregelen zou zijn, niet
alleen in hun eigen belang, doch ook in
dat der geheele wereld. Deze overeen
komst zou gesloten moeten worden op de
basis van meest begunstigde natie.
Met een toespelling op de vraagstukken
der grondstoffen verklaarde Eden, dat
Groot-Brittannië bereid is met iedere bui
tenlandsche mogendheid in onderhande
ling te treden over een verlaging der ta
rieven in de koloniale gebieden, onder
zekere voorwaarden en tot wederzijdsch
voordeel.
Refereerende aan de besprekingen te
Nyon zeide Eden, dat zich onlangs in het
gebied van de Middellandsche Zee nieuwe
problemen hebben voorgedaan. Er moest
gehandeld worden en zonder verwijl werd
een conferentie bijeen geroepen om den
toestand te behandelen en met spoed een
oplossing tot stand te brengen. Men
wenschte oprecht, dat alle Middellandsche
Zeemogendheden ter conferentie vertegen
woordigd waren, doch dat was ongeluk
VAN ZEELAND OVER DEN INTER
NATIONALEN ECONOMISCHEN
TOESTAND.
Geen enkel land ontkomt aan de crisis.
In een voor Amerika bestemde radiorede
heeft van Zeeland een uiteenzetting gege
ven van het Belgische standpunt inzake
den internationalen economischen toestand.
Hij verklaarde o.m.:
De bij herhaling opgedane ondervindin-
ge hebben aangetoond, dat in de econo
mie der moderne tijden geen enkel land aan
de gevolgen der algemeene crisis ont
komt. Omgekeerd hebben een groot aan
tal landen den steun gevoeld, die zij onder
vonden bij hun eigen pogingen tot econo
misch herstel, van de opleving bij hun
buurman. Het blijkt heden ten dage niet
minder duidelijk, dat het economisch her
stel bij de buren, geen enkele vrijstelt van
het zelf ondernemen van een poging om
met vrucht deel te nemen aan den gunsti-
gen stroom, die bij de anderen vloeit. Bel
gië heeft deze poging ondernomen. De mi
nister-president verklaarde vervolgens, dat
de Belgische belangen ramonieeren met
die van andere landen, en dat België
steeds trouw zal blijven aan de algemeene
regelen der economische betrekkingen der
wereld. Ten slotte verklaarde van Zeeland
dat de beste middelen om een algemeene
bevrediging over de geheele wereld te ver-
wezelijken rustten op economischen grond
slag.
DUITSCIILAND
DE GERUCHTEN OVER
DR. SCHACHT.
De berichten over zijn aftreden als
president van de Rijksbank
tegengesproken.
Van officieele zijde worden de geruchten
over een aftreden van dr. Schacht als pre
sident van de Rijksbank tegengesproken.
Men verklaart in dit verband, dat Schacht
in officieele aangelegenheden een algemeen
erkende bevoegdheid bezit en dat er geen
enkele reden bestaat zijn diensten te doen
eindigen. Daarentegen spreekt men niet de
mogelijkheid tegen, dat Schacht over eeni-
gen tijd het ministerie van Economische
Zaken zal verlaten. Sedert het in werking
treden van het vier-jarige plan hebben
zijn functies op dit ministerie veel van
haar beteekenis verloren en de leiding van
het economische leven berust meer in han
den van Goering en diens deskundigen.
DE „LUCHTOORLOG" BOVEN
BERLIJN.
De Berlijnsche avondbladen constatee-
ren met voldoening, dat de gisteren boven
de rijkshoofdstad gehouden „luchtoorlog"
heeft aangtoond, dat Berlijn voldoende be
schermd is om eventueel aan een aanval
van vreemde vliegtuigen het hoofd te bie
den. Door de samenwerking van vlakbaan-
geschut en jachtvliegtuigen is het gelukt
de uitwerking van den luchtaanval reeds
nagenoeg op te heffen, voordat de „vijan
delijke" toestellen het centrum der stad
bereikt hadden. Uit alle richtingen en op
alle hoogten probeerden de aanvallers na
derbij te komen, maar slechts enkelen ge
lukte het om het doel van den aanval te
bereiken en een nog minder aantal slaagde
er in weer in de beschermende wolken te
rug te komen.
De militaire attaché's der te Berlijn ge
accrediteerde mogendheden woonden de
luchtafweeroefeningen bij op den Wilhelm-
platz. De rijksminister van Oorlog, gene-
raal-veldmaarschalk Von Blomberg, en de
rijksminister van Luchtvaart, generaal
Goering, alsmede de chef van den genera-
len staf van het luchtwapen, luitenant-ge
neraal Stumpmm, volgden het verloop der
oefeningen van het dak van het rijkslucht-
vaartministerie.
15qt. f per '/j ons 10ct.
ANNO 1753
