STADS
NIEUWS
Rectoraatsoverdracht der
Leidsche Universiteit
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
Prof. dr. J. van der Hoeve over:
De opleiding van den medischen student
28ste Jaargang
MAANDAG 20 SEPTEMBER 1937
No. 8832
S)e CeidaeHeSoti^o/tit
DE ABONNEMENTSPRIJS
bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
Bij onz Agenten 20 cent per week i 2.60 per kwartaal
Franco per post f 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT
Gewone Advertentiên 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: f 0.50
V Werkkampen
Het nut van de werkkampen voor jon
geren wordt, helaas, door velen nog niet
begrepen.
Wij willen nog 'ns kort en, naar we
hopen, duidelijk zeggen, waarin het nut
van die werkkampen bestaat.
De jonge menschen worden 'ns ge
haald uit de sleur van het dagelijksch
niets-doen. Zij hebben weer 'ns nuttigen
arbeid en dat kan van zoo groote betee-
kenis zijn krijgen weer 'ns andere
gedachten. Ze worden 'ns heerlijk, licha
melijk en geestelijk, verfrischt! Voorzoo
ver dat noodig en gewenscht is. En laten
de betrokkenen 't eerlijk bekennen: Is 't
niet noodig of gewenscht?Helaas
hebben zoo vele jongere werkloozen, bui
ten hun schuld, een verfrissóhing o zoo
noodig.
De werkkampen, de katholieke
werkkampen kunnen den jongeren werk-
looze even weg-rukken uit z'n gewone
dagelijksche leven.... en dèt zal hem
goed doen.
Wij hopen, dat het nut van de werk
kampen zal worden ingezien door meer
dere katholieke jonge werkloozen, dan
tot nu toe!
Hoogleeraren, lectoren
en privaat-docenten
Bij het overdragen der rectorale waar
digheid aan de Amsterdamsche Univer
siteit heeft prof. E. Laguere o.m, het vol
gende opgemerkt:
Na een opsomming van het aantal pro
fessoren, lectoren en privaat-docenten,
die in den loop van het jaar hun ambt
hebben aanvaard, stelde spreker de
vraag, of het instituut van lectoren eigen
lijk nog wel te verdedigen is. Hij ziet
daarin een onnoodige handhaving van
(verschillen in rang onder de docenten,
■waarvan niemand voordeel heeft, inte
gendeel, waardoor de betreffende en zijn
vak worden gedeclasseerd. Het heeft vol
gens spreker geen zin een zelfstandig do
cent, die onderwijs geeft, examineert en
zelfs directeur van een laboratorium kan
zijn, in een afzonderlijke groep onder te
brengen, afgezien van salarisgroepeerin-
gen, die ook niet behoeven te vervallen,
wanneer men de lectoren b.v. tot buiten
gewoon hoogleeraren maakt. Trouwens,
ook de salarissen van de hoogleeraren
zijn reeds zóó laag, dat het hun bij een
gezin van normale grootte niet mogelijk
is, den kinderen een academische opleiding
te geven.
Spr. breekt ook een lans voor de posi
tie der privaat-docenten, die naar zijn
meening lang niet genoeg ingevoegd
worden in het academische kader. Door
een grootere waardeering voor het werk
van de privaat-docentep zou men er toe
kunnen medewerken dit corps van vrij
willige docenten zoo samen te stellen, dat
hieruit meer dan tot nu toe een keuze
kan worden gedaan bij de benoeming
van een hoogleeraar en men niet de kans
loopt van een tekort aan volwaardige
candidaten, dat in Nederland zeker niet
behoeft op te treden.
Strijd tegen examens
Dezelfde Amsterdamsche aftredende
rector-magnificus heeft ook zijn meening
gezegd over examens, waartegen hij een
strijd wil gaan voeren.
Aan het verslag zijner rede ontleenen
we:
Spreker geeft in overweging het pro
bleem van de examens als zoodanig nog
eens onder oogen te zien. Hij vraagt zich
af, waarom voor de bevoegdheid van mi
nister, bankier, journalist, museum-direc
teur of concert-directeur, welk beroep
toch zeker van even groot belang voor de
gemeenschap is, als dat van arts, advo
caat, ingenieur, enz. geen examen en voor
een andere categorie wel examens worden
vereischt. Zou men zich voor het gebruik
maken van de diensten van een arts, een
advocaat enz. niet zeer goed kunnen ver
gewissen (b.v. aan de hand van verschil
lende testimonia) van de wijze, waarop
deze hun studie hebben verricht, en dan
wellicht over betere waarborgen beschik
ken, dan die door diploma's worden ver
schaft, die bovendien slechts voor een ge
middelde bekwaamheid of nog minder
PROF. DR. J. VAN DER HOEVE,
de aftredende rector magnificus.
Hedenmiddag heeft in het Groot Audito
rium der Leidsche Universiteit de plechtige
overdracht plaats gehad van het rectoraat
door prof. dr. J. van der Hoeve aan prof.
dr. J. A. J. Barge
De aftredende rector magnificus, prof.
v. d. Hoeve, heeft op de gebruikelijke wijze
een overzicht gegeven van de lotgevallen
der Leidsche Universiteit in het afgeloo-
pen jaar.
Daarin herinnerde hij allereerst aan de
huwelijksvoltrekking van H.K.H. Prinses
Juliana en Z.K.H Prins Bernhard.
Niet alleen waren President en Secretaris
van het College van Curatoren, Rector en
Secretaris van den Senaat als vertegen
woordigers der Universiteit uitgenoodigd,
waren in verschillende andere qualiteiten
alle curatoren en enkele professoren aan
wezig, werden onder de bruidsmeisjes Leid
sche studiegenoot en gevonden, stond de
eerewacht van Nederlandsche studenten
opgesteld bij den ingang van de kerk onder
commando van een Leidsch student, maar
bovendien was één der leden van den Se
naat het groote voorrecht deelachtig gewor
den om als getuige voor de Koninklijke
Bruid te mogen optreden.
De keuze van Johan Huizinga is alom in
den lande hoogelijk gewaardeerd geworden
en heeft de banden tusschen Oranje en de
Leidsche Universiteit nog hechter gemaakt
dan zij »-eeds waren.
Spr. memoreert hierna het overlijden van
Scato G. de Vries, oud-buitengewoon hoog
leeraar en oud-directeur der Universiteits
bibliotheek, Albert Verwey, oud-hoog
leeraar, P. N. van Kampen, hoogleeraar, J.
H. P van Kerckhoff, oud-lector, Th. P. H.
van Aalst, oud-lector, H. Cornet Sr., oud
amanuensis en acht overleden studenten,
van wie er vijf door verkeersongevallen om
het leven kwamen.
De verschillende mutaties aan de univer
siteit passeeren hierna de revue, evenals
de verschillende gelegenheden, waarbij de
Leidsche universiteit officieel vertegen
woordigd was.
Het Academisch Ziekenhuis kreeg in het
pasklaar zijn gemaakt? Dit geldt des
te meer in Nederland, waar geen beper
king bestaat ten opzichte van het aantal
malen, dat men zijn examen mag herhalen
en de examenbul dan nog haast eerder
een bewijs is van het bezit van uithou
dingsvermogen en geld dan van een cer
tificaat van bekwaamheid.
Spreker zou den. strijd tegen de examens
willen aanbinden, omdat zij de langzame
en zekere dood van het hooger onderwijs,
dat zich op de examens moet instellen, be-
teekenen en dit verlagen tot het gehalte
van meer uitgebreid middelbaar onderwijs.
Joopende cursusjaar het verzoek, de gele
genheid open te stellen, ook militairen in
het Ziekenhuis op te nemen; voorzoover de
ruimte zulks toelaat zal aan dit verzoek
gaarne gevolg gegeven worden.
De afdeeling Heelkunde breidde het aan
tal bedden uit met 6.
De Neurologische Polikliniek, oorspron
kelijk in Rhijngeest ondergebracht, kreeg
een plaats in de kliniek voor de Heelkunde,
in afwachting van de volvoering der plan
nen om ook de Kliniek voor Neurologie in
het Academisch Ziekenhuis onder te bren
gen.
Met medewerking van allen, die in het
Ziekenhuis een taak vervullen, kwam een
radio-installatie tot stand, die in eigen be
heer werd aangelegd en niet alleen de zie
ken weer in contact bracht met de buiten
wereld, maar die hen bovendien in de gele
genheid stelde, de kerkdiensten te volgen,
zonder dat zij van de zalen behoefden te
worden vervoerd.
Het gelukte de Vsreeniging voor Maat
schappelijk Werk in de Ziekenhuizen een
verpleegster in dienst te stellen, die zich
belastte met alle sociale zorgen der pa
tiënten en menigmaal het hare heeft kun
nen bijdragen tot verlichting daarvan.
Een nieuwe zorg is de door verschillen
de ziekenfondsen in het leven geroepen in
stelling van controleerend-geneeskundigen,
die de financieele betrekkingen tusschen
patiënten, fondsen en ziekenhuizen inge
wikkelder maken en een vlotte opneming
ten dienste van het onderwijs niet bevor
deren.
Overleg tusschen klinieken en contro-
leerende geneesheeren, en in ieder geval
eenig vertrouwen, zullen zeker in de eer
ste plaats noodig zijn om de belangen van
onderwijs en patiënten niet te schaden.
De Commissie van toezicht op het Aca
demisch Ziekenhuis is geheel gereorgani
seerd en oefent thans hare werkzaamheden
uit onder den naam: Commissie "an advies
en van toezicht op het beheer van het Aca
demisch Ziekenhuis.
Op 16 Juni werd een begin gemaakt met
de bouwwerkzaamheden in verband met
de uitbreiding van het Academiegebouw.
Zonder ernstigen tegenspoed hoopt men in
September 1938 zoover gereed te zijn, dat
het nieuwe gedeelte in gebruik kan worden
genomen.
In het begin van Mei heeft de Regeering
het plan goedgekeurd voor den bouw van
een nieuw kassencomplex voor den Hor
tus Botanicus, hiertoe zullen de oude kas
sen verdwijnen en tevens zal de Hortus
nieuw worden aangelegd.
Aan het Rijksmuseum voor geologie en
mineralogie werd verbonden de Stichting
Nederlandsch instituut voor wetenschap
pelijk onderzoek van edelsteenen en paar-
len.
Reeds hoor ik in gedachte menigeen, die
door de veelvuldige rechtmatige hier en
elders geuit klachten, dat er door den
slechten toestand van 's lands financiën
nog zoo veel noodzakelijks en gewenschts
ontbreekt, angstig was geworden voor de
toekomst onzer Universiteit meesmuilend
neuriën: „du hast Diamanten und Perlen,
mein Liebchen was willst du noch mehr".
Eiilacy, deze kostbaarheden zijn niet het
bezit der universiteit. De nieuwe stichting
onder directie van prof. Escher en mr.
Idenburg is wederom een bewijs hoezeer
de Universiteit zich haar plaats in de Maat
schappij bewust is en bereid is samen te
werken met handel en industrie.
De statistiek der inschrijvingen toont ons
hoe vele jongelieden in de Faculteit van
Rechtsgeleerdheid studeeren zonder aan
de universiteit te zijn ingeschreven. In de
laatste vijf jaren werden in die faculteit
voor de eerste maal ingeschreven respec
tive: 160—155—176—164 en 160 studenten,
zoodat men bij een studieduur van 45
jaar zou verwachten dat er 650 tot 800
studenten in deze faculteit aanwezig moes
ten zijn; in werkelijkheid zijn er slechts
404.
Jammer genoeg breidt dit euvel onder
den druk der omstandigheden en als in
direct gevolg van de regeling der colle-
gelden zich ook over andere faculteiten
uit.
DE WERELD IN
VOGELVLUCHT
De Chineesche troepen, die in Noord-
China omsingeld dreigden te worden door
de Japanners, zijn aan den greep ontglipt.
Groote teleurstelling in Japan, waar men
op een herhaling van den beroemden slag
bij Tannenberg gehoopt had. In plaats
van de Chineezen te hebben vernietigd,
zijn de Japanners thans gedwongen om
voortdurend achter de geelstaarten aan te
loopen en zich zoodoende steeds verder te
verwijderen van hun bases. Japan troost
zich thans met de verwachting, dat bin
nenkort toch wel een tweede Tannenberg
geleverd zal worden in het gebied van
Sjanghai, wanneer de nieuwe Japansche
versterkingen die langs het Oosten in
Poetoeng aankomen, erin geslaagd zullen
zijn de ten Noordwesten van Sjanghai ge
legen stellingen om te trekken.
Het kan ook wel eens anders loopen en
in Japan maakt men zich toch een beetje
ongerwst over de draagwijdte van dit
avontuur.
Italië schijnt thans toch eieren voor zijn
geld te hebben gekozen en besloten te
hebben mee te doen met de overeenkomst
van Nyon. Graaf Ciano heeft nl. ver-
kla'ard, dat de Italiaansche regeering mee
wil doen onder voorwaarde, dat zij op ge
lijken voet zal staan met Engeland en
Frankrijk. De situatie is daardoor belang
rijk opgehelderd.
Het aantal promoties is dit jaar zeer ge
ring. Als bijzonderheid moge gelden, dat
het aantal promoties in de geneeskunde dit
jaar 13, verleden jaar slechts 11 bedroeg,
bij een totaal aantal ingeschreven medi
sche studenten van respectievelijk 944 en
962, terwijl voor 50 jaren 1885/'86 en 1886/
'87 het aantal promoties in de geneeskunde
respectievelijk 12 en 13 was bij een aantal
medische studenten van 292 en 326. Voor 50
jaren dus geen derde deel der studenten
en in twee jaar tijd één promotie meer dan
tegenwoordig ondanks het feit, dat de wet-
Limburg thans de promotie in de genees
kunde voor alle medische studenten moge
lijk maakt.
In den cursus 19351936 waren de to
talen der ingeschrevenen 2489, t.d. 571 voor
de eerste maal ingeschrevenen, 616 vrouwe
lijke ingeschrevenen en 52 voor enkele les
sen ingeschrevenen.
Prof. v. d. Hoeve komt na dit overzicht
tot het onderwijs zelf en vervolgt:
Bij de vooropleiding, hetzij op de voor
bereidende scholen, hetzij aan de univer
siteit bij de medische studie zelf, bij de
voortgezette studie van degenen, die reeds
het arts-diploma verwierven, overal doen
zich zoovele onopgeloste en schier onoplos
bare problemen voor, dat er uit den aard
der zaak geen sprake is, deze in de ons toe
gemeten tijd alle te behandelen.
Hoe moeilijk het is om uniformiteit te
verkrijgen, moge wel hieruit blijken, dat
men in de faculteit van rechtsgeleerdheid
aan het doctoraal examen èn den effectus
civilis èn een titel verwerft, in andere fa
culteiten den effectus civilis zonder titel:
men kan toch moeilijk het woord docto
randus afgekort tot drs of dra als een titel
beschouwen. In de medische faculteit ver
krijgt men door het doctoraal examen zoo
goed als geen effectus civilis, waardoor
hier het -oms gebruikte praedicaat drs
eigenlijk een testimonium paupertatis is,
PROF. DR. J. A. J. BARGE,
de nieuwe rector magnificus.
Dit nummer bestaat uit
vier bladen.
Buitenland
Een toespraak van den H. Vader (2de
blad).
Graaf Ciano heeft verklaard, dat Italië
mee wil doen met de overeenkomst van
Nyon (2e blad).
De Chineezen zijn in het Noorden ont
snapt aan de omsingeling der Japanners
(2de blad).
De Assemblée te Genève bijeen (2de
blad).
Binnenland
Fiasco der Indische leening. (2de blad).
Kaderdag R. K. Staatspartij. (2de blad).
Benoemingen Bisdom Haarlem (2de bl.)
De uitbreiding van mond- en klauw
zeer. (2de blad).
Lelden
Rectoraatsoverdracht der Leidsche Uni
versiteit. (1ste blad).
Sport en Wedstrijden
Voetbal: De voetbalcompetitie aller-
wege begonnen; de regen speelde hier en
daar danig mee. (3de blad).
Athletiek: Nieuw wereldrecord vèr-
springen van de Poolsche athlete Stella
Walaziewicz. (3de blad).
Motorsport: Geslaagde motorwed
strijden op Duynrell. (3de blad).
Wielrennen: Kampioenswedstrijden
van Swift en Nieuw Swift. (3de blad).
toonend dat men om een of andere reden
niet in staat is geweest te promoveeren.
Ingaand op de medische studie zeide spr.
in dit tijdperk zeer zeker geen voorstander
te zijn van verkorting van den studietijd.
Het ideaal voor de medische examens na
het candidaatsexamen zou zijn een theo
retisch examen in elk hoofd- en elk bij
vak door den student af te leggen voor elk
vak door docent en student te bepalen. Zijn
al deze onderdeelen met goed gevolg afge
legd dan kan het diploma van met goed
gevolgd afgelegd doctoraal examen wor
den uitgereikt. Als sluitsteen van de studie
volgt dan later een onverdeelbaar artsexa
men, dat alle practische vakken omvat en
desnoods een paar weken duurt. Bij dit
examen staat de student er voor zooals hij
tegenover de praktijk zal komen te staan.
Hij moet alle onderdeelen tegelijkertijd
eenigermate beheerschen.
Een ander probleem is of het gewenscht
en mogelijk is, dat elke arts, alvorens toe
gang tot de practijk te krijgen een alge
meen practisch jaar doormaakt. Voor eiken
specialist zou zulks zeker noodig zijn.
Hoewel ook de arts uit zichzelve in de
practijk nog kan en moet leeren, is het toch
bij de zoo snelle ontwikkeling der medische
wetenschap absoluut noodzakelijk, dat hij
zich van den vooruitgang daarvan op de
hoogte houdt. Voor de universiteit ligt hier
een mooi arbeidsveld.
Er is een veel te groot aantal studenten
in de geneeskunde, waardoor laboratoria en
klinieken te klein zijn om aan hun bestem
ming te voldoen
Tot 1916 kwamen, vele jaren lang, ge
middeld 50 studenten in de geneeskunde nu
resp. 171, 178. 187, 152, 160, 146 d.i. gemid
deld 166 per jaar of meer dan 200 procent
