Nyon waterdicht gemaakt
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
Handelsschepen nu ook beschermd tegen
oorlogsschepen en vliegtuigen
28ste Jaargang
ZATERDAG 18 SEPTEMBER 1937
No. 8831
3)e £eid4eli£(2oii/fca/iit
DE ABONNEMENTSPRIJS
bedraagt bil vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
By onz Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per post f 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreeru Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935. REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT i
Gewone Advertentlën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: f 0.50
V Naar aanleiding van een
Kaderdag
Heden is te Nijmegen onder veel gewaar
deerde belangstelling een Kaderdag der
R.K. Staatspartij gehouden.
Vanmorgen was onder de aanwezigen
de minister van justitie, mr. C. Goseling,
oud-partijvoorzitter, terwijl vanmiddag de
drie andere katholieke ministers werden
verwacht. Verder was aanwezig het volle
dig bestuur der R.K. Staatspartij en een
zestiental Kamerleden, o.w. het lid der
Eerste Kamer, de 90-jarige mr. O. Van
Sasse van Ysselt.
O.a. hield mr. Kolfschoten, secretaris
der Partij, een rede, waarin hij een te
rugblik wierp op de Kamerverkiezing, en
o.m. het volgende zeide:
„Het Nederlandsclie volk, zijn staatkun
dige vertegenwoordiging aanwijzend, zoo
goed als het katholieke volksdeel hebben
vzich terecht kunnen ontdoen van schade
lijke minderheden, maar zij hebben zich
daardoor nog niet kunnen ontdoen van on
der groepen van ons volk gestrooide politie
ke dwaling en van voortdurende begooche
ling. 26 Mei bracht geen generale ver
standsverlichting.
Dat het Nederlandsche volk in 1937 met
groote werkelijkheidszin zijn staatkundig
regiem met succes heeft weten te verdedi
gen en te beschermen, kan niet beteekenen,
dat wij het afweergeschut hebben weg te
bergen, de stellingen te sloopen en in vei-
ligen vredestoestand de politieke zaken op
den ouden voet voort te zetten.
Wij, Katholieke Staatspartij, wij hebben
de parlementaire democratie verdedigd niet
om zich zelf, niet als een absolute zedelijke
norm, zooals zij van socialistische zijde ver
dedigd is, niet om er een geconstrueerde
volkseenheid op vast te spannen, maar wel
om haar bewezen geschiktheid voor Neder
land, om te dienen als staatsvorm, die het
algemeen welzijn van ons volk verzorgen
kan".
Wij willen naar aanleiding van het boven
staande ook gaarne de aandacht richten op
drie belangrijke zaken.
Op de eerste plaats: Voortdurend
moeten w ij ij v e r e n, om de noodige
voorlichting te schenken. Dat moet niet al--
léén gebeuren in den tijd, die onmiddellijk
voorafgaat aan een verkiezing.
Vervolgens: De tegenstander is na de
verkiezing niet gaan slapen. Ook al schijnt
't nu en dan zoo! Ook w ij moeten dus niet
de zoete slaap van rustige zelfvoldaanheid
gaan slapen. Het afweergeschut mag
niet worden opgeborgen. Wij moeten paraat
zijn en blijven.
En op de derde plaats: De parlementaire
democratie willen wij handhaven, wij wil
len voor het behoud van de parle
mentairedemocratie, als het moet,
vechten „om haar bewezen geschikt
heid" (afgezien van fouten en feilen).
„Om haar bewezen geschiktheid". Dat
kan van een anderen staatsvorm voor ons
land, niet aldus worden gezegd. En: andere
landen geven ons in dit opzicht waar
schuwende voorbeelden!....
Het Comité van Katholieke Actie
„Voor God" schrijft ons
Oprechi vóór alles.
Het zich geven aan de belangen
van den naaste is zonder twijfel
een specifiek christelijke deugd.
Op voorwaarde echter, dat het
zijn oorsprong vindt in oprechte
naastenliefde en liefde tot God,
niet alleen in drang naar activiteit
en een louter natuurlijke zucht om
„het druk te hebben"
Henry de Pully S.J.
Aanvullende overeenkomsten onderteekend
DE BESPREKINGEN VAN GISTEREN.
Daar de volkenbondsvergadering gis
teren nog geen voltallige bijeenkomst
hield en het werk in de commissies zon
der groot belang was, ging de belangstel
ling der volkenbondskringen gisteren ge
heel uit naar de nieuwe bijeenkomst van
de vertegenwoordigers der negen staten,
die aan de conferentie van Nyon hadden
deelgenomen, aldus de correspondent van
de „Maasbode" te Genève. Dit „aanhang
sel" van Nyon werd echter niet in dit
kleine plaatsje in de buurt van Genève
gehouden, doch in de salons der Fransche
delegatie, in het „Hotel des Bergues" te
Genève.
Onderwerp van behandeling was de
aanvulling van de regeling van Nyon,
die Dinsdag was tot stand gekomen met
een nieuw protocol, dat ten doel had, de
handelsschepen in de Middellazitische
Zee, die bij de regeling van Nyon tegen
de aanvallen van duikbooten worden be
schermd, thans ook tegen aanvallen van
gewone oorlogschepen en van vliegtuigen
in bescherming te nemen.
De besprekingen eindigden gisteravond
met de onderteekenin-g van de aanvul
lingsovereenkomst door de vertegenwoor
digers van alle negen staten, die Dinsdag
de eerste regeling van Nyon hadden on
derteekend, namelijk Bulgarije, Egypte,
Engeland, Frankrijk, Griekenland, Roe
menië, Sovjet-Rusland, Turkije en Joego
slavië.
Deze overeenkomst is van geringen
omvang. Zij bestaat slechts uit een con
siderans en drie artikelen. De inhoud
sluit zich geheel aan bij dien van de eer
ste regeling van Nyon. De deelnemende
regeeringen nemen de verplichting op
zich, tegenaanvallen te doen tegen oor
logschepen en vliegtuigen, die handels
schepen, van welke nationaliteit ook, de
Spaansche slechts uitgezonderd, aanval
len, zonder dat zij daarbij de regelen van
het vlootverdrag van Londen van 1930
voor de bestrijding van den onmensche-
lijken duikbootenoorlog in acht nemen.
De voorschriften, die te Londen aan de
duikbooten werden opgelegd met betrek
king tot de aanvallen tegen handelssche
pen, worden thans door de aanvullende
regeling van Nyon ook op gewone oor
logsschepen en vliegtuigen van toepas
sing verklaard.
Wij hebben hier dus een uitbreiding
van het bestaande oorlogsrecht. Practisch
komt de van toepaisisng verklaring van
deze voor duikbooten geldende voor
schriften op vliegtuigen hierop neer, dat
aan de vliegtuigen eigenlijk iederen aan
val op handelsschepen verboden wordt
onder bedreiging met volledige" sanctie
maatregelen, indien zij toch ertoe zouden
overgaan. Want het zal practisch aan een
vliegtuig, dat een handelsschip wil aan
vallen, onmogelijk zijn, de voorschriften
van Londen in acht te nemen door eerst
het handelsschip te waarschuwen en aan
de bemanning gelegenheid te geven, zich
in veiligheid te brengen. Men betwijfelt
in marine-kringen reeds sterk, of de
voorschriften van Londen wel practisch
door duikbooten kunnen worden nage
leefd, doch de deskundigen zijn algemeen
van oordeel, dat de naleving van de voor
schriften van Londen door vliegtuigen
onmogelijk is. De Engelsche delegatie gaf
dit gisteren ronduit toe.
De zorg voor de bestraffing van de oor
logsschepen en vliegtuigen, die, met
schending van de regeling van Londen
een handelsschip aanvallen, is wederom
op de schouders gelegd van dezelfde re
geeringen, die een dergelijke verant
woordelijkheid krachtens de eerste rege
ling van Nyon ten aanzien van de be
straffing van duikbooten op zich hebben
genomen.
Engeland en Frankrijk zullen ook thans
weder de hoofdverantwoordelijkheid dra
gen.
De gezanten van Engeland en Frank
rijk te Rome hebben de opdracht gekre
gen den tekst van de aanvullingsovereen
komst aan den Italiaanschen minister
van buitenlandsche zaken, graaf Ciano,
te overhandigen, onder het uitspreken
van de hoop, dat Italië zich bij de regeling
zal willen aansluiten. De hoop, dat Mus
solini hiertoe inderdaad bereid zal zijn,
bestaat hier echter niet.
MARITIEME CONTROLE OPGEHEVEN.
Nieuwe situatie als gevolg van
accbord van Nyon.
Zooals gisteren reeds in 't kort gemeld,
hebben Frankrijk en Engeland besloten,
de controle ter zee langs de Spaansche
kusten niet langer uit te oefenen.
Dit officieele besluit brengt geenerlei
wijziging in de houding van Groot-Brit-
tannië ten opzichte van de non-interven
tie. Deze blijft gehandhaafd, doch de
schepen zijn thans dringender noodig
voor de patrouillediensten ter bestrijding
van de piraterij.
Officieel wordt dan ook in dit verband
verklaard, dat de regeling volgens welke
koopvaardijschepen, die zich op weg naar
Spaansche havens bevinden, een waarne
mer aan boord moeten hebben, van kracht
blijft.
De Fransch-Spaansche grens is dus nu
de eenige grens, welke nog wordt gecon
troleerd.
Men herinnert zich overigens, dat ad-
mixaal Van Duim. onlangs zijn verslag
heeft ingediend over de functionmeering
van het controlestelsel in 't algemeen; dit
document zal eerlang door de non-inter-
ventie-commissie worden behandeld. Men
meent te weten, dat het concludeert tot de
nutteloosheid der vlootpatrouilles en
hoewel dit argument in officieele kringen
niet wordt gebezigd, omdat het verslag
nog niet is gepubliceerd, is dit waar
schijnlijk een der redenen, waarom
Frankrijk en Groot-Brittannië zonder be
zwaar meenden een einde te kunnen ma
ken aan het stelsel der patrouilles.
Door de opheffing van den patrouille-
dienst in de Spaansche wateren komen
16 Britsche torpedojagers vrij voor de
bewaking in de Middellandsche Zee. Voor
de tenuitvoerlegging van de overeen
komst van Nyon zullen dan 52 Britsche
jagers beschikbaar zijn.
Duitschland ontstemd.
Het besluit van Frankrijk en Engeland,
om de maritieme controle aan de Spaan
sche kusten stop te zetten, heeft op de
publieke opinie in Duitschland een zeer
slechten indruk gemaakt.
In politieke kringen wendt men welis
waar onverschilligheid voor en zegt men,
dat Duitschland nooit eenig effect heeft
verwacht van de zee-controle, maar de
bladen geven openlijk van hun misnoe
gen blijk. Zij verklaren, dat Frankrijk
en Engeland er op uit zijn, zich de hege
monie ter zee te verzekeren, zonder reke
ning te houden met de belangen en het
prestige der andere groote mogendheden,
met name van Italië.
SOVJETS DE PIRATEN?
Franco heeft de bewijzen.
Van welingelichte zijde wordt beves
tigd, dat de regeerin-g van Franco de niet-
inmengingscommissie in kennis zal stel
len van het resultaat van haar onderzoek
in verband met de torpedo-aanvallen in
de Middellandsche Zee. De rechtsche
Spaansche regeering heeft bewijzen in
handen, dat minstens twee der piraten-
onderzeeërs tot de marine van sovjet-
Rusland behooren.
UITWISSELING VAN ONDERDANEN.
Radio Nacional heeft medegedeeld:
Volgens besluit van. generaal Franco zul
len een aantal Spanjaarden, die zich in
vrijheid bevinden in het aan Franco-re
giem onderworpen gedeelte van Spanje
dit gebied mogen verlaten om zich naar
het nog in haaiden der regeerin-g bevin
dende gedeelte des lands te begeven. Zij
zullen worden uitgewisseld tegen een
overeenkomstig aantal Spanjaarden, die
een toevlucht hebben gezocht in de am
bassades, consulaten en andere diploma
tieke plaatsen in het regeeringsgebied.
AAN DE OUDERS VAN ONZE
DIENSTPLICHTIGEN
Men verzoekt ons opname van het vol
gende:
Begin October komen weer nieuwe re-
cruten onder de wapenen. Het is niet te
ontkennen, dat aan het militaire leven voor
onze jonge menschen afzonderlijke moei
lijkheden en gevaren onafscheidelijk ver
bonden zijn. Die moeilijkheden en gevaren
worden zooveel mogelijk ondervangen door
het houden van maandelijksche conferen
ties en godsdienstoefeningen, door geeste
lijke opwekkingen, maar vooral ook door
dat in alle garnizoensplaatsen een Katho
lieke militairen-vereenigmg in stand wordt
gehouden, welke vereeniging een tweede
tehuis vormt voor onze jongens, waar zij
hun vrije uren gezellig en zonder gevaar
kunnen doorbrengen.
Het is derhalve van het grootste ge
wicht, dat de Katholieke ouders zich ervan
overtuigen, dat hun zoon lid wordt van de
R.K. Militairen-vereeniging en dat hij deze
vereeniging ook getrouw bezoekt.
Een der eerste dagen na de opkomst van
hun zoon krijgen de ouders een verklaring
toegezonden, die er ongeveer als volgt uit
ziet:
Ondergeteekende, (vader, moeder, voogd)
van den minderjarigen dienstplichtige....,
verklaart erin toe te stemmen, dat aan ge
noemde dienstplichtige bewegingsvrijheid
op Zon- en Feestdagen wordt verleend, als
mede avondpermissie.
Ter nadere toelichting van deze verkla
ring het volgende:
1. Het vertrek met bewegingsvrij
heid heeft plaats op den dag, welke
aan een Zon- of Feestdag voorafgaat.
De terugkeer is als regel op den Zon
dagavond of op den avond van den
Feestdag.
Aan minderjarigen wordt slechts be
wegingsvrijheid verleend, nadat de
ouders of voogden der betrokken mili
tairen verklaard hebben, daarmede
voor een bepaald geval of bij voortdu
ring in. te stemmen.
Er is derhalve niets op tegen, wan
neer de ouders hun zoon bewegingsvrij
heid toestaan voor een bepaald geval,
bijv. om zich naar het ouderlijk huis
te begeven of naar een ander nauw
keurig adres.
2. Avondpermissie is geheel iets an
ders. Dit is een vergunning, die aan
de dienstplichtigen verleend wordt om
's avonds na den diensttijd niet tot 22
uur maar tot 24 uur buiten de kazerne
te mogen verblyven.
De ouders mogen, alvorens deze verkla
ring te onderteekenen, zich wel eens goed
afvragen of het wel in het belang van hun
zoon is, dat hy 's avonds later dan tien uur
buiten de kazerne vertoeft. De gevaren, die
de straat in een garnizoensplaats, vooral in
de avonduren, biedt, moeten niet onder
schat worden. Wij willen de ouders advisee-
ren om op deze verklaring te antwoorden:
„Mijn zoon mag alleen avondpermissie heb
ben, als de Directeur van de R.K. Militai-
ren-Vereeniging er om vraagt".
Geachte ouders, werkt mede met de pries
ters, die gedurende den diensttijd van uw
zoon de geestelijke verzorging over hem
uitoefenen, spoort uw zoon aan om lid te
worden van de R.K. Militairen-Vereeniging
en deze vereeniging trouw te bezoeken,
bindt uw zoon.op het hart de maandelijk
sche conferenties van den Aalmoezenier bij
te wonen en maandelijks deel te nemen
aan de algemeene H. Communie. Wanneer
u dit doet, dan, maar ook dan alleen, kunt
u gerust zijn; dan, maar ook dan alleen, zijn
alle waarborgen aanwezig, dat uw zoon na
zijn diensttijd als een degelijke en gods
dienstige jongeman huiswaarts zal keer en.
BRITSCHE VLIEGTUIGEN NAAR DE
MIDDELLANDSCHE ZEE.
PLYMOUTH, 18 Sept. (A.N.P.). Het 209de
escadrille watervliegtuigen, bestaande uit
vijf toestellen, is vanochtend van Plymouth
vertrokken om deel te nemen aan den
Fransch-Britschen patrouilledienst op de
Middellandsche Zee. Deze toestellen kun
nen een gemiddtlde uursnelheid van 168
K.M. bereiken. Zij hebben een actieradius
van 1600 K.M. Het 210de escadrille wordt
thans te Pembroke gereed gemaakt voor
vertrek naar de Middellandsche Zee.
Dit nummer bestaat uit vlft
bladen, w.o. geïllustreerd
Zondagsblad.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
Door aanvullende overeenkomsten is het
accoord van Nyon thans „waterdicht" ge
maakt. De maritieme controle in de Spaan
sche wateren opgeheven. (1ste blad).
In N.-China zijn 5 Chineesche divisies
omsingeld. (2de blad).
Pauselijk protest te Berlijn tegen de aan
vallen in de Duitsche pers. (2de blad).
De Rontonde te Weenen tot den grond
toe afgebrand. (2de blad).
DE WERELD IN
VOGELVLUCHT
Ondanks de hevige regens, welke de
bodem van China in modderpoelen veran
deren, wordt er stevig gevochten. In het
Noorden, ten Zuidwesten van Peiping, zijn
5 divisies van het Chineesche leger door de
Japanners omsingeld. Zij zitten leelijk in
de knel. Vanuit het Zuiden zijn in allerijl
versterkingen gezonden om de bedreigden
te ontzetten. De Japanners noemen het
communiqué, waarin van deze omsingeling
melding wordt gemaakt, het „hoopvolste"
communiqué sedert het uitbreken van het
conflict. Tot nu toe zijn de Chineezen er
nog steeds in geslaagd, om te ontglippen
aan de greep der Japanners. Zullen zij er
nu ook in slagen?
De conventie van Nyon is gisteren aan
gevuld met een overeenkomst, welke de
bestrijding van de piraterij door duikbooten
uitbreidt tot gewone oorlogsschepen en
vliegtuigen, die zich daaraan schuldig zou
den maken. Ieder oorlogsschip of vliegtuig,
dat een koopvaardijschip in de Middelland
sche Zee aanvalt zonder waarschuwing of
zonder te zorgen voor de veiligheid der op
varenden, zal behandeld worden als een
zeeschuimer. Italië en Duitschland zijn daar
niets over te spreken. Italië vraagt: Wie
geeft Frankrijk en Engeland het recht, om
op die manier de geheele Middellandsche
Zee te beheerschen?
Engeland en Frankrijk laten zich echter
niet weerhouden en hebben door de ophef
fing van de maritieme controle in de Spaan
sche wateren hun zeestrijdkrachten reeds
vrij gemaakt voor de nieuwe taak in de
Middellandsche Zee.
DE OEFENINGEN VAN DE LICHTE
BRIGADE.
Prins Bernhard op het operatieveld.
Ook de voortzetting van de tweede oefe
ning der lichte brigade, welke over twee
dagen was verdeeld, woonde Prins Bern
hard hedenochtend bij in gezelschap van
majoor. Phaff adjudant van H. M. de Ko
ningin en van zijn eigen adjudant jhr. ir.
W. G. Röell. Gisteren heeft de Prins de
oefening tot vier uur te paard meege
maakt. Bij Hengelo (G.) is Z. K. H. afgeste
gen en heeft zich eenige oogenblikken met
de buitenlandsche militaire attaché's, aan
wie is toegevoegd de kapitein van den ge-
neralen staf van der Plassche, onderhou
den. By dit gezelschap bevond zich ook
kolonel A. Herhielm, directeur van de
Zweedsche krijgsschool. De Engelsche en
de Duitsche attaché's zullen morgen het
troepje attaché's, tot nu toe bestaande uit
twee Fransohen, een Belg en een Italiaan,
versterken. Nadat de Prins afscheid van de
attaché's en zijn patrouille had genomen,
is hij per auto naar de „Piet Hein" terug
gekeerd.
De oefening eindigde hedenochtend om
streeks half elf.
Maandag zal de lichte brigade haar
laatste eigen oefening houden en Dinsdag
deelnemen aan de groote manoeuvres on
der leiding van den commandant van het
veldleger.
