Bomaanslagen Ie Parijs DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN Gebouw van werkgeversverbond verwoest 28ste Jaargang MAANDAG 13 SEPTEMBER 1937 No. 8826 S)e £eidóclicSoti^omt DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling: Voor Leiden 19 cent Der week J 2.50 per kwartaal Bi. onz Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal Franco per post 2.95 per kwartaal Het Geïllustreeru Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent. TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT t Gewone Advertentiën 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be- betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur, koop en verkoop: 0.50 V Vóór het behoud van het parlementaire stelsel Met belangstelling nemen wij steeds kennis van wat het oud-lid der Tweede Kamer, mr. A. baron van Wijnbergen, heeft te zeggen in redevoeringen of pers-artike len. Het staat buiten allen twijfel, dat de van Van Wijnbergen heel zijn zoo hoogst verdienstelijk leven lang met even grooten ijver als oprechtheid de ka tholieke belangen heeft gediend, waar bij zijn optreden in het openbaar volko men harmonieerde met zijn persoonlijk leven. Dit laatste is 't zy terloops op gemerkt van moeielijk te overschatten beteekenis. 't Spijt ons echter, dat in de laatste jaren meermalen naar onze be scheiden meening in door hem in de pers gepubliceerde beschouwingen opmer kingen voorkomen, waarvan de bedoe ling niet duidelijk is ons althans niet en, naar we meenen te weten, anderen ook niet. Zoo trof ons in zijn jongste artikel in de „Maasbode" déze opmerking: Nu zal ik niet beweren, dat het par lementaire stelsel, met zijn voor- doch stellig ook nadeelen, behoort te worden prijsgegeven en afgestaan aan de historie, doch het komt mij voor, dat het niet wel zich verdraagt met den ernst der tijden, die wij doorle ven, daarover thans te blijven dis cussieeren. Zaken van meer belang, van hoo- gere orde vragen thans de aandacht. Waarom schrijft de heer Van Wijnber gen aldus? Wat bedoelt hij daarmede? Wij allen weten, dat het parlementaire stelsel zooals alle andere politieke stel sels voor- en nadeelen heeft. Wij allen weten, dat er zaken zijn van hoogere orde, dan de vraag naar den vorm van het staatkundig bestuur. Niet alleen thans, maar a 11 ij d. De inhoud van het staatkundig be stuur, met name: het al dan niet chris- t e 1 ij k e in dat bestuur, vraagt a 11 d de aandacht op de allereerste plaats, omdat dat is „van meer belang, van hoogere orde". Dat is de leer en practijk der Katholie ke Kerk. De Kerk verzet zich tegen geen enkelen vorm van staatsbestuur als zoo danig. Katholieken kunnen persoonlijk of georganiseerd zich uitspreken voor een bepaalden vorm van staatsbestuur, maar doen dat dan niet als Katholieken, doen dat dan niet zóó, dat zij, in het ab stracte, een andere opvatting als in strijd met de katholieke beginselen zouden ver- oordeelen. Maar toch is hoogst belangrijk voor de Katholieken de vraag, welke vorm van staatsbestuur in het concrete, in een be paalden tijd en in een bepaald land, de meeste waarborg biedt, dat het staatsbe stuur christelijk zal zijn of althans niet positief anti-christelijk. Wij achten deze vraag hoogst belang rijk tenzij hetgeen vraag is, daar wij allen het over het antwoord eens zijn! Nu meenen wij, dat het, uit wat de heer Van Wijnbergen in den loop der ja ren heeft gesproken en geschreven, aller duidelijkst is, dat de heer Van Wijnbergen met ons en met ae overgroote meerder heid der Katholieken van meening is, dat het voor ons, Katholieken van Nederland, in dezen tijd, inderdaad geen vraag behoort te zijn, of wij al dan niet voor standers zijn van het parlementaire stel sel het parlementaire, dat natuurlijk, niet zóó behoeft te blijven, als hetnufeitelijk is, dat gewijzigd en verbeterd kan worden. En daarom begrijpen we niet, de bedoe ling, die de heer Van Wijnbergen heeft, als hij zich nu slechts negatief uit drukt: nu zal ik niet beweren, enz. Waar om drukt hij zich niet positief uit, door n.l. te beweren, dat wij het parle mentaire stelsel moeten behouden dat zulks voor ons moet vast staan, dat wij er daarom thans niet over moeten blijven discussiëren, maar onze aandacht moeten wijden aan zaken „van meer belane, van hooeere orde". Ministers manen tot kalmte TWEE POLITIE AGENTEN ONDER HET PUIN. Zaterdagavond om 10 uur deed zich te Parijs een hevige ontploffing voor, eerst in het gebouw van het Fransche Verbond van Werkgevers aan de Rue Presbourg, en eveneens in de Rue Boissière, waar de zetel is gevestigd van een groep metaal industrieën. In de Rue Presbourg werd een ontzag lijke verwoesting aangericht en de straat versperd door het puin. Twee politie-agenten, die zich op het oogenblik der ontploffing op het trottoir voor het gebouw bevonden, werden onder vallend gesteente bedolven en zijn even later aan hun verwondingen bezweken. Voorts is de concierge van het pand ernstig in zijn verstandelijke vermogens geschokt. Ook in de Rue Boissière is enorme schade aangericht, doch slachtoffers zijn daar niet te betreuren. WIE DEED DAT? Uit het onderzoek is tot nu toe gebleken, dat een besteller om half zeven in het ge bouw aan de Rue Presbourg een kistje aan den concierge ter hand heeft gesteld, dat, naar hij zeide, stoffen bevatte, met het ver zoek aan den concierge, het te overhandi gen aan den vice-president van het verbond van werkgevers. De concierge zette het kist je in zijn loge neer en ging kort daarna op den zich daar bevindenden divan slapen, tot hij om tien uur door de ontploffing ge wekt werd, en nog juist tijd had om zich in veiligheid te stellen. In de Rue Boissière moet het kistje door den besteller in het trapportaal zijn ge plaatst, daar dit perceel geen concierge heeft. Men spreekt van provocatie. De federatie der metaalarbeiders en het vakvereenigingsverbond van metaalarbei ders te Parijs hebben gezamenlijk een ver klaring opgesteld, waarin zij zich met ver ontwaardiging uitspreken tegen de onduld bare provocatie, die gelegen is in de aan slagen op het gebouw van het Fransche Verbond van Werkgevers. Zij doen beroep op de arbeiders, streng de instructies op te volgen van hun organisaties en waakzaam te blijven tegen alle provocaties. Ministers manen tot kalmte. De Parijsche ochtendbladen geven een stemmig uiting aan hun verontwaardiging over den aanslag. Terwijl de bladen van rechts van terrorisme spreken, zijn de link- sche kranten van meening, dat hier fascis tische provocatie in het spel is Chautemps heeft verklaard, dat hij het onmogelijke zal doen om de daders in handen te krijgen en te straffen. Men kan op een krachtige houding der regeering rekenen, aldus de minister-president. Het onderzoek naar den aanslag op het gebouw van het Fransche Verbond van Werkgevers is in vollen gang Gisternacht heeft Chautemps geconfereerd met den pre fect van politie. Langeron, en Zondagmor gen is een nieuwe bespreking gehouden in de prefectuur van politie. Chautemps heeft gisteren te Savigny sur Braye een redevoering uitgesproken, waar in hij na landbouwproblemen besproken te 't Is ons niet duidelijk, waarom de heer Van Wijnbergen zich in bovenstaand ci taat nu laten we zeggen: zoo zwakjes voor het behoud van het parlementaire stelsel verklaart. Maar voor ons blijft tóch vast staan, dat de heer Van Wijnbergen het behoud van het parlementaire stelsel acht en zéér groot belang voor de toekomst van Kerk en Vaderland, evenals hij van over tuiging moet zijn, dat in het verleden heel veel goeds, wij denken o.m. aan het bijzonder onderwijs, hoogstwaarschijnlijk niet zou zijn verkregen zonder het werk van het parlement, zonder den invloed van bekwame parlementariërs, zooals de heer Van Wijnbergen. nebben, een krachtig beroep deed op de natie kaim te blijven en de discipline te handhaven. Spr. zeide zijn optimisme en geloof in de toekomst van Frankrijk on aangetast te behouden. Maar op voorwaar de, dat thans demagogie, wanorde en haat uitgebannen worden. De Franschen moeten voelen, dat, of ze nu van rechts of van links komen, de Franschen solidair zijn tegen over zekere duistere bedreigingen, die op hen drukken. De afschuwelijke aanslag van Zaterdagavond roept deze bedreigingen op wreede wijze weer voor den geest. Spr. wil geen voorbarig oordeel hierover uitspreken, maar slechts zeggen, dat de omstandig heden waaronder de aanslag is voorbereid en gepleegd, een gewaarschuwd man tot ernstige overdenkingen brengen. De regee ring zal energiek alles in het werk stellen om de daders op te sporen en in den ver volge een zeker drijven op het grondgebied der republiek onmogelijk te maken. Ook minister Bonnet heeft te Quinsac een redevoernig uitgesproken, waarin hij erop wees, dat herstel slechts mogelijk is in orde en legaliteit. De aanslagen, die Zaterdag te Parijs gepleegd zijn, zoo zeide de minis ter, en die onschuldige slachtoffers het leven hebben gekost, toonen de noodzake lijkheid aan voor alle Franschen zich aan een te sluiten tegen de wanorde, wanneer zij de weldaden van den vrede en hun de mocratische vrijheden willen behouden. Onder dergelijke omstandigheden moet ieder meer dan ooit zijn kalmte en koel- oloedigheid bewaren. De puinen opgeruimd. Den geheelen dag zijn gisteren arbeiders in de weer geweest om den vernielden gevel van het gebouw der Werkgeversvereeniging te stutten. Alle stukken puin zijn van het trottoir verwijderd. Men heeft thans de zekerheid, dat er niet nog meer slachtoffers te betreuren zijn dan men reeds weet. Den geheelen middag hebben tallooze wandelaars zich naar de buurt van de Rue Presbourg begeven, doch de straten zijn afgezet. Het publiek keurt in het algemeen het optreden der daders af. Gisteravond was veel politie op de been, o.m. bij de Etoile en op de voornaamste punten der Champs Elysées, doch zij be hoefde niet op te treden. DE SPOORBAAN-DIEF STALLEN Andere schuldigen? Omtrent de diefstallen aan de voorma lige spoorbaan en perrons van de lijn Al phenUithoorn kunnen wij melden, dat het onderzoek te Amsterdam en Rotterdam geen resultaat heeft gegeven. De expediteur K. te Aarlanderveen, die, zooals gemeld, van verschillende feiten een bekentenis aflegde en daarmede dus toegaf, de dwarsliggers, zand en steenen zich on rechtmatig te hebben toegeëigend, geeft nu een andere lezing van het geval. Hij beweert thans, dit alles van een op zichter van de Nederl. Spoorwegen te heb ben gekocht, evenals een partij oud-ijzer. Deze opzichter zou bovendien nog aan andere personen hebben verkocht. Deze verkoopen zouden dan tegen lage prijzen hebben plaats gehad. Van een gedeelte hiervan is gebleken, dat het inderdaad is voorgekomen. Of, en hoe, dit door dezen op zichter is verantwoord, moet nog worden nagegaan. Naar de door K. gedane verklaringen, wordt thans een onderzoek ingesteld. Wij vernemen nog verder, dat Zaterdag te A1 p h e n door de politie aldaar een par tij draad in beslag is genomen bij een op- kooper, die deze partij van denzelfden K. beweert te hebben gekocht. Deze ontdekking is wel toevallig, doch zal vermoedelijk uitwijzen, dat K. zich nog andere goederen heeft toegeëigend dan reeds eerder genoemd. DE NOOD IN DE VEEN De klop op de deur Door den Dioc. L.T.B. is aan Z. Exc. den Minister van Economische Zaken het vol gende telegram gezonden: Gisterenavond groote vergadering., van tuinders in Roelofarendsveen bij gewoond. Toestand tuinders zeer ellendig, nog verergerd door misoogst vroege aard beien, bevolking verbitterd door ar moede en zeer teleurgesteld over Uwe Ik verzoek U beleefd doch dringend beslissing te herzien en steun te ver- leenen zooals in het verleden voor an dere streken bij misoogst is geschied. KAMPSCHOëR, Voorzitter Katholieken Boeren- en Tuindersbond Haarlem. DE WERELD IN VOGELVLUCHT DU nummer bestaat uit vier bladen. .===s=a VOORNAAMSTE NIEUWS Buitenland Nieuw accoord bereikt op de Middel- landsche Zee-conferentie te Nyon. (3de blad). Een aanslag op het gebouw van het Werkgeversverbond te Parijs. Twee poli tieagenten gedood. (1ste blad). De toestand van oud-president Masaryk zeer slecht. (3de blad). De Japanneezen melden successen in Noord-China. (3de blad). De Middellandsche Zee-conferentie te Nyon heeft Zaterdagavond een onverwach te wending genomen. Het is Vrijdagavond blijkbaar te vlug gegaan. In den loop van den Zaterdagochtend heeft men zich be dacht en overwogen of het niet mogelijk was, de Russische oorlogsschepen uit de Middellandsche Zee te houden, want bij de vaststelling van diverse zones dook de moeilijkheid op, welke zone moeten we nu aan Rusland geven? De toestand zou er niet beter op geworden zijn, als men op die manier Russische strijdkrachten in de Middellandsche Zee liet komen. Toen heeft men er het volgende op gevonden: Iedere Middellandsche Zee-mogendheid zal z'n eigen straatje schoonhouden en met de rest zullen Engeland en Frankrijk zich belasten. Vijftig Britsche en Fransche torpedo jagers zullen voor de uitvoering gebruikt worden. Indien een duikboot koopvaardijsche pen aanvalt, zal de positie als volgt zijn: Indien de duikboot boven water komt, zijn vlag toont en hun, die zich aan boord van het aangevallen vaartuig bevinden, de ge legenheid geeft zich in veiligheid te stellen zooals voorzien in de bepalingen van de maritieme conventie van Londen en het schip vervolgens tot zinken brengt, zal het optreden van de duikboot natio nale, doch geen internationale gevolgen hebben. Het zal een oorlogsdaad zijn tegen het land, waartoe het tot zinken gebrachte schip behoort, doch de patrouilleerende torpedojagers zullen niet optreden. Indien de duikboot daarentegen de hiervoor ge noemde regels niet in acht neemt, zal haar daad internationale gevolgen mede brengen en zal de duikboot als een zeeroo- ver behandeld en tot zinken gebracht kun nen worden. Te Parijs heeft zich een hoogst ernstige aanslag voorgedaan op het gebouw van het Werkgeversverbond. Op zichzelf zijn de gevolgen niet zoo heel erg. Twee ge bouwen zijn beschadigd en twee politie agenten zijn gedood. Dat is weliswaar ern stig genoeg, maar op zich zou dat toch geen reden zijn geweest om zich ongerust te maken. De aanslag want het is een welbewuste aanslag met helsche machi nes is evenwel een typische uiting van de spanning, welke in het land heerscht en daarom is zij zoo gevaarlijk. Dat de toestand inderdaad gevaarlijk wordt ge acht, bewijzen de redevoeringen, gisteren door twee ministers gehouden, en waarin zij het land aansporen tot kalmte. Uit Tsjecho-Slowakije wordt bericht, dat de toestand van den ouden „president-be vrijder" Masaryk hoogst ernstig is. Hij heeft een longontsteking en in verband met zijn hoogen leeftijd vreest men het ergste. Masaryk is reeds eenigen tijd niet meer in de actieve politiek, maar hij is voor de Tsjecho-Slowaken de „grand old man" en bij zijn dood zou zijn nagedach tenis ongetwijfeld op grootsche wijze wor den geëerd. China heeft tenslotte een beroep gedaan op den Volkenbond. Dit beroep heeft voornamelijk ten doel de wederinstelling te verkrijgen van de commissie van drie- en-twintig, welke op 24 Februari 1933 in het leven werd geroepen. Het groote voordeel van deze commissie is, dat de Vereenigde Staten aan haar werkzaamheden deelnemen. De Amerikanen voelen er echter niets voor om zich in het conflict te laten be- tfpVVPTl Binnenland Op den straatweg HarlingenZiirich botste een vrachtauto op 'n anderen wa gen; twee inzittenden werden gedood. (3de blad). Boerderij- en fabrieksbranden. (3de blad). Sport en Wedstrijden ATHLETIEK: De estafette „Dwars door Leiden" door de Trekvogels gewonnen. Docos eerste van de B-groep. (2de blad). ZEILEN: Daan Kagchelland wint het Ned. kampioenschap in de 12 voetsjollen- klasse. (2de blad). ZWEMMEN: Nieuwe Ned. records ge vestigd; nieuwe Ned. successen te Kopen hagen. (2de blad). LAWNTENNIS: De Dioc. Tenniswedstrij den van de Graal (1ste blad) en de prof. wedstrijden te Scheveningen. (2de blad). Leiden OUD-COMMISSARIS VAN POLITIE P. STAPEL OVERLEDEN. Zaterdag is te zijnen huize te Oegst- geest, na een ziekbed van eenige weken, in den ouderdam van 66 jaar overleden, de heer P. Stapel, oud-commissaris van politie van Leiden. De heer Stapel heeft wel een zeer mooie loopbaan bij de politie gehad Op 1 Dec. •1894, op 23-jarigen leeftijd dus, werd hij adjunct-inspecteur van politie te 's-Her- togenbosch, welke functie hij op 16 Sept. 1901 verwisselde voor het commissariaat van politie te Hellevoetsluis, zoodat hij dus reeds op 30-jarigen leeftijd commissaris van politie was. Op 3 Jan. 1913 werd hij benoemd tot com missaris te Hoorn, waarna op 1 Juni 1917 zijn benoeming tot commissaris van politie te Leiden volgde. Ruim tien jaar heeft hij in onze stad deze functie bekleed, n.l. tot 1 Aug. 1927, toen hij wegens het bereiken van den

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1937 | | pagina 1