DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
DE VEBO-
TENTOONSTELLING
TE LEIDEN
BINNENLAND
28ste Jaargang
DONDERDAG 9 SEPTEMBER 1937
No. 8823
DE ABONNEMENTSPRIJS
bedraagt bi) vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week S 2.50 per kwartaal
Bi„ onz \gent.en 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreera Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaak bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad,9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT t
Gewone Advertentlën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES "an ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: S 0.50
V Uitbreiding aantal
bezitters
Wij schreven gisteren, dat prof. Veraart
aan de „talrijke opeenvolgende regeerin
gen" verwijt, dat zij hebben nagelaten
„complexen van maatregelen" in te voeren,
die den kring van bezitters zouden hebben
uitgebreid maar dat de Delftsche hoog
leeraar niet aantoont, dat zulke maatrege
len hadden kunnen genomen worden,
m.a.w. geen bewijzen aanvoert voor zijn
beschuldiging van ernstig plichtsverzuim
„in dit zoo hoogst belangrijk opzicht".
In dit zoo hoogst belangrijk opzicht.
Inderdaad betreft het hier een hoogst 'be
langrijke taak van de Overheid. Iri Qua-
dragesimo Anna" schreef Paus Pius XI:
„Daarom moet met alle kracht en in
spanning (wij drukken vet. Red. L. Crt.)
ernaar gestreefd worden, dat tenminste in
de toekomst de voortgebrachte goederen
overvloed slechts in billijke verhouding
zich ophoopt bij hen, die kapitaal bezitten,
doch in voldoend ruime mate toestroome
aan hen, die arbeid praesteeren, niet opdat
de arbeiders in hun werklust zouden ver
slappen want de mensch is geboren om
te werken, ,als de vogel om te vliegen
maar opdat zij door spaarzaamheid hun be
zit geleidelijk vermeerderen, en, door het
verstandig te beheeren, lichter en met min
der zorg de gezinslasten dragen; en opdat
zij, bevrijd van de bestaanszekerheid, zoo
bij uitstek het lot der proletariërs, niet en
kel de wisselvalligheden van het leven kun
nen trotseeren, maar ook mogen vertrou
wen, dat na hun dood voor him nagelaten
betrekkingen eenigermate gezorgd zal zijn.
Dit alles heeft Onze Voorganger niet min
of meer aangeduid, maar luide en openlijk
verkondigd, en thans willen Wij het in dit
schrijven nog eens krachtig inscherpen;
want wordt niet krachtig en zonder uitstel
de uitvoering van deze dingen ter hand ge
nomen, dan behoeft niemand zich in te
beelden, dat de openbare orde, de vrede en
de rust in de menschelijke samenleving
nog met succes te verdedigen zijn tegen de
predikers der revolutie".
Aan deze pauselijke verklaring kun
nen andere in gelijken geest worden toege
voegd.
Juist omdat uitbreiding van den -kring
van bezitters ook naar onze besliste over
tuiging zoo hoogst gewenscht is daarom
vroegen wij gisteren aan Prof. Veraart aan
te toonen, dat de „talrijke opeenvolgen
de regeeringen" dat hadden kunnen be
reiken, maar het hebben nagelaten!
DE HAARLEMSCHE POLITIE
ARRESTEERT EEN
RONSELAAR
Hij bekent 42 personen voor
Spanje geronseld te hebben
Gehandeld in opdracht
der Comm. Partij
Op grond van verklaringen, afge
legd door een 19-jarigen Haarlemschen
jongeman, die dezer dagen nit Span
je te Haarlem is teruggekeerd, heeft
de politie den 36-jarigen van S. aan
gehouden, die reeds lang verdacht
werd van ronselarij.
Na een langdurig verhoor heeft deze
man thans een volledige bekentenis
afgelegd, waarbij vastgesteld kon wor
den, dat hij niet minder dan in 42 ge
vallen bemiddeling heeft verleend om
personen naar Spanje te laten vertrek
ken. Bovendien is gebleker, dat van
S. in opdracht van de communistische
partij handelde, die hem daarvoor fi
nancieel steunde. In totaal heeft hij 23
Haarlemmers, 7 personen uit Bever
wijk, 9 uit Zaandam, 2 uit Wormer-
veer, en 1 uit Ilpendam geronseld. Van
de 23 Haarlemmers zijn er tot dusver
6 teruggekeerd. De overigen schijnen
nog in Spanje «e vertoeven. Enkelen
zouden zijn gesneuveld.
De politie stelt thans naar aanlei
ding van de verklaringen van Van S.
een uitgebreid ontb zoek in en het is
niet uitgesloten, dat nog meer geval
len van ronselarij aan het licht zullen
komen.
AFGELAST WEGENS MOND
EN KLAUWZEER
De sinds korten tijd voorkomende
gevallen van mond- en klauwzeer on
der den veestapel in Zuid-Holland
zijn de laatste dagen zoodanig in aan
tal toegenomen, dat het Bestuur van
de Vereeniging „Vebo" te Leiden, in
overleg met den Inspecteur van het
Veeartsenijkundig Staatstoezicht, be
sloten heeft de tentoonstelling van vee
en zuivelproducten, welke op Donder
dag 16 September a.s. te Leiden zou
worden gehouden, af te gelasten.
Van het Bestuur der Vereeniging „Vebo"
vernemen wij, dat de tentoonstelling een
succes beloofdt te worden. Het aantal in
zendingen in de diverse afdeeiingen was
beduidend hooger dan in 1936, zoowel bij
het Geregistreerde vee, het Slachtvee en
het Handelsvee als in de afdeelingen Kaas
en Boter. De belangstelling voor de ten
toonstelling en het daaraan verbonden,
groot opgezette, ruiterfeest, was nu reeds
van dien aard, dat het beste verwacht kon
worden.
Het is voor het Bestuur wel een te
leurstelling, dat deze tentoonstelling,
waarvan de voorbereidende organisa
tie zoo vlot is verloopen en welke
zoozeer de belangstelling had van alle
belanghebbende kringen, zoo kort
voor den tentoonstellingsdatum afge
last moet worden. Het is echter zeer te
waardeeren, dat het Bestuui zich lie
ver deze teleurstelling getroost dan
het prima veefokmateriaal, dat in
grooten getale ter tentoonstelling zou
zijn gekomen, door de kans op be
smetting met het gevreesde mond- en
klauwzeer in de waagschaal te stellen
en dat het Bestuur gemeend heeft de
groote agrarische belangen op deze
wijze beter te kunnen dienen dan met
de aanvaarding van risico, welke ze
ker het gevolg der tentoonstelling
zou zijn geweest.
DE WERELD IN
VOGELVLUCHT
Op het moment, dat wij dit schrijven, is
de houding van Duitschland en Italië ten
opzichte van de EngelschFransche uit-
noodiging tol deelneming aan de Middel-
landsche Zeeconferentie nog niet bekend.
Waarschijnlijk zullen Berlijn en Rome
verwijzen naar de niet-inmengings-com-
missie, wat met een weigering gelijk staat.
Engeland is voornemens de conferentie in
ieder geval te doen doorgaan, maar of En
geland nog zoo vastberaden is, om de zee-
rooverij in de Middellandsche Zee op eigen
houtje den kop in te drukken, voor het
geval het de medewerking van de andere
bij het Middellandsche Zee-vraagstuk be
trokken staten niet verkrijgt wordt
langzamerhand twijfelachtig. Het zou nog
mogelijk geweest zijn, als men de fictie
had kunnen volhouden, dat men optrad
tegen anonieme duikbooten, maar Rusland,
dat natuurlijk met Engeland van harte
mee zou doen, heeft het al openlijk uitge
sproken, dat Italië de schuldige is. En
wanneer Engeland en Frankrijk met Rus
land samen tegen Italiaansche duikbooten
moeten gaan ageeren; wordt het een be
denkelijke geschiedenis.
In elk geval zijn de verwachtingen om
trent deze conferentie niet hoog gespan
nen.
De berichten uit China spreken elkan
der tegen, hetgeen iets zeer gebruikelijks
is in oorlogstijd. Men kan echter wel als
zeker aannemen, dat de Japanners, gedu
rende de laatste dagen eenigen voortgang
hebben gemaakt. Bij hun opmarsch zijn
zij gesteund door hun luchtvloot en vol
gens de laatste berichten worden er in dit
gebied nu ook tanks gebruikt. Het valt te
betwijfelen of Japan van dit wapen in de
ze laag gelegen landen, die door tallooze
grachten doorsneden worden, veel voor
deel zal hebben. In ieder geval gaan de
vorderingen slechts langzaam.
Japan zal, wanneer de versterkingen
waarop men nog zegt te wachten, aange
komen zijn, over 80.000 man beschikken.
Naar Havas verneemt, acht men dit aan-
PRINSELIJK ECHTPAAR TE SOESTDIJK
TERUGGEKEERD.
Woensdagavond half zeven zijn H. K.
H. Prinses Juliana en Z. K. H. Prins
Bernhard per auto van Het Loo, waar zij
eenigen tijd verblijf hebben gehouden, ten
paleize Soestdijk teruggekeerd.
DE TOESTAND VAN MINISTER
VAN BOEUEN.
Omtrent den toestand van Minister van
Boeijen, die hedenochtend is Bronovo is ge
opereerd, vernemen wij, dat de operatie
een zeer gunstig verloop heeft gehad en
dat de algemeene toestand alle reden tot
tevredenheid geeft.
OUD MINISTER GELISSEN EN DECKERS
ALS KRUISRIDDERS.
De „N. R. Crt." vermeldt een nieuw we
reldrecord.
Van twee oud-ministers, ex-commandeurs
de voyage, werd er een, prof. dr. ir. H. C.
J. Gelissen, in één week tijds: ridder in
de Nederlandsche Leeuw, grootKruis van
de Kroon van België, commandeur groot
kruis van de Poolster van Zweden, groot
kruis van St. Olaf van Noorwegen, groot
kruis van de Ster van Roemenië, comman
deur grootkruis van de Witte Roos van
Finland, grootkruis le klasse van de orde
van verdienste van Oostenrijk; mr. dr.
Deckers, de tweede Kruisridder, mOest
het met twee minder doen. Benijdens
waardige prof. dr. ir. Doch hoe kan de
smalle Maastreechter borst nog zwellen
van trots onder zooveel gewicht?
DE UITVAART VAN MEVROUW
DE BOER—VAN RIJK.
Défilé van het publiek voorbij de baar
in den Stadsschouwburg.
De vlaggen van den Amsterdamschen
Stadsschouwburg hangen halfstok. Voor de
laatste maal herbergt de Schouwburg bin
nen zijn muren een van Neerland's groot
ste actrices, Esther de Boervan Rijk, die
van hier zal worden uitgedragen voor haar
laatsten gang.
In de rotonde staat het stoffelijk over
schot opgebaard en de kist is bedolven on
der een schat van bloemen. Op de gebrui
kelijke wijze is de rotonde tot chapelle
ardente ingericht. Zwarte zilver omzoom
de rouwdraperieën hangen rondom van de
zoldering af en ook de wanden en licht-
zuilen zijn met rouwcrêpe omfloerst, even
als de lichtvaas in het midden, die daar
door een gedempt licht omhoog werpt,
waardoor de ruimte schemerig indirect
wordt verlicht
Terzijde van en achter de baar, die
door een in ruime draperieën neerhangend
rouwkleed bedekt is, branden vier hooge
witte kaarsen. Het rouwkleed is nauwelijks
meer te zien door de tallooze kransen en
bloemstukken, waarvan steeds meer wor
den aangedragen. Er is een groote krans
met roodzwarte lipten van de gemeente
Amsterdam, er zijn kransen van den Bond
van Nederlandsche Tooneelschrijvers, van
den Joodschen Vrouwenraad, van het Ne-
derlandsch verbond van Vakvereenigin-
gen, en van.tal van andere arbeidersorga
nisaties, van vele Schouwburgbesturen uit
het land, van vrijwel alle Nederlandsche
tooneelgezelschappen en van vele acteurs
en actrices.
Vanaf tien uur defileert het publiek
langs de baar. Voor den ingang aan de
Marnixstraat, waar het publiek wordt toe
gelaten, vormt zich weldra een lange rij,
die geduldig wacht, tot de menigte voetje
voor voetje schuifelend den Schouwburg-
ingang bereikt. Eerbiedig en velen zicht'
baar onder den indruk brengt het publiek
een laatsten groet aan de kleine vrouw,
tal genoeg om het groote offensief tegen
Sjanghai te beginnen. Het aantal Chinee-
zen dat zij tegenover zich vinden bedraagt
150.000 en bovendien beschikt China nog
over belangrijke reserve-troepen die snel
ler naar het front te vervoeren zijn dan
eventueele nieuwe hulptroepen uit Japan.
Het feit alleen al dat de strijd om Sjang
hai zoo lang duurt is voor Japan ongun
stig.
De Belgische ipinister-president v. Zee
land heeft succes gehad met zijn verdedi
ging. Gistermiddag heeft nl. de Kamer
met een overtuigende meerderheid een
motie van vertrouwen aangenomen, zoo
dat dit relletje, dat vooral door Rex is
uitgebuit, weer doodgeloopen is.
de groote actrice, die een zoo groote plaats
in het hart van het Nederlandsche volk
heeft ingenomen, ook bij die volkslagen, die
in het algemeen niet in zoo nauw con
tact met het Nederlandsche tooneel plegen
te staan, doch voor wie „Kniertje" een ver
trouwde figuur, een begrepen symbool, was.
Het is te zien, als men de langs de baar
schuifelende menigte gadeslaat. Men ziet
er opvallend veel arbeidersfiguren bij, een
voudige volksvrouwen, wien in het alge
meen een gang naar den Stadsschouwburg
vreemd is. Verscheidenen hebben bloem
ruikers bij zich, lie zij eerbiedig als laat
ste groet aan <^e baar neerleggen.
Ook vele tooneelspelers en actrices, die
aanstonds in kleineren kring gelegenheid
krijgen aan hun deelneming uiting te ge
ven, stellen er prijs op mee te doen aan
deze stille hulde van de Amsterdamsche
bevolking en velen hunner, ook zij wier
kransen en bloemstukken zoo even zijn
aangedragen, leggen als naamloozen en
kele bloemen aan dé baar, waaromheen de
bloemenstapel steeds hooger en grooter
oprijst.
DE GESTES VAN DE GROENTEN- EN
FRUITCENTR ALE
De regeeringscommissaris zon er met
een bom geld vandoor zijn.
HOORT IN DE RUBRIEK LASTER THUIS,
ZEGT DE „N. R. CT."
In het Westland liep het gerucht, dat
ernstige onregelmatigheden zouden ontdekt
zijn bij de Groenten- en Fruitcentrale en
dat de regeeringscommissaris er met een
aanzienlijk bedrag ten nadeele van het
Landbouwcrisisfonds vandoor zou zijn. Men
wist zelfs te vertellen, dat hij naar Stock
holm de vlucht genomen had.
De „N. R. Ct." vertelt ér dit van:
Het gaat van huis tot huis over appelen.
Van zekere zijde is al een poosje geleden de
voorstelling gecolporteerd, dat er met het
betalingscontingent voor appelen naar
Duitschland iets niet in ordé zou zijn én
zelfs beweerd, dat de minister een onder
zoek zou hebben gelast.
Dit onderzoek was intusschen geheel
overbodig, daar er niets niet in orde was,
de minister er alles van wist en reeds ge-
ruimen tijd geleden den neer Van Rappard,
dien men er naar gevraagd had, inlich
tingen over het geval had gegeven.
De zaak zit in het kort zoo. Voor het eer
ste kwartaal van dit jaar was er voor de
uitvoer van appelen naar Duitschland een
betalingscontingent vastgesteld van niet
minder dan 550.000 mark daarentegen een
Ln verhouding klein contingent voor versche
groenten, n.l. slechts 70.000 mk. In de com
missie van advies, die uit vier kweekers en
vier exporteurs is samengesteld, trok dit
de aandacht; er werd nader overleg ge
pleegd en na bespreking met de bevoegde
Duitsche instanties vond de minister goed,
dat er in de bedragen wijziging zou worden
gebracht, t.w. dat er van het betalingscon
tingent voor appelen 200.000 mk. zou wor
den afgenomen om te dienen voor de uit
voer van andere producten en dan in het
bijzonder van meer versche groenten. Aldus
is dan ook geschied.
Op verzoek van de Duitschers werd er
van de 200.000 mk., 60.000 mk. vastgelegd
voor de export van uien, waaraan de Duit
schers op dat oogenblik groote behoefte
hadden; "het restant ad 140.000 mk. werd aan
het betalingscontingent voor versche groen
ten toegevoegd.
Dit is blijkbaar een teleurstelling geweest
voor exporteurs van appelen e.d., die reeds
van het oorspronkelijke groote betalings
contingent voor dit product hadden verno
men en er op gespeculeerd hadden. Dit
heeft één hunner een brochure in de pen
gegeven, in welke de voorstelling werd ge
geven alsof er bij de wijziging van het be
talingscontingent. het een -of ander niet in
orde zou geweest zijn. Langzamerhand is
dit praatje verder doorgedrongen.
Onlangs hebben wij reeds gelezen, dat er
140.000 gulden op de post appelen zoek was
en dat men bezig was deze op te sporen;
eergisteren en gisteren liepen er in het
Westland geruchten, welke spraken van
1.180.000, die verdwenen zouden zijn.
Uit het bovenstaande moge gebleken zijn
dat er voor deze geruchten niet de minste
reden bestaat en dat zij rondweg in de ru-
oriek van de laster thuis hooren.
BIGGENMERKEN.
Het aantal aangebrachte biggenmerken
in de week van 23 tot 28 Augustus 1937
bedroeg: 35699, tegenover 46770 in de over
eenkomstige week van het vorige jaar.
Van de toekenning 1937 zijn van 1 Jan.
tot 28 Augustus in totaal aangebracht
1.135.815 merken, tegenover 1.340.068 mer
ken in de overeenkomstige periode van
1936.
Dit nummer beslaat alt
vier bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
De Middellandsche Zee-conferentie
gaat door ongeacht de houding van Duitsch
land en Italië. (2de blad).
Slechts langzame vorderingen van de
Japansche troepen in China. (2de blad).
Motie van vertrouwen in de regeering-
Van Zeeland aangenomen. (2de blad).
Binnenland
Minister Steenbèrghe over de levering
van varkens aan dr. Deterding. (2de blad).
Jaarvergadering van den Alg. Ned. Zui-
velbond F.N.Z. te Den Haag. (2de blad).
He Haarlemsche politie arresteerde een
persoon, die in opdracht der Comm. Par
tij 42 personen voor Spanje ronselde. (1ste
blad).
Ervaringen van een Arnhemmer, die
naar Spanje is geweest; in verband hier
mede werden drie communisten gearres
teerd. (3de blad).
Lelden
De VEBO-tentoonstelling te Leiden gaat
niet door wegens het voorkomen van mond
en klauwzeer. (1ste blad).
Sport en Wedstrijden
De records 400 M. en estafette der Trek
vogels niet erkend wijl Baumgarten nog
geen Nederlander is. (3de blad).
DE AANKOMST VAN DE JAMBOREE
PADVINDERS TE BATAVIA.
Aneta seint uit Batavia:
De „Johan van Oldenbamevelt" die
met de jamboree vlag in top hedenoch
tend aankwam, bracht de Indische padvin
ders die naar de jamboree afgevaardigd
zijn geweest, terug. De padvinders werden
begroet o.m. door den eere-voorzitter, den
voorzitter, den vdce-voorzitter en den secre
taris van het hoofdbestuur en den hoofd
commissaris van den Nederlandsch-Indi-
schèn Padvindersbond, den regent-patih
van Mangkoenegaran, den leider van de
jeugdbeweging in dit zelfbestuurde land-
schap. Ook waren vele ouders en belang
stellenden, o.w. de directeur van het de
partement van onderwijs, dr. Idenburgh,
aanwezig.
De vice-president van den raad van Ne-
derlandsch-Indië, de heer van den Bussche,
eere-voorzitter van den Padvindersbond,
heette het contingent hartelijk welkom en
wenschte den leider en de padvinders ge
luk met het behaalde succes. Spreker meen
de, dat voor hen het hoogtepunt in hun
jamboree-herinneringen ongetwijfeld zal
zijn hun bezoek aan H.M. de Koningin. De
heer van den Bussche eindigde zijn toe
spraak met een „Leve de Koningin", het
welk beantwoord werd met een driewerf
„hoezee" van alle aanwezigen.
Hopman Ranneft sprak een woord van
dank, ook voor de aanwezigheid van den
heer Idenburgh. De reis van het contin
gent was begunstigd door goed weer. Spre
ker dacht met groote erkentelijkheid terug
aan de medewerking, welke op alle plaat
sen en uit alle Kringen is ondervonden. De
ontvangst door de Koningin vormt inder
daad een der mooiste herinneringen. Spre
ker dankte het hoofdbestuur van den Ne-
derlandsch-Indischen Padvindersbond voor
den ondervonden steun en eindigde met een
driewerf hoera up den eere-voorzitter, den
heer van den Bussche, waarmede de aan
wezigen zeer hartelijk instemden.
