DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
28ste Jaargang
DONDERDAG 2 SEPTEMBER 1937
No. 8817
DE ABONNEMENTSPRIJS
bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per weekf 2.50 per kwartaal
Bij onz Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post f 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: f 0.50
Dit nummer bestaat uit
vier bladen.
V Minister Steenberghe
,,'t Is al Minister Steenberghe wat er
klinkt" aldus het laatste nummer van
„De Opmarsch", waarin wordt opgesomd
wat Minister Steenberghe reeds iin zijn
korte ministerieele loopbaan heeft ge
daan.
Hij heeft den crisisraad ingesteld.
Hij komt het noodlijdend slagersbedrijf
te hulp door den acijns met de helft te
verminderen en door voor het bedrijf een
spertijd in te voeren, waardoor het teveel
aan slagersbedrijven wordt tegengegaan.
Hij heeft maatregelen vo«r de kleine
boeren genomen.
Hij heeft heffingen op boter, oliën, vet
ten en margarine verlaagd.
Dat alles is goed, is héél mooi. Wij
maken er melding van met waardeering
voor de voortvarendheid, om noo-
dige verbeteringen in de oeconomi-
sche en sociale verhoudingen aan te
brengen. Maar: de lijst, hierboven gege
ven, is niet volledig! Minister Steenber
ghe heeft.nagelaten, hulp te bie
den aan de zoo zwaar, eerst door de cri
sis en later door mislukking van den
oogst, getroffen bevolking van Roelof-
arendsveen.Wij willen alsnog ver
trouwen, dat „De Opmarsch" dit feit in
haar volgend nummer niet zal behoeven
te vermelden; dat de Minister op zijn
eerst-gencmen besluit zal terugkomen en
dat dan in „De Opmarsch" zal kunnen
worden vermeld een ander feit: Minister
Steenberghe komt de nijvere en sobere
bevolking van het zwaar getroffen Roe-
lofarendsveen te hulp!
BEZINNING
Eén kwartier per dag
Pater Rongen O.C.R. schrijft in het „Dbl.
van Noord-Brabant":
Een dagelijksche geestelijke lezing
van een kwartier kan zelfs bij de
meest bezette dagtaak geen ernstig be
zwaar zijn. Geschikte boeken zijn er
genoeg. Als de modernen ons niet be
vallen, hebben we nog altijd de Navol
ging en het Evangelie. In beide zullen
we nooit uitgelezen komen.
Nu het tempo van het dagelijksche
leven steeds sneller .wordt, nu de tijd
voorbij raast als een bliksemtrein, moi -
ten wij meer dan vroeger een hoekske
met een boekske opzoeken om in deze
razernij niet meegesleurd te worden.
Onze ziel kan alleen gezond blijven,
wanneer ze af en toe uitrusten kan,
wanneer ze zich af en toe voeden kan
met de gezonde kost van een geestelijk
boek.
GEEN KATHOLIEK LORD MAYOR VAN
LIVERPOOL
Het Kiescomité heeft met 7 tegen 5 stem
men geadviseerd om den conservatieven
Olderman Michael Cory Dixon tot Lord
Mayor van Liverpool te benoemen. De an
dere candidaat Alderman Luke Hogan, de
katholieke leider der Labour-partij ver
klaarde aan de pers dat het vraagstuk van
den godsdienst thans bij deze keuze den
doorslag heeft gegeven. Verder verklaarde
Mr. Hogan, dat het voor ieder weldenkend
mensch toch wel ongelooflijk moet klinken,
dat een burger wegens zijn religieuse over-
tuigng met tot Lord Mayor benoemd mag
worden. Wanneer de verantwoordelijke
autoriteiten niet den naam van huichelaars
willen dragen, dan zullen ze goed doen om
in de toekomst niet meer te spreken over
de vrijheid der Britsche onderdanen, om
dat hun eigen daden naar het Nazi-systeem
rieken.
„Wat er nu gebeurd is dat beschouw ik
niet als een beleediging van mijzelf, maar
veel meer als een slag in het gezicht van
het katholieke volk en van de geheele ar
beidersklasse der stad".
HONKONG DOOR ORKAAN
GETEISTERD
De stad ziet er uit
als gebombardeerd
MINSTENS HONDERD DOODEN.
Enorme materieele schade.
Om twee uur in den morgen is giste
ren boven de stad Hongkong een orkaan
losgebroken, die groote schade heeft aan
gericht. De haven lag vol schepen, waar
onder mailbooten en schepen, die hier in
verband met de Japansche blokkade een
toevlucht hebben gezocht.
Nader wordt uit Hongkong gemeld: De
typhoon, welke zich met een snelheid
van 130 mijl per uur voortplantte, heeft
in den afgeloopen nacht te Hongkong
verwoestingen aangericht, zoodat de stad
er bij het aanbreken van den dag uitzag,
alsof zij door vliegtuigen was gebombar
deerd.
Men schat het aantal dooden op
ongeveer honderd, uitsluitend
voor zoover dat de stad betreft.
Aan boord van de schepen moet
een nog grooter aantal dooden te
betreuren zijn.
Overal ingestorte huizen.
De straten der stad waren versperd
door de puinen der ingestorte huizen. De
aan de scheepvaart toegebrachte schade
is- nog niet te schatten, daar tal van sche
pen een schuilplaats hadden gekozen in
de Jonk-baai, welke buiten de haven is
gelegen.
Het Japansche stoomschip „Asama
Maru" (16.975 ton) en tal van vracht
schepen zijn in de haven aan den grond
geraakt, terwijl de kleinere schepen door
elkander op den oever zijn geworpen.
De verbindingen met Sjanghai zijn af
gesneden. De telegraafdienst en de draad-
looze verbindingen zijn eveneens onder
broken.
DE „VAN HEUTSZ" ZINKENDE.
De directie van de K.PM. te Batavia,
ontving een dringend telegram uit Hong
kong, dat het s.s. „Van Heutsz" in den af
geloopen nacht tijdens een typhoon is
vastgeloopen nabij Grij Island, dat onge
veer drie mijl van Hoaigkomg is gelegen.
Een nader radiobericht van den gezag
voerder meldde, dat het schip zinkende
is. Nadere berichten omtrent de juiste
plaats waar het schip is vastgeloopen en
omtrent het aantal passagiers ontbreken.
ALLE OPVARENDEN GERED.
De directie van de K.P.M. ontving be
richt, dat alle opvarenden van de „Van
Heutsz" gered zijn.
De directie van de K.P.M. te Batavia
ontving nog bericht, dat van Hongkong
uit alle pogingen zijn aangewend, om bij
het ongeval van de „Van Heutsz" assi
stentie te verleenen, hetgeen echter be
moeilijkt wordt doordat de typhoon nog
iniet is voorbij getrokken.
Hongkong is, wat radioseinen betreft,
op Java regelmatig te hooren, doch de
seinen van de „Van Heutsz" zelf zijn te
zwak om hier te worden opgevangen.
De „Van Heutsz" vertrok 29 Augustus
van Amoy op weg naar Singapore. Daar
na deed het schip Swatow aan, waarna
het naar Hongkong opstoomde. De ,Van
Heutsz" meet bruto ruim 4500 ton. Het
schip is uitgerust voor 16 eerste klasse,
54 tweede klases pasagiers en 2137 dek-
pasagiers. Omtrent uitseinen van een
S.O.S.-sein door de „Van Heutsz" is hier
niets bekend. De berichtgeving wordt
plaatselijk ten zeerste bemoeilijkt door
den nog altijd woedenden orkaan.
Het Nederlandsche departement van
buitenlandsche zaken heeft van den Ne-
derlandschen waarnemend coaisul-gene-
raal te Hongkong een telegram over den
typhoon ontvangen, waaruit blijkt, dat
onze consulaire vertegenwoordiger ten
behoeve van de op rotsen vastgeloopen
pakketboot „Van Heutsz" de hulp der
Britsche marine heeft ingeroepen, welke
2 sleepbooten ter beschikking heeft ge
steld.
De „Van Heutsz" had 1600 Chineesche
dekpassagiers aan boord.
Ten kantore te Amsterdam is van de
directie der K.P.M. uit Batavia nog een te
legram ontvangen, meldende, dat de agen
ten te Hongkong bericht hebben, dat zij
het motorpassagiersschip „Van Heutsz", dat
DE WERELD IN
VOGELVLUCHT
Gisternacht is de Britsche torpedoboot
„Havock" bij Kaap San Antonio aange
vallen door een onbekend gebleven duik
boot. Het Britsche oorlogsschip werd niet
getroffen, maar desniettemin is de regee
ring te Londen niets te spreken over de
zen aanval. De aanvaller is onbekend en
daarom doet men allerlei gissingen. Het
steekt de Engelschen, dat men de Britsche
zeemacht blijkbaar zoo weinig respecteert
en men brengt dat in verband met aller
lei andere duikbootacties in de Midde-
landsche Zee en met de verkoeling in de
betrekkingen tuschen Italië en Engeland.
Er zal wel weer een protest komen.
Frankrijk, dat ook al misnoegd is over
den openlijken steun, welke Mussolini
aan de Spaansche nationalisten verleent,
gooit een balletje op, om de politiek van
de niet-inmenging vaarwel te zeggen. De
ministerraad heeft er reeds over beraad
slaagd, doch heeft nog geen besluit geno
men. In de telegrammen wordt gezegd,
dat deze verandering van houding wordt
beschouwd als een logisch gevolg van het
brutale optreden van een „zekere buiten
landsche vloot" in de Middellandsche Zee
en van de uitwisseling van de telegram
men tusschen Franco en Mussolini. De be
raadslagingen van het kabinet-Chautemps
van gisteren zouden voor een groot deel
betrekking hebben gehad op deze ge
beurtenissen en gedachtenwisselingen tus
schen Parijs en Londen zouden hierover
reeds zijn geopend.
Wij hebben er reeds direct na den val
van Santander, waarbij de Italiaansche
troepen zoo'n groote rol hebben gespeeld,
op gewezen, dat het overwinningsgejuich
van de Italianen geen goed zou doen aan
de politiek der niet-inmenging. Thans
blijkt wel, dat deze politiek opnieuw een
harde noot te kraken krijgt.
bij Green Island aan den grond is geloo-
pen, bezocht hebben.
In het telegram dier agenten wordt
voorts medegedeeld, dat, ofschoon het schip
in ongunstige positie verkeert, de voor-
loopige opinie is, dat het nog niet als ver
loren behoeft te worden beschouwd.
Uit Hongkong wordt nog gemeld, dat te
Taipo vijftig Chineezen onder vallend puin
bedolven zijn en gedood. De „Asama Ma-
roe" is weer vlot gekomen. Dit schip heeft
geen ernstige schade opgeloopen, terwijl
aan boord evenmin slachtoffers te betreu
ren zijn.
BRITSCH TANKSCHIP
GETORPEDEERD
Eén doode en zes gewonden
LONDEN, 2 Sept. (A.N.P.) Het Brit
sche tankschip „Woodford" (6987 ton) is
getorpedeerd tusschen de Colebretes en de
Spaansche kust.
Volgens het uit Beni Carlo (Castilië) ont
vangen telegram van Llod's is de tweede
machinist gedood en zijn zes opvarenden te
Beni Carlo ontscheept, waar zij ter ver
pleging werden opgenomen.
De „Woodford" was van Constanza op
weg naar Barcelona en Valencia.
Uit het telegram valt niet op te maken
of het schip is gezonken en of de geheele
bemanning de haven heeft kunnen berei
ken.
ERNSTIG ONGEVAL BIJ DE
HOOGOVENS TE VELSEN.
Een arbeider overleden, twee gewond.
Hedenmorgen heeft op het hoogoven-
bedrijf te Velsen een ongeval plaats gehad,
doordat bij het verwisselen van koelstukken
cokes uit een oven is gekomen. Hierbij be
kwamen drie arbeiders brandwonden.
De 49-jarige P. J. J. Stals uit Velsen-
Noord werd zeer ernstig gewond, zoo
dat voor zijn leven werd gevreesd. De
man is later aan de bekomen verwon
dingen overleden.
De 38-jarige W. Theiner uit Beverwijk
was er minder ernstig aan toe. Direct I
levensgevaar was bij hem niet aanwezig. De
55-jarige gehuwde arbeider O. A. Hellmann
uit IJmuiden-Oost bekwam lichte verwon
dingen aan hand en beenen.
Bij het ongeval ontstond brand in een
steiger. De brandweer en de eerste hulp
dienst <van het bedrijf, alsmede dr. Büller
waren direct na het ongeval op het terrein
aanwezig. Alle gewonde arbeiders werden
per ziekenauto naar het Roode Kruiz zie
kenhuis te Beverwijk vervoerd.
WAT AMERIKA NIET
AANDURFDE
NEDERLANDSCHE INGENIEURS
DURFDEN HET WEL.
Een draaibaar stel zendmasten met
2000 kilowatt energie.
Sinds eenigen tijd hebben in de dagbla
den geruchten geloopen over den bouw van
een nieuwen zendermast op het terrein van
de Phohi kortegolfzenders te Huizen, maar
de bij zonderheden zijn zorgvuldig geheim
gehouden, zoodat niemand wist, wat er
eigenlijk gaande wa§.
Het gaat hier om den bouw van een twee
tal zendmasten volgens een constructie,
ontworpen in het Philips laboratorium,
welke tot dusver nergens ter wereld werd
toegepast, n.l. die der draaiende zendmas
ten.
Het mag als bekend worden aangenomen,
dat het mogelijk is, de straling van een
zendantenne door een z.g. „beam"-inrich-
ting in een bepaalde richting te „spuiten",
zoodat de zendenergie niet over het geheele
zendveld wordt verdeeld.
Op deze wijze is het bijv. mogelijk, een
gebied te bereiken, dat anders den zender
in het geheel niet, of slechts zeer zwak zou
hooren.
Dit principe is op het oogenblik al oud en
wordt door de meeste kortegolfzenders ter
wereld gebruikt; de B.B.C. bestrijkt op
deze wijze het geheele Britsche rijk.
Aan deze methode is echter een groot
nadeel verbonden en wel, dat het noodig
blijkt, voor elk gebied, waarheen men met
gerichte golven wil uitzenden, een speciaal
stel zendmasten te hebben, hetgeen zeer
kostbaar is. Daarbij komt, dat als men niet
voor elke afzonderlijke landstreek een der
gelijk stel masten wil plaatsen, men nooit
den stralingshoek zeer scherp kan maken en
dus niet volledig gebruik kan maken van de
voordeelen, welke een beam-constructie
biedt.
In Amerika heeft men deze bezwaren
reeds lang ingezien en daar werd dan ook
voor eenigen tijd het denkbeeld geopperd,
een tweetal zendmasten te plaatsen op een
cirkelvormige railbaan, zoodat de antenne
op elk gewenscht deel van den aardbol zou
kunnen worden gericht.
Men heeft het denkbeeld opgegeven als
al te fantastisch en niet te verwezenlijken.
Op het terrein van de Phohi kortegolfzen
ders PHI en PCJ te Huizen wordt thans
ditzelfde idee verwezenlijkt. Met spoed
wordt gewerkt, om deze constructie gereed
te hebben tegen het moment, dat de zen
ders paraat moeten zijn voor de verzorging
der in voorbereiding zijnde Nederlandsche
werelduitzendingen.
Een stel op beton gemonteerde rails is
in een cirkelvorm geconstrueerd, zoodat een
wagen, daarop geplaatst, dus geheel in het
rond zou kunnen rijden. Het verschil met
een normale railbaan is alleen, dat de af
stand tusschen de twee rails veel grooter is
dan bij een normale spoorbaan het geval
zou zijn.
Op deze rails loopen nu twee op wielen
gebouwde stalen gevaarten, die de onder
stellen vormen voor de daarop te bouwen
zendmasten. Deze twee onderstellen zijn
verbonden door een stalen brug, welke brug
in het middelpunt der twee railcirkels kan
NOORDWIJK.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
In de Spaansche wateren heeft een on-
kende duikboot een Britsche torpedoboot
aangevallen. Ontstemming te Londen (2de
blad).
Zal Frankrijk zijn houding tegenover de
Spaansche kwestie wijzigen? (2e bl#d).
Oorlog en cholera teisteren Sjanghai
(2e blad).
Hongkong door een orkaan geteisterd.
Meer dan honderd dooden. De „Van
Heutsz" zinkende. (Ie blad).
Binnenland
Oud-Minister Marchant geeft zijn mee
ning over de zaak-Vrijman. (2de blad).
Ernstig ongeluk aan de hoogovenbedrij-
ven te Velsen; één doode, twee gewonden.
(lste blad).
Een mislukte avontuurlijke kanotocht van
Zandvoort naar Engeland. (3e en lste
blad).
Leiden
Bijzonderheden over den bouw van het
nieuw Sted. gymnasium aan de Fruinlaan.
(2de blad).
Sport en Wedstrijden
Nieuwe recordjacht van Sir Malcolm
Campbell. (3de en 2de blad).
draaien om een betonnen as, welke in een
betonblok is vastgezet.
Het is natuurlijk noodzakelijk, de twee
zendmasten door een brug te verbinden,
daar anders bij een stevigen wind beide
masten over de rails zouden gaan rijden,
tot ze elkaar ontmoeten, hetgeen niet in de
bedoeling ligt.
De onderstellen der twee torens met deze
brug vormen dus één geheel, dat, over de
rails rollend, om een middelpunt kan
draaien. De tusschen de twee masten op
gehangen antennes kan dus op elke ge-
wenschte windstreek worden gericht.
Deze geheele enorm zware constructie
wordt door middel van lieren gedraaid....
Rondom de railbaan zouden dus borden
kunnen worden geplaatst, waarop vermeld
staat, wat de juiste stand is voor bepaalde
landstrekenErgens zou dus een bord
staan „Buenos Aires", een eindje verder
„Kaapstad" enz.
Door deze constructie zal het mogelijk
blijken, de energie van den zender in een
zeer scherp gerichte straal op een ge-
wenschte landstreek te richten, zoo scherp
geconcentreerd, dat het nuttig effect van
den zender in de richting, waarin deze zijn
energie „spuit", gelijk staat met den output
van een normale antenne, die werkt met een
energie van 2000 K.W. Het maximum ver
mogen door eenigen zender bereikt, was
dus tot dusverre 500 K.W.
WOERDEN.
HET JUBILEERENDE RAADHUIS VAN NOORDWIJK, EN ZIJN SPIEGEL
BEELD TE WOERDEN. Het raadhuis te Noordwijk werd heden 50 jaar geleden
in gebruik genomen. De toenmalige burgemeester van Woerden vond het gebouw
zoo mooi, dat hij het van top tot fundament copieerde, met dit verschil echter, dat
het om beter in zijn Woerdensche entourage te passen een slag werd omge
draaid. Een denkbeeld, getuigend van groote originaliteit!
