Santander geeft zich over
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
De bevolking eischte
de overgave der stad
De practische beteekenis van den
spertijd voor het Slagersbedrijf
28ste Jaargang
DONDERDAG 26 AUGUSTUS 1937
No. 8811
DE ABONNEMENTSPRIJS
bedraagt bi| vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per weeki 2.50 per kwartaal
Bij ona Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post f 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT]
Gewone Advertentlën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: 0.50
Dit nummer bestaat uit
drie bladen.
V Christelijke levenskracht
Wij wezen gisteren op het groote belang
van de jeugd-organisatie.
In Frankrijk is gehouden een Congres
van den Katholieken Jongen Werkman en
de Aartsbisschop van Parijs, Kardinaal
Verdier, mocht naar aanleiding daarvan
van den Pauselijken Staatssecretaris Kar
dinaal Pacelli volgend schrijven ontvangen:
Het verslag van het Congres van den
Katholieken Jongen Werkman te Parijs,
was voor den H. Vader een openbaring,
die Z.H. werkelijk in verrukking heeft
gebracht. Dank zij uwe welwillende
aanbeveling kon de H. Vader aan Abbé
Guérin niet anders dan een allerharte
lijkste ontvangst bereiden. Maar het
verslag, dat deze aan den H. Vader ter
hand stelde, evenals de getuigenissen
van Uwe Eminentie betreffende de ver
gaderingen van den Katholieken Jongen
Werkman te Parijs, moesten wel ten
sterkste het hart van Z.H. ontroeren.
Bij gelegenheid van de laatste audiën
tie te Castel Gandolfo zei de H. Vader
tegen den Algemeenen Aalmoezenier.
„Dit is voor ons een van de meest kost
bare vertroostingen. Hoe zouden we
ook niet met bewondering vervuld zijn
voor deze heerlijke ontboezeming van
Christelijke levenskracht, waarvan deze
apostolische jeugdbeweging bij ge
legenheid van haar tienjarig bestaan
zoo'n schitterend schouwspel te beleven
gaf. Daar zijn de onuitputtelijke geeste
lijke hulpbronnen, van onweerstaan
bare kracht, die door hun heilzame ver
breiding de verheven Hoogepriester
heeft er zijn vaste hoop op gevestigd
de wereld van den arbeid voor den
Goddelijken Werkman zullen herove
ren. Zijne Heiligheid is U grenzeloos
erkentelijk, Eminentie, voor de even
toewijdingsvolle als voorzichtige lei
ding, die gij aan deze jongelieden wilt
verleenen. Zij konden geen beteren gids
noch een meer zorgzamen vader vinden.
De H. Vader wenscht U nogmaals ge
luk, zooals er in de Apostolische Breve
staat „dat gij zoo'n ruim aandeel hebt
genomen in de voorspoedige ontwikke
ling van deze providentieële organisa
tie".
Zijne Heiligheid schenkt nogmaals
gaarne zijn meest vaderlijken zegen met
het verzoek deze over den geheelen
Francshen Katholieken Jongen Werk
man te willen uitspreiden!"
Door de jeugd-organisaties zal de wereld
moeten worden gewonnen voor Christus!
Zeker niet alléén door de jeugd-organi-
satie. Niet minder groot is de directe
invloed van de organisaties der anderen.
Maar indirect is de invloed van de
jeugd-organisaties zoo onberekenbaar groot,
omdat daar de grondslag wordt gelegd voor
het latere leven, omdat daar de toe
komst wordt gevormd!
Wij herhalen den zin, waarmede wij gis
teren besloten: De arbeid en tijd, geschon
ken aan het jeugd-werk, zijn van eminent
belang. Niemand onzer mag daarbij onver
schillig toezien!
Wij wezen er gisteren op, dat moet wor
den gestreefd naar een innerlijke verster
king onzer katholieke jeugd-organisaties,
zoowel als naar de uitbreiding van het
leden-taL
Belangrijk is de uitbreiding van het
leden-tal.
Maar nog belangrijker is de innerlijke
versterking.
Dat onze jeugd georganiseerd naar bui
ten optreedt, is goed. Goed niet alleen voor
de werf-kracht der organisatie, maar ook
voor de individueele leden zelf. Doch voor
op moet blijven staan de geestelijke en
godsdienstige innerlijke vorming, de vor
ming om een woord van den Paus te ge
bruiken van Christelijke levenskracht.
Christelijke levenskracht te vormen
dat is het sublieme doel onzer katholieke
jeugd-organisaties.
KATHOLICISME IN ENGELAND.
Door een zetfout is gisteren in een be
richtje onder boven genoemd en titel gemeld,
dat het aantal priesters in Engeland het
laatste jaar met 20 is vermeerderd; dit moet
zijn: 200.
Baskische regeering naar Frankrijk gevlucht
De stad Santander heeft zich gisteren
aan de troepen van Franco overgegeven.
Dit is te danken aan een opstand onder
de bevolking, welke eischte, dat de stad
zou worden overgegeven.
In de straten werd hevig gevochten. Te
gen 2 uur gistermiddag had de beweging
ten gunste van de rechtschen te Santander
het pleit gewonnen. Toen deelden n.1. de
linksche autoriteiten officieel mede, dat de
stad zich zou overgeven.
Alle linksche strijdkrachten, die nog te
Santander waren gebleven, en waarvan de
sterkte op 15.000 man wordt geschat, heb
ben hun onderwerping aangeboden.
De Baskische regeering was voor dien
tijd op den Britschen torpedojager „Keitli"
naar Frankrijk uitgeweken.
VREESELIJKE TOESTANDEN TE
SANTANDER.
Britsche uitgewekenen uit Santander, die
te St. Jean de Luz zijn aangekomen, heb
ben een correspondent van Reuter verteld,
dat Santander gisteren zonder water, zon
der licht en zonder burgerlijke organisatie
was. Er werd geplunderd en gestolen, blin
delings werd in de straten geschoten, er
heerschte niet meer de minste controle van
de guardia civil, een zuivere anarche had
haar intrede gedaan. Honderden kleine boo
ten der visschers maakten zich gereed man
nen, vrouwen en kinderen uit de stad te
brengen, er werd gevochten om een plaats.
Een soort niet officieele politieorganisatie,
bekend onder den naam „vijfde colonne",
die bestond uit aanhangers der rechtschen,
en die de stad al sinds vele weken vrees
de, opende het vuur op de zich verdringen
de menigte, die trachtte aan boord der
scheepjes te komen.
De ooggetuige wijten de snelle ineenstor
ting van de verdedigingslinies van Santan
der en de onbeperkte wanorde aan het vol
komen ontbreken van discipline bij de ver
dedigingstroepen van Santander en Asturië
en aan het volkomen afwezig zijn van een
doelmatige organisatie.
VANDAAG TRIOMFALE INTOCHT.
De rechtsche zender aan het front van
Madrid deelt mede, dat om zes uur gister
middag verscheidene rechtsche bataillons
in Santander zijn binnengerukt.
Per radio is bekend gemaakt, dat de
rechtsche troepen vandaag hun triomfalen
intocht in Santander zullen houden.
VREUGDE TE BILBAO EN TE ROME.
Het bericht van den val van Santander
werd te Bilbao met groot gejubel ontvan
gen. Dichte menschenmassa's trokken jui
chend en zingend door de straten der stad.
Alle klokken sloegen aan het luiden en
overal werd de hymne van het nationalis
tische Spanje aangeheven.
Ook in Italië is de val der stad met groo
te vreugde begroet. De Romeinsche bladen
spreken het vermoeden uit, dat hiermede
het Spaansche conflict dichter bij de na
tionalistische oplossing is gekomen en dat
dit wapènfeit op de regeeringen te Londen
en Parijs wel eenigen invloed zal oefenen.
Stefani meldt, dat de vreugde te Rome
te grooter is, daar de Italiaansche legionai-
res zich als helden gedragen hebben aan
het front van Santander en op beslissende
wijze hebben bijgedragen tot het schitte
rende succes van het offensief.
Te Rome zijn betoogingen geimproviseerd
bij de lokalen der fascistische groepen, in
de voornaamste straten en openbare instel
lingen, waar luide gejuicht werd voor Mus
solini, de legionair es en het rechtsche
Spanje.
Uitgewekenen uit Santander in Bayonne.
Gistermiddag zijn vijf schepen uit San
tander te Bayonne aangekomen met 400
militiemanschappen, guardia civil, vrouwen
en kinderen. De autoriteiten hebben beslag
gelegd op een bedrag van 200.000 pesetas,
dat een passagier bij zich had. Volgens de
vluchtelingen was Santander gisteren stik
vol menschen en werd de haven belegerd,
door de brigades militiemanschappen, die
naar Frankrijk scheep wilden gaan.
VAN DE ANDERE FRONTEN.
Radio Espana heeft gisteravond een be
richt uit Saragosso gepubliceerd, meldende,
dat het regeeringsoffensief van Tardiente
tot Belchite geheel mislukt is. De recht
schen hebben talrijke gevangenen gemaakt,
onder wie zich een luitenant kolonel en een
kolonel bevinden. Zes regeeringsvliegtuigen
zijn neergeschoten.
Generaal Yaque in ongenade?
Naar te St. Jean de Luz vernomen wordt,
is generaal Juan Yaque, die het bevel voer
de over de troepen voor Madrid, van zijn
commando ontheven en met een missie
naar de Canarische eilanden gezonden. De
generaal zou in ongenade gevallen zijn, om
dat hij in nauwe relatie stond met de oude
Spaansche phalanx, die onlangs is opgegaan
in de door Franco gevormde eenheidspartij.
EEN GELOFTE DER CHAUFFEURS.
In de Laurentiuskerk in Edenbridge
(Kent) is een plechtige godsdienstoefening
gehouden voor automobilisten en motorrij
ders uit Kent, Surrey, Sussex en verschil
lende voorsteden van Londen. Tijdens deze
godsdienstige plechtigheid werd door alle
chauffeurs een gelofte afgelegd, luidende
als volgt: „Ik beloof uit liefde tot God,
jegens mijn evennaasten en jegens mijzelf
voorzichtig te rijden. Heilige Christoffel bid
voor ons!"
DE WERELD IN
VOGELVLUCHT
Gisteren schreven wij, dat als het zoo
doorging de val van Santander binnen
kort tegemoet kon worden gezien. Wy kon
den niet vermoeden, dat de stad zich gis
termiddag reeds zou overgeven. Dat was
te danken aan het feit, dat de bevolking
in opstand was gekomen.
Nadat de Baskische regeering, beseffen
de, dat de stad onmogelijk met kans op
succes verdedigd kon worden, op een
Britsch oorlogsschip naar Frankrijk was
uitgeweken, hebben de nationalisten in de
stad met behulp van de guardia civil het
bewind overgenomen en de voornaamste
regeeringsgëbouwen bezet.
Na eenige korte schermutselinen in de
straten was het nieuwe rechtsche bewind
zonder bloedvergieten heer en meester van
de stad. Alle militie-mannen, die in San
tander waren achtergebleven men schat
hun aantal op 20.000 man hebben zich
aan de nationalisten onderworpen en zijn
ontwapend.
Onmiddellijk werd aan de nationalisti
sche troepen, die op dat oogenblik nog zes
K.M. van Santander verwijderd waren,
medegedeeld, dat de stad zich aan gene
raal Franco overgaf. Na de ontvangst van
dit bericht werden in allerijl eenige natio
nalistische bataljons vooruit gezonden, die
des middags om zes uur Santander bin
nenrukten.
Vandaag zouden de nationalistische troe
pen hun triomfalen intocht in de stad hou
den.
De vreugde in rechtsoh Spanje is natuur
lijk groot, dat is te begrijpen. Santander is
een belangrijke stad van circa 90.000 in
woners en de overgave van deze stad betee-
kent een mijlpadl in de geschiedenis van
den burgeroorlog. Er schiet in het Noor
den thans alleen nog maar de provincie
Asturië over, welke nog niet in handen der
Franco-mannen is. Gezien het langzame
tempo van den burgerkrijg kan het nog
maanden duren, voordat ook deze provin
cie veroverd is, maar men ziet het te
Santander verrassingen zijn niet uitge
sloten. En dan komt waarschijnlijk Ma
drid aan de beurt.
In China schijnt ondanks den heftigen te
genstand der Chineezen het overwicht toch
aan de zijde der Japanners te blijven. Zij
gaan in de buurt van Sjanghai thans de
Chineesche kust blokkeeren.
Het is wellicht van belang de kwestie
van het vestigingsverbod vaar slagerijen,
zoo juist door den minister van economi
sche zaken uitgevaardigd, wat nader te
bezien.
Dit z.g. sperverbod is ingesteld op
grond van de vestigingswet-kleinbedrijf,
welke wet de mogelijkheid kent van het
voor een termijn van zes maanden
éénmaal met eenzelfde periode te ver
lengen uitvaardigen van. een vesti
gingsverbod, hangende het verleenen van
de eigenlijke vestigingseischen, n.l. eischen
van vakbekwaamheid, handelskennis en
credietwaardigheid, waaraan nieuwe on
dernemers hebben te voldoen en waar
door het peil van den middenstand be
langrijk zal worden verhoogd, terwijl te
vens mag worden verwacht, dat het be
ruchte „teveel aan winkels" erdoor zal
worden beperkt.
De slagersbranche is de eerste, welke
van de mogelijkheden van de bovenge
noemde wet profiteert, men heeft in dat
vak tijdig ingezien dat alleen door sa
menwerking iets goeds bereikt zou kun
nen worden. Daarom werd reeds 1 De
cember 1935 opgericht de „Centrale Ver-
eeniging ter behartiging der belangen
van den vleesch- en veehandel en aan
verwante branches", bij verkorting ge
naamd „Centrale V. en V."
Bij deze vereeniging zijn alle lande
lijke slagerspatroons-organisaties en even
eens alle landelijke slagersgezellenbon-
den aangesloten.
Het bureau der Centrale V. en V. had
reeds geruimen tijd voor het in werking
treden van de vestigingswet-kleinbedrijf
alles voorbereid tot het indienen van een
verzoek om vestigingseischen aan den
minister van handel, nijverheid en scheep
vaart, thans economische zaken, en lut
tele dagen, nadat de wet in het staats
blad was geplaatst, is dit verzoek in zee
gegaan. De systematiek van de wet is na
melijk deze, dat een middenstandsbran-
che, welke de wet op haar bedrijf wil zien
toegepast, daartoe een verzoek aan den
bovengenoemden minister moet doen.
Vanzelfsprekend dient d.e aanvragende
branche er van te voren vacnr gezorgd te
hebben, dat er gelegenheid is voor aspi
rant-ondernemers in dat vak de voor de
eischen van vakbekwaamheid en handels
kennis gevorderde kennis op te doen.
Het slagersbedrijf had het belang van
een goede vakopleiding reeds veel eerder
ingezien. Reeds sedert 1926 bestaat in
Utrecht de slagersvakschool, slechts zal
deze gelegenheid tot opleiding onder de
werking der vestigingswet nog moeten
worden uitgebreid met de z.g. werkplaats-
opleiding.
Nu heerscht ook in het slagersbedrijf
een groote overbezetting en het viel te
vreezen, dat, zoodra de toestand in het
slagersbedrijf weer wat beter werd het
thans voor de helft intrekken van de
crisisheffing zal daartoe zeker bijdragen
en bekend werd, dat het bedrijf vesti
gingseischen had aangevraagd, nog snel
een aantal zaken zou worden toegevoegd
aan het reeds bestaande, kennelijk te
groote aantal, teneinde nog voor het in
stellen van vestigingseischen aan de wer
king daarvan te ontkomen. Teneinde dit
te beletten kon de minister van economi
sche zaken den reeds hierboven genoem
den spertijd instellen, hetgeen dus thans
gebeurd is. Het groote voordeel hiervan
is, 'dat nu zonder kans op verdere over
bezetting de vaststelling van de eigen
lijke vestigingseischen kan geschieden.
De besprekingen hierover behoeven dus
niet overhaast te worden gevoerd.
Aan bovenstaande mededeeling van de
zijde van het bureau van de Centrale V.
en V. voegt de commissie van overleg der
drie Nederlandsche Middenstandsbonden
het navolgende toe:
Het is gebleken, dat in kringen van be
langhebbenden een niet geheel juist be
grip bestaat omtrent de practische betee
kenis van de getroffen spertijdregeling.
Tal van onnoodige vragen en moeilijkhe
den kunnen worden vermeden, wanneer
van het navolgende kennis wordt geno
men:
Vooreerst zij dan vastgesteld, dat de
maatregel betrekking heeft op de slagerij
en derhalve niet op den handel in vleesch-
waren.
H^t is nu met ingang van 19 Augustus
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
Santander heeft zich gisteren zonder slag
of stoot aan de troepen van Franco over
gegeven (1ste blad).
De Japanners gaan de Chineesche kust
blokkeeren. (2de blad).
Een geheimzinnige duikboot in de Zee
van Marmora. (2de blad).
Binnenland
Benoemingen in het Bisdom Haarlem.
(Kerkn., 3de blad).
Wat beteekent de invoering van den
spertijd voor het slagersbedrijf. (1ste blad).
verboden om een slagerij te
Onder hét vestigen van een slagerij valt
niet alleen het openen van geheel nieuwe
zaken; ook tal van andere wijzigingen
zijn daaronder begrepen. Gemakshalve
sommen wij deze hier even op:
1. Met vestiging is gelijkgesteld uit
breiding van bestaande slagerijen met een
nieuw filiaal, alsmede uitbreiding van
bestaande zaken in een andere bedrijfs
tak met een afdeeling slagerij. Zonder
toestemming van den minister van eco
nomische zaken zal het thans niet meer
mogelijk zijn om filialen of slagerijafdee-
lingen te openen.
2. Met vestiging wordt tevens gelijkge
steld wijziging in den ondernemingsvorm,
b.v. omzetting van een persoonlijke zaak
in een naamlooze vennootschap. Ook dit
zal niet meer mogelijk zb'n zonder toe
stemming van den minister.
3. Voor bestaande filialen is het thans
verboden den beheerder van het filiaal
door een ander te vervangen, tenzij met
toestemming van den minister.
4. Tenslotte is de belangrijkste verbods
bepaling, welke in dezen spertijd is gele
gen, dat ook opvolging in bestaande za
ken niet meer mogelijk is zonder toe
stemming van den minister. Verkoop van
een bestaande slagerij, opvolging van een
vader door zijn zoone en dergelijk
transacties zijn dus, zoolang de sper
tijd duurt, niet meer toegelaten, in
dien daartoe geen toestemming van den
minister van economische zaken is ver
kregen.
5. Men houde goed voor oogen, dat on
der het vestigen van een zaak, behalve
het bovengenoemde, ook wordt verstaan
het heropenen van een zaak, welke op 19
Augustus 1937 niet meer werd uitge
oefend. Slagerijen, welke in den jongsten
tijd door de bedrijfsmoeilijkheden hebben
gesloten, zullen dus thans, nu de lucht
voor hen een weinig opgeklaard is, niet
zonder meer hun winkels mogen herope
nen. Ook zij heben daartoe noodig de toe
stemming van den minister van economi
sche zaken.
Het zal geen betoog behoeven, dat de
toestemmingen, welke eventueel door den
minister van economische zaken kunnen
worden verleend, vooraf ten departemen-
te ernstig zullen worden bezien. Wan
neer men derhalve meent een dergelijke
toestemming te moeten aanvragen, dan
zal men goed doen de aanvrage van een
zeer uitgebreide motiveering te voorzien
en daarin op te nemen alles wat tot toe
lichting van de aanvrage kan dienen.
Zijn er officieele stukken, als huur- of
koopovereenkomsten, welke hierbij kun
nen worden overgelegd, dan voege men
deze onmiddellijk bij de aanvrage.
Volledigheidshalve merkt de commissie
van overleg nog op, dat geen moeilijkhe
den in den weg worden gelegd bij opvol
ging door de weduwe of minderjarige
kinderen in geval van overlijden van een
slager, of bij afwikkeling van zaken door
den curator in geval van faillissement of
surseance.
HET GOUDEN PRIESTERFEEST VAN
Prof. Dr. BEYSENS.
Op Donderdag 9 Sept. a.s. zal het gou
den priesterfeest van Prof. Dr. Beysens
in het Theologicum te Warmond, waar hij
lang vóór de afscheiding der Philosophie
hoogleeraar was, worden gevierd.
Op dezen dag zal in de kapel van het
Theologicum een plechtige Hoogmis wor
den opgedragen. De jubilaris zal dien dag
recipieeren en ook de studenten zullen
hulde brengen aan den vroegeren War-
mondschen hoogleeraar. Verschillende
autoriteiten zullen tot deze feestelijkheid
