De „Van Galen" te Sjanghai
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
Ontvangen met granaten
en mitrailleurkogels
BERICHT
28ste Jaargang
DINSDAG 24 AUGUSTUS 1937
No. 8809
S)e £cki4eli£(Sou/fca/nt
DE ABONNEMENTSPRIJS
bedraagt bi) vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
Bij onau Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per post f 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad Is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: f 0.50
Dit nummer bestaat uit
vier bladen.
r =3
V De les van Spanje
Sinds een jaar zijn meer dan 700.000 man
in den Spaanschen burgeroorlog gevallen.
In plaats van gezamenlijk alles te doen,
wat mogelijk is, om een einde te maken
aan deze menschen-slachting en Spanje op
den weg naaf orde en vrede terug te bren
gen, betwisten de Europeesche mogendhe
den elkander. En, in plaats van het vuur
der hartstochten, dat in Spanje is ont
brand en vreeselijke afmetingen heeft aan
genomen, zooveel mogelijk te beperken,
wordt er olie op dat vuur geworpen-
In de „Times" schrijft een Spaansch oud
gedelegeerde, S. de Madariaga, over de
verschrikkelijke situatie (kunnen wij niet
-veel meer voor het arme Spanje bidden?)
en hij smeekt zijn volk om den vreeselijken
burgerkrijg te staken. Beide partijen in
Spanje, zoo schrijft hij, zijn bezig Spanje te
vernietigen.
Beiden streven naar een overwin
ning. Maar zij zullen ondervinden, dat
zij niet een moreele overwinning en
daarop komt het aan zullen beha
len, daar de militaire overwinning een
gevolg zal zijn van de hulp van vreem
de wapens.
En dus zal Spanje wie ook moge
winnen zijn verslagen.
Laten de leiders aan beide zijden
het mij vergeven, dat ik, als een mede-
Spanjaard, die geenszins wijzer is dan
zij, maar die op hen voor heeft, dat hij
in ballingschap leeft en de gebeurtenis
sen op een afstand beziet, htm verzoek
om in de stilte, ver van het krijgsge
woel, naar de stem van him geweten
te luisteren. En dan zullen zij inzien,
dat er slechts één manier voor Spanje
is om dezen oorlog te winnen: en wel
door middel van een vrede, verkregen
door verzoening.
Wat in Spanje geschied, zou nooit heb
ben kunnen geschieden, als het Spaansche
volk niet langen tijd in voortdurend hef
tig tegen elkaar strijdende partijen was
verdeeld geweest.
Dat er in één volk verschillende politieke
partijen zijn, is, gezien alle huidige omstan
digheden, een feitelijke noodzakelijk
heid, die niet dan met groote schade
voor het volk van boven-af kan worden wèg-
georganiseerd!Maar heilloos wordt de
toestand, als die partijen in één volk
steeds zoeken naar wat hen verdeelt
en nooit z i.e n het vele, wat hen ver-
eenigt in den band van dat ééne volk. Deze
les geeft Spanje!
Japansche aanval richt zich tegen Nanking
KRUISING VAN VOORRANGSWEGEN
MET TRAMWEGEN
De A.N.W.B. heeft de aandacht van den
minister van Waterstaat gevestigd op het
groote gevaar dat thans bestaat bij krui
sing van voorrangswegen met tramwegen.
Het motorverkeer, wetende dat het op de
kruisingen voorrang heeft boven het ver
keer komende zoowel van links als van
rechts, rekent daarop, maar het tramver
keer heeft weer voorrang boven het ver
keer op den voorrangsweg. Dit kan de
oorzaak zijn van ernstige ongelukken.
De A.N.W.B. heeft daarom gevraagd te
willen bevorderen, dat in dergelijke ge
vallen ter plaatse de voorrang op den
voorrangsweg wordt opgeheven en dat
bovendien bij de kruising borden worden
geplaatst ter aanduiding van de bedoelde
tramkruising.
EEN GEHEEL DORP WORDT
VERPLAATST
BERLIJN, 24 Augustus (A.N.P.) Het
geheele dorp Edderhitz in Anhalt zal on
geveer een kilometer worden verplaatst.
Onder de plaats waar thans het dorp
ligt is een rijke ader bitumineuse kool ont
dekt en om de ontginning mogelijk te ma
ken moet thans het dorp op kosten van de
mijnbouwmaatschappij verplaatst worden.
EEN „JOYEUSE ENTRêE".
Hr. Ms. torpedojager „Van Galen", die
in verband met den toestand in Sjanghai
van Soerabaja daarheen was gezonden, is
gistermiddag om 15 uur aldaar aangekomen.
Zoodra de jager de haven binnenvoer,
kwam het schip in aanvaring met een sleep
boot, waardoor aan bakboord een deuk in
de voorsteven ontstond. De zeewaardigheid
van het Nederlandsche oorlogsschip bleef
evenwel intact.
Vlak daarop had de „v. Galen" een nog
minder prettige ervaring. Toen het schip
de Wangpoe opvoer, ontploften twee gra
naten op een afstand van honderd a twee
honderd meter van het schip.
Verder werd waarschijnlijk met mi
trailleurs over het dek van de „Van
Galen" geschoten, zoodat de mitrailleur
kogels op het dek neervielen.
Aan boord van de „Van Galen" is echter
alles wel.
JAPANSCHE TROEPENONTSCHEPING
GELUKT.
Ondanks heftigen tegenstand der Chineezen.
Uit Chineesche bron wordt verklaard, dat
Japansche versterkingen gisternacht ge
poogd hebben aan land te gaan te Tsjang-
hoeapang en Wentsjaupang aan de Wang-
poe nabij Woesoeng en bij het fort Szethe-
ling aan de Jangtse op 10 10 K.M. ten
Noordoosten van Woesoeng. Zij werden
teruggeslagen te Wentsjaupang ep Szethe-
ling aan de Jangtse op 10 K.M. ten
panneezen er in een afdeeling aan land te
zetten, die de Chineezen hopen terug te
kunnen werpen. Tijdens den strijd zou de
Chineesche artillerie er in geslaagd zijn een
Japansch schip tot zinken te brengen.
Een vreemdeling verklaart, met eigen
oogen gezien te hebben, dat een Japansche
torpedojager zonk en een Japansche kanon
neerboot zich ontredderd terugtrok ten
gevolge van een Chineeschen luchtaanval
gèdurende de ontscheping van Japansche
troepen in den loop van gisteren.
Volgens een Japansch bericht uit Sjang
hai is het gros der Japansche troepen gister
morgen ten Oosten van Sjanghai ontscheept
kunnen worden, niettegenstaande de hevige
aanvallen der Chineesche troepen.
DE ONTPLOFFING IN HET TORENHUIS
AAN DEN NANKING-WEG.
Er zouden 500 dooden zijn.
Het telegraaf agentschap Domei meldt, dat
niet een granaat, doch een vliegtuigbom het
bloedbad heeft veroorzaakt in het waren
huis aan den Nanking-weg in de interna
tionale nederzetting te Sjanghai. Het aantal
dooden bedraagt, volgens dit bericht, 500.
De Japansche marine-autoriteiten zijn in
het bezit van bewijzen, dat de bom gewor
pen moet zijn uit een Chineesch vliegtuig,
dat zich op 3000 a 4000 M. hoogte bevond.
Naar het D.N.B. meldt, zijn bij de ont
ploffing ook verscheidene leden der Duit-
sche kolonie gedood. In het Duitsche Pau-
Xus-ziekenhuis zijn ruim honderdvijftig
slachtoffers van verschillende nationaliteit
opgenomen.
ACTIE GERICHT TEGEN NANKING.
In Japansche kringen te Sjang
hai wordt verklaard, dat het uit
eindelijke doel van de geheele land-
dingsactie gericht is tegen Nan
king.
Men moet ook verwachten, dat
de krijgsverrichtingen in het ge
bied van de Jangtse verscheidene
maanden zullen duren.
Op grond van deze verklaringen
verwacht men te Sjanghai, dat de
Japansche luchtstrijdkrachten zul
len overgaan tot een verscherpt
optreden tegen Nanking in den
eerstvolgenden tijd.
Een telegram uit Sjanghai meldt, dat de
secretariaten van. den centralen politieken
raad en van de centrale permanente com
missie gisteren den leden van dien raad en
die commissie medegedeeld hebben, dat de
beide lichamen van nu af aan kunnen bij
eenkomen op iedere willekeurige plaats en
op ieder oogenblik, al naar de omstandig
heden.
Het telegram voegt hier aan toe, dat dit
mogelijk een voorbereidende stap is naar
een verplaatsing van- den zetel der regee
ring uit Nanking naar een veiliger plaats.
JAPANNEEZEN BEZETTEN DEN
NANKAU-PAS.
Naar Domei meldt, hebben de
Japansche troepen den pas van
Nankau bezet. Deze pas vormt uit
strategisch oogpunt een zeer belang
rijk punt aan de groote muur ten
Noorden van Peiping, aan den
spoorweg Peiping—Soeijjoean.
EEN BEROEP VAN CORDELL HULL
OP CHINA EN JAPAN.
Om oorlog te vermijden.
De Amerikaansche minister Cordell Huil
heeft een beroep gedaan op China en Japan,
opdat deze landen geen toevlucht tot oorlog
nemen.
Huil heeft in een officieele verklaring
gezegd, dat de beide naties het geschil
moesten regelen volgens de principes,
welke, niet alleen voor de Vereenigde Sta
ten, doch voor de meeste landen de interna
tionale betrekkingen moesten regelen.
Hij herinnerde er aan, dat sinds den aan
vang van het conflict de Vereenigde Staten
alles hebben gedaan om de beide regeerin
gen er van te weerhouden haar toevlucht
tot vijandelijkheden te zoeken en dat be
sprekingen waren gevoerd om een vreed
zame oplossing te vinden. De Amerikaan
sche regeering heeft geen vertrouwen in
bondgenootschappen, noch in een politiek
van een te ver doorgevoerde afzondering,
aldus Huil. Zij heeft vertrouwen in inter
nationale samenwerking om te kunnen ge
raken tot het doel, dat wordt omschreven
in de verklaring van 16 Juli".
Deze verklaring bevatte de veertien be
ginselen van de Amerikaansche buitenland-
sche politiek.
ZAL CHINA HET BRITSCHE VOORSTEL
AANVAARDEN?
Volgens de inlichtingen, die in Britsche
diplomatieke kringen konden worden ver
kregen, doen de berichten, die uit Nanking
zijn ontvangen over de ontvangst, die men
daar het Britsche voorstel tot neutralisatie
van de internationale concessie te Sjanghai
heeft bereid, verwachten, dat het antwoord
der Chineesche regeering gunstig zal zijn.
De uit Tokio binnengekomen berichten
bevestigen daarentegen de reeds eerder
ontvangen aanwijzingen, dat de Japansche
regeering tegen het plan zou zijn.
GEEN BEWIJZEN VOOR RUSSISCHE
HULP AAN CHINA.
De woordvoerder van het Japansche leger
heeft verklaard, dat hij niet beschikt over
bewijzen, dat de Sovjets hulp verleenen aan
China of zich gereed maken te interveni-
eeren. „De Japansche autoriteiten, zoo zei-
de hij, beschikken hieromtrent over met
elkander in tegenspraak zijnde inlichtingen,
die hen niet in staat stellen met zekerheid
een conclusie te trekken". Japansche diplo
matieke kringen verklaren met de grootste
aandacht de houding van de Sovjets waar
te nemen en beweren het bestaan te kennen
van twee of drie aanwijzingen, die kunnen
doen gelooven, zoo zeggen zij, aan een inter
ventie der Sovjets.
CHINEESCHE AANVALLEN.
Volgens het officieele nieuwsagentschap
van de Kwomintang, „Central News", heb
ben Chineesche strijdkrachten aanvallen
ondernomen in de richting van Tientsin en
hebben zij gisteren Yah Ling Tsjing be
reikt, het eerste station aan den spoorweg
TientsinPoekau, dat dicht bij Tientsin is
gelegen. Er wordt een hardnekkige strijd
gevoerd. „Central News" deelt verder me
de, dat Chineesche vliegtuigen vannacht
acht Japansche oorlogsschepen, die ter ree-
de van Woesoeng voor anker lagen, hebben
gebombardeerd.
Men verneemt, dat op 17 Augustus Ja
pansche vliegtuigen het Christian Hospital,
een Amerikaansch ziekenhuis te Nantoeng-
sjau op den Noordelijken oever van de
Yangtse, hebben gebombardeerd.
Uit Japansche bron wordt vernomen, dat
de Chineezen op de kade loodsen van de
J apansche rivierscheepvaartmaatschappij
welke tegenover Nantau zijn gelegen, heb
ben in brand gestoken. Van de Frankrijk
kade kan men de rookwolken zien.
Reuter seint uit Tokio, dat Tsjingtau
waarschijnlijk gespaard zal blijven voor het
lot van Tientsin. De Japansche bladen mel
den uit Tsingtau, dat in deze stad door de
plaatselijke Chineesch-Japansche autori
teiten pogingen worden gedaan de span
ning te verminderen en een vriendschappe
lijke regeling tot stand te brengen van het
incident van 14 Augustus.
Volgens Havas is het moeilijk de belang
rijkheid te schatten der Japansche verster
kingen, welke gisteren en in den vooraf-
gaanden nacht zijn ontscheept. Het schijnt,
dat de Japansche troepen er in zijn ge
slaagd gedeeltelijke ontschepingen ten uit
voer te leggen in de buurt van Woesoeng.
De officieele cijfers der Japanneezen schij
nen evenwel zeer overdreven.
De Japansche artillerie en luchtmacht
hebben een zeer hevig vuur ontketend op
de dorpen in de buurt van Sjanghai. Men
vreest, dat er een groot aantal slachtoffers
onder de Chineesche bevolking, te .betreu
ren zal zijn.
Actie van het Chineesche geschut
SJANGHAI, 24 Augustus A.N.P.In
den afgeloopen nacht is het Chineesche ge
schut krachtig in actie geweest. Volgens
berichten van Chneesche zijde is de Japan
sche kazerne door talrijke granaten ge
troffen en zijn de Japansche school in
Honkioe en acht Japansche pakhuizen in
Poetoeng in brand geschoten. Drie Japan
sche oorlogsbodems hebben het vuur be
antwoord.
Volgens berichten uit Nanking is de stad
in den afgeloopen nacht door Japansche
vliegtuigen bestookt
Buitengewone financieele maatregelen
in Japan
TOKIO, 24 Augustus (A.N.P.) Giste
ren werd een nieuwe sterke daling aan de
beurs genoteerd, zij wordt toegeschreven
aan de vrees voor den terugslag, welken
de nieuwe aanvragen voor oorlogscredieten
ten bedrage van ongeveer 2 milliard yen,
de uiterst strenge controle der oorlogsin
dustrieën en de gebruikmaking van de re
serves der maatschappijen voor gedwon
gen inschrijving op de regeer in gsleenin-
gen zullen hebben.
De minister van Financiën zal aan de
buitengewone zitting van den Landdag
een speciale wet voorleggen, welke met
name zal voorzien in de noodzakelijkheid
van de regeering machtiging te ontvagen
voor de oprichting van nieuwe maatschap
pijen, welker kapitaal een zeker bedrag te
boven gaat; verder heeft de wet betrek
king op het beroep op ingeschrevenen,
doch nog niet gestorte kapitaaldeelnemin
gen, op de gebruikmaking van reserves
voor kapitaalvergooting of samensmelting
van maatschappijen. Er zal voorts vergum
ning noodig zijn voor de uitbreiding der
outillage van een maatschappij, zelfs, in
dien zij uit eigen middelen bekostigd wor
den. Het zal verboden zijn meer dan
100.000 yen voor langer dan zes maanden
uit te leenen zonder toestemming der re
geering. De wet zal niet alleen gelden voor
particuliere maatschappijen, doch ook voor
financieele instellingen, banken en verze
keringsmaatschappij en.
VOORNAAMSTE NIEUWS
SCHIP GEZONKEN?
Flesch aangespoeld.
De burgemeester-strandvonder van Oost-
kapelle heeft gerapporteerd, dat j.l. Zon
dag op het strand een flesch je is aange
spoeld, waarin een wit stukje papier,
waarop met potlood was geschreven: „Boat
sunk standed on thacker rock tor bay.
Help".
Hoewel men meent hier met een, zij het
lugubere groep te doen te hebben, zijn
Engelsche autoriteiten van het geval
kennis gesteld.
Buitenland
De „Van Galen" te Sjanghai begroet met
granaten, kogels en een aanvaring. De Ja
panners zetten troepen aan land bij Sjang
hai. De Nankau-pas in Japansche handen.
(lste blad).
De rechtschen dringen langzaam op in de
richting van Santander. (2de blad).
Verloving van koning Faroek van Egypte.
(2de blad).
Een ontploffingsramp b.ij Celle in
Duitschland, 12 dooden. (Buit. Ber. 3de
blad).
Sport en Wedstrijden
Het wereldkampioenschap wielrennen op
den weg voor profs, gisteren te Kopenha
gen verreden, is gewonnen door den Belg
Meulenberg. Vandaag zijn de wegwedstrij
den voor amateurs gehouden, waarbij de
Ned. ploeg ten gevolge van een ongelukkig
misverstand werd gediskwalificeerd. (3de
en lste blad).
H. A. C. O. LOTERIJ.
Naar aanleiding van eenige vra
gen omtrent het niet plaatsen in De
Leidsche Courant der trekkingen
van genoemde loterij, deelen wij
onzen abonné's mede, dat ons, niet
tegenstaande ons herhaald verzoek,
opdracht tot plaatsing geweigerd Is»
Wij verklaren ons gaarne bereid
genoemde uitlotingen, evenals eeni
ge andere bladen dat doen, te plaat
sen.
Zoodra wij opdracht daartoe krij
gen worden de uitlotingen ook in
ons blad opgenomen.
DE DIRECTIE.
DE WERELD IN
VOGELVLUCHT
De Nederlandsche torpedojager „Van
Galen" is gistermiddag te Sjanghai aange
komen. De bemanning is meteen ingewijd
in de toestanden, welke daar op het oogen
blik heerschen. Op de Wangpoe is natuur
lijk elke orde volmaakt zoek, zoodat het
niet lang duurde of het Nederlandsche oor
logsschip had een aanvaring met een sleep
boot, waardoor het een deuk kreeg in den
voorsteven. Een deuk is geen gat en het
schip bleef zeewaardig. Het kwam bij
Sjanghai en werd begroet met granaten en
mitrailleurkogels. Het telegram, dat de
commandant over dit gebeurde zond, ein
digde heel laconiek „Alles wel aan boord".
Er wordt nu eenmaal gevochten in
Sjanghai en dan vliegen er kogels door de
lucht. Niks bijzonders, denken de Holland-
sche Jantjes en zij doen hun plicht.
Inmiddels is het den Japanneezen ondanks
den heftigen tegenstand der Chineezen ge
lukt, troepen aan land te krijgen. Volgens
berichten uit Tokio heeft deze landings
actie voornamelijk ten doel om meer troe
pen beschikbaar te krijgen voor een aan
val op Nanking, de zetel der centrale Chi
neesche regeering. In de naaste toekomst
kan men dus in deze omgeving een toene
mende activiteit der Japanners verwachten.
In het Noorden hebben de Japanners nu
ook meer succes te boeken. Zij hebben ein
delijk den veel omstreden Nankau-pas in
handen. Ook wordt melding gemaakt van
hevige gevechten daar in het Noorden, wel
ke voor de Japanners gunstig zouden ver-
loopen.
