II.II.S.
I.F.C.
HET SCHAAKSPEL
S S5
ZATERDAG 21 AUGUSTUS 1937
DE LE1DSCHE COURANT
VIERDE BLAD - PAG. 13
DE GEVAARLIJKE EN TOCH ZOO AANTREKKELIJKE NOORDPOOL.
DE STRIJD OM DE MACHT IN SJANGHAI. DE VERBREKING
DER DIPLOMATIEKE BETREKKINGEN TUSSCHEN LISSABON EN
PRAAG.
Om de Noord. Het is alweer een
paar eeuwen geleden, dat Heemskerk en
Barendsz den weg naar Indië „om de
Noord" zochten. De tocht mislukte jammer
lijk; men bracht het niet verder dan Nova
Zembla, waar de brutale ontdekkingsreizi
gers moesten overwinteren. Dat verhaal
kennen wij allemaal uit de Vaderlandsche
Geschiedenis. De Pool, dat groote onbeken
de en ontoegankelijke gebied is altijd blij
ven trekken, niet alleen omdat het onbe
kende altijd lokt, maar ook omdat sommi
ge afstanden zooveel korter zouden wor
den, als men door het Noordpoolgebied zou
kunnen trekken. Verkorting van den zeeweg
naar Indië, dat was ook het doel van de
Hollandsche expeditie, want de vaart „om
de Zuid" (men moest toen nog Kaap de
Goede Hoop omzeilen), was vooral voor die
dagen (zeilschepen) wel erg lang. Tot nu
toe is dat probleem nog altijd niet opgelost,
maar wij zijn er nu toch dicht bij, dank zij
het vliegtuig. Wij kunnen» thans op bethek-
kelijk comfortabele wijze het Poolgebied
oversteken en het zijn speciaal de Russen
geweest, die door hun vluchten van Rus
land via de Pool naar Noord-Amerika de
mogelijkheid ervan hebben aangetoond. Wij
zijn evenwel nog niet, waar we zijn moe
ten, want ongevaarlijk is deze route nog
allerminst. Dat is wel gebleken met de
jongste Poolvlucht der Russen. Lewanefski
en zijn vijf metgezellen zijn spoorloos ver
dwenen in de onmetelijke ijsvelden van de
Poolzee. De ijsbreker „Krassin", bekend om
zijn kranig werk bij de opsporing van No-
bile en diens mannen, is onderweg om de
vermisten te zoeken en vele bekende.Pool-
vliegers hebben eveneens hun hulp aange
boden. Laten wij hopen, dat de onderne
mende Russische vliegers heelhuidsch wor
den gevonden en dat het hun niet vergaat
zooals het den onfortuinlijken Zweed An-
drée verging, die met twee metgezellen op
1 Juli 1897 van Virgo op Spitsbergen in een
gewonen luchtballon opsteeg om over de
Noordpool te waaien, en wiens stoffelijk
overschot eerst ruim dertig jaar later zou
worden teruggevonden, toen men op zoek
gegaan was naar een anderen Poolreizi-?
ger, Roald Amundsen, die op zijn beurt
weer was uitgevlogen om het op het Pool
ijs verongelukte luchtschip „Italia" van den
Italiaanschen generaal Nobile te redden.
De Russen hebben op het oogenblik al
een drijvend Poolstation, maar zoolang er
op de Pool geen vliegveld is aangelegd, met
een gerief lei jk restaurant erbij, zal deze
route om de Noord wel steeds een gevaar
lijke blijven.
Sjanghai. In het voorjaar van dit
jaar was er in Japan een kabinetscrisis ten
gevolge van den uitslag der verkiezingen.
In de tegenstelling tusschen de militairen,
die het bedrijfsleven onder staatstoezicht
wilden plaatsen, en de industrieelen, die
zich daartegen krachtig verzetten, had het
volk partij gekozen tegen de militairen.
Men zou verwacht hebben, dat de conse
quenties daarvan merkbaar zouden zijn in
de buitenlandsche politiek. Maar de buiten-
landsche politiek van Japan heeft zich juist
ontwikkeld in de door het leger gewenschte
richting. Japan gaat zijn productie-apparaat
geheel instellen op den oorlog. Dat is te
danken aan het conflict met China. De
strijd is nu in Sjanghai ontbrand. Een open
lijke oorlog is het nog altijd niet; men ver
klaart elkander niet meer den oorlog, doch
vecht eenvoudig daar waar men het noo-
dig vindt te vechten. En Japan heeft het nu
noodig gevonden te gaan vechten in Sjang
hai, waar het een paar militairen moest
wreken, die daar bij een relletje gedood
waren. Waarom dit incident zoo werd op-
geblazen, is een raadsel, tenzij men aan
neemt, dat het voor de militaire partij een
welkome aanleiding was om weer naar bo
ven te klimmen. De Japansche militaire
commandanten in Noord-China zijn wel
meer zelfstandig opgetreden.
De Chineezen en Japanneezen bestoken
elkaar daar nu met vliegtuigen, waarbij de
Japanneezen blijkbaar de overhand hebben.
De Chineezen zijn nog niet erg vertrouwd
met dit moderne oorlogswapen. Dat is dezer
dagen op ontzettende wijze gebleken, toen
een Chineesch vliegtuig een paar bommen
heeft laten vallen midden tuschen zijn eigen
Chineezen, met het gevolg, dat hij niet min
der dan 1200 slachtoffers maakte.
De Europeesche mogendheden die in
Sjanghai nederzettingen hebben, gevoelen
thans aan den lijve, dat er inderdaad zoo
iets bestaat als een oorlog van Japan tegen
China. Daar China lid is van den Volken
bond, moesten zij eigenlijk ingrijpen, maar
zij doen niets anders dan vertoogen richten
tot Tokio en Nanking in den trant van:
„Jongens, niet zoo stout wezen, hoor" en
verder niet te verwezenlijken plannen ma
ken om Sjanghai te neutraliseeren.
En toch is het eigenlijk te gek, wat er
in China gebeurt; dat ziet iedereen wel in.
Evenals bij de verovering van Mandsjoe-
rije zijn ook thans de volkenrechtelijke
normen volkomen zoek bij Japans actie in
China. Ook thans weer hooren wij beken
de klanken: „China's anti-Japansche agita
tie, provoceerende daden, bandietenwe
zen".... Japan heeft slechts het heil van
China op het oog, het kan niet langer werk
loos aanzien dat het beleedigd wordt en be
dreigd, zijn geduld is ten einde. Vandaar
dat de Japansche Kabinetsraad in zijn
jongste zitting tot „drastische strafmaatre
gelen" heeft besloten.
Het zal wel tot de onmogelijkheden blij
ven behooren een volkomen juist inzicht te
krijgen in den toestand in China. Het Chi-
neesche probleem heeft ontelbare kanten en
van een Chineesch rijk als één geheel kan
niet worden gesproken.
Weliswaar is er een centrale regeering,
maar haar macht is vrij dubieus.
Wellicht is de nu ontstane haat tegen den
Japanner in staat om het land zijn verloren
eenheid terug te geven. Maar hoeveel pro
vincies zal Japan inmiddels opgeslokt heb
ben voordat het restant tot een eenheid is
gesmeed.
L i s s a b o nP raag. Tenslotte nog
iets over het incident tusschen Portugal en
Tsjecho-Slowakije. De Portugeesche regee
ring heeft totaal onverwacht de diploma
tieke betrekkingen met Tsjecho-Slowakije
verbroken, wegens de weigering van de
Tsjechische regeerine om een groote be-
stel-order van wapens uit te voeren. Het
opgegeven motief was, dat de wapenfa
brieken- het bestelde niet konden leveren,
maar Portugal voelde wel wat er achter
zat, n.l. de beduchtheid, dat deze wapens
naar Spanje zouden worden gesmokkeld.
Daarover is de Portugeesche regeering erg
boos geworden, temeer omdat zij dacht, dat
Sovjet-Rusland de hand in het spel had,
Het is wel jammer voor Franco, maar hij
zal niet de beschikking krijgen over de
Tsjechische geweren. Hij zou ze anders bij
zijn a.s. aanval op Santander best kunnen
gebruiken.
Inmiddels neemt Europa de breuk tus
schen Portugal en Tsjecho-Slowakije nogal
laconiek op. Beiden landen liggen ver ge
noeg van elkander, zoodat zij elkander niet
bijten kunnen.
Clubnieuws der
Kath. Sportvereenigingen
Docos: De junioren hopen morgen de
schade van vorigen Zondag in te halen.
Docos d ontvangt half drie Blauw Zwart
a en zal alles in het werk stellen, dat ook
thans één of beide punten in Leiden blij
ven.
'Docos b speelt tegen Blauw Zwart b en
Docos c tegen Blauw Zwart c. Ook hier
zal het zeker spannen.
Onze a-junioren gaan een tochtje ma
ken naar Noordwijk en spelen daar om
half één tegen S.J.C. c.
Van Nispen: Voor Zondagmiddag staat
het volgende programma te verwerken.
Van Nispen IVogelenzang I om half drie.
Van Nispen-junioren om een uur thuis te
gen de Vogelenzang-junioren.
Voor het tweede wordt nog een tegen
stander gezocht.
Jammer moest verleden week de wed
strijd tegen Lisse te elfder ure afgelast
Hopen wij Zondagmiddag op niet te warm
worden, daar Lisse niet uit kon komen,
weer en een berg supporters.
DOS: Voor morgen is het program hoe
wel niet groot, toch weer de moeite waard
om op het DOS-terrein een kijkje te ne
men. Wij ontvangen de Gezellen uit Haar
lem met twee sterke elftallen.
Vóór-wedstrijd 1 uur. DOS IIIO.G.
Comb, en te 3 uur sueelt DOS I-H comb,
tegen O.G. I, wat zeker een paar mooie
wedstrijden kunnen zijn.
DOS A verstrekt weer naar Leimuiden
om ODI A te bekampen haar nu compleet.
Vertrek 12 uur, clublokaal.
Junioren, die zonder kennisgeving aan
het secretariaat Zuidhoek, niet opkomen,
worden van wedstrijden uitgesloten.
Voor DOS B kunnen nog enkele leden
voor het a.s. seizoen zich opgeven.
Bezoekt a.s. Zondag 5 uur n.tn.
DEN WEDSTRIJD
Terrein Zoeterwoudsche Singel
(1ste ld. K.N.V.B.)
Prijzen der plaatsen als volgt: Zittribune 40 cent, Staantribune 25 cent,
Werlcloozen 10 cent (op vertoon van beurskaart). Jongens 10 cent
RIJWIELSTALLING OP HET TERREIN
Meerburg: De leden worden eraan her
innerd, dat as. Dinsdagavond om 7 uur
training is. Alle worden verzocht op tijd
aanwezig te zijn en aller opkomst is ge-
wenscht. Tevens maakt het bestuur bekend,
dat de contributiegelden enz. voortaan zul
len worden opgehaald door den heer H.
Eckel.
ODI: Morgen spelen thuis om 1 uur de
ODI-junioren tegen DOS-junioren.
Om half drie ODI II tegen Majella II.
ATHLETIEK
R.-K. Sportver. „Docos".
Morfen komen onze athleten uit op
de Nationale Athletiek-wedstrijden van
„Holland" te Haarlem. Voor deze wedstrij
den is een zeer groote belangstelling, de
beste R.-K. athleten van Nederland staan
ingeschreven, zoodat onze jongens het niet
gemakkelijk zullen hebben, doch zij zullen
zeer zeker ook dezen keer weer menig
mooi succes weten te boeken.
De ploeg vertrekt om 10 uur vanaf de
Haarlemmertrekvaart hoek Maresingel.
GYMNASTIEK
R. K. Sportver. „Docos".
Den leden wordt bekend gemaakt, dat
a.s. Maandag de lessen weer zullen be
ginnen. Gezien het uitgebreide werkpro
gram, als deelname aan de feesten op 31
Augustus, gymnastiekbondswedtsrijden en
uitvoering mag geen enkel lid op de les
sen ontbreken. Nieuwe leden kunnen zich
op de les aanmelden of aan 't secretariaat
Vliet 32.
SWIFT.
WIELRENNEN
Morgen worden de kampioenschappen
sprint verreden.
Gewone tijd van samenkomst.
Het lid C. Verburg rijdt hedenmiddag
te Assendelft in den ronde van dien
naam.
Zondag rijdt hij te Woerden in een kop
pelwedstrijd op de grasbaan, terwijl hij
Maandag te Edam start in een wegwed
strijd.
DE WERELDKAMPIOENSCHAPPEN
TE KOPENHAGEN,
v. d. Vijver ernstig gevallen.
Gistermiddag heeft zich bij de training
voor de wereldkampioenschappen op de
Ordrupbaan een ernstige valpartij voorge
daan, waarvan helaas een der Nederland-
sche deelnemers het slachtoffer geworden is.
De Hollandsche amateur-sprinters waren
hun baantje aan het rijden, onder toezicht
van den trainer Guus Schilling. Op een ge
geven oogenblik kwam door het springen
van een band Van der Vijver te vallen, ter
wijl bovendien twee Engelsche rijders over
hem heen tuimelden. De Ordrupbaan is van
cement, zoodat het geen verwondering be
hoefde te wekken, dat Van der Vijver
ernstige schaafwonden opliep; vooral het
rechterdij been was er minder goed afge
komen, terwijl ook de rechterenkel en zijn
rechterhand gewond waren.
Een Deensche geneesheer heeft onzen
landgenoot verbonden en naar zijn hotel
laten overbrengen.
Ooms heeft hier reeds eenige dagen ge
traind en bevindt zich in goede conditie.
Ook Kropman is vol goeden moed en hoopt
het in ieder geval tot de kwart eindstrijden
te kunnen brengen.
Onze stayers, J. Snoek en Piet van Kem
pen zijn ook reeds gearriveerd. Piet van
Kempen heeft gistermiddag reeds getraind
achter Kaeser, daar Wiersma nog niet te
Kopenhagen is aangekomen. Natuurlijk is
Van Kempen verschillende malen op de
Ordrupbaan gestart, maar dan in de sprint.
Dinsdagavond zal hij voor de eerste maal
op de Ordrupbaan als stayer rijden en wel
in de serie. Volgens Van Kempen was het
van het .grootste belang, hoe de volgorde
bij den start zou zijn, want hij achtte het
passeeren op deze baan, welke slechts 370 m.
lang is, zeer moeilijk. Snoek kwam in den
loop van den avond in de Deensche hoofd
stad aan» Van trainen is dus geen sprake
geweest.
Wat onze wegrenners betreft, Demmenie,
de Rotterdamsche amateur en' Van Amster
dam, de professional van Leiderdorp, heb
ben in de morgenuren van Korsoer naar
Kopenhagen op den weg getraind. Zij waren
met de auto uit Nederland gekomen en na
de pont bij Korsoer te hebben verlaten, be
sloten zij een aantal stevige km. op den weg
te trainen, om goed met het heuvelachtige
Seeland kennis te maken.
Schulte en De Hoog komen heden pas aan
en zullen in den loop van den dag den weg
gaan verkennen. Ook enkele profwegren
ners en professional sprinters zijn reeds ge
arriveerd, o.a. Arie van Vliet.
De gedelegeerden, die de Nederlandsche
Wielren Unie vertegenwoordigen op het
U.C.I.-congres en de a.s. wereldkampioen
schappen, de heeren jhr I. L. van den Berch
van Heemstede, B. Swaab de Beer, jhr A.
P. A. Elias van Stabrouck, G. J. M. Hogen-
kamp en J. Stol, zijn allen reeds te Kopen
hagen aanwezig. Naar wij vernamen, vindt
de indeeling van de sprint-series voor de
amateurs eerst Zaterdagmiddag plaats.
Hedenochtend om half toen wordt in het
slot Chrstianborg het U.C.I.-congres ge
opend
Alle correspondentie, deze rubriek be
treffende, gelieve men te zenden aan den
redacteur dezer rubriek, W. H. van der Nat,
Witte Rozenstraat 40a, Leiden.
Het Landentournooi te Stockholm.
Terwijl dit wordt geschreven, heeft Ne
derland in het Landentournooi -te Stock
holm de leiding! Eenigszins is deze fraaie
plaats, no. 1 van de twintig deelnemende
landen, geflatteerd, omdat onze ploeg een
wedstrijd méér heeft gespeeld dan de an
dere leiders Polen, Hongarije en Amerika.
Dit neemt echter niet weg, dat we op deze
prestatie terecht trots mogen zijn. Het zal
de schaakwereld duidelijk zijn geworden,
dat Nederland behalve de Wereldkampioen
nog meerdere sterke meesters heeft, die
met succes den strijd kunnen aanbinden
tegen ploegen, samengesteld uit „sterren"
als Reshewsky, Fine, Flohr, Tartakower,
Stahlberg enz.
Van dit schaakevenement volgen hier een
drietal interessante spelmomenten. In de
eerste plaats zullen wij laten zien, dat de
nederlaag van Eu we tegen den Hongaar
Lilienthal het gevolg was van een onbe
grijpelijke blunder in een voor Eu we ge
wonnen stand.
Na den 57sten zet was deze stelling ont
staan
Zwart
Lilienthal
A BCDE FG H
Euwe
Wit.
Wit heeft een gewonnen spel. Het ver
volg was:
58. Lg8h7 Kd6—e5
59. Lh7g6 Ke5e4
Wit verschaft zich een tweede vrij-pion.
60. Lg6xh5 Ke4xe3
61. a4a5 Lc6d5t
62. Kb3c3 f5—f4
63. g3xf4 Ke3xf4
64. a5a6 f6f5
Op 64Kf4g3 zou volgen: 65.
Lg6, Kh4x; 66. Lf5c8'c7 en wit wint ge
makkelijk.
65. a6a7 Kf4e5
66. Lh5—f7
Een offer, dat geen offer is!
66Ld5b7
67. h4h5 f5—f4
68. h5h6 Ke5—f6
Wit zou vlugger dame hebben gehaald
dan zwart, na 68f4f3??
69. h6h7
Ten tweeden male biedt de looper zich
ten offer aan.
69Kf6g7
70. Kc3c4 f4—f3
Een merkwaardige stelling, die gemak
kelijk voor wit gewonnen is. Zie bijv.
71. Lf7—g6, f3—f2; 72. Lg6—d3, f2—flD;
73. Ld3xfl; Kg7xh7; 74. Kc4xc5, gevolgd
door Lflc4, Lc4d'5 en wit verdrijft de
zwarte looper van de diagonaal a8hl en
haalt dame.
Hier maakte Euwe, zelfs niet in tijdnood,
de onbegrijpelijke blunder:
71. Lf7d5?? f3—f2
en wit gaf op.
Het zal weinig voorkomen, dat de koning
in het middenspel, wanneer de meeste
stukken nog op het bord staan, actief aan
den strijd gaat deelnemen.
Dit was het geval in de partij tusschen
De Groot (Nederland) tegen Pirie (Schot
land). De stelling na 33 zetten was:
Pirie
A BCDE FG H
De Groot.
De eenige mogelijkheid voor wit om
voordeel te behalen is een doorbraak en
deze kan alleen met h2h4 geschieden.
We zien nu de voorbereiding daartoe.
34. Kg2—f3!
De koning zelf gaat het centrum steunen,
zoodat de, voorbereiding van h2h4 niet
gestoord kan worden door een eventueele
doorbraak van zwart in 't centrum.
34De7—f7
35. Kf3—e4! Tg8—e8
36. Df2—g2 Df7—g8
37. h2h3!
Om de torens op de h-lijn te verdubbelen.
37Lg7h6
Zwart kan niets uitrichten en zet dus
maar, zonder zijn stelling te verzwakken.
38. Tfl—hl Dg8f7
39. Te3—el Df7—g7
40. Thlh2 Th 8h7
41. Telhl Te 8h8
42. Pd3—f2 Pc7—e8
43. Ke4d3
Maakt plaats voor het paard, na zijn
plicht te hebben gedaan.
43Kd7d8
44. Pf2—e4 Dg7£7
Nadat alle voorbereidingen getroffen
zijn, volgt dan nu de doorbraak, tevens de
beslissing.
45. h3h4 g5xh4
46. Th2xh4 Kd8—d7
Misschien was Lh6g5 beter. Echter dan
volgde: Th7x, Th7x; Th3! en wit is in 't be
zit van de eenigste open lijn.
47. Dg2—h3 Df7g7
48. Lg3—f2 Pe8c7
49. g4g5!
Zwart geeft op!
Op f6xg5 volgt reeds f5f6f met dame
winst. In 't andere geval (Lh6xg5 of een
willekeurige zet) verliest zwart een stuk.
Een mooi positioneel eindspel leverde
Landau tegen den sterken Argentijnschen
meester Grau.
i i
ABCDEFGH
Landau.
56. Ph7—f8 Kd6—d5
Verliest een pion, maar zwart hoopt op
zijn vrije c-pion, die inderdaad al ver ge
vorderd is.
57. Pf8xg6 Kd5d4
58. Keid2 c4c3f
59. Kd2c2 e5—e4
Een tweede vrij-pion wordt erbij gehaald.
60. f3xe4 f5xe4
61. Pg6—f4 Kd4c4
62. Pf4e2
De kracht der zwarte pionnen is gebro
ken. Nu zullen de witten op den konings
vleugel tot hun recht komen.
6 2Kc4xb4
63. h2h4
De verst verwijderde pion gaat 't eerst, is
een eindspelregel!
6 3Pa4c5
Om kans te maken de witte pionnen te
stoppen moet zwart de eigen opgeven.
64. Pe2xc3 Kb4—c4
65. h4h5 Pc5e6
66. Pc3xe4 Kc4d4
67. h5h6! Pe6—f8
Neemt zwart 't paard, dan loopt de pion
door. Met twee pionnen méér lijkt 't eind
spel wel heel gemakkelijk te winnen. Maar
men vergete niet, dat een partij van koning
paard tegen koning nog remise is. En
wit moet dus terdege er voor waken, dat
zwart zijn paard niet tegen beide pionnen
ruilt.
68. Pe4—f6 Kd4e3
Op Kd4e5 volgde Pf6d7f en wint.
69. Kc2c3 Ke3—f3
70. Kc3d4!
Op g3g4 volgt Kf3f4 enz. met remise.
7 0Kf3xg3
71. Kd4e5
Door pion g3 op te geven heeft wit zijn
koning erbij kunnen brengen.
7 1Kg3h4
72. Ke5—f5
De zwarte koning kan niet naderen.
7 2Pf8h7
Neemt wit 't paard dan volgt eenvoudig
Kh4h5 en Kh5xh6, remise.
73. Kf5—g6 Ph7—g5
74. Pf6e4 Pg5—e6
75. Kg6—f7
Op h6h7 was 't door Pe6f8f nog re
mise. Nu is echter verdere weerstand nut
teloos en zwart gaf daarom op.
Een door Landau sterk gespeelde partij.
Voor het ter perse gaan van, dit artikel,
bereikte ons nog het eindresultaat van het
tournooi te Stockholm. Vermoedelijk heeft
een begrijpelijke vermoeidheid de resul
taten van onze ploeg in de laatste ronden
ongunstig beïnvloed. Immers, in de eerste
10 ronden behaalde Nederland 9(!) over
winningen en speelde IX gelijk (tegen Zwe
den). In de daarop volgende 8 ronden won
ons land 2X, verloor tegen Hongarije en
Polen, maakte 4X gelijk.
Al is Nederland niet de overwinnaar ge
worden, we kunnen met recht trots zijn op
het behaalde resultaat.
