HET REGENT BOMMEN OP
SJANGHAI
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
CHINA MOBILISEERT.
28ste Jaargang
WOENSDAG 18 AUGUSTUS 1937
No. 8804
Ste CcidóoheSoii/ftMit
DE ABONNEMENTSPRIJS
bedraagt bi| vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 1
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT]
Gewone Advertentlën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: f 0.50
V Ons onderwijs
De katholieke paedagogische vereeniging
hield Maandag te Tilburg haar tweede al-
gemeene vergadering, tevens paedagogi
sche studiedag, waar de opleiding tot on
derwijzer werd besproken. De vergadering
was bezocht door 44 leden. Er werden op
deze bijeenkomst redevoeringen gehouden
over: „de beroepsvorming van den onder
wijzer, paedagogisch beschouwd", en over:
„de algemeene vorming van den volks
onderwijzer", resp. door de heeren Jos
Aarts uit Eindhoven en W. Estapert uit
Nijmegen.
Wij maken van dit gebeuren hier mel
ding, omdat wij aldus kunnen aansluiten
bij de enkele korte opmerkingen, die wij
gisteren op deze plaats hebben gemaakt.
Wij hebben gisteren den wensch uitge
sproken, dat aan de orde zal blijven een
onderwerp, door prof. Kors te Rolduc aan
de orde gesteld: is de godsdienstige vor
ming op de katholieke scholen zóó als deze
zijn kan en moet?
En nu is voor godsdienstige vorming der
jeugd, welke vorming gebaseerd moet zijn
op een algemeene geestelijke vorming,
een eerste vereischte, dat degenen, die
deze vorming moeten geven, p a e d a g
gen zijn!
Niet paedagogen uit de boeken alléén,
maar paedagogen door de practijk!
Paedagogen, m.a.w., die hun kennis mede
hebben verkregen door het bezien en
overdenken van wat het werkelijke leven
hun voorzet. Dat het een groot voordeel
is, wanneerzoowel de kennis uit de boe
ken als de direct aan de practijk ontleende
kennis verkregen wordt onder deskun
dige leiding, behoeft geen betoog.
Vandaar dan ook, dat te Tilburg bepleit
is de oprichting van paedagogia of pae
dagogische academiën voor hen, die zich
voorbereiden op het geven van onderwijs,
zich voorbereiden om anderen te vormen.
Alle pogingen en strevingen om de pae
dagogische opleiding van onderwijzers uit
te breiden, te verdiepen, te vervolmaken
moeten worden toegejuicht en gesteund.
Ons onderwijs zal door diepere paeda
gogische vorming van onderwijzers wor
den gebaat. En vooral ons katholiek onder
wijs zal daardoor steeds beter het karak
ter van katholiek onderwijs kunnen
beleven.
DE WERELD IN
VOGELVLUCHT
De Japanners zijn thans geducht bezig
om Sjanghai te bombardeeren. Naar ver
luidt, werken ze systematisch alle strate
gische punten af. Op verschillende plaat
sen staat de stad in brand. De mogendhe
den, die in deze internationale stad hun
concessies hebben en met leede oogen zien,
hoe hun onderdanen hun have en goed in
den steek moeten laten, zinnen op even-
tueele mogelijkheden om een eind te ma
ken aan de ruzie.
De Britsche ministers zijn gisteren bij
eengekomen op het foreign office (het mi
nisterie van buitenlandsche zaken) om den
toestand te Sjanghai te bespreken. Beslo
ten zou zijn, om te trachten met behulp
van andere mogendheden te bemiddelen.
Het zou niet onmogelijk zijn, om de ge
vechten, althans in Sjanghai te doen op
houden. De Japanners zouden nl. niet zoo
erg gesteld zijn ~p gevechten in Sjanghai,
daar deze slechts troepen zouden onttrek
ken aan Noord-China, waar de Nankau-
pas nog altijd beheerscht wordt door de
Chineezen. Maar van den anderen kant
vraagt men zich af, waarom de Japanners
dan het befaamde incident, dat de aanlei
ding tot den strijd te Sjanghai is geweest,
zóó ernstig hebben opgevat en daaraan
zulke gevolgen hebben verbonden. „Er is
eigenlijk absoluut geen reden, om aldus
te vechten in Sjanghai", zeggen de Ame
rikanen ook.
Hoe het ook zij, het conflict schijnt zich
te zullen uitbreiden tot een completen Chi-
neesch-Japanschen oorlog. Volgens de
berichten zou nl. de wetgevende vergade
ring van Nanking besloten hebben om een
wet op de algemeene mobilisatie af te
kondigen.
CHINEEZEN MELDEN OVERWINNING BIJ DE NANKAU-PAS
NATIONALE MOBILISATIE?
De wetgevende Joean zou een mobili-
satiewet hebben afgekondigd, waarvan de
bijzonderheden nog niet bekend zijn.
BOMBARDEMENT DER CHINEESCHE
STELLINGEN TE SJANGHAI GEOPEND
Na een verkenningsvlucht van een Ja-
pansch vliegtuig hebben de Japansche oor
logsschepen gisterochtend om half zes een
hevig bombardement geopend op de Chi-
neesche stellingen, waar gedurende den
nacht batterijen geschut in stelling zouden
zijn gebracht.
Alle strategische punten tusschen Tsja-
pei en Hondoeng zijn sytematisch gebom
bardeerd, zonder dat van de Chineesche
luchtdoelartillerie tegenstand werd onder
vonden. Op tal van plaatsen woeden bran
den.
Ook het Japansche vlaggeschip „Izoe-
mo" en andere Japansche oorlogsbodems
hebben het bombardement geopend. De
Chineesche kanonnen beantwoorden hert;
vuur.
De Chineesche batterijen te Kiang Wan
schijnen in de buurt van de Japansche
basis ten Noordoosten van Sjanghai op
doeltreffende wijze te zijn opgetreden. Er
zijn branden ontstaan, welke mijlen in
den omtrek zichtbaar zijn.
Twintig Japansche bombardements- en
jachtvliegtuigen hebben het Noordersta-
tion gebombardeerd, dat sedert het begin
van den strijd door troepen van de 88ste
Chineesche divisie bezet was. Het station
werd volkomen vernield. De aanval duur
de meer dan anderhalf uur en het Chinee
sche afweergeschut bood slechts geringen
tegenstand.
Alle Britsche politiebureau in de inter
nationale concessie ten Noorden van de
Soetsjau-kreek zijn ontruimd. Hierdoor is
het gezag in het gebied ten Noorden van
de Soetsjau-kreek thans geheel in handen
der -Japanners.
Welingelichte Japansche kringen zijn
van meening, dat het terugtrekken der
Britsche politie uit de internationale con
cessie een voorteeken is van een a.s. aan
val der Chineezen op de Japansche wij
ken. Men beschouwt het terugtrekken der
Britsche politie als onvriendschappelijk,
daar dit het dreigend gevaar voor de Ja
pansche bevolking verergert.
Men heeft het bericht dezer ontruiming
dan ook niet in Japan gepubiceerd.
Gisteren waren de Chineezen van de
Noordzijde der uitgebreide nederzetting in
Zuidelijke richting opgerukt.
DE KATHOLIEKE MISSIONARISSEN
IN WELSTAND
De „Osservatore Romano" drukt een te
legram uit Sjanghai af, van het Katholieke
Telegraafagentschap „Fides", waarin wordt
medegedeeld, dat tot gistermiddag alle
Katholieke missionarissen, die te Sjang
hai verblijf houden, in goeden welstand
verkeerden.
DE „TASMAN" BESCHOTEN
Nadat de gisteren gemelde evacuatie van
75 vrouwen, 57 kinderen en 50 mannen,
door het Nederlandsche schip „Tasman"
geslaagd was, werd het schip beschoten.
Het schip werd echter niet getroffen.
Op een algemeen omroepsein, waarin ge
waarschuwd werd, dat de „Tasman" werd
beschoten, is het vuren gestaakt.
Te Tsjingtau wordt uit Japansche bron
gemeld, dat de Amerikaaische consul,
Smith, de in Sjantoeng verspreide Ame-
rikaansche missionarissen gewaarschuwd
heeft zich naar Tsinan te begeven, van
waar zij binnenkort geëvacueerd zullen
worden. Alle Japansche onderdanen en
het consulaire Japansche personeel zijn
reeds naar Tsjingtau uitgeweken. Welin
gelichte personen verwachten, dat be
langrijke gevechten zullen worden gele
verd in de streek van Tsingtau binnen
twee of drie dagen.
DE „VAN GALEN" OP WEG NAAR
SJANGHAI
Het departement van Marine te Batayia
deelde mede, dat de „'Van Galen", op weg
naar Sjanghai, gisteravond te kwart voor
negen te Tarakan arriveerde.
Drie uur later, nl. te kwart voor twaalf
's nachts, vertrok de „Van Galen" naar
Manilla.
BRITSCHE BEMIDDELING
Ministerraad bespreekt toestand te
Sjanghai
In de gistermiddag op het Foreign Of
fice te Londen gehouden kabinetszitting
werden alle mogelijke middelen onder de
oogen gezien om te trachten een vreed
zame regeling van de situatie te Sjanghai
te verzekeren. Tevens -werden maatrege
len overwogen tot bescherming van het le
ven en de eigendommen der Britsche on
derdanen te Sjanghai.
Dit laatste, zoo merkte men op, is in strijd
met de geruchten, volgens welke men aan
alle Britsche onderdanen den raad zou
hebben gegeven, Sjanghai te verlaten. De
zakenlieden, dia besluiten te Sjanghai te
blijven, kunnen er zeker van zijn, dat
alles gedaan zal worden om hen te be
schermen.
Volgens den diplomatieken -medewer
ker van de „Daily Telegraph" hebben de
Britsche ministers ook de mogelijkheid
overwogen, dat Groot-Brittannië, de Ver-
eenigde Staten en Frankrijk zullen aan
bieden om zoowel de Chineesche als de
Japansche belangen in Sjanghai te be
schermen, op voorwaarde, dat zoowel
China als Japan hün strijdkrachten zul
len terugtrekken en de noodige garanties
zullen geven.
Tijdens de Britsche ministerieele be
sprekingen van gisteren, welke gehalve
door Eden, lord Halifax, Duff Cooper en
Hoare Belisha, ook door den minister van
Koloniën, Ormsby Gore, werden bijge
woond, kwam men tot de slotsom, dat het
wellicht mogelijk zou zijn, een terugtrek
ken zoowel van de Japansche als Chinee
sche strijdkrachten te verwezenlijken, in
dien aan de Japanners de verzekering zal
worden gegeven, dat andere mogendheden
de verantwoordelijkheid op zich zouden
nemen voor de bescherming hunner be
langen.
„Geen reden tot vechten", zegt Amerika
Naar Reuter meent te weten, hebben de
Vereenigde Staten er met klem bij China
en Japan op gewezen, dat er geen enkele
rechtvaardiging of reden bestaat voor de
militaire bedrijvigheid in de streek van
Sjanghai.
Den strijdenden zou namens de Ameri-
kaansche regeering gezegd zijn, dat zij
hen strikt verantwoordelijk acht en van
meening is, dat zij rekenschap moeten af
leggen van iederen aanslag op levens en
eigendommen van Amerikanen.
Het hoofdkwartier van Tsjang Kai Sjek
meldt, dat de slag bij Nankau met een
overweldigende overwinning der Chinee
sche troepen is geëindigd. De Japannee-
zen hebben volgens deze mededeeling vijf
duizend dooden verloren. De Chineezen
hebben 1500 dooden op het slagveld ach
tergelaten.
Toenemende spannig in Kanton
Berichten uit Japansche bron melden,
dat de Chineesch-Japansche spanning in
Kanton toeneemt. De Chineesche militaire
autoriteiten bereiden actief den oorlog
voor. De opperbevelhebber der Chineesche
troepen in Kwantoeng heeft den officieren
gewaarschuwd hun gezinnen uit kanton
te evacueeren. Alle Japanneezen trekken
reeds uit de stad. Men raamt, dat 200.000
Chineezen uit Kanton vertrokken zijn
naar Honkong en andere streken.
RUSSISCH—JAPANSCH INCIDENT
Tusschen het Sovjet-consulaat en de Ja
pansche autoriteiten zou.zich een incident
hebben voorgedaan, dat, indien het be
treffende bericht zou worden bevestigd,
ernstige gevolgen zou kunnen hebben. De
Japansche autoriteiten zouden verklaard
hebben, dat een licht, dat in het begin van
den afgeloopen nacht op de bovenste ver
dieping van het Sovjet-consulaat was ont
stoken, zou hebben moeten dienen om de
Chineesche bombardementsvliegtuigen, die
een aanval op het gebouw van het Japan
sche consulaat hebben gedaan, den weg te
wijzen. De beide consulaten zijn vrijwel
naast elkaar gelegen.
Inbeslagneming van Japansche schepen.
De Chineezen hebben te Sjanghai, zes
door de Japanneezen verlaten schepen tot
zinken gebracht.
Men verwacht thans strenge Japansche
repressaillemaatregelen, o.m. een poging
om alle Chineesche schepen in de haven
(een aantal kleine schepen, daar de Chi
neesche stoomschepen reeds bij den aan
vang van de crisis naar andere havens zijn
gevlucht) buit te maken.
De Chineezen houden hun overwinningen
vol.
De Chineezen houden vol, dat zij in het
district Yangtse Poe, ten Noord-Oosten
van Sjanghai zichtbare vorderingen heb
ben gemaakt. Zij beweren niet alleen op
slechts een mijl afstand van de Wangpoe
te zijn, doch beweren ook, dat zij de Ja
panneezen in den' sector van Tsjapei heb
ben teruggedrongen.
Deze wijk is in hoofdzaak Chineesch,
doch de Japanneezen bezetten er ook een
gedeelte van.
Ongeregeldheden in de Fransche
nederzetting.
Hedenochtend hebben zich in de Fran
sche nederzetting ongeregeldheden voor
gedaan, waarbij een Japanner door de
Chineezen werd gedood. Op de Nanking-
road in de internationale nederzetting is
eveneens een Japansch onderdaan door de
Chineezen
Dit nummer bestaat uit
drie bladen.
t ==aagaa3
VOORNAAMSTE NIEUWS
Toenemende spanning in Tsjingtao
en Sjantoeng.
Het agentschap Domei maakt melding
van een toenemende spanning bij Tsjing
tao in de provincie Sjantoeng. In de om
geving van Tsingtao wordt een nieuw ge
vormde Chineesche divisie geconcentreerd.
Nog drie andere Chineesche divisies wor
den uit Westelijk Sjantoeng gedirigeerd
naar het Zuid-Oostelijk deel. De militai
re bedrijvigheid is verhoogd ten Zuiden
van de spoorlijn PekingTientsin. Het
hoofdkwartier van het Japansche garni
zoen in Noord-China meldt, dat de troe
pen van de centrale Chineesche regeering
oprukken ten Westen van de spoorlijn Han-
kauPeking. Zij zouden reeds tot op 15
km. van Peking genaderd zijn. Ten Oos
ten van de spoorlijn TientsinPoekau zou
den op 20 km. ten Zuiden van Tangkoe
gevechten ontstaan zijn. In een strijd wel
ke verscheidene uren geduurd heeft, heb
ben de Japansche troepen een poging ver
ijdeld van de resten van het 29e legercorps
om de verbindingen van het garnizoen in
Noord-China ten Noorden van Tientsin te
verstoren.
S.S. „WILLEMSPLEIN" IN AANVARING.
Er bestaat geen gevaar.
CASSABLANCA, 18 Aug. (A.N.P.).
Het radiostaion van Cassablanca heeft
heden noodseinen opgevangen van het
Nederlandsche stoomschip „Willems
plein", dat tijdens mist in aanvaring
is gekomen met een onbekend vaartuig.
De positie van de „Willemsplein" was
41 graden 31 min. n.b. en 9 gr. 34 min.
w.l. Dit is 50 mijl buiten de Portugee-
sche kust ten Zuidwesten van Oporto.
De „Willemsplein" behoort toe aan de
N.V. Scheepvaart Mij. Millingen te Rotter
dam en heeft een bruto inhoud van 5489
ton. Het schip is in 1910 gebouwd.
Van de directie der reederij vernemen
wij nader, dat zij van den kapitein van de
„Willemsplein", den heer R. Schaap, een
telegram heeft ontvangen, waarin hij me
dedeelt,-dat het schip tijdens mist in den
vroegen ochtend in aanvaring is gekomen
met het Grieksche stoomschip „Evgenia".
De „Willemsplein" kreeg èen gat boven de
waterlijn en schade aan de machines. Aan
gezien de zee kalm is, bestaat er in het ge
heel geen gevaar. De „Willemsplein" was
Zaterdag in ballast van Rotterdam naar
Lissabon vertrokken. Het schip zal op
eigen kracht de reis daarheen voortzetten
en er repareeren.
Of de „Evgenia" bij de botsing schade
heeft opgeloopen is niet bekend.
Buitenland
De Japanners bombardeeren Sjanghai.
Naar verluidt, is de algemeene mobilisa
tie in China afgekondigd. (1ste blad).
Nog geen nieuws van Lewanefski.
(Luchtv., 2de blad).
Binnenland
Verschillende ernstige verkeersongeval
len (3e blad).
De treinbotsing op het Centraal Sta
tion te Amsterdam (3e blad).
Twee vrouwen aan het strand te Zand
voort, van den dood gered (3e blad).
Sport en Wedstrijden
De Leidsche zwemkampioenschappen (3e
blad).
Het waterpolo-tournooï om den Horthy-
beker. Nederland wint van Frankrijk
(3e blad).
Wielerwedstrijden in het Stadion te Am
sterdam (3e blad).
Het concours hippique te Alten (3e bl.).
WAT ANDERE BLADEN
GEEN GELEUTER.. WEGJAGEN.
De „Midd. Cour." wijst op „het feit van
het nu twintig jaren achtereen achteruit-
hollen van het liberale stemmental" en
komt dan tot de volgende conclusie, die
niet mis zijn!
„Van tweeën een:
De achteruitgang ligt aan den onbe-
kwamen voorzitter met een onbekwaam
hoofdbestuur,
of:
de achteruitgang ligt niet aan de orga
nisatie.
In dit laatste geval wil dit zeggen,
dat dan ook niemand den achter
uitgang tegen had kunnen houden.
Dan trekke men de consequentie:
dan is een liberale partij een overbo
digheid, een onding. Dan verdwijne
zij zoo gauw mogelijk. Want een aan
tering lijdende overbodigheid heeft
in het werkelijke politieke leven geen
zin, is zelfs schadelijk voor de zuiver
heid.
Of: het ligt wèl aan de organisatie,
aan de insufficientie van het hoofdbe
stuur en zijn voorzitter.
Dan is er maar één andere gevolg
trekking: nu hebben we genoeg geduld
gehad. Nu geen geleuter meer over be-
ginselmarkeerderijdat komt later'
wel aan de orde. Nu eerst dien totaal
onbekwamen legerstaf vervangen door
een betere, die ons volgens goede tac
tische beginselen zal aanvoeren.
Als het beginsel goed is, en dat
is het dan moeten er in dezen
tijd mannen gevonden kunnen wor
den, die in staat en bereid zijn zich
voor dat beginsel te geven. Die het
kunnen uitdragen, en tot leven kunnen
wekken.
De lieden die nu achter de groene
hoofdbestuurstafel zitten, hebben de
bewijzen geleverd, dat zij het niet
kunnen.
Juist om het groote beginsel dat
hier op het spel staat is het rekening
houden met persoonlijke gevoelighe
den en persoonlijke belangen nu vol
strekt uit den booze.
Dat mag men nu met een beroep op
sportiviteit of wat dan ook niet doen:
het beginsel is belangrijker dan deze
of gene persoon.
Daarom heeft naar onze overtui
ging de aanstaande algemeene verga
dering maar één primaire., allesover-
heerschende taak: in elk geval het
hoofdbestuur wegjagen."
