28ste Jaargang
ZATERDAG 7 AUGUSTUS 1937
No. 8795
$z£aidóch&(3ou/ïCMk
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bg vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: 0.50
Katholieken met een dubbel geweten
door Prof. Dr.
Friedrich Muckermann S.J.
„Niets brengt de Kerk meer in dis-
crediet dan de Katholiek, die eer
biedig voor de Communiebank
knielt, doch thuis een onbarm
hartig patroon is en zijn sociale
plichten niet nakomt".
Er is wel geen woord, waar thans meer
mee geschermd wordt, dan de uitdrukking:
in naam van het humanisme, in naam van
de menschelijkheid.
„Hij, voor wie waarheid, recht en men
schelijkheid geen zinledige begrippen zijn,
zal ze op zijn banier schrijven". Dit staat
nu niet in de Pauselijke Encyclieken, doch
men vindt het behandeld in een te Moskou
verschijnend blad „Deutsche Zentralzei-
tung", dat aan dit onderwerp een hoofdar
tikel wijdde, hetwelk tot opschrift droeg:
„Strijders voor een actieve menschelijk
heid".
In dezen tijd, nu er van communistische
zijde gepoogd wordt, om een toenadering
en samenwerking van Communisten en^
Katholieken te bereiken, mogen we ons"
door geen propagandistische handigheid
laten verleiden! Hoe kunnen de woord
voerders van een systeem, dat dag in dag
uit onschuldigen veroordeelt en terecht
stelt nog spreken van menschelijkheid!
Het zou echter verkeerd zijn als we al
leen maar de fouten van anderen zagen, en
daarbij uit het oog verloren, dat de kern,
de ziel van ieder verbetering gelegen is in
de verbetering van iedere ziel.
Zeker, de wereld staat in bewondering
om de beroemde Encyclieken van den H.
Vader, waarin zoo uitdrukkelijk de waar
de van de menschelijke persoonlijkheid
verdedigd wordt. Terecht zijn deze woorden
tot slagzinnen geworden, die op tal van
vergaderingen worden herhaald. Er is geen
twijfel mogelijk, dat het Paus en Kerk
hooge ernst is met dezen strijd om meer
menschelijkheid. Een bewuste misleiding
der menschen voor propagandistische doel
einden is hierbij volkomen uitgesloten.
Want de Kerk doet alles wat in haar macht
is om de menschelijke waarde en de waar
achtige menschelijkheid te eerbiedigen.
Vandaar haar verzet tegen het mensch-
onteerende collectivistische systeem. Doch
ook hier schuilt een gevaar voor een on
bewuste oneerlijkheid, waartegen ook in
de Encycliek „Divini Redemptoris" reeds
gewaarschuwd wordt.
In hoofdstuk 55 van deze Encycliek wordt
over de „Studie en Verspreiding van de So
ciale Leer" der Kerk gesproken. De Katho
lieken worden aangemaand, niet alleen om
deze leer te bestudeeren en zich eigen te
maken, maar ook om haar in toepassing te
brengen en tot maatstaf van het practische
leven te maken. Dat is de eenige manier om
„het gebrek aan consequenties in het chris
telijk leven" tegen te gaan. En dan ver
volgt de Encycliek: „dit gebrek was oor
zaak, dat sommige katholieken een bekla
genswaardig dubbel geweten hadden; voor
het uiterlijk vervulden zij hun godsdienst
plichten trouw, maar, waar het hun werk,
industrie, handel of beroep betreft, daar
leidden zij een leven, dat weinig overeen-
kwarm met de eischen der gerechtigheid en
met de christelijke liefde; daardoor waren
zij een ergernis voor de zwakken, terwijl
zij aan de kwaadwilligen een gemakkelijk
voorwendsel gaven om de Kerk in discre-
diet te brxgen."
Wij moeten bij onzen strijd tegen het
communisme eerlijk blijven. We kunnen
toch niet ontkennen, dat er ook bij ons so
ciale toestanden bestaan, die wij terecht in
Sovjet Rusland aan de kaak stellen, doch
die ons door de Bolsjewistische propagan
disten met evenveel recht verweten worden.
In zijn Encyclieken klaagt de Paus er over
dat inen de leer over sociale rechtvaardig
heid en liefde op vele plaatsen niet in prac-
tijk heeft gebracht. Indien dit het geval is,
dan kunnen we met zekerheid voorspellen,
dat men weldra ook niet meer zal luisteren
naar onze redevoeringen over de mensche
lijke waardigheid en persoonlijkheid, en
dat men ze als holle klanken en phrasen
zal bestempelen, wanneer de werkelijkheid,
en vooral de werkelijkheid in katholieke
landen, er zoo bitter weinig mee in over
eenstemming is.
Vroeger wisten we niet veel over de
Zuid-Amerikaansche republieken, de Phi-
lippijnen en Spanje. Tegenwoordig zijn we
we beter op de hoogte, en we zijn er van
overtuigd trouwens onze eigen menschen
hebben er vaak genoeg de nadruk op ge
legd dat niet alles, wat de scherpziende
blik van den vijand daar ontdekt had, leu
gen en bedrog was. Het'is begrijpelijk, dat
de groep lauwe katholieken haar sociale
plichten niet vervult. De Encycliek vestigt
de aandacht echter op de tweeslachtigheid,
die men ook bij vrome Katholieken aan
treft. En dan bedoelt de Paus de Christe
nen, die wel hun kerkelijke plichten ver
vullen, doch die vergeten, dat men niet en
kel in de kerk, doch in handel en nijver
heid, ook in het openbare en ontspannings
leven katholiek moest zijn en zich moet ge
dragen in den geest der liefde.
Niets brengt de Kerk meer in opspraak
dan het type van kerkganger, die ingeto
gen voor de Communiebank knielt, doch
thuis een onbarmhartig patroon is. Wij zul
len niet beweren, dat hier altijd kwade wil
in hét spel is; het is vaak een kwestie van
opvoeding.
Men heeft vergeten, dat het in het Chris
tendom altijd en overal in de eerste plaats
om de liefde gaat, zooals de Meester zelf
gezegd heeft. De meest uitgesproken kerke
lijkheid heeft voor God niet de minste
waarde, wanneer deze niet vervuld is van
onvervalschte schoone liefde voor den
evenmensch. Wellicht heeft deze rampza
lige tegenstelling tusschen kerkelijkheid en
menschelijkheid, die niet zelden ook bij
kloosterlingen merkbaar is, er wel het
meest toe heeft bijgedragen, om de Kerk
in discrediet te brengen en haar voor te
stellen als een vijandin der menschelijk
heid.
Er bestaat weliswaar een groot onder
scheid tusschen sociale wantoestanden in
een katholiek land en in een communis
tisch land. Want in communistische landen
zijn dergelijke wantoestanden het natuur
lijk en logisch gevolg van een goddeloos
systeem, dat geen gerechtigheid en ook
geen liefde kent. In een katholiek land zijn
de verhoudingen juist omgekeerd.
De godsdienst en het sociale
stelsel zelf zijn uitmuntend,
maar de menschen, die er niet
naar handelen, maken ze slecht.
Doch ook al willen wij de mistoestanden,
die er bestaan, eerlijk onder het oog zien,
toch kennen wij geen moedeloosheid en
geen hopeloosheid.
Overal zien we, tegenover de ontroüwe
Katholieken ook weer tal van mannen
staan als een Vincentius a Paulo, Cattolen-
go en Don Bosco. En boven dit alles uit
zien we overal, waar de christelijke gods
dienst gepredikt wordt, het goddelijke aan
schijn stralen van den Christus, den
schoonste onder de kinderen der men
schen
Dat dit aanschijn ook het aanschijn van
alle christenen, en dat de slag van het lief
devolle Hart ook de harte-slag van Zijn leer
lingen zou worden, dat is het geheimzin
nige verlangen van de christelijke hoop
hier op deze aarde
BINNENLAND
Dc Jamboree, en: waf
héél erg Jammer Is
Ei" is in de pers ook door onzen Jam
boree-medewerker in ons nummer van gis
teravond geklaagd over de te hooge
prijzen in het Jamboree-restaurant.
Wij hebben toevallig een eigen ervaring,
dat die prijzen niet..-., buitengewoon hoog
zijn. Maar wij kunnen natuurlijk niet te
genspreken, dat er consumpties zijn, die
wèl buitengewoon duur betaald worden, en
ook niet, dat, wie in buitenlandsch geld
betaalt, niet aan den voordeeligen kant
staat. Wij kunnen dat alles evenmin
bevestigen als tegenspreken. Maar, hoe 't
ook zij, ook al zoü dat alles niet waar zijn:
vast staat, dat, al zijn de consumpties niet
buitengewoon duur, ze toch ook niet be
paald goedkoop zijn. En dat had 't geval
moeten zijn. Dat had 't geval moeten zijn
ter wille van den goeden naam van ons
land. Een vreemdeling ook al kan hij
't wel betalen verlaat met heel weinig
sympathie een land, waarin hij naar zijn
meening is „afgezet"; waardeert daarente
gen zéér, als hij „coulant" wordt behan
deld. Daarom hadden de prijzen in het
Jamboree-restaurant en elders!
zéér billijk moeten zijn. En daarom....
had de Overheid hier niet onverschil
lig of althans niets-dóend mogen toezien!
De Overheid mag toch niet staan toe
te kijken, als de goede naam van ons land
naar beneden wordt gehaald. Afdoende
maatregelen zijn waarschijnlijk niet moge-
HET INTERNATIONAAL
R.K. ESPERANTISTENCONGRES.
De slotzitting.
Vrijdag is het 18e internationaal con
gres der R.K. Esperantisten-unie gesloten.
De dag werd geopend met een H. Mis
in de kerk van den H. Jacobus, aan de
Parkstraat, waar de predikatie in Esperan
to gehouden werd door prof. Berkers, uit
Mechelen.
In de Ridderzaal werd de slotzitting van
het congres om half elf geopend door den
heer Heilker. Deze verwelkomde jhr. M. L.
van Nispen tot Sevenaer, lid van het eere-
comitè en hoofdredacteur van de „Resi
dentiebode". Deze sprak het congres toe.
Daarna volgde een zeer geanimeerde dis
cussie over verschillende belangrijke on
derwerpen, waaraan vooral de Tsjechische,
Fransche, Belgische en Joego-Slavische af
gevaardigden deelnamen.
Slotredevoeringen werden gehouden door
de heeren Heilker, Brouwer en Damen.
De vergadering werd bezocht door den
directeur van het Haagsche postkantoor,
die eveneens eenige woorden tot de con
gressisten richtte. In het congresbureau
was namelijk een afzonderlijk postkantoor
ingericht, waarvan overvloedig gebruik is
gemaakt.
Het druk bezochte congres werd onder
groot enthousiasme gesloten, nadat beslo
ten was, dat het volgende congres in 1938
te Lubljana (Laibach), in Joego-Slavië, zal
worden gehouden.
DE NED. NATIONALE BEDEVAART
NAAR LOURDES.
Zoo zal dan a.s. Maandag 9 Augustus de
Nederlandsche Bedevaart naar Lourdes
vertrekken.
De ruim 1650 deelnemers, waaronder on
geveer 300 zieken, zullen met vier extra
treinen naar het Heiligdom vervoerd wor
den. De witte trein, waaronder uitsluitend
de zieken zullen vervoerd worden, onder
Hooge begeleiding van Z. H. Excellentie
Mgr. Huibers, vertrekt van Roozendaal om
12.30 uur, terwijl de twee pelgrimstreinen,
blauw en rood van Roozendaal zullen ver
trekken om resp. 13.35 en 14.30 uur.
De Oranje-trein vertrekt van Nijmegen
om 11.15 en zal stoppen te Venray, Venlo,
Roermond. Sittard om na een kort opont
houd te Maastricht, aldaar te vertrekken
om 13.41 uur.
Voor het vervoer der pelgrims en zieken
naar Roosendaal zal op Maandag a.s. een
extra trein loopen vanaf Amsterdam naar
Roozendaal, welke trein te Amsterdam zal
vertrekken om 6.36 uur.
Verder worden door de Ned. Spoorwegen
de noodige maatregelen getroffen voor een
vlot vervoer van. alle deelnemers naar Roo
sendaal, Nijmegen en de andere stations
aan de lijn NijmegenMaastricht. Op den
dag van terugkomst der Bedevaart, 18
Augustus, zal eveneens een extra trein loo
pen van Roozendaal naar Amsterdam, wel
ke trein te Roozendaal zal vertrekken om
14 uur. Zeer zeker zal door de deelnemers
aan deze Bedevaart veel en hartelijk ge
beden worden opdat door de voorspraak
van O. L. Vrouw van Lourdes de door Mgr.
Huibers vastgestelde intentie „De wereld
voor God", moge in vervulling gaan. Veel
zal er gebeden worden voor de arme zie
ken en degenen die lijdende zijn, niet al
leen naar het lichaam, doch ook naar de
ziel.
Daar, bij het Heiligdom van Maria en
Bernadette zullen de Nederlandsche pel
grims niet vergeten te bidden voor het
welzijn van het H. W. Nederlandsche Epis
copaat, voor onze Geëerbiedigde Koningin
LEIDSCH
GLAS IN LOOD BEDRIJF
Goed - Goedkoop en Vlug
ALLEEN
Hooigracht 42, Leiden, Tel. 3671
Ook levering van alle soorten Glas
lijk; maar iets kan er. toch zeker wel ge
daan worden. Vooral bij een gelegen
heid als de Jamboree.
De „Gelderlander" schreef dezer dagen:
Op het punt van vreemdelingenver
keer valt in ons land nog heel veel te
doen, niet het minst wat de prijzen van
diverse consumptie-artikelen betreft.
De goede indruk, die zeer schappelijk
gestelde hotelprijzen maken, wordt
maar al te vaak weer teniet gedaan
door onevenredig hooge prijzen voor
z.g. kleine verteringen.
Dat schrikt niet alleen vreemdelin
gen af, maar is ook niet bevorderlijk
aan het toeristenverkeer binnen onze
grenzen van eigen landgenooten.
Naar aanleiding, van., de Jamboree moet
dit punt er nstig jpnder de aandacht ko
men van allen, die-in den hier-bedoelden
toestand verbetering, kunnen brengen.
en Haar Koninklijk gezin en zeer speciaal
voor Hare Koninklijke Hoogheid Prinses
Juliana.
Moge de Nederlandsche Katholieken, die
in het Vaderland achterblijven gedurende
de dagen van het verblijf der Bedevaart
te Lourdes met de pelgrims medeleven,
door een dagelijksch klein gebedje voor het
welslagen der Bedevaart.
GESCHIL DR. DETERDING EN
VEEHOUDERIJ-CENTRALE.
Het crisislichaam had, naar later bleek, aan
een groote Ned. firma goedkooper geleverd
dan aan Dr. Dcterding, waardoor een
verschil voor dezen ontstond van
ruim 100.000.
Naar wij vernemen, is er eenigen tijd ge
leden een ernstig geschil ontstaan tusschen
dr. Henry Deterding en de Veehouderijcen
trale en wel over den prijs, dien dit crisis
lichaam aan dr. Deterding had gerekend
voor de door hem van haar gekochte en
naar Duitschland gezonden varkens.
Door vergelijking n.l. van dezen prijs met
dien, welke naar naderhand bleek
aan een ander in rekening was gebracht,
kwam de heer Deterding tot de ontdekking,
dat hij ruim een ton te veel had betaald,
althans vergeleken bij den prijs, waar
voor aan bedoelde groote firma was ge?
leverd.
Na besprekingen, die een ernstig karak
ter hebben gedragen, is aan dr. Deterding
geldelijk satisfactie verleend.
Dr. Dijt, de gemachtigde van dr. Deter
ding hier te lande, door ons hierover om in
lichtingen gevraagd, wenschte zich over
deze aangelegenheid niet uit te laten.
Wellicht, dat een communiqué van de
Veehouderij centrale nog wat méér lich t zal
kunnen verstrekken over de precieze toe
dracht dezer ernstige zaak, o.a. over de be
trokken derde en over de prijzen.
„Hbld.".
VERVROEGDE INLLTVING LICHTING
1938.
De minister van Defensie heeft ter ken
nis gebracht, dat in afwachting van de ver
schijning der betreffende Indeelingsbe-
schikking, reeds nu is bepaald, dat de
dienstplichtigen van de eerste ploeg der
Infanterie lichting 1938 11 October 1937
voor eerste oefening zullen worden inge
lijfd. De inlijving van de dienstplichtigen
van de le ploeg der lichting 1938 van het
Regiment Wielrijders en van het corps Mo-
tordienst zal onderscheidenlijk 4 October
1937 en 18 October 1937 geschieden.
LID DER EERSTE KAMER.
Het centraal stembureau heeft gister
namiddag in de oude raadszaal een zit
ting gehouden ter benoeming van een lid
der Eerste Kamer, noodig wegens het
niet aannemen van zijn benoeming door
prof. P. S. Gerbrandy (A. R.).
In diens plaats is benoemd verklaard
de heer H. Colijn, te 's-Gravenhage.
DE WERELDTENTOONSTELLING 1939
TE NEW YORK.
Ook Nederland zal vertegenwoordigd zijn
De regeeringspersdienst deelt met be
trekking tot de wereldtentoonstelling,
welke in 1939 te New York zal worden
gehouden mede, dat de Nederlandsche
regeering, mede namens de overzeesche
gewesten, de uitnoodiging tot deelneming
welke van de regeering der Vereenigde
Staten is ontvangen, zal aanvaarden.
Nadere berichten omtrent de organisa
tie van deze deelneming zullen t.z.t. wor
den gepubliceerd.
Burgemeester.
Bij kon. besluit is benoemd tot burge
meester der gemeente Graauw en Lan-
gendam mr. F. J. Schlüter.
De nieuwe burgemeester van Graauw
en Langendam is 6 September 1895 gebo
ren. Hij was secretaris van den voogdij
raad te Paramaribo en na zijn repatriee-
ring advocaat en procureur te Middel
burg.
Ook heeft mr. Schlüter enkele jaren
als volontair ter gemeente-secretarie van
Heinkenszand gewerkt en eenige jaren
den inspecteur van het lager onderwijs
te Goes geassisteerd.
Dit nummer bestaat uit vijf
bladen, w.o. geïllustreerd
Zondagsblad.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
De niet-inmengingscommissie is weer
zonder resultaat uiteengegaan. (2de blad).
Spaansche steden door de rechtschen ge
bombardeerd. (2de blad).
Franco sticht een nieuwe partij. (2de
blad).
Schandelijke uitlatingen van „Das
Schwarze Korps" over de heiligdomsvaart
in Aken. (2de blad).
Dreigende toestand in het conflict tus
schen China en Japan. De Chineezen
vallen aan. (2de blad).
Russisch verkeersvliegtuig in Tsjecho-
Slowakije verongelukt. Zes dooden. (4de
blad).
Binnenland
Twee arrestaties inzake den roofmoord
te Vlissingen in begin Maart gepleegd. (4de
blad).
De „Maaskerk" weer vlot gekomen. (4de
blad).
Bij een brand te Loosduinen kwam een
aantal varkens om. (4de blad).
DE WERELD IN
VOGELVLUCHT
De niet-inmengingscommissie heeft gis
teren opnieuw vergaderdzonder re
sultaat. De heeren zijn weer uiteengegaan
zonder iets te hebben bereikt. Dit zou erop
wijzen, dat er geen wijziging is gekomen
in de standpunten van Italië, Duitschland
en Rusland.
En daar de commissie toch niet haar
machteloosheid zoo kan demonstreeren door
zonder meer uiteen te gaan en te moeten
erkennen, dat de zaak mislukt is, is er maar
een commissie benoemd, die het vraagstuk
der controle opnieuw zal gaan onder
zoeken. De commissie verwacht, dat dit
rapport over twee weken klaar zal zijn. Na
bestudeering ervan zal de commissie dan
weer opnieuw bijeenkomen.
Resultaat in het vooruitzicht is er niet,
maar.... de commissie heeft een langer
adem.
In Spanje wordt ondanks de hitte nog
stevig doorgevochten. De nationalisten heb
ben gisteren Madrid en Cuenca gebombar
deerd en daarbij schijnen nogal wat slacht
offers te zijn gevallen. Een der berichten
meldde, dat er een bom was gevallen op
het legatiegebouw van den nuntius en dat
daarbij diens secretaris zou zijn gedood. Dit
laatste bleek niet juist te zijn. Een huis
knecht van het gezantschap is bij dit bom
bardement omgekomen.
Van belang is overigens, dat Franco is
overgegaan tot het stichten van een nieuwe
partij, de „Falange Espagnola tradiciona-
lista e de las J.O.N.S.", welke partij de
grondslag zal zijn voor het nieuwe Spanje.
Generaal Franco is de eerste leider, die aan
niemand verantwoording schuldig is dan
„aan God en de geschiedenis". Hij benoemt
zelf zijn opvolger. Dictator dus.
De aandrang van Duitschland en Italië
op een regeeringsvorm in rechtsch Spanje,
waarover wij verleden week berichten, be
gint dus reeds te werken.
In Duitschland zijn de politieke proces
sen tegen de Kerkelijke leiders begonnen
met het proces tegen Dr. Dibelius. Na een
prachtige verdediging heeft men hem moe
ten vrijspreken. Ook Pater Mayer S.J. is in
vrijheid gesteld.
De druk op de openbare meening duurt
overigens onverminderd voort. Er is weer
een katholiek blad verboden evenals de in
voer van een Engelsch blad, dat een foto
van een Duitsch vliegtuig in Spanje had
gepubliceerd. Dat mogen de Duitschers niet
weten.
In Oostenrijk is de rede van Mgr. Waitz,
aartsbisschop van Salzburg, van belang, die
zich openlijk vóór de Habsburgers en tegen
Groot-Duitschland heeft uitgesproken.
